شیوه های تولید و ارسال خبر ، گزارش ، مقاله
برای مطبوعات و مصاحبه های مطبوعاتی و شیوه های برگزاری آن
(عمومی و خصوصی)






استاد راهنما: سرکار خانم رسولی
گردآوری: فریبا عطایی
 

برنامه‌ريزى توليد خبر
سوژه‌هاى خبرى معمولاً در جلسات سردبيران گروه‌هاى مختلف توليد خبر، که اين گروه‌ها، در موضوع‌هاى مختلف يا در منطقه جغرافيائى خاص فعاليت مى‌کنند، با حضور مدير توليد يا مسئول شوراء سردبيران بحث و بررسى مى‌شوند. اين جلسه که هر روز تشکيل مى‌شود در واقع برنامه‌ريزى توليد خبر است. در اين جلسه کليه موضوع‌هائى که از منابع متعدد از جمله پخش خبر دريافت شده و سردبير گروه توليد خبر مثلاً گروه سياسى بررسى‌هاى مقدماتى را دربارهٔ آنها انجام داده است، براى تصميم‌گيرى بررسى مى‌شوند.
اين جلسه در جايگاه، ستاد برنامه‌ريزى توليد يا شوراى طرح و برنامه قرار دارد و هرگونه برنامه‌ريزى توليد خبر متناسب با سياستگذارى‌هاى خبرى رسانه به‌عهدهٔ اين ستاد است. اين ستاد به‌طور هميشگى در حال دريافت پيشنهادها از منابع متعدد برنامه‌ريزى براى توليد خبر است و جلسات مستمر و روزانهٔ آن ترجيحاً در پايان هر روز در مدت کوتاهى تمام برنامه‌هاى پيش‌بينى شده، بالاخص برنامه‌هاى روز بعد را، بررسى مى‌کند.
در اين جلسه دربارهٔ ارزش خبري، موقعيت زمانى و مکانى موضوع، اهميت خبر متناسب با اهداف رسانه و گروه‌هاى موردنياز، مدت زمان و ساختار شکلى آن بحث و تبادل نطر مى‌شود و پس از بررسى کليه سوژه‌هائى که سردبيران توليد هر سرويس با ديگر منابع به جلسه پيشنهاد داده‌اند، موضوع‌هائى که نياز به مهندسى اوليه، يعنى بررسى ساختار محتوائى دارند، موضوع آنها شفاف و همراه ساير جزئيات در فرم‌هاى ويژه يادداشت مى‌شود و پس از ”تحديد“ يعنى تعيين گسترده و دامنهٔ موضوع و ”تدقيق“ يعنى وحدت موضوع و جلوگيرى از پراکندگي، براى طرح در ”کميتهٔ پردازش خبر“ به‌ترتيب زمان وقوع و اهميت آنها دسته‌بندى و به اين کميته ارسال مى‌شوند.
فعاليت‌هاى خبرى که در اين ستاد بررسى مى‌شوند از لحاظ ساختارى به دو دسته ”خبر“ و ”گزارش خبري“ تقسيم مى‌شوند. مراد ما از ”خبر“ رويدادهائى هستند که بايد بلافاصله يا مدت کمى پس از تهيه پخش شوند.
فعاليت‌هاى خبرى از نظر وقوع نيز به دو دسته قابل پيش‌بينى و غيرقابل پيش‌بينى تقسيم مى‌شوند.
- دستهٔ اول: خبرها و گزارش‌هاى خبرى قابل پيش‌بينى:
اين‌گونه خبرها پنج دسته هستند:
۱. خبرها و گزارش‌هاى خبرى براى برنامه‌ريزى سالانه مانند مناسبت‌هاى ملى و بين‌المللي.
۲. خبرها و گزارش‌هاى خبرى براى برنامه‌ريزى ماهانه مانند آغاز سال تحصيلى در مهر.
۳. خبرها و گزارش‌هاى خبرى براى برنامه‌ريزى هفتگى مانند مناسبت‌هاى هفته و يا افتتاح يک طرح ملي.
۴. خبرها و گزارش‌هاى خبرى روزانه مانند رويدادهاى روز از جمله ورود يک هيئت عالى‌رتبهٔ سياسي.
۵.گزارش‌هاى خبرى کشوئي“ مانند وضعيت صنايع روستائى و غيره؛ تاريخ مصرف اين دسته گزارش‌ها زياد است و سردبيران پخش معمولاً تعدادى از آنها را در کشو ميز خود نگهدارى مى‌کنند تا در مواقع احتمالى با کمبود خبر و گزارش خبرى مواجه نشوند.
- دستهٔ دوم: خبرها و گزارش‌هاى خبرى غيرقابل پيش‌بينى:
اين‌گونه رويدادها هم سه دسته هستند:
۱. رويدادهائى که معمولاً به‌طور غيرمنتظره رخ مى‌دهند و بعد از وقوع، از وجود آنها مى‌توان مطلع شد و مدت‌زمان کمى براى پوشش خبرى آنها وجود دارد. اين‌گونه خبرها اغلب طرفداران زيادى نيز دارد و مخاطبان آنها به‌طور مستمر جريان آنها را پيگيرى مى‌کنند، مانند وقوع زلزلهٔ ويران‌کننده و سقوط هواپيما و موارد ديگر؛ اين‌گونه خبرها غالباً در دستهٔ حوادث هستند.
۲. گزارش‌هاى خبرى که به‌دنبال وقوع ناگهانى خبرها، دستور تهيهٔ آنها داده مى‌شود مانند تهيهٔ گزارش از وضعيت سقوط هواپيماها در جهان در ۱۹۹۷ پس از وقوع يک سانحهٔ سقوط هواپيما.
۳. خبرها و گزارش‌هاى خبرى که به هنگام تهيه برنامهٔ خبرى متولد مى‌شوند، که آن را ”زايش خبرهاى جديد“ مى‌ناميم. مانند اينکه هنگام تهيه برنامهٔ خبرى از يک گردهمائى بزرگ، در محل گردهمائى يک واقعه آتش‌سوزى با خسارت فراوان نيز رخ دهد.
خبرهاى دستهٔ اول معمولاً قابل برنامه‌ريزى هستند و بين ۱۲ تا ۲۴ ساعت براى برنامه‌ريزى آنها فرصت در اختيار هست و طرح مهندسى خبر براى آنها کاملاً قابليت اجرائى دارد. خبرهاى دستهٔ ”دوم“ به‌علت قابل پيش‌بينى نبودن، کمتر امکان برنامه‌ريزى دارند و خبرنگار به‌عنوان مسئول گروه خبرى مى‌تواند هنگام حرکت در مسير محل رويداد، از طريق وسايل مخابراتى از جمله تلفن سيار با سردبير توليد و سردبير پخش خبر هماهنگى‌هاى لازم را انجام دهد.
اين‌گونه خبرها و گزارش‌هاى خبرى بلافاصله پس از تهيه، به هنگام برگشت در مسير، خبرنگار آخرين هماهنگى لازم را براى مهندسى خبر با سردبير گروه خبرى مربوط انجام و به محض ورود به رسانه بلافاصله مطالب تهيه شده را در اختيار سردبير پخش قرار مى‌دهد.
در هر حال، در خبرها و گزارش‌هاى دستهٔ اول و دوم در صورت کمبود وقت و فرصت، خبرنگار بخشى از تصميمات را رأساً خود اتخاذ مى‌کند و مهندسى نهائى آن را با نظر سردبير پخش خبر انجام مى‌دهد.

