باسمه تعالی


زمانی که انسان دل بستة پرواز، به رویای خود دست یافت و توانست با پرندگان هر چند ابتدایی به رقابت بپردازد ، اگر نمایی از صنعت پیشرفته هوانوردی امروزه را می دید، با جسارت تمام این مسیر چند ساله را در کمترین زمان می پیمود . هر چند در ابتدا هواپیما ها به شکل امروزی تحت کنترل نبودند ، اما رفته رفته پیشگامان صنعت هوانوردی دریافتند تشکیل مجموعه ای متخصص جهت هدایت و کنترل و یاری رساندن به خلبان ، امری اجتناب ناپذیر است و بدین سان حرفه مراقبت پرواز پایه ریزی شد.
اما امروزه در هزاره سوم ، مراقبت پرواز یکی از با اعتبار ترین و مهم ترین حرفه های دنیاست ، ابتکار بشر در ساخت دستگاههای ناوبری بسیار پیشرفته، هواپیماهای مدرن و فوق مدرن آنچنان فضا را در تسخیر خود درآورده است که از زمان برنامه ریزی برای پرواز تا اوج گرفتن در فضا و پیمودن فاصله های چندین کیومتری در عرض چند ساعت و توقف در مقصد ، همه چیز تحت کنترل و هدایت است و طبعاً مراقبت پرواز نیز همگام با پیشرفتهای جهانی در جریان و حرکت رو به جلو است.
با این مختصر ، جهت آشنایی بیشتر خوانندگان گرامی ، به نحوی ساده و روان شما را با حرفه مراقبت پرواز آشنا می نمائیم .
پس از هماهنگی های ستادی لازم جهت انجام پرواز، خلبان یا نماینده شرکت مربوطه فرم طرح پرواز
(flight plan) را تکمیل و به واحد بریفینگ ( واحد توجیه خلبان ) مراقبت پرواز تحویل می نماید. این فرم ، دارای اطلاعاتی از قبیل علامت شناسایی هواپیما ، نوع هواپیما ، نوع پرواز ، مسیر پرواز، فرودگاه مقصد ، فرودگاههای احتیاطی ، کرو پروازی، (خدمه پروازی شامل خلبان ، کمک خلبان ، مهندس پرواز و مهمانداران) مقدار سوخت و اطلاعاتی راجع به دستگاهها و وسایل مورد نیاز یک هواپیما که بایستی به آن مجهز باشد، در آن قید شده است که متخصصین بریفینگ مراقبت پرواز ، پس از چک و تأیید طرح پرواز ، آنرا توسط واحد مخابرات به فرودگاه مقصد و فرودگاه احتیاطی (فرودگاهی که در صورت عدم امکان نشستن پرواز در مقصد بعنوان جایگزین انتخاب
می گردد) و فرودگاههای در مسیر پرواز، ارسال می نمایند.
هنگامی که مسافرین سوار هواپیما می شوند ، خلبان با برج مراقبت پرواز تماس می گیرد. در برج مراقبت پرواز ، دو واحدی که در ارتباطی تنگاتنگ با یکدیگر همکاری دارند و انجام وظیفه می نمایند، کنترلر زمینی
(GROUND CONTROL) و کنترلر برج ( TOWN CONTROL) هستند .
ابتدا خلبان با کنترلر زمینی تماس گرفته و پس از مکالمات و چک مقدماتی تقاضای استارت و روشن کردن موتورها را می نماید.
سپس مجوز روشن نمودن موتور را صادر نموده و با ارائه اطلاعات و دستورات لازم ، با اعلام آمادگی خلبان مبنی بر خزش ، دستور خزش به ابتدای باند را صادر می نماید.
پس از آن خلبان با برج مراقبت تماس حاصل نموده و کنترلر برج مراقبت با توجه به ترافیکهایی که در حال کنترل دارد اعم از هواپیماهائیکه در نوبت زمان پرواز (TAKE OFF) هستند و یا هواپیماهائیکه در مراحل پایانی تقرب پرواز جهت نشستن ( LONDING) می باشند نسبت به صدور مجوز ورود به باند پروازی و زمان پرواز اقدام می نماید .
پس از زمان پرواز (TAKE OFF) خلبان با دستور برج مراقبت پرواز ، با واحد رادار تقرب پرواز تماس گرفته و تحت کنترل و هدایت آن واحد قرار می گیرد.
واحد رادار تقرب پرواز هدایت هواپیما را تا فاصله تحت کنترل که در فرودگاه مهرآباد 70 ناتیکال مایل می باشد (واحد سنجش فواصل) را بر عهده دارد . در این فاصله کلیه هواپیماهای ورودی و خروجی از فرودگاه در حال تماس با رادار تقرب مهرآباد می باشند و کنترلر رادار تقرب پرواز ، با ایجاد جدایی استاندارد از لحاظ فاصله عمودی ، طولی و عرضی در درجات مخلتف را (SEPRATION) جهت کنترل پروازها اعمال می نماید.
با پایان یافتن کنترل و هدایت هواپیماها توسط رادار تقرب پرواز ، خلبان با تغییر فرکانس مخصوص مرکز کنترل منطقه ای یا نستر ، تماس حاصل نموده و با ارائه مشخصات پروازی خود ، تحت هدایت و کنترل رادار مرکز کنترل قرار می گیرد.
کنترلر رادار و مرکز کنترل که با کلیه پروازها در مسیرهای پروازی در حال تماس می باشند، با ایجاد این
جدائی های استاندارد از لحاظ فاصله طولی ، عرضی و عمودی (SEPRATION) کنترل مراقبت پرواز در فضای کشور و بخشی از فضای همجوار از جمله خلیج فارس را اعمال می نماید.
این ادقام با توجه به وسعت فضای کشور و مرکز کنترل منطقه ای با تقسیم بندی فضای کشور و ایجاد سکتورهای (موقعیت های کاری ) مختلف در مرکز کنترل با سنتر صورت می پذیرد.
کنترلر مراقبت پرواز فرودگاه مقصد با توجه به ترافیک های ورودی و خروجی ( هواپیماهای ورودی و خروجی ) بر اساس دستور العمل های طرح تقرب پرواز، پرواز را به سمت باند هدایت نموده و مجوز نشستن (LONDING) صادر می نماید. با توقف هواپیما بروی باند و حرکت به سوی پارکینگ، پرواز، ایمن (SAFE) و با خاطراتی خوش پایان می پذیرد.
تحقیقاً با این چند سطر ، تنها چکیده ای مختصر از این حرفه مهم جهت آشنائی بیشتر خوانندگان محترم ارائه گردیده است . بی شک حرفه مراقبت پرواز با هنر نمایی کنترلرهای مراقبت پرواز ، غیر از تکنیک و تخصص مورد نیاز یکی از هنرهای هوانوردی است که این حرفه را جزء با اعتبار ترین و حساس ترین شغلهای هم ردیف خود نموده است .