انواع برنامه براساس سطوح سازماني
(Strategic) استراتژيك
عبارت است از، تعيين اهداف بلندمدت و حياتي سازمان و طريقه نيل به آن، با توجه به عوامل محيطي و با درنظر گرفتن آينده سازمان
برنامه استراتژيك شامل بستر يا چارچوبي براي عملي ساختن تفكر استراتژيك و هدايت عمليات براي حصول نتايج مشخص .

ويژگي ها
اهداف و خطوط كلي ورسالت سازمان در بلند مدت تعيين مي گردد
جامعيت داشته و در سطوح عالي سازمان شكل مي گيرد
اين برنامه داراي ديد بلند مدت است

(Tactical) تاكتيكي
عبارت است از، اتخاذ تصمي مهاي كوتاه مدت براي حداكثر بهر هوري از منابع موجود باتوجه به تحولات محيط.

ويژگي ها
1- شامل تدوين هدف ها و انتخاب وسايل لازم براي دستيابي به آن هدف ها است.
2- چارچوب زماني برنامه ريزي تاكتيكي كوتاه تر از زمان برنامه ريزي استراتژيك است .
3- در نهايت اين برنامه ريزي به وسيله سطوح مياني سازمان انجام مي گيرد.

(Operational) عملياتي
فرآيندي است كه به وسيله آن مديران اجرايي فعاليت ها و گام هاي ويژه اي را در راستاي رسيدن به اهداف مورد نظر ترسيم مي كنند.
ويژگي ها
برنامه ريزي عملياتي چارچوب زماني كوتاه تري نسبت به برنامه ريزي استراتژيك و تاكتيكي دارد.
اغلب توسط مديراني صورت مي گيرد كه مسئوليت محدود براي اجراي هدف هاي محدود دارند.

انواع برنامه ريزي
برنامه ريزي جامع
اين برنامه ريزي خطوط راهنماي كلي و جهت گيري كلي سازمان را مشخص مي سازد.
برنامه ريزي عملياتي
برنامه ريزي عملياتي به فعل درآوردن تصميمات و چهارچوب هاي تعيين شده توسط برنامه ريزي جامع است.
هر برنامه جامع جهت تحقق نيازمند برنامه عملياتي است. تركيب برنامه ريزي جامع و عملياتي را برنامه ريزي تلفيقي مي گويند.

تفاوت برنامه جامع و عملياتي
• برنامه ريزي جامع تابع ارزشها، ايدئولوژي، سياستها و استراتژي هاي حاكم بر سازمان است و بر عهده سياست مداران و مديران ارشد سازمان است و برنامه ريزي عملياتي درسطح مديريت اجرايي سازمان مطرح مي گردد.
• برنامه ريزي جامع متوجه منافعي است كه احتمالا در آينده نصيب سازمان خواهد شد . و برنامه ريزي عملياتي متوجه منافع فعلي و در معرض ديد و يقين است.

انواع برنامه جامع
برنامه ريزي جامع از جهات مكاني، زماني، موضوعي وفلسفي يا مرامي قابل تقسيم است .
دو نوع از مهمترين برنامه ريزي هاي جامع عبارتند از:
برنامه ريزي استراتژيك
برنامه ريزي درازمدت

برنامه ريزي استراتژيك:
1- به تاثير عوامل خارجي توجه می کند.
2- آينده نگر است
3- نوعي برنامة بلندمدت است
4- مديريت عالي مسئول آن مي باشد.
5- بدون برنامه ريزي عملياتي قابل اجرا نمي باشد.

استراتژي
استراتژي هم راه و هم روش يا چگونگي دستيابي به اهداف را بازگو مي كند در حاليكه اهداف مسير حركت را مشخص مي سازد. اموري استراتژيك ناميده مي شود كه حد اقل داراي سه شرط باشد ، يعني بلند مدت باشد، در محيط رقابتي باشد، و جنبه حياطي داشته باشد.

برنامه ريزي استراتژيك
برنامه ريزي استراتژيك تلاشي است سازمان يافته و منظم براي اتخاذ تصميمات بنيادي و انجام اقدامات اساسي كه سرشت و سمت گيري فعاليت هاي يك سازمان با ديگر نهاد ها را در چارچوب قانوني شكل مي دهد.

