فهرست مطالب: صفحه
پیشگفتار ...................................................................................................................................................3
1-سیستم هزینه یابی مرحله ای.................................................................................................................4
2-هزینه یابی از طریق دوایر......................................................................................................................5
گردش محصول..........................................................................................................................................5
.........................................................................................................5 الف: گردش متوالی محصول
ب: گردش موازی محصول............................................................................................................6
ج:گردش انتخابی محصول...........................................................................................................6
3- حسابداری دستمزد و سربار در سیستم هزینه یابی مرحله ایی.............................................................6
گزارش هزینه های تولید ..........................................................................................................................7
جدول مقدار تولید ....................................................................................................................................7
هزینه های منظور شده بحساب دایره ........................................................................................................8
جدول معادل آحاد تکمیل شده و محاسبه بهای تمام شده هر واحد زمانی که کالای در جریان ساخت اول دوره وجودندارد.................................................................................................................................................9
معادل آحاد تکمیل شده ..........................................................................................................................9
محاسبه بهای تمام شده هر واحد ...........................................................................................................10
نحوه تخصیص هزینه ها ........................................................................................................................10
6-جدول معادل آحاد تکمیل شده و محاسبه بهای تمام شده هر واحد زمانی که کالای در جریان ساخت اول دوره وجود دارد................................................................................................................................................14
الف : روش مینگین موزون..................................................................................................................14
ب: روش اولین صادره از اولین وارده (فایفو)......................................................................................18
ج: روش اولین صادره از آخرین وارده (لایفو).......................................................................................18












پیشگفتار:
منت خدای را عز و جل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزیت نعمت هر نفسی که فرو می رود ممدحیات است و چون بر می اید مفرح ذات پس درهرنفس دونعمت موجود است و برهرنعمت شکری واجب .
بنده همان به که ز تقصیر خویش عذر بدرگاه ه خدای آورد
ورنه سزاوار خداوندیش کس نتواند که بجای آورد
امروزه حسابداری صنعتی در بنگاه های اقتصادی کشورهای صنعتی پیشرفته توانسته است نقش کلیدی و ارزشمند خود را ایفا و توانایی های خود را در جهت نیل به اهداف سازمانی . بهایابی کالاها و خدمات و کنترل بها و هزینه ها روز به روز اهمیت بیشتری یافته و مشتری مداری و تمرکز بر خواسته های وی وجود سیستم حسابداری صنعتی را در سازمانها بصورت یک واقعیت غیر قابل انکار در آورده است .
در ایران نیز باقرار گرفتن در مرحله گذار از صنعتی شده بها یابی و کنترل بها و هزینه ها اهمیت بیشتری یافته و باحرکت به سمت مدیریت علمی بازار رقابتی و نیز روند فزاینده خصوصی سازی اهمیت اطلاعات در تصمیم گیری های و تصمیم سازی ها اقتصادی بیش از پیش نمایان شده و نمود دیگری پیدا کرده است و این در حالی است که بخش قابل توجهی از این اطلاعات توسط سیستم حسابداری صنعتی تهیه شده و گزارش می شود .
با نمایان شدن نقش و اهمیت حسابداری صنعتی و احساس نیاز بیشتر واحد های اقتصادی به آن وجود بستر علمی لازم برای کاربرد علمی حسابداری ضرورت بیشتری یافته است از این رو مباحث تئوری با زبانی ساده و روان مطرح شده و در متن مسائل محاسباتی و نکات دقیق گنجانده شده است .(عثمانی 1386:مقدمه )



سیستم هزینه یابی مرحله ایی :
( سیستم هزینه یابی مرحله ای در موسساتی مورد استفاده قراد می گیرد که محصولات تولیدی آنها مشابه و اساسا همگن بوده و ار یکدیگر قابل تفکیک نباشد و به عبارت دیگر عملیات تولیدی آنها به ثژصورت مداوم و پیوسته بوده و محصولات آنها به صورت انبوه تولید می شود .
