مرکز آموزش علمی – کاربردی
فرهنگ و هنر واحد 13 تهران

گروه: کسب و کار

عنوان: سرپرستی واحد های کسب و کار

سازماندهی


ارائه کننده:زهرا فراهی پاریزی





مقدمه
رقابتي شدن محيط كسب و كار، ضرورت ايجاد يكپارچگي درون سازماني و بين‌سازماني در محيط زنجيره تامين و تحول گسترده در حوزه فناوري‌ سيستم‌هاي اطلاعاتي عوامل اصلي شكل‌گيري سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان بوده‌اند. اين سيستم‌ها با ايجاد يكپارچگي مديريتي و عملياتي درون‌سازماني و بين‌سازماني و تسهيل و تسريع فرآيندهاي كسب و كار، كارايي و اثربخشي عملياتي سازمان‌ها را افزايش داده و آنها را براي حضور در بازار رقابتي آماده ‌مي‌نمايد. سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان در واقع نقطه اوج و تكامل سيستم‌هاي اطلاعاتي در عصر حاضر هستند. قابليت‌هاي اين سيستم‌ها باعث شده كه علاوه بر بخش‌هاي تجاري،سازمان‌هاي دولتي و غيرانتفاعي نيز جهت استفاده از آنها اقدام نموده و زمينه بهبود خدمات مشتريان را فراهم نمايند.
سيستم برنامه‌ريزي منابع سازمان در تغيير جايگاه و كاركرد فناوري اطلاعات در سازمان‌ها، نقش اساسي برعهده داشته است‌. اين سيستم‌ مي‌تواند به صورت داخلي و درون سازماني توسعه يابد، اما به خاطر پيچيدگي‌هاي موجود در اين حوزه، بسياري از سازمان‌ها راه‌اندازي اين سيستم‌ها را به فروشندگان و توليدكنندگان خارج از سازمان واگذار نموده‌اند. عرضه‌كنندگان سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان محصولاتشان را در قالب مدول‌هاي مختلفي ارائه مي‌نمايند. اين مدول‌ها مي‌توانند به صورت منفرد مورد استفاده قرار گرفته و يا اينكه تركيبي از اين مدول‌ها براي نيل به اهداف سازماني در اختيار سازمان قرار گيرد. همچنين، عرضه‌كنندگان سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان، سيستم‌هايي را نيز به صورت سفارشي براي سازمان‌ها و صنايع خاصي توليد و عرضه مي‌نمايند. سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان، براي سازمان‌ها ميليون‌ها دلار هزينه به همراه دارد و سازمان‌هاي كوچك‌تر براي راه‌اندازي يك سيستم برنامه‌ريزي منابع سازمان بايد تقريباً ده درصد از درآمد ساليانه‌شان را هزينه نمايند. عرضه‌كنندگان سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان بيان مي‌نمايند كه با راه‌اندازي اين سيستم‌ها، هزينه‌ سيستم‌هاي اطلاعاتي جزيره‌اي كاهش يافته و كارايي عملياتي سازمان افزايش مي‌يابد، از اين رو راه‌اندازي سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان، مقرون به صرفه خواهد بود. در حال حاضر كاربران اين سيستم‌ها انتظار دارند، سيستم‌هايي در دسترس داشته باشند كه نيازهاي آنها را پاسخگو بوده و بتواند سود مناسبي را از سرمايه‌گذاري‌هاي صورت گرفته، عايد آنها نمايد.