چگونگي كسب خبر

1- دريافت خبر 2- جمع آوري خبر 3- كشف خبر 4- تحليل و تحقيق خبر
دريافت خبر: اين خبرها بدون مداخله خبرنگار به مطبوعات مي رسد مثل اعلاميه هاي دولتي، گزارش مصاحبه ها وكنفرانس مطبوعاتي
جمع آوري خبر: خبرنگار بايد به جستجو و جمع آوري خبر بپردازد مثل: خبرهاي مربوط به محصول هاي صنعتي، فعاليتهاي عمراني و اقدامات نوسازي اگر خبرنگار براي تهيه خبر مراجعه نكند مسئولان آن هيچ وقت مستقيماً براي انتشار آن در مطبوعات پيش قدم نمي شوند.

كشف خبـر: در برخي موارد اخبار محرمانه و مخفي است يعني نه تنها خبر ابهام دارد بلكه دارنده خبر به علل خاص خبرنگار را از دست يافتن بدان باز مي دارد بدين طريق خبر را عملاً منكر مي شود در اين حالت خبرنگار موظف است خبر را كشف كند و در اختيار روزنامه نگار بگذارد مثل: اخبار سياسي – قضائي

تحليل و تحقيق خبر: زماني كه براي كسب خبر منابع مستقيم وجود ندارد و خبرنگار مي تواند با بررسي دقيق اخبار موجود و مقايسه آنها با يكديگر به يك خبر مهم دست يابد خبرنگار اين خبرها را بايد با احتياط منتشر كند تا از لحاظ صحت عمل انتقادي بر آن وارد نباشد
فرایند تولید خبر
توليد خبر در رسانه ها اعم از مكتوب، شنیداری، تصويري و يا ساييرنيتيك عموماً از يك قانون و فرايند عموم تبعيت مي كند كه شامل:
• پيگيري خبرنگار براي كسب خبر
• ارسال اخبار از طريق روابط عمومي هاي موسسات
• كسب اطلاع از طريق مردم
در اين بين هر يك از رسانه ها به اقتضاي خدماتي كه ارائه مي كنند در توليد و پخش اخبار دريافتي اقدام مي كنند به اين صورت كه رسانه هاي مكتوب و سايبری می توانند، تنها با استفاده از خبرنگاري كه توانايي نوشتن و ويرايش يك خبر مكتوب را دارد در کنار یک عکاس(نه ضرورتا) مي توانند خبر را به مرحله توليد برسانند.
اما رسانه هاي غيرمكتوب كه شامل راديو و تلويزيون مي شود موظف هستند در كنار استفاده از اخبار مكتوب خبرنگاران خود از صدا يا تصوير مصاحبه شوندگان، آمبيانس محيط و تصوير واقعهای که رخ داده نيز استفاده كنند.
گزارشگران واحد اطلاعات و اخبار با جمع آوري اطلاعات درخصوص سوژه پيشنهادي آن را براي تهيه يك گزارش آماده و كامل مي كنند و با يك شناخت عميق نسبت به تهيه يك گزارش فاخر و اثرگذار اقدام مي نمايند.

تصاوير آماده شده و يا مصاحبه هاي انجام شده توسط خبرنگار به بخش تدوين تحويل مي شود و در اين زمان همكاري نزديك بين گزارشگر، تصويربردار و تدوينگر گزارش را به يك اثر فاخر تبديل مي كند.

يك گزارش خوب خبر به طور معمول نبايد از 3 دقيقه بيشتر باشد و درصورت كامل بودن هرچه زمان يك گزارش كمتر باشد از اقبال بيشتري بین مخاطبان برخوردار خواهد شد هرچند ممكن است يك گزارش خبري براي كامل شدن و انتقال پيام به مخاطب 5 دقيقه نيز طول بكشد که در جای خودش امری لازم و ضروری نیز هست.
همچنین يك گزارشگر گاهی از يك جلسه و یا مراسم خبر تهيه كند كه در اين صورت خبر را تنظيم كرده و به همراه تصوير به تحريريه تحويل مي دهد.
در تحریريه خبر نيز گروه تحريريه كه شامل دبيران خبر و سردبير مي شود خبرهاي رسيده را ويرايش و تنظيم مي كنند و با تصوير گزاري در تلويزيون و با صدا گذاري در راديو آن را آمده پخش می کنند در این زمان متن خبرها و ضرورتهای پخش با گوينده در میان گذاشته می شود و براي پخش اخبار آماده مي شوند.
پخش خبر نيز با هماهنگي كامل بين سردبير يك مجموعه خبری، گوينده و عوامل پخش در راديو و تلويزيون انجام مي شود.
ویژگی‌های خبر تلویزیون
'تلويزيون پديدهٔ بزرگ قرن حاضر نام گرفته است در اين وسيلهٔ ارتباطي، مى‌توان به‌طور هم‌زمان از مطالب چاپ شده، سخنراني، فيلم، رنگ، موزيک، هيجان، حرکت و صدا به‌خوبى براى ابلاغ پيام استفاده کرد' ، (امينى رضا، روابط عمومي، ۱۷۱). 'تلويزيون يک وسيلهٔ جديد ارتباطى است که مانند روزنامه، سينما و راديو جنبه‌هاى گوناگون خبري، تفريحي، فرهنگي، آموزشى و تبليغاتى دارد و به طرق گوناگون مورد استفاده قرار مى‌گيرد. از لحاظ ارتباطى خبري، تلويزيون يک وسيلهٔ جديد است که در عين حال تکنيک‌هاى مختلف راديو، سينما و روزنامه را در خود جمع کرده است و از آن بهره بردارى مى‌کند' ، (معتمدنژاد کاظم، وسايل ارتباط جمعي، ۲۳۳). 'در تلويزيون واژه‌ها، صرفاً بخشى از حس را حمل مى‌کنند. بقيه توسط لحن صدا، حالت چهره، موسيقي، عکس، فيلم يا حتى يک مکث بيان مى‌‌شوند' ، (تيرل رابرت، ژورناليسم تلويزيوني، ۵۸). با اختراع تلويزيون، بشر اين فرصت را يافت که از دريچهٔ دوربين در صحنهٔ رويدادها حضور يابد و هر مخاطبى در درون منزل يا محيط کار، از طريق ديدن تصاوير، با موضوع آن ارتباط برقرار کند. 'يک فيلم تجربه دوگانه‌اى از تصوير و صدا است که به‌وسيلهٔ دوربين و ضبط‌صوت تهيه مى‌شود و بعد به ديگران منتقل مى‌گردد. فيلم‌ساز با دوربين و ميکروفن، مطالب و موضوعات را انتخاب مى‌کند و پس از آن راهى براى همراه کردن اين دو عنصر مى‌يابد تا يک فيلم ناطق به‌وجود آيد' ، (شهبازيان فرامرز، تصوير و صدا، ۱۱).
به تصوير کشيدن رويدادها، وقايع، مناظر و واقعيات موجود، فرصت‌هاى جديدى را براى دست‌اندرکاران رسانه‌ها ايجاد کرد تا بتوانند پيام‌هاى خود را به‌نحو شايسته و بارزترى به مخاطبان ارائه دهند و اثربخشى پيام خود را بيشتر کنند. در واقع 'زبان تصوير قادر است مؤثرتر از هر وسيلهٔ ارتباطى ديگر دانش را نشر دهد. زبان تصوير به انسان امکان مى‌دهد که تجربه کند و تجربيات خود را در شکلى قابل مشاهده، مستند سازد' ، (کپس جئورگي، زبان تصوير، ۱۶).

انواع خبر تلویزیون

خبر تلويزيون از لحاظ برخوردارى از صدا و همچنين از حيث موضوع و اجرا به انواع مختلفى تقسيم مى‌شود:

۱. خبرها از لحاظ برخوردارى از صدا به دو دستهٔ تک‌باند و دوبل‌باند تقسيم مى‌شوند که خبر و گزارش‌هاى خبرى تلويزيونى تک‌باند به مواردى مى‌گويند که تصوير صحنهٔ رويداد، بدون صدا (صامت) تهيه شود.

