مقدمه
سال221قبل از میلاد اولین سلسله فئودالی چین تاسیس شد و " چین شی هوان "بنیادگذار آن بود . " چین شی هوان " اولین امپراطور سلسله " چین " است ونامش " این جن " بوده است .
سال 246ق م " این جن " 13ساله بر تخت پادشاهی کشور " چین " نشست . دراوائل دوران حکمرانی سلسله جنگجویان در چین کشورهای مستقل زیادی وجودداشتند و بین این کشورها درگیری ها مکررا رخ می داد . کشور "چین " واقع درمنطقه " شیان یان " و" شی آن" یکی ازکشورهای نیرومند وقت بود . " این جن " پس از آنکه بزرگ شد ، شخصیت های بافضیلت وبا درایت را به خدمت گرفته و امور نظامی را بسط و توسعه داد ه وبرای افزایش قدرت خود تلاش کرد . بیش از 10 سال کشور " چین " به جنگپرداخت و در نهایت چین یکپارچه شد . " این جن" نیز عنوان " چین شی هوان "را برای خود برگزید.
یکپارچگی چین توسط کشور "چین " اهمیت زیادی در تاریخ داشته است . " چینشی هوان" سیستم تقسیم کشور به چند کشور کوچک زیر فرمان یک امپراطور راالغا کرد و سیستم تاسیس نواحی و شهرستان ها را اجرا نمود.کشور به36منطقه تقسیم شد و در هر منطقه شهرستان ها دایر گردید . مقامات مرکزی ومنطقه ای توسط امپراطور منصوب شدند و نظام ارثی لغو شد. این سیستم درتاریخ بیش از دو هزار سال اجرا شد و نام بسیاری از شهرستان های کنونی چیندر سلسله " چین " تعیین شد.
یکپارچگی خط و زبان نیز از جمله خدمات بزرگ سلسله چین بود . قبل از آنکشورهای مختلف خط و زبان خاص داشتند . گرچه این خطوط سرچشمه یکسان داشته وبین آنها تفاوت زیادی مشاهده نمی شد ، اما این نیز مانعی برای نشر وتبادلات فرهنگی بود . سلسله "چین " پس از وحدت کشور " شیائو جوان " خطعمومی کشور را تعیین کرد و از آن به بعد هیروگلیف چینی طبق مقررات توسعهیافت . این برای شکلگیری و نشر فرهنگ چین نقش حائز اهمیت و بی سابقه ایداشت .
به علاوه " چین شی هوان " همچنین اوزان و مقادیر ، پول و قانون سراسرکشور را وحدت بخشید . این اقدامات برای توسعه اقتصاد و تقویت جایگاه قدرتمرکزی موثر بود .
" چین شی هوان " مرد کبیری در تاریخ چین محسوب می شود ، اما ظلم و ستماو نیز در تاریخ چین ثبت است . او پس از یکپارچگی چین برای جلوگیری ازتجاوز ملیت های کوچ نشین شمالی با توسل به زور هزاران کارگر را برای ساحتدیوار چین به خدمت گرفت . این دیواردر غرب از ناحیه بیابانی شروع می شد ودر شرق به دریا می رسید و با وجود نیروی انسانی و مادی و سطح فنی وقتافراد بیشماری در جریان احداث این دیوار جان باختند . " چین شی هوان "همچنین فرمان داد که کاخ مجلل " ای فان " و آرامگاه پرشکوه وی در منطقه "لی سان " ساخته شود . امروز دیوار چین و اسب ها و سربازان سفالی چین شهر"شی آن " از جمله معروف ترین میراث فرهنگی جهان است . اما در دو هزار سالپیش ، برای احداث آنها مردم رنج زیاد بردند و انزجار شدیدی از ظلم اینامپراطور داشتند و در نهایت حکومت سلسله " چین " بعد از 15سال سرنگون شد .
مساله دیگری نیز موجب بدنامی "چین شی هوان " شد . او برای تقویت کنترلاندیشه در سال 213ق م فرمان داد تمامی کتاب های تاریخی کشورهای دیگر بغیراز کشور " چین " ، کتاب های کلاسیک کونفوسیوس سوزانده و جمع آورندگان ومبلغان این کتاب ها کشته شوند . این حادثه وحشتناک موجب شد که در عرصهتحقیقات تاریخی اسرار لاینحل زیادی باقی بماند.
"چین شی هوان" چین را وحدت بخشید و به دوران تجزیه درازمدت کشورپایان داده و حکومت سلطنتی فئودالی چند ملیتی را که ملت "هان " ملت اصلیآن بود ،تاسیس کرد . از آن به بعد صفحه نوینی در تاریخ چین گشوده شد .
كنفوسيوس
کنفوسیوس بزرگترین متفکر دوره باستانی چین است ، به همین سبب هنگام اشاره به فرهنگ سنتی چین نمیتوان اورا نادیده گرفت . در دهه 70قرن گذشته یکدانشمند امریکائی در رده بندی یک صد شخصیت نامدار که در تاریخ بشریت تاثیرات مهم و بزرگی داشته اند کنفوسیوس را بعد ازعیسی و ساکیامونی ودونفردیگر در مقام پنجم قرار داد. اما برای چینیان تاثیرات کنفوسیوس بیشتر ازدیگران است ، در واقع میتوان گفت هر چینی تا اندازه ای متفاوت تحت تاثیر کنفوسیوس قرارداشته است . کنفوسیوس بنیادگذار تئوری "رو" چین است ، در بیش از 2000سال گذشته تاثیرات عقاید"رو" در چین نه تنها در زمینه هائی مانند سیاست و فرهنگ بلکه درقول وفعل هر چینی جلوه یافته است . عده ای دانشمندان خارجی حتی اندیشه " رو" را اندیشه مذهبی چین تلقی میکنند، اما در حقیقت مکتب فکری " رو "یکی ازمکاتب فکری باستانی چین و نوعی اندیشه فلسفه است نه مذهبی . عقاید" رو" در جامعه فئودالی بیش از 2000ساله اندیشه ارتدکس دانسته شده و ازجایگاه والایی برخورداربوده است . تئوری کنفوسیوس نه تنها در چین بلکه در برخی از کشورهای آسیا تاثیرات عمیقی دارد. در حال حاضر چینیها در سراسر جهان زندگی میکنند و میتوان گفت تاثیرات اندیشه کنفوسیوس به چین و آسیا محدود نبوده است . کنفوسیوس در سال 551ق م متولد شد و در سال 479ق م در گذشت و مان زندگی وی حدود 100سال پیشتر از زمان الستوده یونانی است . در تاریخ چین عصرزندگی کنفوسیوس دوران بهار و پائیز نامیده میشود ، درآن زمان کشور پادشاهی- به انحطاط گرائیده و بسیاری از کشورهای کوچک ظهورکردند. کنفوسیوس اهل کشور " رو " یعنی استان سان دون امروزی است . کنفوسیوس در تمام عمرخود به مقامی بالادست نیافت. اما وی صاحب دانش عمیق بود . در چین باستان آموزش در انحصار طبقه اشراف بود،اما کنفوسیوس نظام انحصاری اشراف را در هم شکست . وی شاگردانی از طبقات مختلف را پذیرفت ، گفتنی است حدود سه هزار نفر شاگرد وی بودند ، از میان آنان چند تن همانند کنفوسیوس به دانشمندانی بزرگ تبدیل شدند. آنان اندیشه کنفوسیوس را ادامه و توسعه دادند
. چرا عقاید کنفوسیوس در عصر فئودالی همواره حکمفرما بود؟ پاسخ به این سئوال چندان ساده نیست ، خلاصه کلام عقاید وی درباره درجه بندی جدی و رفرمیسمسیاسی وی با منافع طبقه حاکم منطبق و برای ثبات و توسعه اجتماعی وقت مساعداست . در اوائل ظهور عقاید کنفوسیوس این عقاید به اندیشه اصلی مبدل نشد تا قرن دوم قبل از میلاد چین وقت کشوری نیرومند و یکپارچه به حساب آمد کهتمام اختیارات در مرکز جمع شده بود . حاکمان پی بردند که تئوری کنفوسیوسبرای حفظ ثبات جامعه فئودالی مناسب است ؛ لذا آنرا بعنوان اندیشه ارتدکسکشور مشخص کردند. کتاب موسوم به " سخنان" که حاوی افکار، سخنان ومطالب درباره کردار کنفوسیوس است دردوره باستانی همچون قران و کتاب مقدس مسیح مقدس بوده است ، در حقیقت ،"سخنان" کتابی با موضوع غنی و زبانهای جالب محسوبمیشود و همه جا نور عقلانیت آن میدرخشد . در این کتاب سخنان کنفوسیوس بهزمینه های مختلف مانندتحصیل ، موسیقی ، گردشگری و دوستی مربوط است . موضوع تئوری کنفوسیوس بسیار فراوان است ، بسیاری از موارد امروزه نیز ارزش زیادی دارد ، بسیاری اقوال وی به ضرب المثالهای مورد استفاده عموم مردم چین مبدل شده است .


