هنر


هنر مسیحی (به انگلیسی: Christian art)‏ به هنر دوران اروپایی پس از مسیحیت تا پیش از رنسانس اطلاق می شود. مسیحیت در ابتدا در روم باستان ممنوع بود. بنابراین مسیحیان در کاتاکومب‌ها نقاشی‌های خود را می‌کشیدند. پس از رسمی شدن مسیحیت توسط کنستانتین در اویل قرن ۴ م، شهر بیزانس به کنستانتینیه یا قسطنطنیه تغییر نام دارد. از این تاریخ هنر مسیحی رسمیت یافت. صد سال پس از رسمیت مسیحیت، روم شرقی و غربی از یکدیگر جدا شدند. روم شرقی قدرت یافت، اما روم غربی (با پایتختی راوانا) تحت هجوم اقوام مختلف رو به ضعف نهاد. هنر بیزانس متأثر از هنر یونان و هنر شرق بود. باسیلیکا یا کلیساهای مستطیل شکلی ساخته شد. کلیسای سن پیترو از جمله این کلیساها بود که از آن چیزی باقی نمانده است. ابتدا نقاشی دیواری و سپس موزائیک‌کاری رواج یافت. به دلیل مخالفت مسیحیت، تندیس‌های کمی ساخته شد. اما نقش برجسته‌ها با عمق کم و مقیاس‌های کوچک جای آن را گرفتند. حکاکی و کنده کاری روی اشیاء مثل تابوت، میز و جلد کتاب‌ها رواج یافت. دورهٔ اوج هنر بیزانس در زمان امپراتور ژوستی‌نین در سدهٔ ششم است. در این دوران راوانا توسط روم شرقی فتح شد و کلیسای بسیار مهم سن ویتاله در این شهر بنا شد. موزائیک‌های امپراتور ژوستی‌نین و ملازمان و ملکه تئودورا و ملازمان از مهمترین موزائیک‌های رومی در این کلیساست. در این دوران کلیسای سانتا صوفیه نیز در قسطنطنیه بنا شد. از کلیساهای مهم دیگر بیزانسی می‌توان به هوسیوس لوکاس در یونان و کلیسای سن مارک در ونیز اشاره کرد. در قرن ۸ میلادی شمایل‌شکنان به رهبری پادشاه هرگونه نقاشی را ممنوع ساختند و در قرن ۹ میلادی دوباره شمایل‌پرستان پیروز شدند. در سدهٔ یازدهم دومین عصر طلایی هنر مسیحی آغاز شد. آخرین دورهٔ شکوه هنر بیزانسی در قرن چهاردهم و قبل از شکست و فروپاشی بیزانس توسط ترکان عثمانی است. [۱][۲]
تاریخ هنر