خبرها و گزارش‌هائى خبرى تصوير رويداد همراه صدا باشد، دوبل‌باند است.

۲. خبرها و گزارش‌هاى خبرى از لحاظ موضوع به اقتصادي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي، علمي، هنرى و ورزشى تقسيم مى‌شوند.

۳. خبرها و گزارش‌هاى خبرى در مرحلهٔ اجرائى از سوى يک يا چند خبرنگار تهيه مى‌شوند و يا يک خبرنگار، رويداد را در حالات مختلف براى بخش‌هاى متعدد خبرى بيان و اجرا مى‌کند. سردبيران خبر متناسب با اهميت و گستردگى حيطهٔ موضوع خبر، يک گروه خبرى يا دو گروه خبرى يا دو گروه خبرى و حتى تا ده گروه خبرى براى يک موضوع اعزام مى‌کنند.

مثلاً در مصاحبه با وزير صنايع تنها يک گروه خبرى اعزام مى‌شود، در مصاحبهٔ مطبوعاتى رئيس‌جمهور دو گروه خبرى و در يک راهپيمائى عظيم ملى مانند راهپيمائى ۲۲ بهمن در تهران، حدود ۵ تا ۷ گروه خبري، و در يک مانور عظيم زميني، هوائى و دريائى در يک منطقهٔ بسيار گسترده بين ۸ تا ۱۰ گروه خبرى اعزام مى‌شود که هر يک وظايف خاصى را به‌عهده دارند.

مثلاً در راهپيمائى بزرگ ملى که شش گروه خبرى حضور دارند، ۴ گروه در ۴ نقطهٔ اساسى مثل جايگاه سخنرانن و مسير حرکت يا استقرار راهپيمايان مستقر مى‌شوند. همچنين يک گروه، کار تهيه تصوير از طريق هوا و يک گروه هم در طول مسير جلوه‌هاى ويژه راهپيمائى را تهيه مى‌کند. در چنين شرايطى سردبير از قبيل يک سناريو آماده مى‌کند و تا جائى که قابل پيش‌بينى است، برنامه‌ريزى را انجام مى‌دهد و تلاش مى‌کند که از هرگونه تکرار در مطالب و تصاوير پرهيز کند. او به خبرنگاران توصيه مى‌کند که پلاتوهاى خود را طورى تنظيم کنند که در انتها نه تنها هيچ يک تکرارى نباشند، بلکه نکات کليدى و برجسته بيان و توصيف شوند، تا به هنگام مونتاژ آن، انسجام خبر يا گزارش خبرى حفظ شود. اين‌گونه گزارش‌ها و خبرها براساس تقسيم کار بين خبرنگاران تهيه مى‌شود و تصويربرداران نيز متناسب با آنها تصاوير را تهيه مى‌کنند.

در اين خبرها و گزارش‌ها، جلوه‌هاى ويژه به مواردى گفته مى‌شود که ويژگى خاصى به گزارش يا خبر مى‌دهند و جاذبهٔ آن را افزايش مى‌دهند. مثلاً در مراسم راهپيمائى که پيرمردى مُسن با عصا حرکت مى‌کند يا مادرى فرزند خردسال خود را در بغل گرفته است و يا معلولى که با ويلچر حرکت مى‌کند و يا موارد متعدد ديگر از مظاهر جلوه‌هاى ويژه محسوب مى‌شوند. مثلاً کار دو گروه خبر اين است که در بخش مردان يا زنان يا ابتدا و انتهاى راهپيمائي، خبر تهيه کنند.

گروه‌هاى خبرى معمولاً تلفن همراه يا بى‌سيم دارند و اقدام خود را با يکديگر و به‌طور کنفرانس با سردبير هماهنگ مى‌کنند.

سردبير متناسب با زمان پخش خبر، ساعت پايانى را به گروه‌هاى خبرى اعلام مى‌کند و براساس برنامه‌ زمان‌بندى از آنها مى‌خواهد محصول خود را به پخش خبر برسانند تا از آنها به‌طور هماهنگ استفاده شود.

خبر و گزارش‌هاى تهيه شده متناسب با سناريو از قبل آماده شده، به مسئول تدوين فيلم تحويل داده مى‌شود و او نيز متناسب با خبر و گزارش خبرى که قرار است توليد شود و وظايف مونتورها را مشخص مى‌کند، تا يک خبر يا گزارش يکپارچه تهيه شود. در اين نوع خبر يا گزارش‌ها، يک خبرنگار آغازگر موضوع است و خبرنگاران ديگر مکمل آن هستند و هر خبرنگار به قسمتى از موضوع مى‌پردازد که جاذبهٔ خاصى به محصول نهائى مى‌دهد. اجزاى تهيه شده وقتى در کنار هم قرار مى‌گيرند، يه مثابه اجزاء يک پازل (Pazel)، هستند.

علاوه بر حالاتى که ممکن است دامنهٔ رويداد را گسترده و به گروه‌هاى متعدد خبرى نياز داشته باشد، بعضى از سوژه‌هاى خبرى نيز ابعاد گسترده‌اى دارند و اين ابعاد مانند راهپيمائى به‌طور همزمان واقع نمى‌شوند و به گروه‌هاى متعدد خبرى نياز دارند و ممکن است در يک روز يا بيشتر اين کار انجام گيرد. مثلاً فرض کنيد که قرار است يک خبر يا گزارش خبرى دربارهٔ صنايع روستائى تهيه شود. مى‌توان از سه گروه خبرى به‌طور همزمان به نقاط مختلف اعزام کرد يا يک گروه خبرى در چند روز به‌طور جداگانه آنها را تهيه کند.

۱. گروه اول براى مصاحبه با مديرعامل صنايع روستائى کشور

۲. گروه دوم براى مصاحبه با مديران واحدهاى صنايع روستائي

۳. گروه سوم براى مصاحبه با چند توليدکنندهٔ صنايع روستائى

حاصل کار اين گروه‌ها، گزارشى واحد دربارهٔ صنايع روستائى است.
ساختار خبر تلویزیون
ويژگى‌هاى ساختار خبر تلويزيون عبارت است از:
انسجام صدا و تصویر
پرداخت تکنیکی خبر
پلاتو
جلوه‌های تصویری
جلوه‌های صوتی
گفتار متن خبر (نریشن)
مدت خبر
مصاحبه
هدفمندی، جامع‌نگری و وحدت موضوع
خبر و فرآیند تولید آن در رادیو و تلویزیون
خبار مواد خام ‌تحريريه‌هاي ‌خبر راديو ، تلويزيون ‌و مطبوعات‌ را تشكيل‌ مي‌دهند و بدون‌ اين ‌مواد خام‌ ، اطلاع‌رساني‌ ميسر نخواهد شد . در اهميت ‌خبر همين ‌بس‌ كه ‌امروز بدون ‌اطلاع ‌از اخبار و آگاهي‌ از وقايع ‌، تصميم‌گيري‌ و ادامة‌ فعاليت‌ پويا در زمينه‌هاي‌ مختلف‌ ، مقدور نيست ‌. بنابراین خبر مهمترین کالای تولیدی رسانه هاست که مهمترین نیاز مخاطبان را ارضاء می کند . همه‌ آنچه ‌را كه ‌از راديو و تلویزیون تحت‌ عنوان ‌«خبر» مي‌شنويم ‌، نیز حاصل‌كار خبرنگاران‌، مترجمان‌، دبيران‌ خبر، تهيه‌كننده‌ها ، مونتورها ، تصویر بردار ها ، سردبيران و در نهايت‌ گويندگان ‌است‌.
تقريباً تمامي‌ خبرهاي ‌داخلي صدا و سیما ، ‌از ادارة ‌كل ‌اخبار داخلي ‌(خبرنگاران‌تهران‌) ، اداره‌ كل ‌اخبار شهرستان‌ها (خبرنگاران‌ شهرستان‌ها) ، خبرگزاري ‌جمهوري‌اسلامي‌ (ايرنا)، باشگاه‌ خبرنگاران ‌جوان ‌، خبرنگاران رادیو ، شبكه‌ خبر ، ارتباط مستقیم دبیران خبر با منابع خبری ، سایت های خبری و همچنين ‌از فاكس‌هاي‌ دريافتي ‌از روابط‌ عمومي‌ سازمان‌ها ، نهادها ، مؤسسات‌، وزارتخانه‌ها و ... دريافت ‌و برخی از آنها با توجه به محدویت های منطقی و عملی پخش مي‌شوند.