از جمله شرکتهایی که از سیستم هزینه یابی مرحله ایی استفاد می کنند می توان به شرکت های تولید کننده محصولات غذایی – شیمیایی – نساجی – پالایشگاه – نفت اشاره کرد )ص 140 اصول حسابداری 3 اسکندری
ویزگی شرکتهایی که از سیستم هزینه یابی مرحله ایی برای تعیین بهای تمام شده استفاده می کنند بشرح ذیل می باشد .
1- تولیدات آنها طبق نیاز و خواست مشتری مشتری خاصی انجام نمی شود
2-طراحی و شکل محصولات توسط خود شرکت ارائه می شود
3-تولیدات آنها معمولا تکراری و بصرت انبوه است
4-بهای تمام شده تولیدات انها یکسان است .
5-ابتدا کالا تولید شده و سپس مشتری تعین می گردد به عبارت دیگر محصول تولید شده در بازار ارائه می شود .
6-رهگیری هزینه های تولید با هر واحد محصول امکان پذیر نسیت
7-قیمت فروش کالا در بازرا تعیین می شود به عبارت دیگر قیمت فروش تابع عرضه و تقاضا است
8-در اینگونه شرکتها هزینه انبارداری و هزینه بازاریابی در مقاسه با سایر شرکتها معمولا هنگفت است . توضیح اینکه در سیستم تولید هزینه انبارداری وجود ندارد .
هزینه یابی از طریق دوایر :
(ماهیت عملیات تولیدی موسساتی که از سیستم هزینه هیابی مرحله استفاده می کنند به گونه ایی است که عملیات تولیدی انها در دوایر مختلف انجام می شود و محصول تکمیل شده هر دایره به عنوان ماده اولیه دایره بعدی تلقی می گردد.
در سیستم هرینه هیابی مرحلیه ایی هر دایره به عنوان یک مرکز هزینه تلقی گردیده و برای مقاصد حسابداری برای آن یک حساب کالای در جریان ساخت نگهداری می شود و کلیه هزینه ای انجام شده در وایره (مواد مستقیم- دستمزد مستقیم – سربار ساخت ) در این مرکز هزینه ثبت گردیده و سپس هزینه های انباشته از یک دایره به دایره بعدی و در نهایت به حساب کالای ساخته شده انتقال می یابد .
در پایان فرایند تولید بهای تمام شده کالای ساخته شده مجموع کلیه هزینه هایی است که در دوایر مختلف انجام شده است بهای تمام شده هر واحد کالای ساخته شده نیز از طرق تقسیم کردن جمع بهای تمام شده بر تعداد واحد های ساخته شده به دست می آید )ص 140 اصول حسابداری اسکندری
گردش محصول :
سیستم هزینه یابی مرحله در شرکتهای مورد استفاده قرار می گیرد که ساخت محصولات انه مستلزم عبور از مراحل و دوایر مختلف می باشد .
عبور و گردش محصول در فرآیند ساخت به سه شکل مختلف صورت می گیرد .
الف : گردش متوالی محصول :
درگردش متوالی محصول پس از اینکه عملیات ساخت هرمحصول خاتمه می یابدکارانجام شده به دایره بعد انتقال یافته و عملیات اضافی بر روی آن انجام می شود و نهایتا پس از تکمیل عملیات ساخت واحد های ساخته شده به عنوان موجودی کالای ساخته شده به انبار محصول منتقل می گردد.
نکته : در هر یک از دوایر تولیدی بعد از دایره اول ممکن است مواد اولیه دیگری نیز به محصول اضافه گردد و یا ممکن است تن کار اضافی بر روی محصول انجام شود .
ب: گردش موازی محصول :
در گردش موازی محصول برخی از عملیات ساخت بطور همزمات در دو یا چند دایره انجام شده و سژس در مراحل اخر ساخت محصولات دوایر مختلف با یکدیگر ادغام می شوند و محصول نهای بدست آمده هب انبار محصول منتقل می شود .
ج- گردش اتنخابی محصول :
در گردش انتخابی محصول با توجه به محصولی که نهایتا تولید خواهد شد محصول از دوایر مختلف عبور می کند .
