درون گرايي : (Introversion)
ـ تعريف نظري : ويژگي خُلقي است كه با ديدگاه دروني ذهني همراه بوده و فرد دورن گراآمادگي بيشتري براي خود داري و تسلط بر نفس از خود نشان مي‌دهد. اين افراد كمتر تمايل به حضور در جمع دارند و و بيشتر دقت خود را به مطالعه و فعاليت هاي ذهني انفرادي مي‌گذرانند.
برون گرايي: (Extraversion)
ـ تعريف نظري: ويژگي خُلقي است كه با ديدگاه عيني و خارجي مشخص شده و با فعاليت عملي بالاتري همراه است، افراد برون‌گرا از آمادگي كمتري براي تسلط بر نفس خويش برخوردارند.

مقايسه روان‌شناسانه بين افراد درون‌گرا و برون‌گرا
بعضي‌ها ترجيح مي‌دهند كه تنها باشند و تنها كار كنند و بعضي برعكس، ترجيح مي‌دهند در جمع زندگي كنند و با يكديگر كار كنند و بيشتر با مردم روبه‌رو شوند. روان‌شناسان به آن افرادي كه جزو دسته اول هستند، درون‌گرا و به آن دسته از افرادي كه در دسته دوم هستند، برون‌گرا مي‌گويند. بيشتر ما با افرادي كه سبك فكري آنها با سبك فكري ما هم‌سويي دارد، راحت‌تر و خودماني‌تر هستيم. روان‌شناسان مي‌گويند نويسنده‌ها، نقاشان و باغبانان معمولاً درون‌گرا هستند و فروشنده‌ها، خدمه كشتي و هواپيما و هتل‌ها معمولاً برون‌گرا هستند.
افراد درون‌گرا با امور دروني سر و كار دارند. مي‌توان گفت آنها افرادي هستند كه به درون توجه مي‌كنند. درون‌گرايي، ويژگي افرادي است كه تودار هستند و به درون‌‌نگري، وظيفه‌مداري، كناره‌گيري از ديگران و گاهي ناآگاهي اجتماعي گرايش دارند. آنها تمايل دارند كه به تنهايي كار كنند و برتري آنها ضرورتاً استفاده از هوش در مورد اشيا و عقايد، جداي از ديگران است. تيپ‌هاي احساسي، درون‌گرا هستند و تفكر همراه با قضاوت‌شان نشان مي‌دهد كه آرام و جدي باشند و براي كسب موفقيت، به طور دقيق بر امور مربوطه متمركز شوند. آنها متقاعد شده‌اند كه عمل‌گرا، نظم‌پذير، واقع‌گرا و قابل اطمينان باشند و به حقيقت امر توجه كنند و در محيط بيروني زندگي خود بيشتر با تفكر عمل كنند، ولی در محيط زندگي با احساسات عمل كنند. افراد برون گرا بيشتر به محيط بيرون گرايش دارند و مردم‌دار هستند. غالباً داراي حساسيت اجتماعي هستند و از آنچه براي ديگران اتفاق مي‌افتد، آگاهي دارند. آنها تا جايي كه ممكن است دوست دارند با ديگران كار كنند. افراد برون‌گرا چون دوست دارند به صورت گروهي كار كنند، احتمالاً وقتي با يكديگر كار مي‌كنند، بهتر ياد مي‌گيرند.
افراد درون‌گرا و برون‌گرا به طور متوسط در دو انتهاي مخالف يك خط قرار دارند. افراد درون‌گرا چون ترجيح مي‌دهند به تنهايي كار كنند، ممكن است در فعاليت‌هاي گروهي دچار اضطراب شوند. البته اين به آن معنا نيست كه افراد درون‌گرا به هيچ‌وجه نبايد كار گروهي انجام دهند و يا افراد برون‌گرا نبايد به تنهايي فعاليت كنند. آنچه مسلم است، اين است كه افراد بايد ياد بگيرند كه در موقعيت‌هاي مختلف انعطاف‌پذيري بيشتري داشته باشند.