خلقت آدم (۱۵۰۸-۱۵۱۲)، توسط میکل آنژ
تاریخ هنر به سرگذشت هنرهای زیبا، متشکل از هنرهای تجسمی، نمایشی، شنیداری و کلامی اشاره دارد و به سیر تحول آن در گذر تاریخ می‌پردازد. نقطهٔ آغاز تاریخ هنر در جهان، هنر ماقبل تاریخ و آثار هنری غارنشینان —اغلب نقاشی‌ها و مجسمه‌های بدوی (به انگلیسی: primitive)‏ و ابتدایی از حیوانات و انسان‌ها— است. علاوه بر هنر ابتدایی، تاریخ هنر را می‌توان بر اساس منطقه به چند عرصه تقسیم کرد. هنر خاور باستان در سرزمین‌های خاورمیانه و هندوستان، هنر یونان باستان و روم باستان، هنر بیزانس، هنر اسلامی، هنر خاور دور، هنر قرون وسطا در دوران استیلای کلیسا بر اروپا، هنر دورهٔ رنسانس، هنر نوین غربی و در نهایت هنر نوگرای دوران جدید در قرن بیستم از آن جمله‌اند. هنر ابتدایی می‌تواند هنر انسان‌های معاصر را که سبک زندگی و فرهنگی بدوی دارند، در کنار هنر انسان‌های ماقبل تاریخ در برگیرد.
دوران ماقبل تاریخ
هنر در دوران ماقبل تاریخ، هنری ابتدایی و بَدَوی بود که توسط انسان‌های غارنشین قبل از ورود به تمدن خلق شده‌است. این دوران می‌تواند از ده‌ها هزار سال قبل از میلاد مسیح شروع شده و تا دوران ظهور تمدن‌های بین‌النهرین ادامه داشته‌باشد. از نظر تاریخی این دوران به چند بخش تقسیم می‌شود:
• دیرینه‌سنگی و پارینه‌سنگی میانی (از ۷۵۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح تا ۴۰ هزار ق. م)
• پارینه‌سنگی پایانی (از ۴۰ هزار ق. م تا ۱۰ هزار ق. م)
• میان‌سنگی (از ۸۰۰۰ ق. م تا ۶۰۰۰ ق. م)
• نوسنگی (از ۶۵۰۰ ق. م تا ۱۵۰۰ ق. م)
دوران دیرینه‌سنگی
گرچه قدمت دوران دیرینه‌سنگی یا پارینه‌سنگی آغازین به ۲ میلیون سال قبل از میلاد نیز می‌رسد، قدیمی‌ترین آثار هنری یا شبه هنری را می‌توان مربوط به ۳۰ هزار پیش از میلاد دانست. بیشتر اینگونه آثار، جنبهٔ زیبایی‌شناختی هنری —بدانگونه که در هنر امروزی شاهد آن هستیم— ندارند و همچنین به علت دور از دسترس بودن، فاقد جنبهٔ نمایشی هنر هستند. مانند نقاشی‌هایی از حیوانات در دیوارهٔ غارهای باستانی فرانسه و اسپانیا؛ بیشتر از گاو، گوزن و اسب که گاهی حاوی نقش انسان هستند که موضع «شکار» را در نقاشی پدیدار می‌کند. در این دوران، تقدس ابزارهای هنری و وسایل نقاشی نیز دارای اهمیت است؛ گویا انسان غارنشین از نقاشی حیوان‌ها برای تسلط بیشتر بر شرایط شکار سود می‌برده‌است و به همین دلیل نقاشی و ابزارش موهبتی مهم و حیاتی تلقی می‌شد.
با اینکه اصلی‌ترین قالب هنری دوران دیرینه‌سنگی نقاشی در دیوارهٔ غارهاست، نمی‌توان هنر ساخت اشیای زینتی و پیکره‌های کوچک را که «هنر خاکی» نام دارند نادیده انگاشت. بارزترین و شناخته شده‌ترین آثار باقیمانده از این دوران، مجسمه ۱۰ سانتیمتری از ونوس مربوط به ۲۶ هزار قبل از میلاد (یافت شده در اتریش) و نمادهای فرج کنده‌کاری شده روی سنگ آهک مربوط به ۳۳ هزار سال پیش از میلاد در فرانسه هستند.[۱]
هنر خاور باستان
در بین‌النهرین و تمدن‌های سومر، اکد، بابل و آشور اولین حضور هنر در کنار تمدن مشاهده می‌شود. همزمان، هنر مصر باستان و هنر هند باستان، و همچنین تمدن‌های باستانی ایران نیز در کنار هنر بین‌النهرین، تاریخ هنر خاورزمین را در دوران باستان شکل می‌دهند.
اصلی‌ترین نمود هنر در میان تمدن‌های بین‌النهرین، ظروف سفالی است. آغاز هنر سفالگری را می‌توان در ظروف گلی یافت شده از ایران و سوریه جُست که قدمت بسیاری از آنها به هزارهٔ هشتم پیش از میلاد می‌رسد. این ظروف گلی، با دست ساخته شده‌اند و با گرمای طبیعی آفتاب خشک شده‌اند و هیچ‌کدام دارای لعاب و رنگ نیستند. این در حالی است که در بین سال‌های ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ پیش از میلاد، آثاری هنری یافت شده‌است که با چرخ سفالگری و به صورت حرفه‌ای طراحی و ساخته شده‌اند.
هنر آشور
نگارخانه
•
•
•
•












فهرست منابع
• مرزبان، پرویز، خلاصة تاریخ هنر، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۳
• پاکباز، رویین، دایره المعارف هنر، واحد پژوهش فرهنگ معاصر، ۱۳۸۶
• ذکرگو، امیر حسین و دیگران، سیر هنر در تاریخ، انتشارات مدرسه،