خبرنگاران ، اخبار و گزارش های صوتی ،تصویری یا مکتوب را یا با حضور در محل‌رخداد يا از فاکس های دریافتی و ... تهیه ، تدوین ، ادیت و آماده پخش می کنند ، برخی مواقع هم با ارتباط زنده صوتی و تصویری ، مستقیم از محل وقوع خبر گزارش می دهند . گاهي‌اوقات‌ هم کسب خبر از طریق برقراري ‌تماس ‌تلفني‌با افراد مختلف‌از جمله‌شخصيت‌ها و مقامات‌صورت می گیرد . خبرهاي‌مكتوب‌خبرنگاران اداره کل اخبار ‌داخلي‌ صدا و سیما نيز در تلكس‌هاي‌رايانه‌تحت‌عنوان‌واحد مركزي‌خبر در معرض‌ديد اعضاي‌تحريريه‌از جمله‌سردبيران‌و ديگر مشتركان‌قرار مي‌گيرد.
در خصوص‌اخبار شهرستان‌ها نيز معمولاً خبرنگاران‌مراكز شهرستان‌ها، اخبار و گزارش‌هاي‌خبري‌ با هماهنگي‌تحريريه‌ها، دریافت ‌و پس‌از ويرايش‌و سياست‌گذاري‌، از طريق‌تلكس‌هاي‌قابل‌مشاهده‌ در رايانه‌، به‌مشتركان‌عرضه‌مي‌شود.
در مورد اخبار خارجي ‌نيز وضع ‌به‌همين ‌صورت ‌است‌. با اين‌ تفاوت ‌كه‌غير از اخبار و گزارش‌هاي ‌خبري‌ دريافتي‌از خبرنگاران دفاتر نمایندگی های صدا وسیما و خبرنگاران ‌اعزامي‌ كه‌ در مواقع‌ بحراني ‌يا به‌همراه ‌مقامات‌ سياسي‌، اقتصادي ‌و فرهنگي ‌به ‌خارج ‌اعزام‌ مي‌شوند، اخباردريافتي‌ازمنابع‌خبري‌خارجي‌شامل‌اينترنت‌،مونيتورينگ‌،خبرگزاري‌هاوغيره‌نيزبه‌فارسي‌ ترجمه ‌مي‌شود و با عنوان‌ واحد مركزي‌خبر، از طريق‌رايانه‌در اختيار تحريريه‌قرار مي‌گيرد.
در مجموع‌، همة‌خبرهاي‌داخلي‌و خارجي‌دريافتي‌به‌تحريريه‌هاي‌پخش‌ عرضه‌ مي‌شوند. دراين‌تحريريه‌ها دبيران‌بخش‌هاي‌مختلف‌خبري‌، با نظر نهايي‌سردبير هر بخش‌ ، آنها را تنظيم ‌و سياست‌گذاري‌كرده ‌و براي ‌پخش‌، در اختيار گوينده ‌قرار مي‌دهند.
علاوه بر نکاتی که خصوص فرایندشکلی تولید وانتشار اخبار گفته شد ، بطور کلی مراحل ‌تهيه‌ و انتشار خبر به‌ سه‌ دسته‌ تقسيم ‌مي‌شود :
1ـ شناخت‌ خبر
2ـ جمع‌آوري ‌اطلاعات‌
3ـ تنظيم‌ و نگارش‌ خبر