نکته : وجه مشخصه گردش انتخابی محصول تولیدی یک دایره تماما ماده اولیه دایره بعدی نیست و همچنین بخشی از محصول تولیدی ممکن است به عنوان محصول نهایی تلقی گردد.
در گردش انتخابی محصول ممکن است گردش متوالی و گردش موازی نیز وجود داشته باشد
حسابداری مواد و دستمزد و سربار در سیستم هزینه های مرحله ای :
برای ثبت حسابداری مواد دستمزد و سربار در سیستم مرحله ای به عنوان مثال فرض کنید که شرکت نمونه تولید کننده یک نوع مواد شیمیایی است که عملیات تولیدی آن دردوایر تصفیه و ترکیب صورت می گیرد . هنگام تکمیل محصول در دایره تصفیه و انتقال آن به دایره تولید ثبت زیر در دفاتر صورت می گیرد .
کالای در جریان ساخت – دایره ترکیبی **
کالای در جریان ساخت – دایره تصفیه **
نکته : هنکام تکمیل محصول در دایره ترکیب و انتقال آن به انبار محصول حساب کالای در جریان ساخت این دایره بستانکار و حساب کالای ساخته شده بدهکار می گردد.
گزارش هزینه های تولید :
در سیستم هزینه یابی مرحله ایی کلیه هزینه های قابل تسهیم به هر دایره درگزارشی بنام گزارش هزینه تولید تلخیص می گردد.به عبارت دیگر هزینه تولید محصول نهایی سیستم هزینه یابی مرحله ای است دارای چهار بخش جداگانه بشرح ذیل می باشد .
4-1-جدول مقداری تولید :
جدول مقداری تولید بیانگرمقدار ورودیها ( کالای در جریان ساخت اول دوره و واحدهای اقدام به تولید یا واحد های انتفاعی از دایره قبل ) و خروجیها ( وحد های انتفاعی به دایره بعد و کالای در جریان ساخت پایان دوره و ضایعات ) هر دایره می باشد .
نکته : چنانچه واحد اندازه گیری مقادیر وردی ( بار یمثال بر حسب کیلو گرم بیان گردد) با واحد اندازه گیری مقادیر خروچی ( برای مثال بر حسب لیتر بیان گردد) متفاوت باشد . در این صورت واحد اندازه گیری مورد استفاده در جدول مقداری تولید باید برحسب واحد اندازه گیری کالای ساخته شده ( در این مثال لیتر ) بیان گردد
مثال :
اطلاعات زیز در خرداد1393 در ارتباط با دایره شرکت تولیدی حمید در دست است.
واحد های در جریان ساخت ابدای خرداد ماه که از لحاظ تبدیل 60% تکمیل شده است 200 واحد
واحد هایی که طی خرداد ماه اقدام به تولید آنها شده است 1800 واحد
واحد های تکمیل شده و انتقال یافته به دایره بعد 1400 واحد
واحدهای در جریان ساخت پایان خردادماه که ایز لحاظ تبدیل 75% تکمیل شده است 600 واحد
مطلوبست : تهیه جدول مقداری تولید برای خرداد 1393
جدول مقداری تولید برای خرداد 93
واحد واحد
واحد های در جریان ساخت ابتدای دوره (از لحاظ تبدیل 60%تکمیل) 200
واحد هایی که طی دوره اقدام به تولید انها شده است 1800
2000
واحد های تکمیل شده و انتقال یافته به دایره بعد 1400
واحد های در جریان ساخت پایان دوره ( از لحاظ تبدیل 75%تکمیل ) 600
2000
4-2-هزینه ای منظور شده به حساب دایره :
هزینه های منظور شده به حساب دایره اول هر شرکت شامل اقلام زیر است .
1-کالای در جریان ساخت اول دوره (شامل مواد مستقیم – دستمزد مستقیم و سربار ساخت )
2-هزینه های اضافه شده طی دوره به تفکیک مواد مستقین – دستمزدمستقیم و سربار ساخت .
