خلاصه فصل هفتم رفتار جمعی

به هجوم سیل وار مردم به خیابانهای بدون برنامه ریزی و سازماندهی قبلی و واکنشی عاطفی و غیرقابل پیش بینی که کم و بیش با رفتار عادی و روزمره یا به قولی بهنجار و معمولی تفاوت دارد رفتار جمعی گویند.
رفتار جمعی می تواند دو نوع محرک داشته باشد.
رفتار جمعی هم می تواند محرکهای مثبت و قابل قبول داشته باشد و هم می تواند محرکهای منفی و غیرقابل قبول.
اما در هر دو حالت رفتار جمعی گویای آرامی اجتماعی است.

رفتار جمعی سه ویژگی بارز دارد:
1- با محرکهای احساسی شدید همراه است.
2- محرکهای احساسی لحظه به لحظه تشدید می شوند تا به اوج خود برسند.
3- محرکهای احساسی به طور ناگهانی کاهش می یابند و از بین می روند طوری که گویی چیزی رخ نداده است.
در واقع رفتار جمعی به فعالیتی اجتماعی اطلاق می شود که تحت شرایط زودگذر، بدون ساختار و بی ثبات و به دلیل فقدان آشکار هنجارهای پذیرفته شده رخ می دهد. رفتار جمعی غالباً عاطف، غیرقابل پیش بینی و اتفاقی است و معمولاً خارج از محدوده ی فعالیتهای اجتماعی به وقوع می پیوندد.

نمونه های رفتار جمعی:
1- شایعه ها
2- شورشها و هراسهای اجتماعی
3- شکل گیری سریع مدها و افکار عمومی
مثال: وقتی هواداران یک تیم بازیکنان محبوب خود را به دوش بلند می کنند و ابراز احساسات می کنند هورا می کشند می توان رفتار جمعی را مشاهده کرد.

* جنبش اجتماعی نوعی رفتار جمعی سازمان یافته تر
تعریف : کوشش جمعی برای پیشبرد منافع مشترک یا تامین هدفی مشترک از طریق عمل جمعی خارج از حوزه ی نهادهای رسمی.

نمونه ها: جنبش آزادی زنان، جنبش حقوق مدنی، جنبشهای انقلابی فرانسه روسیه و غیره. جنبش اجتماعی در مقایسه با رفتار جمعی ثابت تر و بادوام تر هستند و سرانجام ممکن است به سازمانهایی تبدیل شوند که در آنها ضوابط دستوری و رفتارهای اعضای آن تحت قاعده درآید.
نقطه ی اشتراک رفتارهای جمعی و جنبش اجتماعی این است که اغلب در شرایطی که تغییرات اجتماعی رخ می دهند به وجود می آیند و خود در اکثر موارد بروز تحولات اجتماعی را ترغیب می کنند.

عوامل تبیین کننده رفتار جمعی:
1- زمینه ی ساختاری: یعنی ساختار جامعه باید به گونه ای باشد که شکل خاصی از رفتار جمعی را برانگیزند.
2- فشار ساختاری: فشار ساختاری می تواند تمایل انسانها را برای تحمل محدودیتهای رفتار عادی کاهش دهد و آنان را برانگیزاند که گرد هم آیند تا راه حل قابل قبولی برای رهایی از این فشار پیدا کند.
3- گسترش باورهای همگانی: وقتی باوری گسترش یافت و همگانی شده گسستن از رفتارهای عادی و روزمره حمایت می شود و بر فشارهای جاری اجتماعی تاکید می گردد و به پاداشهایی که رفتار جمعی به بارخواهد آور اشاره می شود.
4- عامل تسریع کننده: عامل تسریع کننده همان کبریت است که جنگل خشک و آماده برای آتش گرفتن را آتش می زند. وقتی که سه عامل نخستین (زمینه ساختاری، فشار ساختاری و گسترش باورهای همگانی) باشند عامل تسریع کننده همچون کبریت است.
5- بسیج برای اقدام: سازماندهی کردن افراد است برای وقوع رفتار جمعی.
6- کنترل اجتماعی: موفقیت یا عدم موفقیت رفتارهای جمعی به توفیق یا عدم توفیق ساز و کارهای کنترل اجتماعی جامعه بستگی دارد.

انواع رفتار جمعی:
1- مد اجتماعی: رفتار جمعی مکرری که به قدر رسم اجتماعی تثبیت نشده باشد.
2- هوس اجتماعی: مد اجتماعی پرشور و زودگذر را هوس اجتماعی گویند.
3- جنون اجتماعی: هوس اجتماعی شدیدی که همواره شخصی را وسوسه کند جنون اجتماعی گویند.
4- شیدایی اجتماعی: هوس اجتماعی پردوامی که با عواطف عمیقی آمیخته باشد، شیدایی اجتماعی نامیده می شود.

جمع، زاده رفتار جمعی:
جمع به گروهی اطلاق می شود که رفتار جمعی از خود نشان می دهد.

ویژگی های جمع:
1- خود به خود فراهم می آید.
2- ترکیب ثابتی ندارد.
3- هیچ نوع ساختار از پیش طرح ریزی شده ای نیست.
4- از تجانس عاطفی شدیدی برخوردار است.
5- موقتی اند و از عمر کوتاهی برخوردارند.

جماعت یا انبوه خلق:
به گردآمدن موقتی افرادی گفته می شود که دارای مقصد یا علاقه مشترکی هستند و از لحاظ فیزیکی در تمای با یکدیگر قرار دارند.

خانم علی مددی
خلاصه خوبی فرستادید
ممنون