تاریخ چین
آغاز این سلسله كرم ابریشم از جنوب چین وارد شد و این كار در تخصص زنان بوده است مردم شانگ اعتقاد به زندگی بعد از مرگ داشتند چون در فبور شاهان علاوه بر وسایل یاد شده خدمتگزاران خاص و زنان را می كشتند .
نژاد مردم چین :پنج نژاد در چین زندگی می كنند هَن كه نژاد اصلی چین است .مَن كه نژاد منچوری است. مُون نژاد مغولی است.جان نژاد تبتی است و خُواری كه شامل تركها كه مسلمان هستند.
زبان و خط چینی ها كه خطی است در ابتداء تصویری یعنی در حد نقش و نقاشی است و در حال حاضر خط اندیشه نگاری است كه از نظر شكل لغات با خطوط تصویری تفاوتی ندارد و این خط الفبا نداردو بصورت كلمه ها ساده و یك آوایی است و از تركیب كلمات ساده كلمات دیگر بوجود می آید. با همان قلمی كه خط نوشته می شود نقاشی هم می شود و بنابراین خط چینی یك نوع نقاشی است صحبت كردن به زیان چینی از لحاظ لغات و دستور بسیار ساده است چون یك كلمه هم می تواند فعل باشد و هم اسم و صفت و قیود زمان و مكان جملات را به گذشته و حال و اینده می رساند ولی از نظر نوشتن چون بیش از پنج هزار كلمه باید آموخت نوشتن مشكل است. از حفاری در سراسر چین مدت زمان زیادی نمی گذرد در طی سالهای اخیر به اكتشافات زیادی دست زده اند كه یكی از این كشفیات مربوط به انسانهای پكن است كه در محل" جو-گو-تین" در 60 كیلومتری پكن پیدا كردند نظرات باستان شناسان در مورد قدمت این انسان 500 هزار سال پیش است این انسان از نظر شكل و قیافه گویای همان نژاد زرد است.
در سال 1914 در حوزه رودخانه زرد در شمال چین در یك تپه ای نمونه های زیادی از پستانداران فسیل شده كشف شد كه چینی ها به آن تپه به علت عدم آگاهی تپه استخوان اژدها می خواندندو در سال 1922 یك هیات سوئدی به سرپرستی آندرسون در مسافت 60 كیلومتری پكن به كاوش پرداخت و با یك متخصص دیرینه شناسی آمریكایی به چند دندان برخورد كرد كه محل كشف آنها جوگوتین است و در سال 1928 میلادی بقایای یك جسد فسیل شده در اطراف پكن كشف شد در انتهای یك غاركه به علت فشار مواد رسوبی خراب شده بود جمجمه یك انسان را كشف كردند و با دندانهایی كه قبلاً پیدا كرده بودند به هم متصل كرده و نام انسان پكن را به آن دادند البته در این محل جوگوتین فسیل گوزنها و كفتار و خرس و انواع پستانداران كوچك نیز یافت شده و در سال 1931 بر اثر كاوشها چند قطعه كوارتز تراشیده شده در كنار جمجمه پیدا كردن و دیگر تردیدها برطرف شد كه انسان پكن از نوع انسان است نه بنا بر اعتقاداتی از میمون زیرا یكی از نشانه های انسانهای اولیه استفاده از ابزار و آتش است.
تمدن های دوره نوسنگی :
بعد از انسان پكن تا دوران نوسنگی اطلاع زیادی از تمدن های چین نداریم و این ممكن است بعلت عدم پژوهش و كاوشها در چین باشد و یا ممكن است بعلت تغییرات آب و هوا تمدن یا فرهنگی بعد از انسان پكن در چین بوجود نیامده باشد ولی از نظر دوران كشاورزی یا نوسنگی ما به چند تمدن مهم برمی خوریم.
تمدن" خه- مو- دو" مربوط به 7 هزار سال پیش است در این تمدن آثاری از وسایل استخوانی و سنگی و همچنین ظروف سفالین پیدا شده اغلب سفالها منقوش و دست سازند .خانه ها چوبی بوده و قدیمی ترین چیزی كه از این تمدن به دست آمده پاروی چوبی است كه سالم مانده است . از مكانهای كشف شده دانه های گیاهی – برنج – هسته گیاهان كشف شده است .2- تمدن" یانگ شائو" كه مربوط به هزاره سوم ق م در ناحیه "شن سی" تشكیل شده و رنگ ظروف سفالی قرمز و منقوش به طرح های هندسی است این سفالها از گل رس نرم ساخته شده و سطح آنها بعد از رفتن به كوره منقوش شده است.
بطور كلی در دوره نوسنگی در چین خانه ها ابتداء از چوب و بعداً از چینه و آخر الامر از گل و چوب با یكدیگر بوده است.
