به نام خدا

حقوق فرهنگی عبارت است از مجموعه قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌های اجرایی و بخشنامه‌ها که از مراجع صلاحیت‌دار ابلاغ می‌شود و هدف از آنها اجرای عدالت و نظم در جامعه و نیز احقاق حقوق فرهنگی است. حقوق فرهنگی تلفیقی از دو واژه حقوق و فرهنگ است‌.
منظور از فرهنگ عمومی وجوه یا ابعاد یا قلمرو‌هایی از فرهنگ است که با عامه مردم در ارتباط است. در نتیجه آن جنبه‌‌‌‏ها یا وجوهی که مرتبط با بخش‌های خاص، اختصاصی و تخصصی است، از مفهوم فرهنگ عمومی خارج است. در روز فرهنگ عمومی مروری بر حقوق فرهنگی مفید به نظر می‌رسد.

حقوق فرهنگی عبارت است از مجموعه قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌های اجرایی و بخشنامه‌ها که از مراجع صلاحیت‌دار ابلاغ می‌شود و هدف از آنها اجرای عدالت و نظم در جامعه و نیز احقاق حقوق فرهنگی است. حقوق فرهنگی تلفیقی از دو واژه حقوق و فرهنگ است‌. حقوق مجموعه اصول و قواعدی است که به تنظیم رابطه اشخاص در جوامع انسانی می‌پردازد‌. منظور از اشخاص‌، شخص حقیقی‌، یعنی انسان است و هم شخص حقوقی مانند مؤسسات‌، شرکت‌ها و نهاد‌ها و ادارات است. فرهنگ نیز مجموعه‌ای از اعتقادات‌، هنر‌ها‌، آداب و رسوم و بطور کلی کردار‌ها و رویه‌های اجتماعی است که تحت تأثیر عوامل مختلف شکل گرفته و ضمن معرفی هویت یک جامعه عملاً دارای خاصیت انتقال‌پذیری به آینده می‌باشد‌.

منابع حقوق فرهنگی

1- قانون اساسی که حقوق فرهنگی کشور را تعیین می کند‌؛ علاوه بر مقدمه قانون اساسی در اصول مختلف نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم به ضوابط فرهنگی اشاره شده است. از جمله می‌توان به اصول 83 و 4 قانون اساسی در رابطه با ممنوعیت انتقال بناها و اموالی که از نفایس ملی هستند اشاره کرد.

۲-سند چشم انداز 20 ساله در افق 1404 هجری شمسی؛ دستیابی ایران به جایگاه اول علمی‌، اقتصادی‌، فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی و تأکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم برخورداری از دانش پیشرفته از مفاد این سند است. علاوه بر این تبدیل ایران به یک کشور توسعه‌یافته و متناسب با مقتضیات فرهنگی‌، تاریخی‌، جغرافیایی‌، متکی بر اصول اخلاقی و ارزش‌های اسلامی‌، ملی و انقلابی از دیگر مفاد این سند است.

۳- قوانین مجلس شورای اسلامی و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ به عنوان مثال در ماده 697 قانون مجازات اسلامی مقرر شده است: هرکسی بوسیله اوراق چاپی یا خطی یا بوسیله درج در روزنامه، نطق در مجامع و یا هر وسیله دیگر به کسی امری را صریحاً نسبت دهد یا آن را منتشر کند که در مطابق قانون آن امر جرم محسوب می‌شود و اگر نتواند صحت آن را اثبات کند به مجازات زندان تا یک سال و نیز 74 ضربه شلاق و یا به یکی از آن ها محکوم خواهد شد. قوانین مربوط به صنایع دستی‌، ایران‌گردی، و جهان‌گردی از دیگر مصوبات مربوط در این خصوص است.

۴- توافق‌نامه‌های بین‌المللی؛ در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی- سیاسی به بعضی از مسائل مرتبط با امور فرهنگی اشاره شده است که مهمترین آن‌ها به شرح ذیل است:

1 – حق آزادی فکر، وجدان‌، مذهب‌، عقیده و بیان 2 – بهره‌مندی از آموزش و پرورش رایگان 3 – ممنوعیت یا دستگیری و بازداشت خودسرانه افراد و نیز منع مداخلات خود‌سرانه در زندگی خصوصی و مکاتبات مردم 4 – منع آزار و اذیت به خاطر داشتن عقاید و‌...

اهمیت و نقش حقوق فرهنگی

فایده وجود حقوق فرهنگی به عنوان گرایشی در حقوق را می‌توان موارد زیر دانست:

1- حقوق فرهنگی باعث می‌شود که درک روشنی از فرهنگ جامعه حاصل شده و ضمن برخورداری موضوعات فرهنگی از پشتوانه قانونی لازم و حمایت دولت موجبات حفظ هویت فرهنگی را بوجود آورد‌.

2- حقوق فرهنگی با سامان دهی و نظم‌بخشی به مسائل متنوع فرهنگی مانع ورود آسیب‌های متعدد اجتماعی شده و سبب ناکارآمد هجوم‌های فرهنگی بیگانه می‌شود.

نهادهای مرتبط

مهمترین نهادهای مرتبط با حقوق فرهنگی را باید شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی دانست:

- شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از نهاد‌های مهم فرهنگی است که در آذر ماه 63 به فرمان امام تشکیل شد، البته قبل از تشکیل این شورا ستاد انقلاب فرهنگی در سال 1359 به فرمان امام تشکیل شد و مرکب از هفت نفر و در گذر زمان به تعداد آن ها افزوده شد و در سال 63 به شورای انقلاب فرهنگی تغییر نام پیدا کرد.

- سازمان تبلیغات اسلامی؛ سازمان تبلیغات اسلامی نهادی است دینی‌، فرهنگی و دارای شخصیت حقوقی مستقل که به فرمان امام (ره) تشکیل شد و در چهارچوب سیاست‌های مقام معظم رهبری اداره می‌شود و هدف این سازمان احیای اندیشه‌های اسلامی در همه زمینه‌ها و دفاع از اصول اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بوده و رئیس این سازمان به عنوان بالاترین مقام اجرایی با حکم مقام معظم رهبری به مدت 5 سال به این سمت محسوب می‌شود.

-شورای فرهنگ عمومی؛ شورای فرهنگ عمومی به منظور سیاست‌گذاری‌، هدایت و نظارت عمومی کشور وزیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 64 تصویب شد.





پایان

منبع مطلب ارسالی را ذکر نمایید.