وثيقه
در لغت به معني استوار و آنچه كه به آن اعتماد شود و محكم كاري كردن را گويند . اصطلاحاً در معاني ذيل به كار رفته است .
الف - در اصطلاح مالي است كه وام گيرنده تحت يكي از صور قانوني آن را نزد وام دهنده مي گذارد و وام مي ستاند كه اگر در موعد مقرر آن را پس ندهد وام گيرنده بتواند از محل فروش وثيقه و قيمت آن طلب خود را كلاً يا بعضاً وصول كند .
ب - مالي كه براي تضمين حسن اجراء تعهد داده مي شود در اين صورت دين بالفعل و محقق وجود ندارد
مفاهیم حقوقی وثیقه مانند:
1. وثیقه اجرای تعهد
3.وثیقه استقراضی 4. وثیقه تصرف 5.وثیقه ثانوی . 6. وثیقه حسن اجرای تعهد7.وثیقه حسن خدمت. 2..وثیقه ذمه ای. وثیقه عینی 9.وثیقه قانونی 10. وثیقه قضایی 11. وثیقه معاملات اعتباری12.وثیقه بدهی.8


وقتی شخصی در قبال دیگری بدهی وتعهد مالی پیدا می کند، در تمام سیستمهای حقوقی دارائی شخص است که جوابگوی بدهی است وتعهد به پرداخت دین متوجه کیسه دارائی شخص است ودارائی هر شخص به مفهوم کلی آن وثیقه دیون او می با شد که از آن به «وثیقه عام» تعبیر می کنند.
ممکن است وثیقه حالت جزئی تر به خود بگیرد که از آن به« وثیقه خاص» تعبیر می شود که خود به دوقسم تقسیم می شود:
1- وثیقه عینی :در این حالت عین معین از اموال بدهکار واز کیسه دارائی بدهکار خارج ووثیقه طلب طلبکار قرار می گیرد (این نوع وثیقه موضوع عقد رهن است)
2- وثیقه شخصیکه ارتباطی به کیسه دارائی بدهکار ندارد) عبارت است از اینکه شخص ثالثی ایفای دین بدهکار را به عهده گرفته وتضمین می کند
ومسئولیت ایفای دین را می پذیردوثیقه شخصی به معنای اعم شامل ضمان وحواله وکفالت می شود
وقتی شخصی در قبال دیگری بدهی وتعهد مالی پیدا می کند، در تمام سیستمهای حقوقی دارائی شخص است که جوابگوی بدهی است وتعهد به پرداخت دین متوجه کیسه دارائی شخص است ودارائی هر شخص به مفهوم کلی آن وثیقه دیون او می با شد که از آن به «وثیقه عام» تعبیر می کنند.
ممکن است وثیقه حالت جزئی تر به خود بگیرد که از آن به« وثیقه خاص» تعبیر می شود که خود به دوقسم تقسیم می شود

وثیقه شخصیکه ارتباطی به کیسه دارائی بدهکار ندارد) عبارت است از اینکه شخص ثالثی ایفای دین بدهکار را به عهده گرفته وتضمین می کند
ومسئولیت ایفای دین را می پذیردوثیقه شخصی به معنای اعم شامل ضمان وحواله وکفالت می شود
وثیقه عینی :در این حالت عین معین از اموال بدهکار واز کیسه دارائی بدهکار خارج ووثیقه طلب طلبکار قرار می گیرد (این نوع وثیقه موضوع عقد رهن است(
در وثیقه عینی ،مال معینی وثیقه طلب طبکار قرار می گیرد.

طلبکار در استیفای طلب خوداز محل مال معین که وثیقه دین بوده است ،نسبت به سایر طلبکاران حق تقدم و رجحان دارد و ابتدا طلب او از محل فروش مل موضوع وثیقه عینی (رهن) پرداخت می گردد.