تمدن ده نشینی دوران باستان :
در حدود 1500 ق م شاهان سلسله شانگ با هم متحد شدند و تشكیل تمدنهای دوره تاریخی چین را دادند البته قبل از دوره شانگ از سلسله ای دیگری به اسم" شیا" اشاره می كنند ولی ظاهراً این دوره را افسانه ای می دانند و به هر حال در دوره شانگ ساخت وسایل مفرغی در ابتداء جنبه آئینی داشته و ظروف مكشوفه از مقابر شانگ نشانه تكامل ساخت این نوع ظروف است.مصارف این ظروف در ابعاد بزرگ و كوچك بدین شرح است:1- ظروف غذاپزی كه غالباً به صورت مستطیلی و چهار پایه هستند و در محل دسته آنها سوراخهایی جهت حمل ظرف در نظر گرفته اند2- ظروف مفرغی جهت نگهداری آذوقه و مواد اولیه غذایی 3- ظروف مفرغی پایه دارجهت گرم كردن مواد الكلی و همچنین ظروفی جهت نگهداری مشروبات الكلی 5- زنگهای بسیار بزرگ به جهت دور كردن ارواح خبیثه از آن استفاده می كردند
جامهای مفرغی كه به صورت های مختلف ساخته می شده این نوع ظروف به اشكال مختلف ساخته می شد7- سلاح و ابزارهای جنگی.
این ظرف ها غالباً دارای نوشته است و چون پیدایش خط از زمان سلسلة شانگ می دانیم این نوشته ها غالباً نام هنرمند و پادشاه زمان و سلسله را در برمی گیرد و همچنین نوشته هایی است كه درباره رسوم كشور داری پادشاهان شانگ اطلاعات سودمندی به ما می دهد.
چینی ها قبل از اینكه بر روی ظروف مفرغین بنویسند از مغز استخوان و لاك لاك پشت استفاده می كردند و نوشتن روی استخوانها غالباً جنبه فال و پیشگویی داشته است در مقابر پادشاهان شانگ آثار زیادی از سفالهای صیقلی ممتاز كه از اجداد اصلی چینی ها بدوی هستند یافت شده است در دوره شانگ قربانی انسان هم مورد نظر بوده و مردم خانه های گلی داشته اند و مرد و زن خودشان را در لباس های كامل می پوشاندند.
در آغاز این سلسله كرم ابریشم از جنوب چین وارد شد و این كار در تخصص زنان بوده است مردم شانگ اعتقاد به زندگی بعد از مرگ داشتند چون در فبور شاهان علاوه بر وسایل یاد شده خدمتگزاران خاص و زنان را می كشتند و همراه جسد امپراطور به خاك می سپردند از نظر مذهبی اعتقاد به جادوگری داشتند و آئینهای مخصوص انجام می دادند كه عواید این مراسم و نذورات بین شاه و حاكم هر منطقه تقسیم می شد ارواح كوه – دریا – نهرها- ارواح محلی –خدایان زمینی و آسمانی را ستایش می كردند پرستش ارواح نیاكان از این زمان درچین رایج شد و تا به امروز ادامه دارد و همینطور پرستش قهرمانان افسانه ای ،یعنی جنگجویان قدیمی كه تبدیل به خدایان می شدند و جنبه تقدس پیدا می كردند.
اصل خلقت جهان از نظر چینیها جنبه فلسفی داشته كه ابتداء نه آسمان وجود داشته و نه زمین و جهان بصورت یك خلاء بی شكل نمایش داده می شد و در این ویژگی خاص دوروح به اسامی یانگ و سین وجود داشته كه یانگ بر آسمان و سین بر زمین حكومت می كرده و نیروی یانگ نیروی مثبت روشنایی فعال و مذكر شناخته شده بوده و نیروی سین ماده تاریكی غیر فعال و منفی بوده است و اتحاد این دو نیرو باعث گردش جهان شده است در حالیكه این دو نیرو متضاد و مخالف همدیگرند ،مكمل یكدیگر نیز هستند نیروی یانگ و سین در طبیعت در كل موجودات خلقت وجود دارد و سستی هر كدام باعث اختلال در جهان می شود این دو نیرو را بصورت یك دایره نشان می دهند كه به دو قسمت تقسیم شده استكه یك قسمت سیاه و قسمت دیگر سفید است و در قسمت سیاه یك نقطه سفید وجود دارد و در قسمت سفید دارای یك نقطه سیاه است كه هر كدام حاوی یك نكته عرفانی است كه احتمال تبدیل شدن سیاه به سفید و سفید به سیاه بر اثر عدم انجام وظایف دارد.
بعد از سلسله شانگ سلسله جو از 1028-257 ق م به روی كار آمد و ساخت دیوار چین از این زمان شروع شده و دوفیاسوف مشهور چین مربوط به این دوره هستند لائوتسه و كنفوسیوس و تاسیس مدارس همراه با تشویق مردم برای درس خواندن مربوط به این دوره است. جو-یو-اَن یكی از شعراءمشهور این دوره است و مربوط به قرن چهارم ق م است كه به علت فسادی كه در اواخر سلسله جُو بوجود آمده بود مبارزه می كرد و چون به گفته های او توجه نمی كردند او خود را در رودخانه غرق می كند(برنامه ای كه همه ساله در چین بعنوان مسابقات قایقرانی با قایقهای اژدهایی شكل در چین است مربوط به یادبود این شاعر است )مردم در این زمان خانه ها و معابد چوبی و گلی داشته اند كه اثری از آنها در دست نیست.
سلسله چین : 256 تا 207 ق م بزرگترین پادشاه این سلسله شخصی بود به اسم" چین- شی- خوانگ- دی "كه در زمان این پادشاه دیوار چین كه به صورت مجزا از هم بود ،پیوستگی و امتداد به دیوارها به كار رفت .سنگ و آجر و ملات مربوط به این پادشاه است .دیوار چین كه برای جلوگیری از هجوم اقوام بربری كشیده شده بود تقریباً شمال چین را اشغال كرده ارتفاع و عرض دیوار بین 5/7تا 8 متر است و عرض دیوار بحدی است كه 6 سوار در كنار هم به آسانی حركت می كنند و به فاصله هر 100 متر برج دیدبانی قرار دارد و مامورین در طول زمانهای مختلف به دیده بانی می پرداختند و اخبار در موقع حمله دشمن بوسیله روشن شدن مشعل ها مخابره می شد دیوار در جهتی كه رو به دشمن قرار گرفته دارای بریدگی هایی است كه برای تیراندازی استفاده می شد چهار دروازه بزرگ و معتبر در طول دیوار وجود داشته كه در تمام مدت نگهبانان از آنها مراقبت می كردند و این دیوارها از پستی و بلندیهاو دره ها با ارتفاع مشخص ادامه پیدا می كرده است (فضا نوردان اولین آثاری كه در روی كره زمین مشاهده كردن دیوار بزرگ چین بوده است)در چند دهه قبل باستانشناسان چین مقبره چین شی خوانگ دی را كشف كردند كه شامل ارتش كاملی از سفال بود كه حدود شش هزار سرباز سفالین داشت گفته شده كه این مقبره عظیم 10 سال ساختش طول كشیده است .
چین شی هوان گدی، نخستین امپراتور سلسله كین(چین)، كسی بود كه ایالات مختلف كشور چین را متحد كرد و در سال 221 پیش از میلاد امپراتوری چین را رسماً پایه‌گذاری كرد. آرامگاه امپراتور كین در شهر شیان واقع در استان شانشی به همراه جنگجویان سفالی مشهوری كه در سال 1974 در این آرامگاه كشف شدند، از سال 1987 در فهرست میراث جهانی یونسكو ثبت شده‌اند.