در دایره ای به غیر ازدایره اول علاوه بر هزینه های مذکور هزینه ای دیگری به نام هزینه انتقالی از دایره قبل نیز به حساب دایره منظور می شود .
هزینه انتقالی از دایره قبل در واقه هزینه مواد مستقیم – دستمزد مستقیم و سربار ساخت دایره قبل می باشد که در دایره بعدی یک کاسه شده و تحت عنوان هزینه انتقالی از دایره قبل در گزارش هزینه تولید نشان داده می شود

4-3-جدول معادل آحاد تکمیل شده و محاسبه بهای تمام شده هر واحد:
محاسبه معادل آحاد تکمیل شده و بهای تمام شده هر واحد در دو حالت مورد برسی قرار می گیرد .
1-زمانی که کالای در جریان ساخت اول دوره وجود ندارد .
2-زمانی که کالای در جریان ساخت اول دوره وجود دارد .
وجود ندارد 5- محاسبه معادل آحاد تکمیل شده و بهای تمام شده هر واحد زمانی که کالای در جریان ساخت اول
الف: معادل آحاد تکمیل شده :
معادل آحاد تکمیل شده عبارت از بیان مقداری تولید در قالب واحد های تکمیل شده در یک دایره مشخص طی یک دوره معین می باشد .
هدف از محاسبه معادل آحاد تکمیل شده استفاده از آن در تعیین سهم هر واحد محصول از هز یک ازعوامل هزینه به گونه ای معقول است .
با توجه به اینکه فرایند تولید در خصوص واحد های در جریان ساخت پایان دوره تکمیل نشده است لذا به منظورتسهیم معقول هزینه ها به واحد های تکمیل شده وواحد های درجریان ساخت پایان دوره لازم است که واحد های در جریان ساخت برحسب معادل آحاد تکمیل شده بیان گردند .
مثال :
در شرکت سعید در دوره جاری واحد هایی که اقدام به تولید آنها شده 8000 واحد – واحد های تکمیل شده 6400 واحد و واحد های در جریان ساخت پایان دوره 1600 واخد می باشد که درجه تکمیل آنها 50% است .
مطلوبست : محاسبه معادل احاد تکمیل شده از لحاظ هر یک از عوامل هزینه
جدول محاسبه معادل آحاد تکمیل شده
مواد تبدیل
واحد های تکمیل شده 6400 6400
اضافه می شود :
واحد های در جریان ساخت پایان دوره 1600 800
جمع معادل آحاد تکمیل شده 8000 7200
نکته : موجودی کالای در جریان ساخت از لحاظ مواداولیه همواره صد در صد تکمیل است مگر انکه خلاف این موضوع تصریح شده باشد علاوه بر این گاهساخت محصول مستلزم مصرف مواداولیه گوناگون در مقاطع مختلف تولید است . در چنین شرایطی لازم است محاسباتن مربوط به معادا آحاد تکمیل شده از لحاظ هر یک از مواد اولیه مصرفی و هزینه بطور جداگانه انجام شود .
مثال :
دردایره اول شرکت رامین تولید با مصرف ماده الف آغاز شده و پس از پیشرفت 50% عملیات ماده ب اضافه می شود و هنگامی که درجه تکمیل محصول به 90% رسید ماده ج اضافه می شود . هزینه اتبدیل بطور یکنواخت طی عملیات تولید این دایره واقع می شود . در طی دوره 6000 واحد محصول تکمیل شده و در پایان دوره 1000 واحد در جریان ساخت بوده که درجه تکمیل انها 755 بوده است .هیچگونه کالای در جریان ساخت در ابتدای دوره وجود نداشته است .
مطلوبست : محاسبه معادل آحاد تکمیل شده .
جدول محاسبه معادل آحاد تکمیل شده
ماده الف ماده ب ماده ج تبدیل
واحد های تکمیل شده 6000 6000 6000 6000
اضافه می شود :
واحد های در جریان ساخت پایان دوره 1000 1000 - 750
جمع معادل آحاد تکمیل شده 1000 7000 6000 6750
ب: محاسبه بهای تمام شده هر واحد محصول :
در شرایطی که کالای در جریان ساخت اول دوره وجود ندارد براب تعیین بهای تمام شده هر واحد کالی ساخته شده هزینه های مواد و دستمزد و سربار دوره جاری به تفکیک بر معادل آحاد مربوطه تقسیم می شود .
