لطفا مطالب مربوط به حسابداری اسناد را در اینجا قرار دهید.

دستور العمل ثبت حسابداري اسناد

سلام استاد این فایل ورد مربوط به حسابداری اسناد تجاری میباشد

سلام استاد
خسته نباشید در رابطه با حسابداری اسناد
با تشکر - زارعی

آفرین آفرین

حسابداری اسناد تجاری



قسمتی از مطالبات هر موسسه تجاری، متکی به اسناد قانونی همچون سفته و برات است که این گونه مطالبات را اسناد دریافتنی (Notes Receivable) می نامند. اسنادی که در قانون تجارت از آن ها نام برده شده است عبارتند از: چک، سفته و برات.


واژه اسناد دریافتنی (بدون پسوند) به اسنادی اطلاق می گردد که سررسید آن ها کمتر از یک سال می باشد و در مورد اسنادی که موعد دریافت آن ها بیش از یک سال است، اصطلاح "اسناد درسافتنی بلند مدت" به کار می رود. اسناد دریافتنی به عنوان دارایی جاری و اسناد دریافتنی بلند مدت در گروه سایر دارایی ها در تراز نامه طبقه بندی می شود.
ادامه بحث مربوط به سفته است.

سفته
اگر در معامله نسیه، خریدار سندی را به فروشنده مبنی بر پرداخت مبلغ معامله در تاریخ معین یا به محض مراجعه فروشنده تسلیم نماید، چنین سندی را در اصطلاح تجاری سفته (Promissory Note) یا فته طلب می نامند. البته دریافت و تسلیم سفته منحصر به خرید و فروش نیست، بلکه هنگام دریافت وام و یا تصفیه حساب بدهی های قبلی نیز ممکن است سفته صادر و به شخصی تسلیم شود.


از تعریف فوق مشخص شد که سفته را شخص بدهکار صادر و امضاء کرده و به شخص طلبکار تسلیم می دارد. اصطلاحاً شخص صادر کننده سفته را متعهد و طلبکار را که سفته به نام او صادر شده است ذی نفع می نامند. تاریخ پرداخت وجه سفته توسط متعهد را سررسید سفته می نامند که به صورت تاریخ معینی در متن سفته قید می گردد. گاهی نیز سررسید سفته به صورت مهلتی از تاریخ صدور ذکر می شود مانند سفته دو ماهه یا سفته 45 روزه. سفته ورق بها داری است که وزارت دارایی منتشر می کند و به وسیله شبکه بانکی کشور در اختیار متقاضیان قرار می گیرد.


قبول سفته توسط ذینفع را دریافت سفته و دریافت وجه آن در سررسید را وصول سفته می نامند و به مبلغی که روی سفته نوشته می شود، اصطلاحاً مبلغ اسمی می گویند.


سفته هاي رايج در ايران داراي قسمتهايي به شرح زير مي باشد:
۱. تاريخ
۲. مبلغي كه بايد تأديه شود
۳. نام گيرنده وجه
۴. تاريخ پرداخت
۵. محل پرداخت
۶. نام و نشاني وجه (متعهد)
۷. امضاء متعهد
۸. قسمتي كه بايد توسط بانك تكميل شود
۹. تمبر و شماره كنترل خزانه داري.

تعیین سررسید سفته
سررسید سفته (Maturity Date) ممکن است به یکی از اشکال زیر تعیین شود:
1- تعهد پرداخت عندالمطالبه یعنی به محض مراجعه فروشنده یا فرستاده او.
2- تعهد پرداخت در تاریخ معین (با ذکر روز و ماه و سال)
3- تعهد پرداخت پس از مدتی معین از تاریخ صدور سفته. در این حالت ممکن است مدت مذکور بر حسب سال، ماه یا روز تعیین شود. در صورتی که مثلاً سفته دو ساله ای در تاریخ 25/10/1389 صادر شود، سررسید آن 25/10/1391 خواهد بود و چنان چه سفته مذکور سه ماهه باشد، سررسید آن 25/01/1390 خواهد بود.