سلسله هَن : 206 ق م تا 211 میلادی این سلسله با اشكانیان همزمان بوده و پادشاهان این سلسله راه ابریشم را گسترش داده اند و سفیرانی به ایران و اروپا فرستاده اند در این دوره امتحانات ورودی برای انتخاب كادر مامورین است كه تا قبل از حكومت جمهوری در چین برقرار بود و به خانواده و طبقه نیز كاری نداشته است .كاغذ در این زمان 105 میلادی اختراع شد كه از چین به سمرقند و ایران و سپس به بغداد و اروپا رفت.
سلسله تانگ : 618 تا 906 میلادی ورود ادیان مختلف از جمله زردتشت – مانوی – اسلام و نیز اختراع صنعت چاپ در این دوره است و نیز چینی سازی در این سلسله جای خود را باز می كند و از اهمیت ظروف فلزی كاسته می شود.در مورد بناهای قدیمی پیش از تاریخ چین جزءدیواره های چینه ای و خانه های چوبی بطور ویران شده ای اثر دیگری بدست نیامده است احتمالاً بناهای پیش از تاریخ چین به علت اوضاع جغرافیایی چین چوبی بوده و به علت احتمال آتش سوزی و پوسیدگی از آنها نشانه ای بدست نیامده است .
معابد: چند نوع معبد در چین از زمانی كه دین بودایی در آنجا پا گرفت ساخته شده است كه به شرح ذیل می باشد.
1- معابد بودایی: پلان این معابد معمولاً مربع یا مستطیلی شكل است معبد در حیاط مربع یا مستطیلی شكلی محصور شده كه در اطراف دارای حجره هایی است كه مربوط به راهبان بودایی و طلاب می باشد این حیاطها دارای درهای بسیار بزرگی هستند كه در اطراف آنها مجسمه هایی مربوط به نگهبانان مخصوص بودا وجود دارد قیافه این مجسمه ها غالباً وحشتناك و همراه با سلاح هستند كهكارشان از نظر اسطوره چینی دور كردن ارواح خبیث و شیاطین است جلو معبد اصلی كه محصور در حیات بزرگی است عود سوزها و میزهای نذورات قرار دارد و مركز اصلی بنا را معبد تشكیل می دهد كه شامل یك تالار اصلی و فضاهای بزرگ مربع و مستطیل شكل اطراف است و مصالح اصلی معابد قدیم كلاً چوبی بوده كه از بین رفته و معابد بعدی از سنگ و چوب ساخته شده است سقف بنا كلاً چوبی است منتهی با تزئینات بسیار زیاد و رنگهای مختلف و نقاشی های گوناگون، و بطور كلی كارهای هنری برجسته كاری چوبكاری و ستونهایی كه در معابد بكار رفته است به چند دسته تقسیم می شوندكه عبارتند از 1- پایه ها معمولاً ساده و بدنه ها غالباً استوانه ای شكل و جنس ستون از چوب یا سنگ است و سرستونها از نظر فرم ساده ولی از نظر تزئینات غنی هستند مهمترین كار روی ستونهای سنگی نقش های برجسته یا مشیك اژدها و سیمرغ است در تالار اصلی معابد مجسمه های مختلف از بودا و تجلّیات مختلف او بصورت بودای خندان و غیره دیده می شود در كنار بودا در دو طرف مجسمه های بودا ساتوها و نگهبانان بودا قرار دارند در جلو این مجسمه ها میزهای كنده كاری شده كه در روی آنها وسایل موسیقی سنتی چین و گلدان و شمعدانهاو نذورات قرار می گیرد مراسم داخل معبد و دعای راهبان بودایی هنگام طلوع آفتاب و ظهر و غروب انجام می شود.
2- عود سوزها:معمولاً ظروف فلزی سه پایه یا چهار پایه هستند كه در بالای آنها پوشش چتری شكل است هر بودایی هنگام ورود به معبد عود و مواد خوش بو را در آتش می ریزد . عمل زانو زدن در خارج از معبد اصلی و عمل تطهیر نیز صورت می گیرد.
3- پول سوزها : بناهای كوچكی هستند كه در معابد ساخته می شوند این بناها دارای بام چتری یا شیروانی شكل هستند كه محل خروج دود در سقف آنها تعبیه شده است بدنه پول سوزها تو خالی است و زائرین كاغذهای مخصوص نذورات را از غرفه ها خریداری می كنند و به یاد اموات و یا نذر خود در پول سوزها می سوزانندمهمترین عنصر معماری و تزئین در معابد مربوط به بام معابد است یا سقف معابد كه شیروانی شكل هستند و معمولاً چند طبقه كه با تكه های سفال یا چوب محافظت می شوند در بیشتر معابد در بالای بام كشتی چوبی به چشم می خورد كه از سمبل های هنر بودا است به معنی اینكه مردگان بوسیله این كشتی ها به ساحل نجات می رسند نقوش تزئینی اژدها و سیمرغ – پیروان بودا و بعضی از حیوانات در بام معابد بطرز چشم گیری خودنمایی می كند و غالب این تزئینات را از شیشه های رنگی ساخته اند.
4- دروازه ها: بناهای چوبی یا سنگی بسیار زیبایی هستند كه معمولاً در جلو معابد تعبیه می شوند همان مشخصاتی كه در بالای بام معابد گفته شد بطور مختصر تر در بالای دروازه ها دیده می شوند و منظور این دروازها ازنظر مورد توجه است1- تسلط و دید فضای داخلی معبد از خارج و از خود معبد تماشای مناظر خارج از معبد 2- دور كردن ارواح خبیث و ممانعت از ورود آنها به داخل معبد

عقايد چينيان باستان
چینیان باستان عقاید مختلف و تقریباً عجیبی داشتند.
چینیان باستان عقیده داشتند که زمین همانند صفحه‌ای صاف است که آسمان چون سرپوشی روی آن قرار گرفته و کشور خودشان، چین را مرکز زمین می‌دانستند و اعتقاد داشتند که کاخ خاقان نقطه مرکزی و اصلی زمین است و خاقان‌های آنان نیز محور و اساس همه مردمان و خلایق جهان هستند. چینیان باستان با توجه به اینکه برای آسمان احترام خاصی قائل بودند، وقتی که به آسمان نگاه می‌کردند، در مقابل آن خضوع و کوچکی می‌کردند و حتی زارعان و کشاورزان چینی به آسمان توجه زیادی داشتند و چون می‌گفتند که از آسمان نزولات زیادی می‌آید و آفتاب از آسمان می‌تابد و با این عوامل است که محصولات آنها رشد می‌کند، پس برای آن احترام خاصی قائل بودند.
