در 18 ذی الحجه پیامبر گرامی در جمع کثیری از مردم که از سفر حج باز می گشتند شروع به سخنرانی کردند. در ابتدا پیامبر فرمودند جبرئیل سه بار بر من فرود آمده بر اینکه در چنین مکانی آنچه را که خداوند به من وحی کرده را به مردم ابلاغ کنم و من به دلیل سستی ایمان مردم و فراوان بودن منافقان از خداوند سبحان خواستم که مرا از این مأموریت معاف دارد. خداوند وحی کرد اگر این پیغام را به مردم نرسانی رسالت تو ناتمام می ماند.
پیامبر فرمودند به عنوان آخرین بار در این مکان با شما سخن می¬گویم تا به شما ابلاغ کنم خداوند علی را به عنوان سرپرست شما انتخاب کرده واطاعت از ایشان بر هر خداپرستی واجب است. بعد از من علی(علیه ‏السلام) امام شماست و امامت در فرزندان من از نسل علی(علیه ‏السلام) خواهد بود.
پیامبر از صفات حضرت علی(علیه ‏السلام) صحبت کردند اینکه هر آنچه خود آموختند به ایشان نیز آموزش دادند. پیامبر خطاب به مردم فرمودند سرزنش مردم علی(علیه ‏السلام) را از انجام کار خدا باز نمی¬دارد. حضرت علی(علیه ‏السلام) اولین کسی بود که به خدا و پیامبر او ایمان آورد. ایشان اولین نمازگزار همراه پیامبر بودند، حضرت علی(علیه ‏السلام) کسی بودند که شبانگاه زمانی که پیامبر قصد هجرت به مدینه را داشتند به جای ایشان در بستر خوابیدند و حاضر بودند جان خود را فدای پیامبر کنند. پیامبر همچنین فرمودند: خداوند توبة انکار کنندة امامت حضرت علی(علیه ‏السلام) را نمی پذیرند و چنین اشخاصی آمرزیده نخواهند شد. پیامبر به مردم یادآوری کردند که پیامبران گذشته مردم را از ظهور ایشان آگاه میکردند و ظهور حضرت دلیلی برای تمام آفریدگان آسمان و زمین از نوید پیامبران گذشته است. کسی که در امامت حضرت علی(علیه ‏السلام) و انتخاب ایشان از سوی خداوند شک کند در مورد تمام رسالت من دچار تردید شده است. پیامبر به مردم هشدار می‏دهند حضرت آدم که برگزیده خداوند بود توسط شیطان که به آدم حسادت کرده بود از بهشت رانده شد و به سوی زمین فرود آمد مبادا که شما به علی(علیه ‏السلام) حسادت کنید که در آن زمان تمام کارهایتان از بین خواهد رفت.
سرانجام پیامبر دست حضرت علی را بالا گرفته و ایشان را به عنوان جانشین خود که این جانشینی از سوی خدا به حضرت ابلاغ شده است معرفی می کنند. پیامبر قرآن و اهل بیت را به عنوان دو یادگار ارزشمند معرفی می کنند و می فرمایند این دو یادگار از یکدیگر جدا نمی شوند و همراه همیشگی هم هستند. پیامبر چند مورد را به حاضرین تأکید می کنند: وظیفه من ابلاغ این دستور بود و من وظیفه ام را انجام دادم و سخن خداوند را به شما رساندم. بعد از من به کسی جز علی(علیه ‏السلام) امیرالمؤمنین نباید گفته شود. او مردم را به سوی خداوند متعال دعوت می کند، به هر کاری که باعث رضایت خدا شود عمل می کند، با دشمنان خدا و کسانی که به عهد خود وفا نکنند مبارزه می کند، ای مردم آگاه باشید خداوند دین خود را با امامت علی(علیه ‏السلام) کامل کرد و کسانی که از او و امامان بعد از او اطاعت نکنند اعمالشان بیهوه خواهد بود. آیات متعددی در وصف حضرت علی(علیه ‏السلام) نازل شده است، در این آیات هرگاه خداوند سبحان دربارة افراد با ایمان سخن گفته، سخن خود را با نام علی(علیه ‏السلام) آغاز کرده است. حضرت رسول با استفاده از آیه ای که در وصف یهودیانی که وظیفه داشتند در روز شنبه دست از کسب و کار بکشند و به عبادت بپردازند اما آنها این دستور را زیرپا گذاشتند، اشاره به کارشکنی عده ای از صحابه داشتند و هشدار دادند که خداوند به کارهای آنها آگاه است. حضرت در ادامه می فرمایند امامت بعد از من به علی، سپس به فرزندان او می رسد تا آخرین امام که انتقام گیرنده از ستمکاران، خون خواه تمام اولیای خداست و او مهدی قائم آل محمد (ص) است. او کسی است که گذشتگان از قرنها قبل ظهور او را پیشگوئی کرده اند، او ولی خدا در زمین است. پیامبر به مردم توصیه می کنند که آیات قرآن را با دقت بخوانند و به آنچه در قرآن به آن تأکید شده عمل کنند. پیامبر به مردم درباره حلال، حرام، امر به معروف، نهی از منکر هشدار دادند و مردم را به برپایی نماز و پرداخت زکات به همان شکل که خداوند دستور دادند دعوت کرد. ایشان به مردم سفارش می کنند تا سخنان این روز را به گوش غایبان و فرزندان خود تا برپایی قیامت برسانند. خداوند پیامبر را مأمور می کند تا از مردم حاضر دربارة پذیرش آنچه که دربارة حضرت علی(علیه ‏السلام) و امامان بعد از او و سرانجام آنها مهدی (عج) بیان شد بیعت بگیرند. حضرت محمد (ص) نیز مردم را به بیعت با حضرت علی(علیه ‏السلام) دعوت و به آنها هشدار می دهد که من با خدا پیمان بستم و علی(علیه ‏السلام) با من و اکنون من از طرف خداوند از شما برای علی پیمان می گیرم. پس هرکس با او بیعت کند با خدا بیعت کرده است.
از آنجا که تعداد حاضرین در این مراسم زیاد بوده است، بیعت گرفتن با یک دست در یک زمان ممکن نبوده، خداوند رحمان به رسول خود دستور می دهند تا از مردم اقرار زبانی بگیرند و همگان بگویند که سخنان تو را شنیدیم، از آن پیروی می کنیم، با دل و جان و زبان با تو پیمان می بندیم و تا زنده ایم به آن شک نخواهیم کرد و از عهد و پیمان خود برنمی گردیم.