هر روز رويدادهاي‌ بي‌شماري ‌در جهان‌اتفاق‌مي‌افتد و هر يك‌ از ما در محل‌ زندگي ‌خود شاهد صدها و هزاران ‌خبر هستيم‌. در مرحلة‌ نخست ‌يعني‌ «شناخت‌خبر»، ما به‌عنوان ‌خبرنگار، قبل ‌از هر اقدامي ‌بايد بتوانيم از ميان‌ تعداد زيادي ‌رويداد كه‌ شاهد آن‌ هستيم ‌يا به ‌دست‌ما مي‌رسد،«خبر» را از «غيرخبر» تشخيص‌دهيم‌.
بنابراين‌«شناخت‌خبر و تعاريف‌آن‌» نخستين ‌گام‌در تهيه ‌و تنظيم‌ خبر و ضروري ‌است. بعد از شناخت خبر باید بتوانیم تمامی اطلاعات راجع به آن را جمع آوری و در نهایت باید اطلاعات جمع آوری شده را در بسته بندی مناسب به مخاطبان عرضه نمائیم.
ذکر این نکته نیز ضروری است که ، رويدادها از زماني‌ كه‌اتفاق ‌مي‌افتند تا وقتي‌ كه ‌تحت‌عنوان ‌خبر از راديو و تلويزيون‌ پخش‌ يا در مطبوعات ‌چاپ ‌مي‌شوند، فراز و نشيب‌هاي ‌مختلفي ‌را پشت‌سر مي‌گذارند و در اين ‌فراز و نشيب‌ها، تحت‌تأثير عوامل‌ گوناگوني ‌(عوامل ‌درون ‌رسانه‌اي ‌و برون‌رسانه‌اي‌) قرار مي‌گيرند.
نکته مهم دیگر در مورد تولید اخبار این است که یکی از شاخص های مهم ارزیابی میزان موفقیت هر رسانه ، میزان تولید اختصاصی خبرنگارانش است . بنابراین خبرنگاران باید با شناسایی ،شکار و تولید اخبار اختصاصی متناسب با نیاز مخاطبان ، محتوی رسانه را متنوع تر نمایند . تولید اختصاصی همچنین قدرت مانور سردبیر را برای انتخاب و چینش اخبار بیشتر می نماید و مانع انتشار یکنواخت مطالب می گردد .
متاسفانه تعداد قابل توجهی از همکاران به علت ضعف های حرفه ای و نوع نگاه غیر خبری از کنار بسیاری از سوژه های ناب و مورد نیاز مخاطبان می گذرند. همچنین "همه چیز را خبر ،همه جا را محل کار و همه زمان ها را زمان تولید خبر نمی دانند
تحديد و تدقيق موضوع خبر
پس از تعيين موضوع خبر، مسئلهٔ با اهميت تعيين محدودهٔ موضوع است. 'تحديد در مقابل گستردگى است و به معنى کوچک نمودن گسترهٔ کار محقق است. باتوجه به پيچيدگى‌هاى امر تحقيق، هرچه موضوع گسترده‌تر باشد به ناگزير مشکلات رعايت روائى و اعتبار بيشتر مى‌شود. بدين روال و اعتبار، قابليت اجراء يک تحقيق، معمولاً نسبت به محدوديت‌هاى زماني، مکاني، مالي، ابزاري، ارزشى و... بررسى و تحديد مى‌شود' ، (نشريهٔ نحوهٔ تنظيم رساله و مبانى روش تحقيق، دانشگاه آزاد اسلامى اراک، ۱۳).
'تدقيق به معنى دقيق نمودن و ريزنمودن موضوع است. عمده‌ترين کار محقق در آغاز، دقيق نمودن عنوان و موضوع کار است. به لحاظ تقابلي، تدقيق در برابر پراکندگى قرار مى‌گيرد. براى تدقيق بيشتر بايد پراکندگى‌ها در موضوع را يکى‌يکى حذف نمود تا اصل مسئله به‌طور روشن و عينى هويدا گردد. بنابراين يک موضوع تحقيق، خواننده يا محقق را دقيقاً به اصل موضوع هدايت مى‌کند و از گسترش تفکرات جنبى و ايجاد شرايط احساسى و عاطفى شديداً جلوگيرى مى‌نمايد' .
خبرنگاران مى‌توانند قبل از شروع کار، موضوع خبر را با سردبير يا يک کارشناس مطلع در ميان گذارند. اين کار به کشف جزئيات و شفاف شدن موضوع خبر کمک مى‌کند.
تبادل نظر و نقطه‌نظرهائى که بين دو نفر دربارهٔ موضوع خبر رد و بدل مى‌شود نوعى شبه مصاحبه است که توانائى خبرنگار و دايرهٔ اطلاعات او را وسيع و او را به زواياى گزارش مسلط مى‌کند. اين عمل در واقع يک‌نوع توفان مغزى است که دايرهٔ اطلاعات خبرنگار را توسعه و به او قوت مى‌دهد.
اطلاع از کمّ و کيف و زواياى مختلف يک موضوع، توان خبرنگار را مضاعف مى‌کند. در پديده توفان مغزي، خبرنگار به شکل ظريفى بازخورد (Feed-back)، سؤال‌هاى خود را روى مصاحبه‌شونده مى‌گيرد که بسيار کمک‌دهنده و راهنما است. او به شکلى مؤثر سؤال‌هاى خود را آزمايش مى‌کند. اگر طرف مباحثه خوب انتخاب شده باشد، خبرنگار مى‌تواند ميزان موفقيت خود را در مصاحبه نيز آزمايش کند، هم مباحثه‌اى بهتر است از بين افراد خلاق با توانائى قدرت بيان زياد انتخاب شود. اين کار را با افزاد مختلف مى‌توان تمرين کرد و به‌جاى يک نفر، دو نفر يا بيشتر را وارد مباحثه کرد. هرچقدر تعداد افراد کمتر باشد اثربخشى بيشتر است و حداکثر اگر سه نفر باشند که هريک فرصت کافى براى گفتن مطالب داشته باشند، خوب است. وقتى دامنهٔ بحث داغ مى‌شود، خبرنگار بايد محورهاى جديد موردنظر خود را وارد بحث کند و بازخورد آنها را بگيرد. مطمئناً در پايان اين‌گونه مباحث نتايج خوبى عايد خبرنگار مى‌شود.
تعيين گروه خبر
'گزارشگرى براى روزنامه يک کار فردى است. نوشتن نيز يک فعاليت انفرادى است؛ معادل آنها در تلويزيون، فعاليت‌هاى گروهى هستند که به تنهائى معنائى ندارند. دارندهٔ نوعى مهارت و خبرگي، بايد کم و بيش از ساير مهارت‌ها نيز مطلع بوده و به‌نوعى تکميل‌کنندهٔ آنها باشد' ، (تيرل رابرت، ژورناليسم تلويزيوني، ۵۰). گروه خبرى معمولاً از خبرنگار، تصويربردار، دستيار تصويربردار و صدابردار تشکيل مى‌شود که برحسب مورد ممکن است بعضى از عوامل در تهيه برنامه نقش نداشته باشند.
خبرنگار تهيه‌کنندهٔ برنامه، مسئول گروه خبر و راوى رويداد است و در بطن رويدادها وقايع‌نگارى مى‌کند. 'تصويربردار يا فيلمبردار فردى است که ضمن شناخت کيفيت هنرى نور و کمپوزيسيون با کاربرد وسايلو دستگاه‌هاى فيلمبردارى آشنائى کامل دارد. يک فيلمبردار خبرى به استعداد، دانش عمومى وسيع، ثبات روحيه، قدرت بدني، برخورد اجتماعي، علاقه به کارهاى مکانيکي، پشتکار، شجاعت، تخيل، حساسيت، استقامت روحى و روحيه شاد نياز دارد' ، (تيرل رابرت، ژورناليسم تلويزيوني، ۸۲، ۱۵۲).
'صدابردار فردى است که ضمن شناخت کيفيت هنرى صدا با کاربرد وسايل و دستگاه‌هاى صوتى آشنائى کامل داشته باشد' ، (تيرل رابرت، ژورناليسم تلويزيوني، ۴۸)
دستيار تصويربردار فردى است که شناخت کافى از وسايل مربوط به نورپردازى و استفاده از تجهيزات جانبى تصويربردارى دارد و تصويربردار را در اداء وظايف يارى مى‌دهد.
تجهيزات گروه خبر شامل دوربين و متعلقات، سه‌‌پايه دوربين، انواع ميکروفن (دستي، يقه‌اى و ثابت)، ضبط‌صوت صدابردارى و خبرنگارى و تجهيزات ارسال خبر است.
اعضاء گروه خبر متناب با توانائى آنها انتخاب مى‌شوند. پس از انتخاب اعضاء، مسئلهٔ مهم هماهنگى بين آنها است. اعضاء گروه در واقع يک تيم است و به مانند يک مسابقه فوتبال که ضرورت هماهنگى و همدلى بين اعضاء تيم ضرورى است در اينجا نيز همکارى همه‌جانبهٔ اعضاء تيم اجتناب‌ناپذير است، آشنائى اعضاء تيم با يکديگر کافى نيست و به هماهنگى‌هاى قوتى‌ترى نياز دارد، زيرا هر خبر نيز ويژگى‌ خاص خود را دارد.
ضرورت دارد خبرنگار براى پرهيز از دوباره‌کارى و به حداقل رساندن نقايص فعاليت‌هاى اعضاء گروه، هماهنگى مقدماتى را براى توجيه آنها انجام دهد. او در اولين و کوتاه‌ترين فرصت ممکن، عقيدهٔ خود را با اعضاء گروه در ميان مى‌گذارد و اين موجب افزايش سرعت در اجراء کار و کاهش هزينه و نقايص کار مى‌شود؛ در غير اين صورت او با معضلات متعددى که هزينه‌بر خواهند بود، مواجه خواهد شد. در ميان گذاشتن موضوع با اعضاء گروه، آنها را وادار مى‌کند تا دربارهٔ موضوع به‌خوبى فکر کنند.
معمولاً فهرستى از نماهاى تصويرى موردنظر خود را به تصوير ارائه مى‌دهند.
اين کار پس از حضور گروه خبرى در صحنهٔ رويداد انجام مى‌شود. هرچقدر صورت مسئله براى خبرنگار و اعضاء گروه شفاف و واضح باشد، امکان تهيه گزارش دقيق‌تر است.
تصويربردار براساس سناريو از پيش تعينى شده از سوى خبرنگار، کار تصويربردارى موضوع خبر را انجام مى‌دهد و در واقع او نيز راوى تصويرى رويداد است. تصويربردار با شات‌ها و فريم‌ها و صحنه‌هاى مختلفى که از صحنه حادثه مى‌گيرد خبر را مستند مى‌کند؛ از اين‌رو هماهنگى بين خبرنگار و تصويربردار، بيش از هر زمان الزامى است.
اندازه شات‌ها و فريم‌هاى يک برنامهٔ خبري، به ماهيت موضوع و هدف خبرنگار مرتبط است. اگر در متن خبرِ خبرنگار، بر مواردى تأکيد شده است، بايد اين موارد را نيز در تصوير خود نشان دهد؛ از اين‌رو تصويربردار بايد به‌طور کامل در جريان سناريو و داستان خبر قرار گيرد تا بتواند هم‌پاى خبرنگار نقش خود را به‌خوبى ايفاء کند.
خبرنگار در صحنه‌ٔ نگارش به واقعياتى دست پيدا مى‌کند که در تکميل سناريو از قبل برنامه‌ريزى شدهٔ او مؤثر و ممکن است به تکميل يا اصلاح برنامهٔ او بينجامد؛ از اين‌رو متناسب با آخرين اطلاعات صحنهٔ رويداد، راه‌کارهاى کلى را براى تهيه تصاوير به تصويربردار ارائه مى‌کند. اصول فنى تصويربردارى و زاويهٔ انتخاب تصاوير و حالات ايستادن و استقرار دوربين به‌عهدهٔ تصويربردار است.
ارسال خبر
پس از تهيه خبر، نوبت به ارسال آن مى‌رسد. وسايل متخلفى براى ارسال اخبار مکتوب، راديوئى و تلويزيونى وجود دارد. اخبار مکتوب از طريق نمابر، تلکس، تلفن (همراه، ماهواره‌اى و ثابت)، بى‌سيم و پيک ارسال مى‌شود. اخبار راديوئى از طريق تلفن، بى‌سيم، واحد سيار راديوئى و پيک ارسال مى‌شود. اخبار تلويزيونى از طريق واحد سيار تلويزيوني، دستگاه ماهواره‌اى ارسال تصوير با نام S.N.G، خطوط ماکرويو، ماهواره و پيک ارسال مى‌شود.




