نظریه استفاده وخشنودی

فرض اصلی الگوی استفاده و خشنودی این است که افراد مخاطب، کم و بیش به صورت فعال ، به دنبال محتوایی هستند که بیشترین خشنودی را فراهم کند.
درجه این خشنودی بستگی به نیازها و (علائق) فرد دارد. افراد هر قدر بیشتر احساس کنند که محتوای واقعی نیاز آنان را برآورده می کند، احتمال این که آن محتوا را انتخاب کنند بیشتر است.
الگوی این رویکرد را بلامروکاتز در سال ( ۱۹۷۴ ) ارائه کرده اند. الگوی استفاده وخشنودی ، عنصر فرستنده را از فراگرد ارتباط جمعی کنار می گذارند. این الگوها نوعاً با عواملی آغاز می شوند که بر انتخاب مخاطبان از محتوای رسانه ها تأثیر می گذارند. این الگو هم چنین می کوشد ریشه های نتایج استفاده از رسانه ها را روشن نماید. این الگو میان نتایجی که عمدتاً ناشی از محتوای ارتباط است و نتایجی که حاصل استفاده از رسانه هاست فرق می گذارد. وقتی محققان رسانه ها از اثرات سخن می گویند، معمولاً به رابطه میان پیام و نتیجه اشاره دارند. انواع خاصی از محتوا به تولید انواع خاصی از تأثیر گرایش دارند. در الگوی ویندال این نتایج را « اثرات» می نامند.
ویندال در سال ( ۱۹۸۱ ) درباره رابطه استفاده و تأثیر بحث کرده است. الگوی وی ، حاکی از آن است که انواع گوناگون استفاده نتایج گوناگونی را به بار می آورند. نوع محتوای مصرف شده، میزان و چگونگی استفاده ( یا درجه درگیر شدن) عوامل مهمی در کاربرد محتوا برای پیش بینی نتایج است.
محققان رسانه ها گاهی به نتایج عمل استفاده از محتوای رسانه ها توجه می کنند. مثلاً در چندین بررسی به پیامدهای تماشای تلویزیون بر سایر فعالیت ها در میان جوانان پرداخته شده است.
این پیامدها بیش از آن که به محتوای رسانه ها مربوط باشند با خود تماشای تلویزیون ارتباط دارند. گاهی محتوا و استفاده از رسانه ها به شیوه های خاصی به تعامل می پردازند و چیزی را پدید می آورند که « اثرات پیامدی» می نامیم. مثلاً کسانی که زیاد تلویزیون تماشا می کنند خود را « بیننده تلویزیون» می خوانند با آنان محتوای تلویزیون را نیز مثبت می دانند و بنابراین مشتاقند که پیام های آن را بپذیرند و تحت تأثیر آنها قرار گیرند. در این وضعیت استفاده و محتوی هر دو، متغییرهای علی مستقلند.
نظریه خشنودی متذکر می شود که فرستنده و گیرنده ممکن است با چشم اندازهای مختلفی وارد فراگرد ارتباط شوند. آنچه را فرستنده اطلاعات جدی تلقی می کند، گیرنده ممکن است به عنوان یک سرگرمی کم ارزش به کار برد، یا اصلاً از آن استفاده نکند.
اطلاعات عرضه شده ممکن است به هیچ وجه ربطی به نیازها و علائق گیرنده نداشته باشد. یک جزء اساسی رویکرد خشنودی ها ( مفهوم مخاطب فعال) است.