پرستش آسمان
چینیان باستان معتقد بودند که اگر آسمان خشمگین می‌شود و طوفان پیش می‌آید یا صاعقه و رعد و برقی زده می‌شود و یا شهاب سنگی به زمین می‌افتد، همه اینها به خاطر این است که در زمین حالت نامطلوبی صورت گرفته، به این معنا که این حوادث بر اثر بی‌عدالتیها و بی‌نظمیهایی است که در روی زمین روی داده است و آسمان را خشمگین کرده است لذا باید مردم اعمال خود را درست و اصلاح کنند.از دید چینیان باستان زمین مانند دیگر ارکان جهان تابع آسمان است و..... و برای خود نظمی دارد. آنان می‌گفتند چون رشد نباتات به سوی آسمان و بالا است و دود آتش هم به سمت آسمان است پس باید آسمان را احترام کرد. این عقاید در میان چینیان باستان وجود داشت تا اینکه به دوران و عصر کنفوسیوس می‌رسد که البته او توانست به این عقاید نظم خاصی ببخشد. کنفوسیوس در قرن ۶ق.م زندگی می‌کرد.
پرستش ارواح
از دیگر عقاید چینیان می‌توان به روح پرستی یا جان پرستی یا پرستش ارواح اشاره کرد در پرستش ارواح ابتدا ارواح اجداد مهم بود و گفته شده که قدیم‌ترین مراسم چینیان عقیده چینیان، پرستش ارواح بوده است. مدتها بود که عالمان و محققان بعد از کنفوسیوس عقیده داشتند که نیاکان یا اجداد پدری، اجداد اولیه بوده و مهم جلوه کرده است امّا بعدها متوجه شدند که قدیمی‌ترین پرستش ارواح، اجداد مادری بوده است. در این جا لازم است اشاره کنیم به اینکه آنان به یک نوع حلول روح هم اعتقاد داشتند چون معتقد بودند که ارواح نیاکان مادری دوباره در نوزادان حلول می‌کند. امّا در دوره‌ها و اعصار بعدی مردها بر زنان برتری یافتند و مراسم دینی پرستش نیاکان پدری در جایگاه برتری قرار گرفت. چینیان با قرار گرفتن در مقابل لوح‌های که از ارواح خود درست کرده بودند به عبادت و دعا و نیایش می‌پرداختند و هدایا و پیشکش‌های زیادی را به ارواح خود تقدیم می‌کردند. آنان علاوه بر ارواح به آبها و کوهها و جنگلها و سخره‌های بزرگ هم احترام قائل بودند. زمین در نزد چینیان باستانی معروف بودو مادر کل، زمین بوده است.
مراسم عید جوانی
از دیگر عقاید چینیان می‌توان به برپائی اعیاد جوانی اشاره کرد و مراسمی که در آن جوانان را برای ازدواج مهیا می‌کردند. به عنوان مثال در فصل بهار بعد از کار سخت زمستانی دختران زیبا و جوان ودم بخت را در معرض تمایلات مردان جوان قرار می‌دادند تا آنها نامزد خودشان را انتخاب کنند و برعکس در فصل پائیز بعد از کار تابستانی، پسران را در معرض تمایلات دختران قرار می‌دادند تا دختران همسران خود را در معبد معروف به آسمان انجام می‌داد زیرا امپراتور و خاقان خودش را انتخاب کنند. آسمان هم در نزد چینیان، مذکر بود. و پادشاه و خاقان هم مراسمات دینی خود را فرزند یا پسران آسمان می‌دانست. در بعضی کتابها مخصوصاً در کتابی به نام شانگ‌تی (Shangti) در مورد خدایی به نام شانگ‌تی سخن گفته که این خدا را خدای ملکوت یا خدای آسمان می‌گفتند و کار این خدا این بود که حکومت را به امپراتور واگذار می‌کرد. گرانت (Grant) در کتاب تمدن چین عنوان می‌کند که «این خدا هیچ فایده‌ای ندارد و جز اینکه عنوان پسر آسمان را به پادشاه می‌دهد». مردمان چین باستان معتقد بودند که اگر پادشاه آداب دینی را به طور کامل انجام دهد، محصولات کشاورزی فراوان خواهد شد و طبیعت رشد و نمو پیدا خواهد کرد و زندگی مردم انتظام و قوام پیدا می‌کند.
قائده تائو
در جهان از نظر چینیان قدیم و باستانی یک اصل کلی و مؤثر مطرح بود که آن را تائو می‌گفتند که اساس زندگی مردم بر این اصل پایبند بود. گرانت در تاریخ تمدن چین در مورد تائو نظرات گوناگونی بیان می‌کند و به طوری که تائو را گاهی اوقات با مانا تشبیه و مقایسه می‌کند. در آئین تائو دو اصل جدا از هم معرفی می‌شود اولی یانگ که نر معرفی شده و دومی یین که ماده معرفی شده است. تفاوت بین این دو اصل در گذشته و قدیم در اوضاع اجتماعی مردم تأثیر داشت و از اتحاد این نر و ماده همه چیز به وجود می‌آمد. تائو به طور کلی عبارت بود از قانون ثابت جریان اشیاء و روش مقرر برای حرکات همه موجودات. چینیان معتقد بودند که تائو در عالم هستی ازلیت دارد و قانون تائو قانونی است سرمدی و همچنین بر طبق آئین تائو راه و روش حرکت تمام موجودات عالم به طرف کمال است و این حسن تناسب و کمال بر طبق تائو امکان‌پذیر است و انسان‌ها برای اینکه بتوانند به کمال برسند باید خود را با تائو هماهنگ کنند.
پرستش زمین
یکی دیگر از عقایدی که در چین باستان مطرح بود پرستش زمین قبل از تائو بود. همانطور که اشاره شد چینیان باستان به کشاورزی توجه زیادی داشتند، لذا دین آنها براساس عامل کشاورزی گذاشته شده بود. در چین قدیم در هرده و آبادی مردم تپه‌‌ای از خاک و گل به علامت حاصلخیزی برپا می‌کردند و بربالای تپه درختی می‌نشاندند و در اطراف آن درخت نهال‌های کوچکی می‌کاشتند. در اصل به آن خاکریز در چین قدیم (شی Shih) می‌گفتند. روستائیان و مردمان در زمان معینی از سال در اطراف تپه‌ها و خاکریزها جمع می‌شدند و عبادتهای خاصی را به نام خدایان زمین برگزار می‌کردند، این عبادتها به صورت سرودهایی دینی و حتی رقص و پای‌کوبی بوده و هدفشان این بود که خدایان زمینی کمک کنند و محصولات کشاورزی آنها را زیاد کنند. پس از آنکه سرزمین چین به حالت مدنیت اولیه رسید و مقداری فرهنگ مردم تکامل یافت مسأله امپراتوری در چین مطرح شد و در همه جا خاک ریزهایی به نام شی برپا شد و در مرکز هر ایالت خاک‌ریز بزرگ‌تری قرار داشت و در مرکز حکومت خاقان تپه بسیار بزرگی با رنگ‌های متفاوت در ۵ طبقه بنا شد و هر طبقه رنگ خاصی داشت و در برابر این خاک‌ریز عظیم خاقان در تابستان حاضر می‌شد و در آنجا زمین را شخم می‌زد و ارواح و خدایان اراضی یا زمین را ستایش می‌کرد و برای آسایش و امنیت مردم دعا می‌کرد و این اعتقاد تا قبل از حکومت کمونیستی چین ادامه داشت. چینیان علاوه بر این به خدای آسمان‌ هم اعتقاد و ایمان داشتند و آنرا تین (Tin) که به معنای آسمان است، می‌نامیدند. در متن‌ها اشاره‌ای داشتیم به عقیده پرستش ارواح در میان مردمان چین باستان، در اینجا لازم می‌دانم اشاره‌ای مختصر داشته باشم به تقسیم بندی چینیان از ارواح به دو گونه ارواح نیک و ارواح بد. چینیان ارواح نیک را شن (Shen) و ارواح بد و خبیث را کوی (Kewi) می‌نامیدند. آنها معتقد بودند که شنها در اراضی آسمان و اراضی بارور و حاصلخیز در درختان و گیاهان و باران و آتش و کوهها و دریاها و چشمه‌سارها و هر چه که نافع باشد وجود دارند و معتقد بودند که ارواح اجدادشان از جنس شنها هستند ولی کوی‌‌ها یا ارواح بد در تاریکی‌‌ها و ظلمات قرار گرفته‌اند و انسان‌ها برای فرار از آنها باید به نور و روشنائی متوسل شوند.