عملیات حسابداری مربوط به سفته

صدور سفته به منظور خرید کالا یا نوع دیگر دارایی به طور نسیه
در این صورت، حساب اسناد پرداختنی (Note Payable) در دفاتر خریدار، بستانکار و حساب اسناد در یافتنی در دفاتر فروشنده بدهکار می گردد. به طور مثال چنان چه خانم دنیز، در تاریخ 1/4/1387 کالایی را به بهای 250.000 ريال از مغازه تکاب خریداری و در مقابل سفته دو ماهه بدون بهره ای صادر و تسلیم نماید، ثبت های زیر در دفاتر خریدار و فروشنده انجام خواهد شد:

دفتر روزنامه خریدار
خرید کالا............250.000
اسناد پرداختنی...............250.000

دفتر روزنامه فروشنده
اسناد دریافتنی.............250.000
فروش کالا......................250.000

صدور سفته به منظور واریز بدهی قبلی
اشخاص و موسسات ممکن است که به منظور واریز بدهی قبلی خود، سفته و به طلبکار تسلیم نمایند. در این صورت، در واقع بدهی تسویه نمی شود، بلکه تغییر شکل می یابد. به طور مثال، چنان چه فروشگاه الهام 300.000 ريال از خانم شیدا طلبکار باشد و خانم شیدا برای واریز بدهی خود در تاریخ 15/6/87 سفته 60 روزه ای با بهره 4% صادر و به فروشگاه تسلیم کند، ثبت های زیر در دفتر روزنامه بدهکار و طلبکار (بستانکار) انجام می پذیرد:

دفتر روزنامه بدهکار (خانم شیدا)
حساب های پرداختنی.......300.000
اسناد پرداختنی..........300.000

دفتر روزنامه طلبکار
اسناد دریافتنی........300.000
حساب های دریافتنی...............300.000

صدور سفته در مقابل دریافت وام
در این صورت، به محض دریافت وام حساب اسناد پرداختنی در دفاتر گیرنده وام، بستانکار و حساب اسناد دریافتنی در دفاتر اعطا کننده وام، بدهکار می گردد. به طور مثال اگر مغازه خانم عسل در تاریخ 1/9/87 وامی به مبلغ 100.000 ريال از بانک دریافت دارد و در مقابل آن یک سفته یک ماهه ای به نرخ 12% به بانک تسلیم نماید، ثبت های زیر در دفاتر وام گیرنده و وام دهنده انجام می شود:

دفتر روزنامه وام گیرنده (خانم عسل)
صندوق........................................ ........100.000
....................اسناد پرداختنی.................................. . ...... ..........100.000

دفتر روزنامه وام دهنده (بانک)
اسناد دریافتنی.................................. . .............100.000
....................صندوق.................... ..................... ..........100.000

در مثال مذکور فرض شده است که بهره متعلق به سفته در سررسید پرداخت می شود. لیکن در ایران غالباً بهره متعلق را هنگام صدور سفته محاسبه و رد و بدل می کنند. در این صورت مغازه عسل هنگام صدور سفته به جای مبلغ 100.000 ريال مبلغ 99.000 ريال (مبلغ اسمی پس از کسر 1000 ریال بهره) از بانک دریافت خواهد نمود. کلّیه مبالغی که یک موسسه به عنوان بهره می پردازد در حسابی تحت عنوان هزینه بهره (Interest Expense) و تمام وجوهی که به همین عنوان از دیگران دریافت می شود در بستانکار حسابی به نام درآمد بهره (Interest Income) ثبت می شود. لذا ثبت های زیر در دفاتر انجام خواهد گرفت:

دفتر روزنامه وام گیرنده (خانم عسل)
صندوق............99.000
هزینه بهره........10.000
اسناد پرداختنی..........100.000

دفتر روزنامه وام دهنده (بانک)
اسناد دریافتنی.........100.000
صندوق..................99.000
درآمد بهره................1.000

نحوه محاسبه بهره سفته:
مدت x نرخ x مبلغ اسمي سفته = بهره
.................................................. .................................................. .........................
تنزیل اسناد دریافتنی
تنزیل یعنی اینکه سفته ای قبل از تاریخ سررسید توسط دارنده سفته به فرد یا موسسه ای واگذار و وجه آن پس از کسر مبلغی به عنوان هزینه تنزیل از فرد یا موسسه مزبور در یافت شود.
هزینه تنزیل به شرح زیر قابل محاسبه می باشد:
هزینه تنزیل= مبلغ واقعی سفته* نرخ تنزیل * مدت تنزیل
منظور از مدت تنزیل، فاصله زمانی بین تاریخ تنزیل تا تاریخ سررسید است.