مثال :
اطلاعات زیر درارتباط با دایره دوم سرکت سعید در دست است .
واحد های انتفاعی از دایره قبل 5000 واحد
واحد های انتفاعی به دایره بعد 4000 واحد
واحد های در جریان ساخت پایان دوره (50% تکمیل) 1000 واحد
هزینه های انتفاعی از دایره قبل 500000 ریال
هزینه های اضافه شده در دایره دوم :
دستمزد 225000 ریال
سربار 135000 ریال
مطلوبست : تهیه جدول معادل آحاد تکمیل شده و محاسبه بهای تمام شده هر واحد
جدول معادل آحاد تکمیل شده
انتقالی کار و سربار
واحد های تکمیل شده 4000 4000
واحد های در جریان ساخت پایان دوره 1000 500
جمع معادل آحاد تکمیل شده 5000 4500

جدول جدول محاسبه بهای تمام شده هر واحد
هزینه ای انتقالی از دایره قبل =500000=100هزینه انتقالی از دایره قبل
جمع معادل آحاد تکمیل شده از لحاظ انتقالی =5000
هزینه دستمزد طی دوره =225000=500 دستمزد مستقیم
جمع معادل احاد تکمیل شده از لحاظ دستمزد =4500
هزینه سربار طی دوره =135000=30
4500 =جمع معادل احاد تکمیل شده از لحاظ سربار
جمع کل = 180
ج-نحوه تخصیص هزینه ای دایره
پس از محاسبه معادل آحاد تکمیل شده و بهای تمام شده هر واحد جمع هزینه های منظور شده به حساب دایره بایستی به شکل منطقی بین واحد های تکمیل شده طی دوره و واحد های در جریان ساخت پایان دوره تخصیص یابد .
مثال :
اطلاعات مربوط به دایره اول شرکت رامین که جهت تعیین بهای تمام شده از سیستم هزینه یابی مرحله ای استفاده می کند در اولین دوره فعالیت به شرح ذیل می باشد
واحد های تکمیل شده و اتقال یافته به دایره بعد 5000 واخد
واحد های در جریان ساخت پایان دوره (از لحاظ تبدیل 60%تکمیل ) 1000 واحد
هزینه ای طی دوره :
مواد مستقیم 360000 ریال
دستمزد مستقیم 448000 ریال
سربار ساخت 616000 ریال
مطلوبست : تهیه گزارش هزینه تولید برای دایره اول
شرکت تولیدی رامین
دایره اول
گزارش هزینه تولید برای ......
.......................................................................................................................................
جدول مقداری تولید واحد
واحد ها ی اقدام به تولید 6000
واحدهای تکمیل شده و انتقالی به دایره بعد 5000
واحد های در جریان ساخت پایان دوره (از لحاظ تبدیل 60% تکمیل ) 1000
ریال 6000 ریال
هزینه های منظور شده بحساب دایره :
هزینه های اضافه شده طی دوره :
مواد مستقیم 360000
دستمزد مستقیم 448000
سربار ساخت 616000
جمع هزینه های منظور شده به حساب دایره 1424000 ریال
جدول معادل آحاد تکمیل شده و بهای تمام شده هر واحد :
مواد مستقیم دستمزد مستقیم سربار ساخت جمع
کالای تکمیل شده 5000 5000 5000
کالای در جریان ساخت پایان دوره 1000 600 600
جمع معادل آحاد تکمیل شده 6000 5600 5600
هزینه های طی دوره 360000 448000 616000
بهای تمام شده هر واحد 60 80 110 250
نحوه تخصیص هزینه ها :
بهای تمام شده کالای تکمیل شده : ( 250*5000 ) 1250000
بهای تمام شده کالای در جریان ساخت پایان دوره :
مواد مستقم ( 60*1000 ) 60000
دستمزد مستقیم ( 80*600 ) 48000
سربار ساخت ( 110*600 ) 66000
174000
جمع هزینه های تخصیص یافته 1424000
2-محاسبه معادل آحاد تکمیل شده و بهای تمام شده هر واحد زمانی که کالی در جریان ساخت اول دوره وجود دارد
هنگامی که کالای در جریان ساخت اول دوره وجود داشته باشد برای تعیین معادل آحاد تکمیل شده و بهای تمام شده هر واحد محصول از روشهای مختلف گردش هزینه های استفاده می شود .سه روش متداول بشرح ذیل می باشد .
