در بازاريابي چهار عامل اصلي ذيل از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشند:
1) محصول (خدمات)
2) مکان و فضاي بازاريابي
3) قيمت و هزينه
4) تبليغ (فرازش)
با در نظر گرفتن عوامل فوق، بازاريابان همواره در صدد تحقيق در مورد نيازها و علايق مشتريان هستند و بدين منظور از تمام امکانات موجود از جمله فناوري اطلاعات و اينترنت نيز استفاده مي کنند. بازاريابي اينترنتي در واقع به کارگيري اصول و خط مشي مرسوم بازاريابي از طريق اينترنت است که سبب تحولات چشمگيري در نحوه و گستره بازاريابي شده است.
بنا بر تعريف جابر (2004) بازاريابي اينترنتي عبارت است از فرآيند ايجاد و حفظ روابط مفيد متقابل با مشتريان از طريق فعاليت هاي اينترنتي به منظور تسهيل تبادل ايده ها، کالاها و خدمات به نحوي که اهداف هر دو طرف را محقق سازد.
به طور کلي بازاريابي اينترنتي به استفاده از اينترنت جهت انجام تبليغات، ارائه و فروش خدمات و کالاها اطلاق مي گردد که معمولاًَ از طريق آگهي هاي تبليغاتي در سايت ها، پيام هاي الکترونيک (E-mail) براي معرفي محصولات و خدمات، آگهي هاي گرافيکي و ارائه تبليغات در وبلاگ ها انجام مي شود.
اينترنت قابليت هاي منحصر به فردي براي بازاريابي دارد که به طور خلاصه مي توان به برخي از آنها به شرح ذيل اشاره کرد:
الف) مشتريان مي توانند در 24 ساعت شبانه روز بدون وقفه از خدمات بانکي و يا ساير محصولات ارائه شده استفاده کنند.
ب) عليرغم گستره وسيع جهاني، هزينه تبليغات و بازاريابي از طريق اينترنت بسيار ارزان و مقرون به صرفه است.
ج) قابليت ارائه همزمان اطلاعات و تبادل نظر با مشتريان را دارد.
د) از طريق اينترنت مي توان علاوه بر ارائه اطلاعات دائمي به مشتريان و بازاريابي بدون وقفه، به منابع اطلاعات ديجيتالي بسيار عظيمي هم دست يافت و از آنها براي پيشبرد اهداف بازاريابي استفاده کرد.
هـ) در اينترنت قابليت هاي بالقوه زيادي براي ايجاد و گسترش سيستم هاي مديريت روابط مشتري (CRM)، روابط عمومي و نظرخواهي از مشتريان وجود دارد.
با توجه به موارد فوق، شکي نيست که بازاريابي اينترنتي تنها به معني ايجاد يک فضاي اينترنتي نمي باشد، بلکه نوعي بازاريابي خلاق است که در آن تئوري هاي متداول بازاريابي و جنبه هاي تکنيکي و فناوري اينترنت با يکديگر ادغام شده و به منظور بهبود و توسعه طراحي تبليغاتي و فروش، مورد استفاده قرار مي گيرند.
بازاريابي اينترنتي نيز مانند هر روش بازاريابي ديگر براساس تعيين اهداف و برنامه ريزي دقيق صورت مي گيرد. بازاريابي بدون برنامه مانند راه رفتن با چشمان بسته است و باعث هدر رفتن منابع مالي و سرمايه اي و از دست دادن بازار مي شود.
پس از تعيين هدف، تعريف فرآيند راهبردي، نقطه شروع در بازاريابي اينترنتي است. بدين منظور مدل ها و روش هاي متعددي معرفي شده اند که يکي از آنها مدل پل اسميت به شرح ذيل مي باشد:
1) موقعيت سنجي: در اين مرحله، موقعيت و وضعيت فعلي يک بانک يا مؤسسه تجاري مورد بررسي و تجزيه و تحليل دقيق آماري قرار مي گيرد. بدين منظور لازم است علاوه بر تحقيقات از مشتريان به تجزيه و تحليل وضعيت رقبا نيز پرداخته شود. در اين مرحله چگونگي اثربخشي و احتمالات عمليات بازاريابي مورد بررسي قرار مي گيرد.
2) تعيين هدف: در اين مرحله مقصد نهايي و هدف بازاريابي در يک دوره زماني مشخص مي گردد، به عبارت ديگر وضعيت مطلوب و مورد انتظار مؤسسه مالي تعريف و تبيين مي شود.
3) ارائه راهبردها: چگونگي تحقق اهداف از طريق راهبردهاي مورد نظر بازاريابي مورد بررسي قرار مي گيرد.
4) تکنيک ها و تاکتيک ها: ابزارها و روش هاي تبليغاتي و بازاريابي مورد نياز و چگونگي به کارگيري هر کدام از آنها مشخص مي شود.
5) برنامه اجرايي: در اين مرحله، برنامه کاربردي براي اجراي فرآيند بازاريابي در بازار واقعي مشخص مي شود.
6) بازبيني و کنترل: پس از اجراي فرآيند بازاريابي، براي مشخص شدن کارآيي روش هاي به کار گرفته شده، بايد اثربخشي آنها از طريق تحقيقات ميداني و تجزيه و تحليل مجدد موقعيت، کنترل شود. به عبارت ديگر بايد مشخص شود که تا چه حدي به اهداف از پيش تعيين شده رسيده ايم.
بازاريابي اينترنتي علاوه بر بهبود و افزايش ارتباطات بانک با مشتريان، گستره و کيفيت ارائه خدمات بانکي را نيز افزايش مي دهد و باعث ارتقاي مديريت اجرايي و افزايش سودآوري بانک ها مي شود.