روش ارسال خبر : در نمودار صفحه ی بعد می توان فرایند انتشار را مشاهده کرد





هدفمندي، جامع‌نگرى و وحدت موضوع
موضوع و سوژهٔ خبر براساس يک واقعيت تعيين مى‌شود. انتخاب سوژه، تحقيق دربارهٔ آن و جمع‌آورى اطلاعات مناسب دقت زيادى نياز دارد. در گزارش خبري، موضوع خبر دامنهٔ گسترده‌اى دارد و محورهاى متعددى را در خبر مى‌توان پررنگ کرد. ابتدا بايد تعيين کرد چه محورهائى در خبر جنبهٔ اساسى دارد و از ساير محورها بااهميت‌تر است. گزارشگر و ساير اعضاء گروه خبرى بايد در يک حرکت هماهنگ بر محورهاى مهم تأکيد کند.
موضوع گزارش از مؤلفه‌هاى بسيار با اهميت است و سردبيران به‌علت تجربيات فراوان خبرى تلاش مى‌کنند موضوع‌هائى را انتخاب کنند که براى مخاطب جذابى بيشترى داشته باشد. آنچه که در موضوع خبر بسيار با اهميت اسد و مى‌تواند درک شفافى از موضوع را براى مخاطب ايجاد کند، تدقيق و تحديد موضوع است. مثلاً فرض کنيد تهيه گزارش اقتصادى از سبد هزينهٔ زندگى خانوار، موضوع گزارش باشد. گزارشگر بايد تعيين کند چه مسائلى موردنظر است: هزينهٔ زندگى چه خانواده‌هائى مثلاً روستائي، شهري، کارمندي، کارگرى و... يا مثلاً مقايسه هزينهٔ خانوارهاى شهرى و روستائى يا مقايسهٔ هزينهٔ خانوارهاى ايرانى با ديگر کشورها يا هزينهٔ روزانهٔ زندگى خانوار ايرانى يا سهم هزينه کالاهاى مصرفى خانوار يا درصد هزينه و نوع کالاهاى مصرفى خانوار و ده‌ها موضوع ديگر، که ضرورت دارد به‌طور شفاف هدف برنامهٔ خود را بيان کند.
براى درک شفاف موضوع خبر، ضرورت دارد دامنهٔ موضوع بسيار محدود شود تا گزارشگر بتواند با ديد عميق طرح موضوع کند.
موضوع خبر مى‌تواند به مثابه موضوع يک داستان باشد و در واقع خبر بايد روايت يک داستان باشد و سناريو نيز داشته باشد، در اين صورت خبرنگار مى‌تواند مخاطب را با خود همراه کند و به دورن فضا ببرد. موضوع واحد به خبر انسجام و شيرازه مى‌بخشد، درک آن را آسان مى‌کند و دقت و توجه را بالا مى‌برد.
محمل خبر بايد مشخص باشد و خبر حول محمل آن پرداخت شود، از اين‌رو موضوع و اهميت خبر بايد به‌طور ملموس براى خبرنگار واضح باشد. در گزارش‌هائى که صورت مسئله و جوانب آن براى خبرنگار مشخص نيست، خبرنگار بايد تفحص و جستجو کند تا نکات عمده و محورى خبر را پيدا کند.
خبرنگار نبايد دچار خودسانسورى شود، زيرا موجب مى‌شود با ذهنيت خود از طرح مطالب در خبر پرهيز کند.
پلاتو
به بخشى از خبر تلويزيون گفته مى‌شود که خبرنگار با قرار گرفتن مقابل دوربين با مخاطب ارتباط برقرار و نکتهٔ مهمى را بيان مى‌کند. پلاتو در بعضى از خبرها نقش محورى دارد. هدف از بيان پلاتو اين است که مخاطب را به صحنهٔ رويداد ببرد تا او بتواند کمّ و کيف گزارش را ببيند.
ضرورى است که پلاتو در صحنهٔ رويداد بيان شود. سروصدا يا امبيانس محيط به واقعى بودن گزارش و زنده بودن آن عينيت مى‌بخشد. از اين‌رو پلاتوهائى جذاب هستند که گزارشگر چند ثانيهٔ ابتداى آن را با سروصداى محيط شروع و بعد مطلب را بيان کند.
پلاتوهائى که در غير محيط گزارش اجرا شوند، تأثير و القا پيام را کم مى‌کنند. خبرنگار بايد مطلب جذابى را براى پلاتو انتخاب کند تا علاقه‌مندى مخاطب را به گزارش جلب کند. البته مطلب پلاتو خود حساسيت مخاطب را مضاعف مى‌کند. پلاتو حضور گزارشگر يا خبرنگار را در صحنه گزارش نشان مى‌دهد و از تصنعى بودن خبر مى‌کاهد و اعتبار آن را بالا مى‌برد و اطمينان مخاطب را جلب مى‌کند.
لحن بيان پلاتو نيز مهم است. اين لحن، بيانگر احساس خبرنگار از صحنه رويداد نيز به‌شمار مى‌رود. مطلب پلاتو معمولاً بخشى از گزارش است که خبرنگار آن را مهم دانسته و قصد دارد آن را براى مخاطبان، برجسته نمايش دهد. از اين‌رو گزارشگران و خبرنگاران بايد تلاش کنند بين فضاى رويداد، مکان پلاتو و موضوع پلاتو يک ارتباط هماهنگ و منطقى ايجاد کنند که در القاء پيام مؤثر باشد.
اگر پلاتو در ابتداى خبر باشد، بايد توجه شود که قسمت‌هاى بعدى آن به‌طور يکپارچه و هماهنگ، مفهوم به‌کار رفته در پلاتو را به‌خوبى در متن خبر برجسته کند، در غير اين صورت ممکن است يک‌ نوع آشفتگى در خبر ايجاد و موجب اختلال در درک مطلب شود.
مطالب پلاتو معمولاً بسيار کوتاه و کمتر از دو سطر است و متناسب با درک مخاطب بيان مى‌شود. از جمله ويژگى‌هاى ديگر پلاتو، حضور خبرنگار مقابل دوربين است که به شکلى يک نوع گفتگو بين او و مخاطب ايجاد مى‌شود و آثار مناسبى بر مخاطب مى‌گذارد.
از جمله آثار ديگرى که پلاتو دارد اين است که مخاطب چهرهٔ خبرنگار، وضعيت ايستادن، گفتن، خنديدن، حرکت، اشاره‌ها و کنايه‌هاى غيرگفتارى و غيرکلامى او را مى‌بيند که اگر در مجموع خبرنگاران خوش‌چهره و توانا انتخاب شوند ارتباط بين مخاطب و خبرنگار بهتر برقرار مى‌شود.
پلاتوهائى که در غير صحنهٔ گزارش باشند از تأثير گزارش خبرى مى‌کاهند و از اين‌رو خبرنگاران و گزارشگران از مونتاژ پلاتوهاى غيرواقعى به گزارش‌هاى خود بايد اجتناب کنند.
کمترين ضايعهٔ اعلام پلاتو در خارج از صحنهٔ رويداد، اين است که مخاطب از تصنعى بودن بخشى از گزارش آگاه و متوجه مى‌شود که خبرنگار خبر خود را در صحنهٔ رويداد تهيه نکرده و به تعبيرى در تهيه خبر و تدوين آن دخل و تصرف شده است و ضرورت دارد اين مراحل طورى انجام شود که هرگونه دغدغهٔ فکرى را از مخاطب سلب کند و اعتبار گزارش را نزد او افزايش دهد.
