مالكيت فكري (مالكيت معنوي) :
حقوق قانوني كه افراد به واسطه فعاليت هايي كه در زمينه صنعتي ؛ ادبي ؛ هنري و غيره بدست مي آورند.
اهميت مالكيت فكري :
- ساختار نظام قانوني به زندگي فرهنگي و اجتماعي نظم مي بخشد، مقررات و قوانين حق مولف مي تواند حلقه ارتباطي دنياي افكار و انديشه هاي انسان باشد،‌ بدون اين حق براي آثار مولفان و نويسندگان ديگر اقدام به خلق اثر نخواهند كرد و در پي اين بي نظمي خلاقيت ذهني به تباهي كشيده مي شود.
- در قانون مالكيت فكري انديشه هاي خلاق افراد رشد و برانگيخته مي شود كه در اينصورت صاحبان حق انحصاري مي توانند از نظر مالي از كار خود بهره مي برند و حق بر كنترل نسخه برداري از اثر حفظ مي گردد.
بخش هاي مالكيت فكري :
• مالكيت صنعتي :
حق اختراع، علائم صنعتي و تجاري، طرح هاي صنعتي و نشانه هاي جغرافيايي
• مالكيت ادبي هنري
حقوق مولفان، مصنفان ، پديدآورندگان نرم افزارهاي رايانه اي و حقوق جانبي
مالكيت ادبي هنري :
از انواع مالكيت هاي فكري است كه به حقوق مادي و معنوي پديدآورندگان آثار ادبي و هنري اطلاق ميگردد.
• حقوق مادي :
- هر انتفاع مادي براي اثر منحصر به پديد آورنده است.
- پديدآورنده ذي حق و مالك اثر است.
- ويژگي : قابليت انتقال اختياري به غير و محدوديت مدت آن
مثال : حق نشر و تكثير
• حقوق معنوي :
- محدود به زمان و مكان نيست
- غيرقابل انتقال به غير است.
- حق اعتراض به هرگونه تغيير و يا اقدامي كه موجب به حسن شهرت پديدآورنده شود. به عبارتي فقط پديدآورنده حق دارد در اثر خود تغييراتي صورت دهد، بدون اجازه وي تغيير و تحريف ممنوع مي باشد.
مانند : حق انتساب اثر پديد آورنده - حق حرمت و تماميت اثر
قوانين داخلي در حمايت از مالكيت ادبي هنري :
1- قانون حمايت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان 1348
2- قانون ترجمه و تكثير كتب و نشريات آثار صوتي 1352
3- قانون حمايت از حقوق پديدآورندگان نرم افزارهاي رايانه اي 1379
4- قانون تجارت الكترونيك 1382