الف : روش مینگین موزون .
در روش مینگین موزون معادل آحاد تکمیل شده عینا مانند حالتی است که کالای در جریان سرخت اول دوره وجود ندارد لیکن بار محاسبه بهای تمام شده هر واحد کالای ساخته شده هزینه های موجود در کالای در جریان ساخت اول دوره( مواد مستقیم – دستمزد مستقیم وسربارساخت و هزینه های انتقالی از دایره قبل ) با اقلام متناظر اضافه شده طی دور ه جاری جمع و سژس برمعادل آحاد تکمیل شده از نظر عامل هزینه مربوط تقسیم می شود بدین ترتیب میانگین موزون بهای تمام شده یک واحد کالای ساخته شده طی دوره جاری و دوره قبل بدست می اید .
منظور از میانگین موزون – میانگین موزون هزینه ای دور ه جاری و هزینه های دور ه قبل که در مانده حساب کالای در جریان ساخت اول دوره وجود دارد می باشد .
مثال :
اطلاعات زیردر ارتباط با شرکت رضا در دست است
اطلاعات مقداری واحد
کالای در جریان ساخت اول دوره ( از لحاظ تبدیل 80% تکمیل ) 750
کالای تکمیل شده و انتقال یافته به دایره بعد 4000
کالای درجریان ساخت پایان دوره( از لحاظ تبدیل 60% تکمیل) 1000 ریال
اطلاعات هزینه:
کالای درجریان ساخت اول دوره
مواد مستقیم 100000
دستمزد مستقیم 75000
سربار ساخت 50000
هزینه های اضافه شده طی دوره :
مواد مستقیم 500000
دستمزد مستقیم 385000
سربار ساخت 318000
مطلوبست :
1-تهیه جدول معادل آحاد تکمیل شده و محاسبه بهای تمام شده هر واحد
2-تخصیص هزینه ها بین واحد های تکمیل شده و واحد های در جریان ساخت پایان دوره و تنظیم حساب کالای در جریان ساخت
جدول معادل آحاد تکمیل شده

مواد کار و سربار
کالای تکمیل شده 4000 4000
واحد های در جریان ساخت پایان دوره 1000 600
جمع معادل آحاد تکمیل شده 5000 4500

جدول جدول محاسبه بهای تمام شده هر واحد
هزینه مواد طی دوره +هزینه موادکالای در جریان ساخت اول دوره= 120= 500000+ 100000 هزینه مواد
جمع معادل احاد تکمیل شده از لحاظ مواد 5000

هزینه مواد طی دوره +هزینه موادکالای در جریان ساخت اول دوره= 100= 385000+ 75000 هزینه دستمزد
جمع معادل احاد تکمیل شده از لحاظ دستمزد 4600

هزینه مواد طی دوره +هزینه موادکالای در جریان ساخت اول دوره= 80= 318000+ 5000 هزینه سربار
جمع معادل احاد تکمیل شده از لحاظ سربار 4600
جمع 300

جدول تخصیص هزینه ها
ریال ریال
بهای تمام شده کالای تکمیل شده ( 300*4000 ) 1200000
بهای تمام شده کالای در جریان ساخت پایان دوره :
مواد ( 120-1000 ) 120000
دستمزد ( 100*600 ) 60000
سربار ( 80*600 ) 48000 228000
جمع هزینه های تخصیص یافته 1428000
کالای در جریان ساخت
واحد ریال واحد ریال
موجودی اول دوره : 7500 کالای تکمیل شده 4000 1200000
مواد مستقیم 100000
دستمزد مستقیم 75000
سرباز ساخت 50000
واحد های اقدام به تولید : 4250
مواد مستقیم 500000
دستمزد مستقیم 385000
سرباز ساخت 318000 موجودی پایان دوره : 1000 228000 5000 1428000 5000 1428000
روش اولین صادره از اولین وارده (فایفو):