برون‌گراها اين‌گونه‌اند :
- علاقه‌مند به وقايع پيرامون خود.
- رو راست و معمولا پرحرف.
- عقيده خود را با عقايد ديگران مقايسه مي‌كنند.
-اهل پيشقدم شدن در كارها.
- به سهولت دوستان جديدي يافته و با يك گروه خود را وفق مي‌دهند.
-افكار خود را راحت بيان مي‌كنند.
-علاقه‌مند به افراد جديد.
- بزرگ‌ترين وحشت آنها آن است كه نكند پس از يك فاجعه هولناك آخرين بازمانده بشر روي زمين باشند! (ترس از قطع ارتباط با دنياي خارج و مردم)؛ يعني تنهايي براي آنها بسيار آزار دهنده است.
-از تعامل و ارتباط برقرار كردن با ديگران انرژي مي‌گيرند.
- خوش مشرب بوده اما زياد احساساتي نيستند.
- ريسك پذيرند، سريع تصميم مي‌گيرند، اجتماعي هستند، درك آنها آسان است، شخصيت آنها در خلوت و حضور ديگران معمولاً يكسان است و معاشرتي هستند.
- پس از آنكه حرف خود را زدند به گفته خود مي‌انديشند. علاقه‌مند به كار گروهي هستند. نقل هر مجلس هستند. موسيقي با صداي بلند و فعاليت‌هاي هيجان‌انگيز را بيشتر دوست دارند.
- رنگ‌هاي روشن را بيشتر دوست دارند. بيشتر از اعمال ديگران خشمگين مي‌شوند تا اعمال خودشان. اطلاعات شخصي خود را به سادگي با ديگران قسمت مي‌كنند. رويكرد سريع‌الوصول را بيشتر ترجيح مي‌دهند. تنها از روي تجارب زندگي خود درس مي‌گيرند و نه عبرت گرفتن از ديگران.
- حدوداً 60 درصد از جمعيت زمين را تشكيل مي‌دهند.
* البته خصوصيات فوق، هيچ ارتباطي با اعتماد به نفس داشتن فرد برونگرا ندارد، يك برون‌گرا ممكن است اعتمادبه نفس پاييني داشته باشد.

درون‌گراها اين ‌گونه‌اند :
- علاقه‌مند به احساسات و افكار خودشان، نيازمند به داشتن قلمرو شخصي، كم‌حرف، ساكت و متفكر.
- دوستان زيادي ندارند. در ارتباط برقرار كردن با افراد جديد مشكل دارند. علاقه‌مند به سكوت و تمركز. از ديد و بازديد‌هاي غيرمنتظره و ناگهاني بيزارند.
- كارايي آنها در تنهايي بيشتر است و ترس آنها اين است كه فرديت خود را از دست بدهند. از فعاليت‌هاي انفرادي انرژي مي‌گيرند.
- در بين انبوه مردم بودن آنها را خسته مي‌كند. معمولاً كم‌رو هستند. درك‌شان مشكل است. اهل ايده و عقايد نو هستند.
- شخصيتي متمايز در خلوت خود و در حضور ديگران دارند. مشتاق و احساساتي هستند. معمولاً احساسات‌شان را بيان نمي‌كنند. در جمع ناآشنا ساكت اما در جمع دوستان خود راحت هستند. تمركزشان زياد است. براي تصميم گيري به زمان نياز دارند. پيش از حرف زدن مي‌انديشند.
- از در ميان گذاشتن اطلاعات شخصي خود با ديگران خودداري مي‌كنند. از قوانين خشك بيزارند و خواهان آزادي هستند. مايل به رويكردي آهسته اما دقيق‌اند. اهل عبرت گرفتن از ديگرانند و پس از آموختن روش زندگي، ديگر گونه زندگي مي‌كنند.
- حدود 65 درصد نوابغ را درون‌گرايان تشكيل مي‌دهند.
* البته اين خصوصيات هيچ ارتباطي با كمرويي و عدم اعتماد به نفس درون‌گرايان ندارد. ممكن است آنها خيلي هم با اعتمادبه نفس باشند.