مراسم تدفین اموات در چین قدیم
مراسم تدفین اموات در چین قدیم با تشریفات خاصی انجام می‌شد. چینیان افراد ثروتمند را وقتی می‌خواستند دفن کنند بسیاری از اموال شخصی آنها را همراهشان دفن می‌کردند و اعتقاد داشتند که این اموال در اختیار آنها قرار می‌گیرد و از این جهت چینیان قدیم شباهتی به مصریان قدیم داشتند به عنوان مثال یکی از حاکمان برجسته چین در سال ۶۲۲ق.م به نام دوک مو وصیت کرده بود که بعد از مرگش سه نفر از شایسته‌ترین یاران و نزدیکانش را همراه او به خاک بسپارند. در چین باستان رسم این بود که در هر منزلی ضریحی می‌ساختند که این ضریح به عنوان اجداد آن خانواده شهرت داشت و بر روی آن روی تخته چوبی اسامی اجداد را می‌نوشتند. در میان قبایل، ضریح مفصل‌تری آماده کرده بودند و در مقابل آن ضریح به عبادات و دعا و همچنین برگزاری مراسمات ازدواج و غیره می‌پرداختند. در فصل پائیز و در فصل بهار اقوام قبیله به زیارت ضریح می‌آمدند و حتی در فصل پائیز روی کاغذهایی شکل پتو و لحاف می‌کشیدند و این نقاشیها را آتش می‌زدند و تصور می‌کردند که با این عمل مردگان آنها از سرما حفظ خواهند شد.

آداب و رسوم مربوط به ازدواج و اعیاد مردم چین

عادات ازدواج در میان چینیان
مراسم ازدواج در چین قدیم به شش مرحله تقسیم می‌شد. به عبارت دیگر، داماد به عروس هدایای نامزدی می‌داد. سپس پیشنهاد ازدواج می‌کرد و اسم و روز تولد عروس را می‌پرسید. بعد از آن، یک روز خجسته را انتخاب و مراسم ساده برگزار می‌گردید و دو طرف نامزد می‌شدند. در مرحله بعد داماد وسایل مورد استفاده در زندگی را به عروس می‌داد. سپس یک تاریخ خجسته تعیین می‌کردند و آخرین مرحله برگزاری مراسم ازدواج انجام می‌شد.
مراسم ازدواج با برخی آداب و رسوم همراه است. برای نمونه، عروس هنگامی‌ که خانواده خود را ترک می‌گوید، باید گریه کند تا نشان دهد نمی‌خواهد خانواده اش را ترک کند. در مراسم ازدواج داماد و عروس به پدران و مادران و اعضای خانواده تعظیم می‌کنند. مراسم جالب تر این است که پس از برگزاری مراسم عروسی در شب مهمانان با هیاهو و شادی کنان با عروس و داماد شوخی می‌کنند.
وسائل عروس در دوره‌های مختلف متفاوت بوده است. قبلا چینیان از کالسکه و یا کجاوه استفاده می‌کردند. در بعضی مناطق، نیز از قایق، اسب و خر استفاده می‌شد. به دنبال پیشرفت جامعه، مراسم عروسی ملیت‌هان نیز تغییر کرده است. برای نمونه، در سال 1949 میلادی پس از تاسیس جمهوری خلق چین، جوانان عادات و رسوم قدیمی ‌مراسم عروسی را کنار گذاشتند. در آن زمان سطح زندگی چینیان بالا نبود. بدین سبب، مراسم عروسی ساده برگزار می‌شد. معمولا داماد و عروس فقط سند ازدواج می‌گرفتند و دیگر مراسمی ‌برگزار نمی‌کردند.
در سالهای 70 قرن گذشته، مراسم عروسی چینیان با سالهای 50 متفاوت بود. در آن زمان، زندگی چینیان بهتر شده و مراسم عروسی متنوع بود. داماد با دوچرخه و یا تراکتور عروس را به خانه می‌آورد. بعضی‌ها حتی از خودرو ساخت چین استفاده می‌کردند. هدایای مهمانان به داماد و عروس حوله، تشک و روبالشی بود. البته، شیرینی و شراب بسیار مصرف می‌شد. در مراسم عروسی، داماد و عروس شیرینی به مهمانان می‌دادند و به سلامتی مهمانان می‌نوشیدند. پس از سالهای 80 قرن گذشته، مراسم عروسی چینیان بسیار تغییر یافته است. شایان ذکر اینکه در استان " شاندونگ " شاه بلوط، عناب و بادام زمینی روی تختخواب داماد و عروس گذشته می‌شود که کنایه از داشتن فرزند در آینده نزدیک است.

آداب و رسوم در اعیاد
عید بهار چین
از9 فوریه سال جاری ایام عید بهار سنتی چین آغاز می‌شود. عید بهار در واقع همانند عید نوروز ایران عید میلی فرخنده و پرنشاط است. به طور کلی از قدیم الایام سال در تقویم کشاورزی چینی با 12 نام حیوان یعنی گاو، ببر، مار، موش، خوک، میمون، خرگوش، اسب، خروس، گوسفند، سگ و اژدها مشخص شده است. اژدها در عهد قدیم توتم ( یعنی روح یا موجود حافظ قبیله ملت چین به شمار می‌رفت.