از آنجا که مدیون نمی تواند در مال مورد وثیقه تصرفات منافی با حق طلبکار نماید واز این قسم تصرفات ممنوع است لذا عملا مال موضوع وثیقه برای استیفای طلب داین از حیف ومیل احتمالی مصون می ماند.
بنابراین وثیقه عینی را اطمینان بخش تری برای وصول طلب است .

متعهد وثيقه عيني را از طريق رهن يا بيع شرط و به طور كلي معاملات با حق استرداد مي دهد
. موضوع عقد رهن همانطور که از تعریف مشخص می شود ناظر به وثیقه عینی است
تعریف عقد رهن
به موجب ماده 771 قانون مدنی « رهن عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه به داین می دهد .رهن دهنده را راهن و طرف دیگر را مرتهن می گویند»
بیع شرط ( بیع خیار؛ بیع وفاء) به معنای فروش کالا با شرط حق فسخ برای فروشنده است.
معاملات با حق استرداد همان معاملات استقراضی است که هدف متعامل گرفتن وام است
منابع:.
محمدرجائی پور. مقاله حقوقی ،1386
محمد جعفر جعفری لنگرودی،ترمینولوژِی حقوق
iranvekalat.blogfa.com/tag/ ‏
www.porseshkadeh.com
www.dadkhahi.net .

اقسام حقوق مالی که به دو نوع حق عینی ودینی تقسیم میشود که اولین شاخه عینی به دو دسته اصلی و تبعی قرار گرفته اند.اصلی بیان کننده این میباشد به هیچ چیزی وابسته نیست و به طور مستقیم فرد حق استفاده از مالش را دارداما تبعی بیان کننده این میباشد که وابسته است یعنی به مالک حق استفاده مستقیم را نمی دهد.پس در اینجا به دو عنصری که در کتاب موال ومالکیت دکترکاتوذیان اشاره کرده اند پی میبریم که1)شخصی که صاحب حق است (اعم از شخص طبیعی وحقوقی ). 2)چیزی که موضوع حق قرار میگیرد.همانطور که در جلسه دوم به مثال حق عینی تبعی مبنی بر اینکه شخص رجوع کننده به بانک را بدهکار و بانک را به عنوان شخصیت طلبکار اشاره شده بود .در نتیجه به ماده 29 قانون مدنی باب دوم مراجعه کرد : اقسام حقوق عینی= 1)مالکیت اعم از
عین یا منفعت .2)حق انتفاع. 3)حق ارتفاق به ملک غیر. 4) حق تحجیر 5)حق شفعه .6)حق عینی وتبعی .
لازم به ذکر است که امروزه حقوق عینی نسبت به حقوق دینی از اهمیت اقتصادی بیشتری برخوردار است. با وجود این قوانین در قوانین کنونی حق عینی امتیازهای چشمگیری نسبت به حق دینی دارد کخ در دو مقایسه پی خواهیم برد اولین مقایسه حق عینی اصلی که به انسان اختیار استعمال و انتفاع از چیزی را به طور ناقص یا کامل می دهد دومین مقایسه حق عینی تبعی که به موجب آن عین معینی وثیقه طلب صاحب حق قرار میگیرد که در مثال فوق به طور واضح اشاره شده است.باتشکر منبع پاسخ بر گرفته از مفاهیم کلاسی و کتاب اموال ومالکیت دکتر کاتوزیان.

با سلام و خسته نباشید: وثیقه عینی به دو بخش عینی و شخصی تقسیم می شود و هر دو حق عینی تبعی می باشند. وثیقه ی شخصی شامل ضمان . کفالت و حواله است ولی مبحث ما در مورد وثیقه ی عینی است که می توان اینطور آن را تعریف کرد که هرگاه مورد وثیقه عین یا حق عینی باشد آن وثیقه را وثیقه ی عینی گویند. از انواع آن رهن می باشد: رهن در حقوق مدنی عبارت است از عقدی که به موجب آن بدهکار با شخص ثالث در مال موجود در خارج اعم از منقول یا غیرمنقول را به عنوان وثیقه به بستانکار می دهد تا اگر بدهی خود را در سررسید ندهد از محل فروش وثیقه طلب بستانکار داده شود یعنی در حقیقت مالی که به عنوان گرو در نزد طلبکار یا امین او به رهن گذاشته می شود را وثیقه گویند .
در نتیجه رهن وثیقه ی عینی است که در حقیقت حق عینی تبعی نیز می باشد.