پلاتو به خبر اعتبار و غنا مى‌‌بخشد. تمام خبرهاى جنجالى و هيجان‌برانگيز و مهم به پلاتو نياز دارند، ولى در خبرهاى معمولى که صحنهٔ رويداد پيچيدگلى يا ويژگى مهمى ندارد، ارائهٔ پلاتو نيز ضرورى نيست مانند مصاحبه با مقامى مسئول در اتاق کار او.
پلاتو بايد حتى‌الامکان کوتاه باشد و عقيدهٔ خبرنگار را مستند کند. يعنى زبان صدا و تصوير به‌طور هماهنگ باشند؛ در غير اين‌صورت، اگر مطلب پلاتو با تصوير صحنهٔ مخاطب، توجه او را به برنامه کم مى‌کند و اثرگذارى خبر را کاهش مى‌دهد. خبرنگاران بايد اطلاع بالنسبه خوبى از موضوع خبر و چارچوب آن داشته باشند تا بتوانند موضوع پلاتو را تعيين کنند. در بيان گفتار پلاتو خبرنگاران و گزارشگران بايد از حفظ کردن مطلب پلاتو خوددارى و تلاش کنند مطلب آن را به وضوح بيان کنند.
پلاتو انواع مختلفى دارد که از جملهٔ آنها پلاتو ابتدائي، ميانى و انتهائى است و معمولاً يک مطلب يا لايه درونى خبر را برجسته مى‌کند و يا فرازهاى خبر را به هم ربط مى‌دهد يا بر محورها و جنبه‌هاى ديگرى از خير تأکيد مى‌کند و پلاتو انتهائى اغلب براى جمع‌بندى خبر است.
'پلاتو به متن خبر استحکام مى‌بخشد و بيان آن، با حالات چهرهٔ خبرنگار، تأثير بيشترى پيدا مى‌کند، مثلاً غم يا خوشحالى يا حالت ديگرى را، بسته به نوع گزارش، در چهره منعکس مى‌کند. پلاتو انتهائى در واقع کلام آخر را بيان مى‌کند و معمولاً فاقد اظهارنظر شخصى يا حدس و گمان است.
در مواردى که خبرنگار شخصاً به‌دليل بُعد مسافت يا دلايل ديگر در صحنهٔ گزارش حضور ندارد، اغلب مى‌توان از پلاتو صرف‌نظر کرد. البته ممکن است به رغم حضور نداشتن خبرنگار در صحنهٔ رويداد، از پلاتو استفاده کرد. از پلاتو مى‌توان براى مجزا کردن قسمت‌هاى گزارش نيز سود جست و روند گزارش را تغيير داد. در نتيجه تغيير ناگهانى در محل، تصوير و موضوع محسوس نخواهد بود. در مواردى که محيط اجراء پلاتو تأثيرى بر بيننده نمى‌گذارد يا ارتباط زيادى با متن پلاتو ندارد، تصوير به‌صورت محو نشان داده مى‌شود و بالعکس اگر محيط به متن پلاتو بستگى داشته باشد به‌وضوح قابل رؤيت است' ، (نشريهٔ پژوهش مبادلات خبر صدا و سيما، ۱-۲)
خودباورى و تمرين زياد و تحت‌تأثير دوربين قرار نگرفتن و مشخص بودن موضوع و گفتار پلاتو، خبرنگار را در گفتن آن يارى مى‌دهد.
مصاحبه
در خبر تلويزيون برحسب مورد، با يک يا چند منبع خبرى از جمله مسئولان، کارشناسان، مردم و شاهدان وقايع گفتگون مى‌شود. آنچه مسلم است، گزارشگر تلاش مى‌کند تا از منابعى در خبر استفاده کند که بر موضوع خبر تسلط داشته باشند که اين خود مى‌تواند علاوه بر مستند کردن خبر، تأثيرگذارى آن را بالا برد.
گفتار متن خبر (نريشن)
به گفتار متن خبر نريشن مى‌گويند و متناسب با ساختار خبر متفاوت خواهد بود که معمولاً به دو شکل نگارش مى‌شود:
۱.نريشن کامل:
نريشن کامل به گفتار متنى گويند که براى خبر نگارش مى‌شود و ابتدا تا انتهاى خبر را به‌طور کامل در برمى‌گيرد. خبرنگار متن خبر را تهيه، تنظيم و سپس آن را در استوديو ضبط مى‌کند و براى مستند کردن آن تصاوير مناسب با متن انتخاب و در کنار مونتور آنها را مونتاژ مى‌کند.
۲.نريشن جزئى:
نريشن جزئى به گفتار متنى گويند که براى بخشى از خبر نگارش مى‌شود. در اين‌گونه خبرها، خبرنگار معمولاً از عين کلام مصاحبه‌شونده يا صحنه‌هاى زندهٔ رويداد استفاده مى‌کند و نريشن در واقع علاوه بر اطلاعاتى که دربارهٔ خبر مى‌دهد، در انسجام خبر و مرتبط کردن اجزاء آن نقش مهم دارد. پلاتو و نريشن، در صورت امکان، بايد در محيط واحد ضبط شوند تا سطح صدا يکسان باشد. براى تحقق اين امر دو شيوه وجود دارد:
- شيوهٔ اول:
بلافاصله، پس از تهيه خبر، در صورتى‌که وقت ايجاب کند، طراحى ساختار خبر انجام و در محيط رويداد، پلاتو و نريشن ضبط شود که چنين شيوه‌اى به‌سرعت کار فراوان نياز دارد.
- شيوهٔ دوم:
در اين شيوه تمام مطالب جمع‌آورى و در فرصت مناسب دسته‌بندى و تدوين مى‌شوند. پس از دسته‌بندى مطالب و مشخص کردن تصاوير موردنظر، خبرنگار محيط مناسبى را براى دادن پلاتو و نريشن انتخاب و هر دو را ضبط مى‌کند.
جلوه‌هاى صوتى
جلوه‌هاى صوتى در گزارش خبرى شامل صداى محيط، افکت و به‌صورت نادر، موزيک و سرود است که از همهٔ آنها بااهميت‌تر، صداى واقعى صحنهٔ رويداد يا صداى محيط است که جريان زنده بودن گزارش را به‌خوبى نشان مى‌دهد. اغلب گزارش‌هاى سر صحنه وقتى براى مخاطب جذاب است که سر و صدايى محيط گزارش نيز ضبط شود که نقش صدابردار در اين قسمت بسيار با اهميت است.
صداى محيط، مخاطب را به صحنهٔ رويداد مى‌برد و او احساس مى‌کند در محيط گزارش حضور دارد که در اين صورت تأثيرگذارى پيام در مخاطب افزايش پيدا مى‌کند؛ از اين‌رو، ضرورت دارد که خبرنگران را نيز به‌خوبى توجيه و از قبل آنها را وادار کنند که لوازم و تجهيزات براى ضبط انواع صداها در محيط رويداد را همراه داشته باشند.