برنامه ريزي استراتژيك و تفاوت آن با ساير روش هاي برنامه ريزي
امروزه در سازمان هاي پيشرفته و در سطوح مختلف سازمان ها ، برنامه ريزي به سه صورت اساسي و مهم به شرح زير جلوه گر مي شود:
-1 برنامه ريزي استراتژيك
-2 برنامه ريزي تاكتيكي
-3 برنامه ريزي عملياتي
1. برنامه ريزي استراتژيك: در اين برنامه ريزي اهداف و خطوط كلي ورسالت سازمان در بلند مدت تعيين مي گردد، اين نوع برنامه ريزي ، جام عيت داشته و در سطوح عالي سازمان شكل مي گيرد و چارچوبي مشخص براي برنامه ريزي تاكتيكي و برنامه ريزي عملياتي ترسيم مي نمايد. اين برنامه داراي ديد بلند مدت است ، و بالاخره در حكم چتري است كه كل سازمان را به نحوي در بر مي گيرد.
2. برنامه ريزي تاكتيكي : اين برنامه ريزي كه ابتدا در سازمان هاي نظامي به كار گرفته شد ، فرآيندي است كه به وسيله آن مديران دسته اي از فعاليت هاي مرتبط را در اجراي يك استراتژي تصوير مي كنند. به عبارت ديگر، برنامه ريزي تاكتيكي به مسايلي مربوط مي شود كه براي رسيدن به هدف هايي توسط برنامه ريزان سطوح عالي سازمان ترسيم مي شوند. اين نوع برنامه ريزي شامل تدوين هدف ها و انتخاب وسايل لازم براي دستيابي به آن هدف ها است. چارچوب زماني برنامه ريزي تاكتيكي كوتاه تر از زمان برنامه ريزي استراتژيك است . در نهايت اين برنامه ريزي به وسيله سطوح مياني سازمان انجام مي گيرد.
3. برنامه ريزي عملياتي : فرآيندي است كه به وسيله آن مديران اجرايي فعاليت ها و گام هاي ويژه اي را در راستاي رسيدن به اهداف مورد نظر ترسيم مي كنند. برنامه ريزي عملياتي چارچوب زماني كوتاه تري نسبت به برنامه ريزي استراتژيك و تاكتيكي دارد و اغلب توسط مديراني صورت مي گيرد كه مسئوليت محدود براي اجراي هدف هاي محدود دارند.

تفاوت برنامه ريزي استراتژيك و برنامه ريزي عملياتي
برنامه ريزي استراتژيك به دليل ويژگي هاي خود تفاوت هاي بنيادي با برنامه ريزي عملياتي دارد كه در زير به برخي از آنها اشاره مي شود:
الف- اصولاً برنامه ريزي عملياتي در سطوح مياني و پايه شكل مي گيرد، در حالي كه برنامه ريزي استراتژيك در سطوح عالي سازمان تدوين مي شود.
ب- تاكيد برنامه ريزي عملياتي بر كارايي و بازدهي است، در حالي كه برنامه ريزي استراتژيك بر اثر بخشي تاكيد دارد. منظور از اثر بخشي آن است كه هدف هاي اصلي و اساسي تعيين شوندو به آنها دست يابيم، اما در كارايي غرض آن است كه به هدف هاي تعيين شده با حداكثر بازدهي برسيم. به تعبير يكي از صاحب نظران مديريت ، در برنامه ريزي استراتژيك با هدف اثر بخشي مي كوشيم تا كارهاي درست را انجام دهيم ، در حالي كه در برنامه ريزي عملياتي با هدف كارايي تلاش در اين است كه كارها به درستي انجام پذيرند.
ج) برنامه ريزي عملياتي در مقايسه با برنامه ريزي استراتژيك مخاطره كمتري را در بر دارد. برنامه عملياتي در برگيرنده اقدامات تفصيلي تر براي نيل به اهداف استراتژيك سازمان است . هر سازمان موظف به اجراي برنامه هاي اجرايي مختلفي در بخش هاي مهم سازماني است كه بايد آنها را در طول سال اجرا نمايد.