در اثر قرارداد بین راهن(بدهکار)و مرتهن(طلبکار) عین معینی وثیقه ی طلب او قرار میگیرد،یا به حکم قانون این وثیقه به وجود می ،چنان که اعیان ترکه ی متوفی وثیقه ی وصول سهم زوجه(قیمت یک چهارم یا یک هشتم اعیانی) از ترکه است(ماده948 قانون مدنی) _ناصر کاتوزیان؛مقدمه علم حقوق_

1-در وثیقه عینی،مال معینی طلب طلبکار واقع میشود ود راصطلاح حقوقی داین نسبت به آن حق عینی پیدا میکند.

2-طلبکار در استیفای طلب خود از محل مال معین که وثیقه دین بوده است،نسبت به سایر طلبکاران حق تقدم ورجحان دارد و ابتدا طلب او از محل فروش مال موضوع وثیقه عینی(رهن)پرداخت می گردد.

3-ازآنجا که مدیون نمیتواند درمال مورد وثیقه تصرفات منافی با حق طلبکار نماید و از این قسم تصرفات ممنوع است لذا عملا مال موضوع وثیقه برای استیفای طلب داین از حیف ومیل احتمالی مصون می ماند.
بنابراین وثیقه ی عینی راه اطمینان بخش تری برای وصول طلب است.

و موضوع عقد رهن نیز همان طور که از تعریف مشخص است ناظر به وثیقه عینی است.(سایت ghanonyar.ir)

وثیقه عینی :

هرگاه مورد وثیقه عین و یا حق عینی باشد، آن وثیقه را وثیقه عینی می نامند.

در وثیقه عینی، طلبکار بر مال معینی از اموال بدهکار، حق عینی می یابد؛ بدین معنا که به هنگام وصول طلب، بر سایر طلبکاران حق تقدم دارد و از حاصل فروش مال، نخست او استفاده می کند. مضافا این که چون مدیون، حق ندارد در وثیقه تصرفی کند که به زیان طلبکار باشد، محل وصول طلب همیشه محفوظ می ماند و طلبکار می تواند آن را در دست هرکس بیابد، توقیف کند.

انواع آن:
حقوق عینی اصلی و تبعی

مثال :
عقد رهن ، چنانچه می دانیم ، سبب میشود که طلبکار وثیقه عینی بیابد و بر آن ” حق عینی تبعی ” پیدا کند و راهن نتواند در آن تصرفی کند که به زیان مرتهن باشد ( ماده ۷۹۳ ق . م . ) و طلبکار ، نسبت به استیفای حق خود از قیمت رهن ، بر دیگر طلبکاران رجحان یابد.

منبع: از سایت http://iranvekalat.blogfa.com/9109.aspx و قاضی دادگستری

فرستنده:رضا صابر دانشجوی حقوق کاردانی درس حقوق مدنی 2 استاد کاظم زاده دانشگاه علمی کاربردی فرهنگ و هنر 13

1- در وثیقه عینی ،مال معینی وثیقه طلب طبکار قرار می گیرد.
2- طلبکار در استیفای طلب خوداز محل مال معین که وثیقه دین بوده است ،نسبت به سایر طلبکاران حق تقدم و رجحان دارد و ابتدا طلب او از محل فروش مل موضوع وثیقه عینی (رهن) پرداخت می گردد.
3- از آنجا که مدیون نمی تواند در مال مورد وثیقه تصرفات منافی با حق طلبکار نماید واز این قسم تصرفات ممنوع است لذا عملا مال موضوع وثیقه برای استیفای طلب داین از حیف ومیل احتمالی مصون می ماند.
وثیقه عینی بر اثر عقد رهن ایجاد می شود