'در فيلم خبرى محض، کاربرد خلاقهٔ صدا و موسيقى بى‌ربط است. به‌رغم کمبود وقت براى ايجاد نوارهاى صدا و صداگذارى مناسب، جلوهٔ کلى مصنوعى خواهد بود ... اگر اضافه کردن اثرات صوتى به فيلم خبرى بدون صدا ضرورت پيدا کند آنها بايد تا حد امکان طبيعى باشد، صداى غيرقابل قبول روى فيلم خبرى به اعتبار کلى برنامه ضرر مى‌زند. يک روش براى اجتناب از مردگى فيلم صامت، پخش يک صداى تقريباً طبيعى در سطح پائين است، صداى زمزمه روى اتاق کنفرانس، صداى ماشين‌ها روى صحنه خيابان' ، (تيرل رابرت، ژورناليسم تلويزيوني، ۱۲۷)
مونتاژ صداى غيرواقعى روى تصوير، مخاطب را از موضوع دور مى‌کند. مثلاً فرض کنيد فردى سنگى را به شيشه مى‌کوبد، به‌طورى که شيشه به کلى خرد مى‌شود، حال اگر صدائى که شنيده مى‌شود، صداى سنگى باشد که به پنجره آهنى مى‌خورد، مخاطب در درک پيام با دوگانگى مواجه مى‌شود. براى اينکه او توقع دارد صداى اصابت سنگ به شيشه و صداى خردشدن و ريزش آن را بشنود، حال اگر هر صدائى غير از اين حالت را بشنود، برنامه براى او کم‌جاذبه مى‌شود . حالت تصنعى پيدا مى‌کند. از اين‌رو در برنامه‌هاى خبرى که حساسيت ويژه‌اى دارند ضرورت دارد، خبرنگاران، تصويربرداران و صدابرداران به اين ظرافت‌ها توجه دقيق مى‌کنند.
عکس حالت بالا اين است که مخاطب صداى اصابت سنگ به شيشه و خرد شدن و تکه‌تکه شدن شيشه و صداى ريزش آن به زمين را، متناسب با فاصله آن بشنود اما تصوير، سنگى را نشان دهد که از دست فردى به کف زمين مى‌افتد و مخاطب بلافاصله به اين آشفتگى که بين صدا و تصوير ايجاد شده پى خواهد برد.
جلوه‌هاى تصويرى
تنوع تصوير، جذابيت، چگونگى حرکات فيلم و در يک کلام تدوين آن، بسيار با اهميت است. در کنار اينها مجموعه‌اى از کارهاى گرافيکي، اسلايد، حرکات رايانه‌اى و دوربين و استفاده از تصاوير آرشيوى نيز مى‌تواند در کار تصويربردارى مهم تلقى شود.
يکى از راه‌هاى متنوع کردن برنامه‌هاى خبري، تهيه نماها از زواياى مختلف است و چون در بعضى از رويدادها فرصت کافى براى تهيه اين‌گونه تصاوير نيست، بهتر است قبل از آغاز برنامه از آن تصوير، خبرى تهيه شود. مثلاً فرض کنيد رئيس‌جمهور قصد دارد پنج طرح عمرانى بزرگ ملى کشور را يک روز در منطقه‌اى افتتاح کند؛ چون به لحاظ ضرورت و با توجه به ضيق وقت، مدت حضور رئيس‌جمهور در هر برنامه کوتاه است و محور موضوع نيز شخص رئيس‌جمهور است، از اين‌رو امکان تهيه تصاوير از جلوه‌هاى يک طرح امکان‌پذير نخواهد بود و در چنين شرايطى بهتر است قبل از افتتاح برنامه، تصاوير جذاب از طرح‌ها تهيه شود. اين موضوع دربارهٔ گرفتن اطلاعات از مسئولان طرح نيز صدق مى‌کند و بهتر است در صورت امکان خبرنگاران از قبل اطلاعات و آمار و ارقام اين طرح‌ها را داشته باشند تا بتوانند به‌سرعت خبر خود را تهيه و ارسال کنند.
نکته مهم در خبر تلويزيونى اين است که تصوير و حرکات آن نيز به تنهائى و بدون کمک گرفتن از عامل صدا و متن، بتواند پيام خبر را در مخاطب القا کند و بيانگر رويداد باشد.
انسجام صدا و تصوير
عوامل دست‌اندر کار برنامه بايد تعريف واحدى از برنامه و مسير حرکت تصوير و صدا داشته باشند تا بتوانند به‌طور هماهنگ يک خبر واحد را تهيه کنند و لازمهٔ چنين مهمى اين است که وقتى موضوع خبر تعيين شد، اعضاء گروه در يک هماهنگى مشترک درک شفافى از موضوع پيدا کنند تا بتوانند در اجراء وظايف موفق باشند. مطلب ديگرى که در اين راه اهميت فراوانى دارد اين است که تصويربردار و صدابردار نقش خود را به‌خوبى ايفا کنند، اما خبرنگار نتواند ترسيم خوبى از صحنهٔ رويداد ارائه دهد، در اين صورت مخاطب با گزارش خبرى با تصوير جذاب، اما مطالب نارسا، مواجه خواهد شد و به‌رغم ديدن تصوير جذاب و شات‌ها و فريم‌هاى متنوع اطلاعات کاملى دربارهٔ آن به‌دست نمى‌آورد که اين خود موجب ملال مخاطب خواهد شد. عکس اين حالت نيز صادق است و آن حالتى است که گزارشگر در بيان و ترسيم صحنهٔ گزارش و جزئيات تشکيل‌دهندهٔ آن، روى بخش‌هاى کليدى تکيه کند، اما تصويربردار نتواند اهميت اين موارد را هماهنگ با گزارشگر به تصوير کشد که حالت اخير يک نوع پارازيت در ادراک مخاطب ايجاد مى‌کند و مطلوب او نخواهد بود. از اين‌رو ضرورت دارد بين عوامل تهيه خبر هماهنگى ايجاد شود، در غير اين صورت، مفهوم يکسانى از عملکرد هر يک از عوامل به‌دست نمى‌آيد و يک نوع آشفتگى در برنامه ايجاد مى‌شود.
خبرنگار بايد بتواند ايده و هدف خود را به‌خوبى براى تصويربردار و صداربردار بيان کند، در غير اين صورت احتمال آن وجود دارد که بين تصوير و صداى برنامه هماهنگى وجود نداشته باشد و به‌عبارت ديگر، تصوير نتواند خبر را پشتيبانى کند که در اين صورت زبان تصوير و زبان متن و صدا، دو هدف متفاوت را القا خواهد کرد.
پرداخت تکنيکى خبر
تهيه خبر جذاب تنها با تهيه مناسب اطلاعات اوليه خبر تحقق نمى‌يابد و استفادهٔ هوشمندانه از منابع و رعايت نکات فنى در ابعاد گوناگون، مى‌تواند به تأثيرگذارى خبر بر مخاطب بيفزايد. از جمله مسائل مهم در پرداخت تکنيکى خبر موارد زير است:
۱. دقت در نورپر

سرکار خانم عطایی سپاس از شما

با سلام و احترام
استاد محترم سرکار خانم رسولی
با تشکر فراوان از زحمات بی دریغ شما