در روش اولین صادره از اولین وارده معادل آحاد تکمیل شده همانند روش میانگین موزون است با این تفاوت که در روش اولین صادره از اولین وارده کار انجام شده در دوره قبل برروی کالای درجریان ساخت اول دوره ا زمعادل آحاد تکمیل شده به روش مینگین موزون کسر می شود در این روش بریا محاسبه بهای تمام شده هر واحد کالای ساخته شده تنها هزینه های طی دوره به تفکیک بر معادل آحاد تکمیل شده مربوط تقسیم می شود روش اولین صادره از اولین وارده نسبت به روش میانگین موزون دقیق تر است زیرا در این روش فقط کارهای انجام شده طی دوره جاری در نظر گرفته می شود
هنگامی که از روش اولین صادره از اولین وارده استفاده می شود ابتدا هزینه های لازم جهت تکمیل کالای در جریان ساخت اول دورهو سپس بهای تمام شده واحد هایی که تولید آنها طی دوره جاری شروع وتکمیل شده اند محاسبه می شود . بنابراین بهای تمام شده واحد های انتقالی به دایره بعد یا به انبار کالای ساخته شده شامل دو بخش است یکی بهای تمام شده موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره و دیگری بهای تمام شده واحد هایی که تولید انها طی دوره جاری شروع و تکمیل شده اند .
در روش اولین صادره از اولین وارده بجای گزارش هزینه تولید همانند روش میانگین موزون است با این تفاوت که در روش اولین صادره از اولین وارده نیازی به ریز عوامل تشکیل دهنده کالای در جریان ساخت اول دوره نیست اما درصد تکمیل کالای در جریان ساخت اول دوره مورد نیاز است .
مثال :
اطلاعات زیر در ارتباط با دایره اول شرکت تولیدی آرمین در دست است .
واحد
کالای در جریان ساخت اول دوره ( از لحاظ تبدیل 80% تکمیل ) 500
کالای تکمیل شده و انتقال یافته به دایره بعد 8000
کالای در جریان ساخت پایان دوره ( از لحاظ تبدیل 60% تکمیل ) 1000
مطلوبست :تهیه جدول معادل آحاد تکمیل شده به روش اولین صادره از اولین وارده .
روش اول :
جدول معادل آحاد تکمیل شده
مواد تبدیل
کالای تکمیل شده 8000 8000
کسر می شود :
کالای در جریان ساخت اول دوره ( بدون توجه به درصد تکمیل) ( 5000 ) (500)
واحد هایی که تولید آنها طی دوره جاری شروع و تکمیل شده اند 7500 7500
اضافه می شود :
کالای در جریان ساخت اول دوره ( جهت تکمیل شده )

---

100
کالای در جریان ساخت پایان دوره ( تا درجه تکمیل) 1000 600
جمع معادل آحاد تکمیل شده 8500 8200
روش دوم :
جدول معادل آحاد تکمیل شده
مواد تبدیل
کالای تکمیل شده 8000 8000
اضافه می شود :
کالای در جریان ساخت پایان دوره ( تادرجه تکمیل) 1000 600
کسر می شود :
کالای در جریان ساخت اول دوره ( تا درجه ای که تکمیل بوده ) (500) (400)
جمع معادل آحاد تکمیل شده 8500 8200
ج:روش اولین صادره از آخرین وارده (لایفو) :
در روش اولین صادره از آخرین وارده معادل آحاد تکمیل شده و بهای تمام شده هر واحد کالای ساخته شده طی دوره عینا مانند روش اولین صادره از اولین وارده می باشد و تنا تفاوت دو روش در نحوه تخصیص هزینه هاست تخصیص هزینه ها به کالاهای تکمیل شده وکالاهای در جریان ساخت پایان دوره در روش اولین صادره از آخرین وارده در دو حالت مورد بررسی قرار می گیرد .