وقتی سفته را نزد بانک تنزیل می کنیم، بانک مبلغی را بعنوان هزینه تنزیل از حساب ما برداشت نموده و طی یک اعلامیه بدهکار به ما اطلاع می دهد. مسلما وقتی هم که به حساب ما پول واریز شود طی یک اعلامیه بستانکار به ما اطلاع می دهد.
در ارتباط با ثبت تنزیل سفته در دفاتر، نظر به اینکه وقتی سفته ای نزد بانک تنزیل می شود، تا هنگام پرداخت وجه سفته توسط صادر کننده سفته به بانک، یک بدهی احتمالی برای تنزیل کننده به بانک ایجاد می شود، بنابراین تا تاریخ سررسید نباید حساب اسناد دریافتنی حذف شود. لذا مبلغ سفته تنزیل شده نزد بانک در این فاصله زمانی به عنوان یک بدهی احتمالی تحت عنوان اسناد دریافتنی تنزیل شده ثبت خواهد شد. این حساب در تاریخ سررسید سفته و هنگامی که وجه سفته تنزیل شده توسط صادر کننده سفته به بانک پرداخت شد، بدهکار و در مقابل حساب اسناد دریافتنی بستانکار می شود.
اسناد دریافتنی تنزیل شده
اسناد دریافتنی
اسناد دریافتنی تنزیلی معمولا به عنوان یک حساب دارایی کاه در ترازنامه از مانده اسناد دریافتنی کسر می شود.
به هنگام تنزیل سفته توسط دارنده سفته نزد بانک، ممکن است مبلغی کمتر یا بیشتر از مبلغ اصلی سفته دریافت گردد، ما به التفاوت مبلغ دریافت شده با ارزش اسمی اسناد تنزیلی، اگر بستانکار باشد به حساب درآمد بهره و اگر بدهکار باشد به حساب هزینه بهره انتقال می یابد.
مثال: شرکت سهامی سهند در قبال خرید یک دستگاه وانت به مبلغ 8000000 ريال سفته سه ماهه ای به نرخ 12 % در تاریخ 1/5/77 صادر می کند. 1 ماه بعد (1/6/77) سفته مذکور با نرخ 15% تنزیل می شود.
مطلوبست ثبت عملیات مورد نظر با فرض اینکه:
الف_ محاسبه بهره در زمان در یافت سفته صورت گیرد
ب_ محاسبه بهره در زمان سر رسید صورت گیرد
جواب: در زمان دریافت سفته
8000000 * 12% * 3/12 = 240000
نحوه ثبت در دفاتر دریافت کننده سفته:
شرح
بدهکار

بستانکار
اسناد دریافتنی
8240000

وسایل نقلیه
8000000
درآمد بهره
240000

محاسبات مربوط به تنزیل:

مدت تنزیل= 2 ماه می باشد

8240000 * 15% * 2/12 = 206000
مبلغ دریافتی بابت تنزیل = هزینه تنزیل _ مبلغ واقعی
8240000 _ 206000 = 8034000
درآمد بهره بیشتر به عنوان پیش دریافت درآمد شناسایی می شود.
مبلغ دریافتی بابت تنزیل = مبلغ واقعی سفته - هزینه تنزیل


شرح
بدهکار

بستانکار
بانک
8034000

هزینه تنزیل
206000

اسناد دریافتنی تنزیل شده
8240000

هنگام وصل وجه سفته توسط متعهد:
شرح
بدهکار

بستانکار
اسناد دریافتنی تنزیل شده
8240000

اسناد دریافتنی

8240000


محاسبه بهره در زمان سررسید:

شرح بدهكار بستانكار
اسناد دريافتني 8000000
وسايل نقليه 8000000
نکته مهم:
زمانی که بهره در سررسید محاسبه می شود. در هنگام تنزیل ابتدا درآمد بهره محاسبه شده سپس مبلغ واقعی سفته بدست آمده پس از آن هزینه تنزیل را محاسبه می کنیم. هزینه تنزیل بدست را از مبلغ واقعی سفته کسر نموده، بعنوان مبلغ دریافتی در دفاتر ثبت می شود.
8000000 * 12% * 3/12= 240000
8000000 + 240000 = 8240000
8240000 * 15% * 2/12 = 206000
8240000 - 20600 = 8034000
مبلغ دریافتی بانک
شرح

بدهکار

بستانکار
بانک

8034000

موجودی کالا

8000000
درآمد بهره

34000
هنگام وصول وجه
اسناد دریافتنی تنزیلی xx
اسناد دریافتنی xx