ايران در فضاي جهاني شده‌ي فرهنگي
يكي از پيامدهاي جهاني شدن نقشي است كه دولت و ملت در روند آن ايفا مي كنند ولي قدرت و تصميم گيري فرهنگي به ساختارهاي دولت و ملت وابسته نيست.
به دليل تأثيري كه جهاني شدن بر فرهنگ بومي آن را به طور دورگه شدن و به طور كلي دوگانگي فرهنگ ها در آورده است.
در واقع امروزه جهاني شدن مانند موجي عمل مي كند كه كشتي فرهنگ ايران را اين سو مي برد. و بر پديده همگون سازي فرهنگي دامن مي زند.
در اين عصر فرهنگ مانند اقتصاد و سياست در قالب جريان جهاني قرار مي گيرد .
در چنين شرايطي عناصر فرهنگي مختلف از بستر و سرزمين مادري جدا و در فضايي جهاني معلق مي گردند. و در پرتو فرايند جهاني شدن باعث شكل دادن به فرهنگ ها و هويت هاي مشابه مي شوند.
بنابراين قلمرو فرهنگ يكي از مهم ترين حوزه هايي كه بحث ها و مناقشه هاي زيادي را در نتيجه فرايند جهاني به خود اختصاص داده است.
برخي عنوان جهاني سازي را به كار مي برند و هدفشان امحاي فرهنگ هاي ملي و محلي و سلطه فرهنگي غرب به ويژه فرهنگ آمريكايي است . اما برخي جهاني شدن را فرصتي مناسب براي تقويت فرهنگ‌هاي محلي و‌عرضه توليدات در حوزه فرهنگ هاي محلي مي دانند. اين گروه اصطلاح جهان- محلي شدن را به جاي مفهوم جهاني شدن ترجيح مي دهند.
در ميان صاحب نظران ايراني روايت هاي مختلفي در مورد جهاني شدن مطرح شده است 1- شكست برنامه هاي نوسازي دوران پهلوي
2- وقوع انقلاب اسلامي 1357
3-جنگ طولاني مدت بين ايران وعراق
كه اين عوامل باعث به وجود آمدن طرح گفتمان راديكاليسم در مورد جهاني شدن شد و به دنبال آن جهاني شدن معادل جهاني سازي و آمريكايي شدن تلقي گرديد و نگرش بدبينانه مسلط شد و حاصل اين امر پيدايش انزواي ملي و كاهش تماس هاي فرهنگي با جهان بود اما با پايان جنگ و تغيير شرايط جهاني از جمله:
1- شكست كمونيسم شوروي
2- گسترش سرمايه داري جهاني
3- ضرورت تبديل اقتصاد جنگي به يك اقتصاد پويا
4- طرح بازسازي كشور
نگرش نسبت به جهاني شدن مثبت شد. و عواملي مانند 1- سياست تعديل اقتصادي، 2- گسترش مناطق آزاد تجاري 3- گسترش رسانه هاي جمعي 4- اينترنت- اين عوامل زمينه ي مشاركت آفريني مردم در فرهنگ جهاني را فراهم كرد.
در ايران بعد از انقلاب با توجه به پايه هاي ايدئولوژيك يك انقلاب ، گفتمان وعملكرد رسمي ، موضع گيري سخت گيرانه اي نسبت به برخي الگوهاي جهاني به ويژه در زمينه فرهنگي دارد.
در حالي كه الگوهاي فناورانه كه تاثير مستقيم بر بازار، آموزش، سازماندهي كار وصنعت را مي پذيرد، برخي الگوهاي فرهنگي به ويژه آنچه كه به صورت ظاهر، به نوع پوشش و آرايش مربوط مي شوند را به شدت نفي مي كند.
خواست مسئولان درايران اين بود كه بتوانند نوعي هويت فرهنگي را در سطح ملي و محلي در تقابل با الگوهاي جهاني حفظ كنند و تلاش كردند با تكيه بر مجموعه اي از سنت ها و باورهاي مردمي آن ها را وادار به در پيش گرفتن برخي الگوهاي خاص نمايند كه در اين راه موفقيت چنداني به دست نياوردند.
آن چيزي كه باعث رشد و بالندگي بيشتر فرهنگ ايران خواهد شد 1- مشاركت در تعامل فرهنگي با جهان و 2- آگاهي از وضعيت و ايفاي نقش در صحنه حساس جهاني است .
در ايران با توجه به وجود گروه هاي مختلف مذهبي، قومي و نژادي توجه به ارتباطات ميان فرهنگي را بيش از پيش آشكار مي سازد. و غفلت در اين مورد مي تواند نتايج وعواقب وخيمي را از جهت فرهنگي و سياسي همراه آورد.
براي اين كه تهديدهاي جهاني سازي را به فرصت هاي جهاني شدن تديل كنيم لازم است كه با استفاده از منابع موجود در كشور و استفاده به موقع و درست از فرصت هاي جهاني و ديپلماتيك پيوندهاي مثبتي را با فرهنگ جهاني برقرار كرد.

از جمله اين منابع و فرصت ها عبارتند از:
1- دفاع از ارزشهاي مقبول همگاني
2- صدور اقلام فرهنگي با كيفيت
3- اتخاذ مواضع منطقي
4- ميزباني نشست ها و مسابقات بين المللي فرهنگي و هنري
5- احترام به معاهدات و پيمان هاي فرهنگي جهاني
6- تامين ملاحظات زيست محيطي
7- مبادلات دانشگاهي
8- ارتقاء قدرت شكل دهي و كنترل افكار عمومي در داخل و بنيادگرايي افراطي در جهان اسلام
9- ترويج زبان و ادبيات فارسي
10- تبليغ آرمان هاي متعالي
11- ارائه تصوير مثبتي از كشور در زمينه هاي بين المللي
12- زدودن ذهنيت هاي تاريخي خارجيان
13- برخورداري از شبكه هاي رسانه اي گسترده
14- رعايت استانداردهاي حقوق بشر،
15- قدرت خنثي سازي تبليغات مسموم و ..
اين واقعيت را بايدپذيرفت كه فرايند جهاني شدن فرهنگي، شانس كمتري را براي توفيق و پذيرش آموزه هاي فرهنگ رسمي ايجاد كرده است .
به ويژه اينكه در فرهنگ رسمي و سياست هاي فرهنگي دولت، ارزش ها و آموزه هاي فرهنگي غرب درهمه ي صورت هاي آن مطرود و نامطلوب مي نمايد
بنابراين ، جهاني شدن فرهنگ و تبادلات فرهنگي در تضاد با آموزه هاي فرهنگ رسمي تلقي مي شود.