وسایل ارتباط جمعی به جامعه و افراد آن کمک می کند تا در مسیر و خط مشی معین خود موفق تر و با آگاهی و اطلاعات بیشتری حرکت کند، در چگونگی تعامل متقابل شهروندان تاثیر می گذارد و کنش ها و واکنش ها را جهت دار و متناسب با دیگر ابعاد جامعه می سازد. نهادهای اجتماعی را برجسته ساخته و گسترش می دهد و میان شهروندان احساسات عاطفی و روانی مشترکی می سازد.
1- کارکردهای اجتماعی
وسایل ارتباط جمعی به جامعه و افراد آن کمک می کند تا در مسیر و خط مشی معین خود موفق تر و با آگاهی و اطلاعات بیشتری حرکت کند، در چگونگی تعامل متقابل شهروندان تاثیر می گذارد و کنش ها و واکنش ها را جهت دار و متناسب با دیگر ابعاد جامعه می سازد. نهادهای اجتماعی را برجسته ساخته و گسترش می دهد و میان شهروندان احساسات عاطفی و روانی مشترکی می سازد.
آنتی گیدنز، جامعه شناس می نویسد که در بررسی های انجام شده در مورد تاثیر گذاری ها و کارکردهای وسایل ارتباط جمعی، به خصوص تلویزیون، تحقیقاتی صورت گرفته و از جمله آن، گزینه‌های گرایش به جرم و خشونت، نقش تلویزیون در زندگی سیاسی، تبعات پخش اخبار و ... می باشد. به گفته‌ی اقای گیدنز، دانشمندی به نام اندرسن شصت و هفت مورد از این تحقیقات را که در مدت بیست سال انجام شده بود و «تاثیر خشونت را بر گرایش اطفال به پرخاشگری مورد بررسی قرار داده بود، حدود سه چهارم این مطالعات مدعی یافتن چنین ارتباطی بود.
بوجود آوردن هنجارها و ارزش های تازه اجتماعی و تغییر در شیوه رفتار افراد جامعه، یکی دیگر از کارکردها و نقش وسایل ارتباط همگانی در جامعه است. : « رسانه ها در پیدایش عادات تازه، شکل گیری فرهنگ های جدید منطقه ای و جهانی، تغییر در رفتار و خلق و خوی انسان، ... سهمی بزرگی بر عهده دارند.
برخی از دانشمندان و آگاهان معتقدند که وسایل ارتباط جمعی می تواند به افراد کمک کنند تا در مسیر درست وصحیح حرکت کنند. آیت الله شیخ محمد آصف محسنی، دانشمند و فیلسوف افغانی می نویسند: « رسانه های همگانی می توانند مردم را به راه خیر و به راه شر تشویق کنند و لذا مصلحین ما باید به آن توجه زیادی مبذول دارند.» بدون شک رسانه های همگانی دارای کارکرد دو بعدی مثبت و منفی است و دیدگاه آیت الله، ناظر بر جهان بینی دینی و تکلیف عقلی و شرعی رسانه های همگانی در برابر اجتماع می باشد.
به عقیده ایشان، بر اساس مسئولیت بزرگی که رسانه های همگانی در قبال اجتماع دارد، می باید از تخریب ذهن جامعه و ایفای نقش های منفی زیر پرهیز نماید:
1ـ علیه دین تبلیغ نکند
2ـ زمینه های درگیری مذهبی و نژادی را به وجود نیاورد
3ـ به دیگران اهانت نکرده، بدون مدرک دست به تحقیر شهروندان نزند
4ـ اطلاعات رسانی خلاف واقعیت نداشته باشد
5ـ برنامه های شهوت انگیز و مبتذل نشر نکندزیرا این موارد بر خلاف شان، هدف و ارزش های جامعه بشری است و موجب سقوط انسان، انحطاط اخلاق اجتماعی و در نهایت مایه ضلالت و شقاوت انسان ها می شود که مغایر جامعه دینی و الهی است.
گی روشه در کتاب تغییرات اجتماعی به نقل از دانیل لرنر می نویسد:«وسایل ارتباط جمعی به نوبه خود موجب افزایش پدیده ای تحت عنوان تحرک روانی می گردد یا همچنین موجب ایجاد پدیده ای دیگر به نام یگانگی عاطفی می گردد که هر دو پدیده، سرانجام زمینه ساز نوسازی در جوامع بشری می گردد.
سوزان کارتز از محققان علوم ارتباط جمعی در کتابی به نام « مسایل سیاست جهان» مفصلا به کارکرد ونقش رسانه ها پرداخته است و در مورد کارکرد اجتماعی وسایل همگانی می نویسند: « در دهه 1990 شبکه های خبر جهانی به استفاده روزافزون از فناوری ارتباطات ماهواره ای روی آوردند تا فیلم های کوتاه را به طور مستقیم برای بینندگان پخش کنند. برخی ناظران ادعا می کنند که قدرت عاطفی و تهییج کننده تصاویری که به طور مستقیم از رنج بشر، از مناطق جنگی یا از مناطق قحطی زده پخش می شود، فشارهای بی پایانی بر سیاستمداران تحمیل می کند و آنان را وا می دارد که برای از بین بردن رنج و عذاب این قربانیان، کاری انجام دهند. برخی مشتاقان و علاقمندان به مداخله بشردوستانه، نقش رسانه ها در ایجاد حرکت کلان صدها میلیون شهروند برای تلقی رنج بشر به عنوان مسئله همگانی می ستایند.»