تعریف شناخت: آگاهی‌یافتن درباره موضوع خاصی که به آن نیازمندیم.
انواع شناخت
ــ مبتنی بر حجّیت (از یک کارشناس کمک گرفته می‌شود، برای به‌دست آوردن شناخت. این شناخت، شناخت کاملی نیست)؛
ــ مبتنی بر رمز و راز (بد و غیرعلمی است؛ مثل کف‌بینی)؛
ــ مبتنی بر عقل‌گرایی و منطق. (چون فقط بر اساس منطق بوده و آزمایش و مقایسه ندارد، پس روش درستی نیست)؛
ــ مبتنی بر علم؛ براساس مشاهده و تجربه و تحقیق و مقایسه به شناخت می‌رسیم که بهترین روش است.


منابع مسئله
1. خلاء موجود در دانش (موضوعی را که در آن ابهام داریم و اطلاعات کاملی از آن نداریم را مورد بررسی و تحقیق قرار می‌دهیم.)
2. تفاوت بین دو تحقیق (دو تحقیق که موضوع یکسان و نتایج مختلف دارند را مورد بررسی قرار داده و تحقیق مجددی انجام می‌دهیم.)
3. واقعیات تبیین نشده (درخصوص واقعیات موجود که هیچکس در مورد آنها علم ندارد تحقیق می‌کنیم.)

ویژگیهای موضوع
1. روشن – واضح – مشخص – دقیق
2. رابطه بین دو متغییر
(متغییر یعنی چیزی که از یک فرد به فرد دیگر و از یک موضوع به موضوع دیگر تغییر می‌کند)
الف- متغییر مستقل: عامل محرک علت که روی وابسته اثر می‌گذارد.
ب- متغییر وابسته: نتیجه‌ای است که می‌گیریم. مثال: تأثیر میزان تحصیلات بر موفقیت.
مستقل وابسته

ج- متغییر کمی: با آمار و ارقام سرکار دارد و دو نوع است کمی پیوسته که اعشارپذیر است مثل میزان سن افراد. کمی گسسته که اعشار پذیر نیست مثل تعداد افراد خانواده.
د- متغییر کیفی: با کیفیت سرکار دارد.
ه- متغییر مزاحم
3. آزمون‌پذیر
4. فارغ از ارزشهای اخلاقی باشد یعنی هیچ گروهی را زیر سؤال نبرد (نه خوبی گروهی را بگوید نه بدی)
5. ارزشمند و مهم باشد.
6. مورد علاقۀ محقق باشد.


فرضیه و مدل تحلیلی تحقیق
مراحل تحقیق
1- انتخاب موضوع: سؤالی که در ذهن‌مان ایجاد می‌شود یک موضوع را به وجود می‌آورد.
2- طرح تحقیق:
الف- روش تحقیق
ب- ابزار گردآوری اطلاعات
ج- مشخص کردن جامعه آماری
د- مشخص کردن نمونه آماری
ه- روش نمونه‌گیری
ی- آزمون آماری
3- فرضیه سازی: جواب یا جوابهایی که به سوال ایجاد شده در ذهن‌مان می‌دهیم را فرضیه می‌گویند. پایه و اساس هر تحقیق، فرضیه‌سازی است.
4- گردآوری اطلاعات
5- تجزیه و تحلیل
6- نتیجه‌گیری