در روایات قدیمی‌چین اژدها همواره به موجودی صاحب نیرو و قدرت جسورا و لبیباک ترسیم شده است و از دیدگاه مردم چنین روحیه ای دقیقا سمبل ایده ال ملت چین است. مردم اژدها این حیوان افسانه‌ای را می‌پرستند و آرزومندند تا اژدها خجستگی و میمنت را برایشان به همراه بیاورد. از تاریخ عید بهار تاکنون 4 هزار سال می‌گذرد. در بیش از دو هزار ویک صد سا قبل از میلاد مردم زمان شرکت یک دور ستاره مشتری ( یعنی ژوپیتر) را یک ( تسئو) داستند و این عید را نیز " تسئو" می‌نامیدند. اما نام این عید در یک هزار سال قبل از میلاد به "نیان" یعنی پرحاصل تغییر کرد. به رسم و عادت عامیانه در چین ایام عید بهار از 23 دسامبر شروع می‌شود و تاعید فانوس در تاریخ 15 ماه آینده خاتمه می‌یابد که جمعا سه هفته طول می‌کشد. به منظور گرامیداشت ایام عید از شهرها گرفته تا دهات، مردم فعالیتهای مختلفی را انجام می‌دهند و جشنهایی برپا می‌کنند. درروستاها کشاورزان به خانه تکانی و شستن البسه و لحاف وغیره می‌پردازند تا با پاکی و پاکیزگی به پیواز سال نو بروند. آنان همچنین خود را کیهای گوناگونی مانند مشکلات و آب نبات، کیک، گوشت و سبزیجات برای پذیرایی از مهمانان تهیه می‌کنند. درشهرهای بزرگ مقدمات عید نیز از مدتها قبل ازعید شروع می‌گردد. سازمانها و ادارات فرهنگی و گروههای هنری برنامه‌های هنری خود را آماده می‌سازند و در پارکها برنامه‌های تفریحی و بازی‌های گروهی جدید و بیشماری برای مردم انجام می‌شود. موسسات تجاری نیز برای اقناع مشتریان خود کالاها و اجناس متنوع را از کشورها و حتی خارج از چین وارد می‌کنند.
عید بهار چین همانند عید نوروز ایران عید ملی فرخنده و پرشکوه و پر نشاط است. به طور کلی در نواحی مختلف چین رسوم و عاداب سنتی برای برگزاری این عید متفاوت است.
اما ضیافت شام با حضور کلیه اعضای خانواده د رشب آستانه عید چه در شمال چه در جنوب کشور لازم و ضروری است. در جنوب این غذا غالبا از بیش از 10 خواراک تشکیل می‌شود که در میان آنها ماهی و خوراکی تهیه شده از خمیر لوبیا باید دیده شود. زیرا این دو خوراک در تلفظ به چینی با " مرفعه بودن " تقریبا یکی است. در شمال این غذا را اغلب " جیازه" یعنی گوشواره تشکیل می‌دهد. خانواده دراین شب در کنار یکدیگر به تهیه این خوراک سنتی مشغول می‌شوند. شایان یادآوری است که در میان خوراکهای سنتی عید بهار غذاهای شیرین از ارد برنج چسبیده به چینی " نیاگا" حتما باید موجود باشد. چه آنکه این نشانگر ارتقای دائمی‌سطح زندگی، گردهم آمدم و سعادتمندی اعضای خانواده است. در آستانه سال جدید به تقویم کشاورزی چین، مردم با سرور و شادی با سال گذشته وداع نموده و به پیشواز سال جدید میروند. دربعضی مناطق مردم به آتش زدن ترقه و آتش بازی هم می‌پردازند. ازاول سال نو اعضای خانواده ملبس به لباسهای زیبا و نو به استقبال مهمانان و یا دیدار از خویشاوندان و دوستان می‌پردازند.
آنان هنگام ملاقات جملات مبارکی چون " سال نومبارک" و " یا عید بهار مبارک باد "را می‌گویند و سپس به خوردن میوه و شکلات و چای مشغول می‌شوند و با هم گفت و گو می‌کنند. در ایام عید بهار برنامه‌های هنری و تفریحی جالب توجه و رنگارنگ است. دربعضی جاها اپراها و فیلمهای ویژه عید به معرض نمایش گذارده می‌شود و د ربعضی مناطق دیگر برنامه‌های هنری عامیانه نظیر رقص شیر، یان گو و رقص با چوب پا و غیره به این ترتیب محیطی مملو از وجد و شعف و شادی برهمه جا حکمفرما است.
گفتنی است که برحسب کردن تابلوهای خونویسی ونقاشی‌های ویژه عید بهار روی دیوار، روشن کردن فانوس نیز از جمله برنامه‌های عید بهار است. درایام این عید جشن فانوس نیز جلوه ای خاص دارد. فانوسهای رنگی درواقع از جمله هنرهای دستی و سنتی مردمی‌چین است. مردم با دست داشتن اشکال مختلف متنوع فانوسها که بر روی آن شکل حیوانات مناظر طبیعی و چهره‌های قهرمانان ترسیم شده است در یک جا جمع می‌شوند و شادی می‌کنند. البته پابه پای ارتقای سطح زندگی مردم، آنان ضمن حفظ رسوم وعاداب سنتی، برنامه‌های جدیدی به وجود آورده اند. برای نمونه جهاگردی و چین گردی به رسم نوین چینیها در ایام عید بهار بدل شده است.

هفتمین شب ماه هفتم
هفتمین روز ماه هفتم به تقویم سنتی چین به عنوان " روز عشق چین" در میان مردم رایج شد. این روز هم عید دختر، عید آرزوی کسب مهارت نامیده شد. در سالهای گذشته، این روز برای دختران چین مهمترین روز محسوب می‌شد.
طبق اساطیر چین، گاوچران و خانم بافنده در شب هفتم ماه هفتم در آسمان به وصل رسیدند. به همین دلیل، دختران نیز با آماده کردن سبدهای میوه دعا می‌کردند که مثل آن خانم بافنده عشق پایدار داشته باشند.
داستان گاوچران و خانم بافنده معروفترین داستان عشق چین به شمار می‌آید. می‌گویند: گاوچران پسر فقیری بود و با گاو خود زندگی می‌کرد. خانم بافنده دختر امپراتور آسمان بود. روزی خانم بافنده به دنیا هبوط کرد و گاوچران را دید.
آن دو نفر دوست و بتدریج عاشق دیگر شدند. خانم بافنده چون می‌خواست با گاوچران ازدواج کند، تصمیم گرفت دیگر به آسمان برنگردد. ولی به زودی امپراتور آسمان متوجه شد که دخترش گم شده و خیلی عصبانی شد. او نمی‌گذاشت که دخترش با مردم عادی ازدواج کند. خانم بافنده نمی‌توانست از پدرش سرپیچی کند و به آسمان رفت. بدین جهت، زن و شوهر پرعاطفه از هم جدا شد. گاوچران نمی‌خواست خانمش او را ترک کند و دنبال خانم بافنده رفت. نزدیک بود که پیدایش کند، ولی امپراتور به آسمان آمد و بین دو نفر یک جاده شیری وسیع گذاشت تا آنها نتوانند از آن عبور کنند. گاوچران و خانم بافنده فقط یکدیگر را نگاه می‌کردند و گریه می‌کردند.
روزها گذشت، گاوچران و خانم بافنده آنجا ماندند. آخر عشق وفادار آنها امپراتور آسمان را تخت تاثیر قرار داد. او دستور داد: در هفتمین روز ماه هفتم، به وسیله کلاغ زاغی پلی روی جاده شیری گذاشته شود تا گاوچران و خانم بافنده همدیگر را ملاقات کنند.
