ایدئولوژی و فرهنگ

جامعه شناسان معاصر عموماً این اصطلاح را برای نشان دادن نظام افکار و قضاوت ها به کار می گیرند که عموماً سازمان یافته و روشن هستند و به منظور بیان، تشریح، توجیه موقعیت یک گروه یا جمع به کار می رود. این نظام که تا حدود زیادی تحت تاثیر ارزش هاست جهتی مشخص به کنش تاریخی ایم گروه یا این جمع می دهد.
اگرچه ایدئولوژی چیزی جزیک عنصر از فرهنگ نیست اما عنصر بنیانی فرهنگ یا هسته واقعی آن به شمار می رود.
مارکس ایدئولوژی را اندیشه ای دانست که در ارتباط با رفتارهای اجتماعی و سیاسی طبقه حاکم و برای توجیه وضعیت موجود سازمان می یابد ولی ایدئولوژی را کاذب می دانست این اندیشه کاذب شامل مجموعه عقاید، باورها و اعتقاداتی می شود که به عمل اجتماعی جهتی خاص می دهد.
بین فرهنگ و ایدئولوژی تضاد وجو دارد. این دو از سوی پیوسته و از سویی نافی یکدیگرند.
ایدئولوژی: حرکت می آفریند و ما را در جهت ایده های اجتماعی سوق می دهد.
فرهنگ: جنبه پایا و ساخت یافته دارد و مانند بار عظیمی بر جامعه سنگینی می کند.
فرهنگ همه زمینه های حیات گذشته و حال یک جامعه را شامل می شود وقتی ایدئولوژی بخواهد در روابط انسانی و تاریخ اجرا شود. شکل پیدا می کند که شکل فرهنگی است (در اینجا می گوییم ایدلوژی آفزیننده فرهنگ است و فرهنگ زاییده ی ایدئولوژی است.
زمانی که فرهنگی از یک ایدئولوژی برخاست، نشات گرفت به نوبه خود ایجاد کننده یا تغییر دهنده ایدئولوژی می شود وقتی ایدئولوژی بر مبنای فرهنگ های قبلی یا ارزش های متعالی و یا هر چیز دیگری شکل گرفت، فرهنگ می آفریند و در جامعه معنا پیدا می کند و به صورت عمل و عادات روزمره می شود.
در حرکت های تاریخی گاه ایدئولوژی رو می آید و فرهنگ را کنار می زند به صورتی که فرهنگ موجود اهمیت خودش را از دست می دهد و بعضی مواقع فرهنگ چنان ایدئولوژی را می پوشاند که در تار و پود فرهنگی جامعه از هر نوع تغییر حرکتی جلوگیری می شود. چون خاصیت فرهنگ: ثبات، مداوم و پایداری است. بنیان ایدئولوژی پویایی است. بین این پویایی و ثبات یک ارتباطات متقابل وجود دارد. این دو عنصر پایا و پویا فقط لازم و ملزوم یکدیگرند بلکه ضرورت متقابل دارند.
ایدئولوژی به فرهنگ حرکت می بخشد و فرهنگ ایدئولوژی را در جامعه پیاده می سازد.