1-زمانی که کالایدر جریان ساخت پایان دوره بیش از کالای در جریان ساخت اول دوره باشد در این حالت واحد های تکمیل شده کلا از محل تولیدات دوره جاری خواهد بود
2- زمانی که کالایدر جریان ساخت پایان دوره کمتر از کالای در جریان ساخت اول دوره باشد در این حالت بهای تمام شده واحد های انتقالی به دایره بعد یا به انبار کالای ساخته شده شامل دو بخش است یکی بهای تمام شده واحد های تکمیل شده از محل تولیدات دوره جاری و دیگری بهای تمام شده واحد هایی که از محل کالای در جریان ساخت اول دوره تکمیل شده اند .
در روش اولین صادره از آخرین وارده چارچوب گزارش هزینه تولید همانند روشهای میانگین موزون و اولین صادره از آخرین وارده با این تفاوت که در این روش هم ریز عوامل تشکیل دهنده کالای در جریان ساخت اول دوره و هم درصد تکمیل کالای در جریان ساخت اول دوره مورد نیاز می باشد .
مثال :
شرکت راد از سیستم هزینه یابی مرحله ایی به روش اولین صادره از آخرین وارده استفاده می کند .اطلاعات مربوط به مهر 1392 به شرح ذیل می باشد


واحد
کالای در جریان ساخت اول دوره ( از لحاظ تبدیل 80% تکمیل ) 500
کالای تکمیل شده و انتقال یافته به دایره بعد 8000
کالای در جریان ساخت پایان دوره ( از لحاظ تبدیل 60% تکمیل ) 1000
بهای تمام شده کالای در جریان ساخت اول دوره :
هزینه مواد 40000
هزینه تبدیل 20000
هزینه های اضافه شده طی دوره :
هزینه مواد 680000
هزینه تبدیل 410000
مطلوبست :1-تهیه جدول معادل آحاد تکمیل شده و محاسبه بهای تمام شده هر واحد کالی ساخته شده طی دوره جاری
2-تخصیص هزینه ها بین کالای تکمیل شده و کالای در جریان ساخت پایان دوره و تنظیم حساب کالای در جریان ساخت .
جدول معادل آحاد تکمیل شده
مواد تبدیل
کالای تکمیل شده 8000 8000
کالای در جریان ساخت پایان دوره ( تا درجه تکمیل ) 1000 600
کالای در جریان ساخت اول دوره ( تا درجه که تکمیل بوده) (500) (400)
جمع معادل آحاد تکمیل شده 85000 8200
جدول محاسبه بهای تمام شده هر واحد
مواد 80=8500/ 68000
تبدیل 50=8200/ 410000
جمع 130
جدول تخصیص هزینه ها
ریال ریال ریال
بهای تمام شده کالای تکمیل شده (130*8000) 1040000
بهای تمام شده کالای در جریان ساخت پایان دوره :
از محل کالای در جریان ساخت اول دوره : (20000+40000) 60000 از محل تولیدات دوره جاری :
مواد {80(500-1000)} 40000
تبدیل {50(400-600)} 10000
50000 بهای تمام شده کالای در ساخت پایان دوره 110000 جمع هزینه هی تخصیص یافته 1150000
کالای در جریان ساخت
واحد ریال واحد ریال
موجودی اول دوره : 500 کالای تکمیل شده 8000 1040000
مواد 40000
تبدیل 20000
واحد های اقدام به تولید : 8500
مواد 680000
تبدیل 410000 موجودی پایان دوره : 1000 110000
9000 1150000 9000 1150000
منابع :
1- 1-اصول حسابداری تالیف جمشید اسکندری
2- 2-حسابداری صنعتی تالیف جمشید اسکندری
3- 3-حسابداری صنعتی تالیف محمد قسیم عثمانی

با سلام موضوع خوبه فقط در ارتباط با ضایعات مثال بیاورید