بدین جهت در این شب، جوانان جمع می‌شود و به آسمان نگاه می‌کنند. مثل اینکه گاوچران و خانم بافنده را می‌بینند و به آنها تبریک می‌گویند.
دختران خانم بافنده را فرشته بافنده می‌دانستند و دلشان می‌خواست مثل او ماهر باشند و عشق پایدار داشته باشند. بعدا آنها با شادی میوه می‌خوردند و باهم صحبت می‌کردند.
یک بازی مخصوص هم در میانشان رواج داشت. یعنی مسابقه دادن تا ببینند کدام یک نخ کردن سوزن را بهتر بلد هستند. کسی که شکست می‌خورد باید هدیه کوچک به دیگران بدهد. هدف این بازی تنها مسابقه نیست بلکه جالبتر کردن عید است.

عید چون یانگ
پنجمین روز ماه پنجم به تقویم کشاورزی چین عید قایق اژدها نام دارد. در مقایسه با عیدهای دیگر، عید قایق اژدها اسامی‌گوناگون دیگری نیز دارد. این روز هم به نام‌های عید ماه، عید اشعار، عید دختر و عید " زون زی" مشهور است.
مردم چین در عید قایق اژدها نوعی خوراک به نام "زون زی" می‌خورند." زون زی" با برگ بامبو و برنج درست می‌شود. بدین ترتیب که درون برگ بامبو برنج و گوشت می‌گذارند و می‌پیچند و بعد آن را می‌پزند. مناسبت خوردن این خوراک در این روز مشخص است.
در چین،شاعری بنام "چو یوان" از اهالی کشور "چو" در دوره دولتهای جنگی می‌زیست. وی مدتی در کشور "چو" به عنوان وزیر اعظم خدمت کرد و نسبت به امپراتور بسیار وفادار بود. بعد مورد حسد و تهمت بداندیشان قرار گرفت و امپراتور بدون تحقیق و رسیدگی او را از مقام وزارت عزل کرد.
"چو یوان" سخت غمگین و افسرده شد. به کنار رودخانه "می‌لو" در استان "هو نان" امروزی رفت دایما شعر می‌سرود تا روزی از زندگی بکلی ناامید و مایوس گردید و خود را به رودخانه انداخت و غرق شد. این واقعه در پنجمین روز از ماه پنجم اتفاق افتاد.
چون مردم بسیار به او علاقه داشتند و می‌ترسیدند که ماهی رودخانه جسد او را بخورند،خوراک"زون زی" را که شرح دادیم درست کردند و به آب رودخانه انداختند تا ماهیان آن خوراک را بخورند و به جسد شاعر آسیب نرساندند. امروزه معمولا موقع خوردن این خوراک، بخصوص اگر در حضور افراد غیر چینی باشد،شعر‌ها و سرگذشت "چو یوان"را یاد می‌کنند. پیشنیان می‌گفتند: پنجامین ماه بدترین ماه سال است. بنابراین، از گذشته، رسومی‌در میان مردم شایع شده بود. یعنی آویزان کردن نقاشی قهرمان افسانه ای، جمع کردن دارو‌های گیاهی. بچه‌ها کیسه کوچک پاره ای که در آن عطر گذاشته می‌شود روی لباس می‌آویزانند و روی دست نخ رنگارنگ می‌بندند. دیگران به مسابقه قایق رانی مسابقه "او شو" و غیره می‌پرداختند. هدف همه آنها راندن شیطان و حفظ بدن است.

آداب و رسوم در مورد خوارک
فرهنگ چای چین
چای را همه می‌شناسند و نوشیده اند. چای همانند چینی مترادف چین است. چین محل اصلی تولید چای محسوب می‌شود و قبل از کشورهای دیگر جهان منابع درخت چای را کشف و از آن استفاده کرده است. اگر به چین سفر کنید، به غیر از دید و بازدید کوه‌ها و منظره‌های معروف چین، سفر به محل تولید چای چین نیز نوعی انتخاب عاقلانه محسوب می‌شود. در آنجا می‌توانید شخصا متوجه شوید که چای چطور تولید می‌شود و می‌توانید چگونگی چای را بنوشید و مزه كنید. اگر از شهر " چنگ دو " مرکز استان " سی چوان " چین واقع در جنوب غرب این کشور حرکت کنید، در حدود 130 کیلومتری غرب منطقه کوه بلند و زیبایی را مشاهده خواهید كرد. این کوه " مون شان " مرکز مشهور تولید چای چین است. هنگامی‌که با خودرو در راه کوهستانی پرفراز و نشیب حرکت میکنید، می‌توانید شاهد پوشش مه و ابردر منطقه كوهستانی باشید و در دامنه کوه در کنار راه باغهای چای بسیار سبزنیز چشمنوازی می‌كند و همزمان چایکاران در این مزارع چای مشغول کار هستند. کوه " مون شان " بیش از 2000 سال تاریخ کشت چای دارد. گفته می‌شود که در آن موقع، مردی با نام " اولی جن " بطور تصادفی با تاثیرات درمانی و موثر بودن چای برای از بین بردن خستگی آن را کشف کرد. از آن به بعد، او شروع به کشت درخت چای کرد. این اولین بار بود که در تاریخ چین مردم درخت چای می‌کاشتند. به دلیل آنکه کوه " مون شان " تمام سال از مه پوشیده می‌شود و آب و هوای انجا مرطوب است، برای کشت درخت چای بسیار مناسب است. بتدریج، چای کوه " مون شان " شهرت یافت. چینیان می‌گویند که خانه چای جهان چین و خانه چای چین کوه " مون شان " است. چینیان چای را بسیار دوست دارند و این نوع عادت هزار سال ادامه یافته و حتی به بخشی واجب و لازم از زندگی چینیان تبدیل شده است. در سالهای اخیر، نقش چای مورد شناسایی مردم کشورها قرار گرفته و در سراسر جهان، تب " نوشیدن چای " به وجود آمده و این امر نیز به پیشرفت صنعت چای چین مساعدت کرده است. به منظور آنکه مسافران با دانش بیشتر چای آشنا شوند، کوه " مون شان " با استفاده از منابع محلی فعالیت‌های ذی ربط چای را برگزار کردند. مثلا تولید چای، بسیار مورد استقبال مسافران قرار می‌گیرد. آنان می‌توانند با چگونگی تولید چای آشنا شوند و در تولید چای شرکت کنند و از آن لذت ببرند.




شیان شهر اسرارآمیز چین

در ایالت شانگسی در مركز چین شهر شیان واقع شده كه دارای نگهبانانی منحصربفرد از جنس گل رس پخته است. این سایت باستانی متعلق به دوران امپراطوران كین به قدمت 2000 سال پیش در سال 1974 به طور تصادفی كشف شد. از آن پس با كاوش های باستان شناسان مجسمه‌های هزاران سرباز از دل خاك بیرون آمد و امروز در همان محل كه به صورت موزه ای درآمده است، نگه‌داری می‌شوند.

تصویری از چند مجسمه سربازان محافظ امپراطور سلسله كین كه كشف آنها یك واقعه منحصربفرد در تاریخ باستان شناسی جهان مح