سيستم برنامه‌ريزي منابع سازمان چيست؟
سيستم‌های برنامه‌ريزی منابع سازمانی را مي‌توان به عنوان نرم‌افزار يکپارچه‌اي تعريف نمود که داراي اجزا و يا ماژول‌هاي مختلفي در حوزه‌‌هاي عملياتي سازمان‌ها مانند برنامه‌ريزي، توليد، فروش، بازاريابي، توزيع، حسابداري، مديريت منابع انساني، مديريت پروژه، مديريت موجودي، مديريت خدمات و نگهداري و تعميرات، مديريت حمل و نقل و تجارت الکترونيک هستند. معماري و ساختار سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان به گونه‌اي است که يکپارچگي و جامعيت اطلاعات سطح سازمان را فراهم نموده و جريان روان اطلاعات بين بخش‌هاي مختلف سازمان را فراهم مي‌آورد. سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان در واقع تكامل يافته سيستم‌هاي اطلاعاتي جامع هستند. تفاوت عمده اين سيستم‌ها با سيستم‌هاي اطلاعات مديريت و سيستم‌هاي جامع سازماني در رويكرد فرآيندگرا و يكپارچگي عملياتي، فرآيندي و داده‌اي سازمان‌ها است. اين سيستم‌ها به گونه‌اي توسعه مي‌يابند كه تمامي منابع اطلاعاتي سازمان با يكديگر يكپارچه شده و بتوان در راستاي انجام ماموريت‌هاي سازمان از اين سيستم بهره جست.
انجمن توليد و کنترل موجودي آمريکا، سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان را روشي براي برنامه‌ريزي و کنترل موثر تمامي منابع مورد نياز براي دريافت، توليد، ارسال و پاسخگويي به نيازهاي مشتريان، در شرکت‌هاي توليدي، توزيعي و خدماتي تعريف نموده است.
براساس تعريف داونپورت سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان يک بسته نرم‌افزاري تجاري است که هدف آن يکپارچه‌سازی اطلاعات و جريان آنها بين تمامي بخش‌هاي سازمان از جمله مالي، حسابداري، منابع انساني، زنجيره عرضه و مديريت مشتريان است. کومار و هيلسگرس برگ سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان را سيستم‌هاي اطلاعاتي قابل ‌تغييری تعريف نموده‌اند که اطلاعات و فرآيندهاي مبتني بر اطلاعات سازمان را در درون واحدهاي سازماني و بين آنها يکپارچه مي‌نمايند.تدجر نيز سيستم برنامه‌ريزي منابع سازمان را تحت عنوان يک پايگاه داده، يک برنامه کاربردي و يک واسط يکپارچه در کل سازمان تشريح نموده است.
سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان يک بسته نرم‌افزاري استاندارد مشتمل بر چندين ماژول مرتبط و يکپارچه است که کليه فرآيندهاي تجاري يک سازمان را اعم از توليد، منابع انساني، مالي، بازاريابي و فروش پشتيباني نموده و منجر به يکپارچگي وظايف در سازمان مي‌شود. سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان به مثابه ستون فقرات اطلاعاتي يک سازمان از نظر بانک‌هاي اطلاعاتي و فرآيندهاي سازماني محسوب شده و به منزله نرم‌افزاري براي پشتيباني فرآيندهاي داخلي سازمان مي‌باشد.
اين سيستم‌ها يك راه‌حل سيستمي مبتني بر فناوري اطلاعات است که منابع سازمان را توسط يک سيستم يکپارچه، به سرعت و با دقت و کيفيت بالا در کنترل مديران سطوح مختلف سازمان قرار مي‌دهد تا به طور مناسب فرآيند برنامه‌ريزي و عمليات سازمان را مديريت نمايد.
تاريخچه سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان
سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان براساس يك روند تكاملي شكل گرفته‌اند. توسعه فناوري‌هاي رايانه، شكل‌گيري بازارهاي جهاني و اهميت يافتن زنجيره تامين و ظهور سيستم‌هاي يكپارچه در سازمان‌هاي توليدي مهمترين روندهاي شكل‌گيري سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان هستند.
تاريخچه بكارگيري سيستم‌هاي مكانيزه در سازمان‌ها به دهه 1960 ميلادي برمي‌گردد زماني كه اولين سيستم‌هاي مكانيزه مالي و حسابداري در شركت‌هاي تجاري و صنعتي شكل گرفتند. به مرور با توسعه فناور‌ي‌هاي رايانه، كاربرد فناوري اطلاعات در سازمان‌ها نيز با رشد روبرو شده و سيستم‌هاي مكانيزه عملياتي در بخش‌هاي مختلف سازمان‌ها ايجاد شدند. در دهه 1970 ميلادي سيستم‌هاي اطلاعات مديريت شكل گرفتند. اين سيستم‌ها با بهره‌گيري از اطلاعات سيستم‌هاي عملياتي موجود، اطلاعات و گزارش‌هاي مديريتي مورد نياز مديران را فراهم مي‌نمودند. اين سيستم‌ها با ارائه اطلاعات، مناسب مديران را در ارزيابي كسب و كار خود ياري مي‌نمودند. اطلاعاتي كه اين سيستم‌ها ارائه مي‌نمودند در تجزيه و تحليل‌هاي بودجه و هزينه مورد استفاده قرار مي‌گرفت. با بهره‌گيري از اين سيستم‌ها، داده‌هاي سازمان در حجم بسيار زياد و در قالب سيستم‌هاي پايگاه داده نگهداري شده و پردازش و تحليل اين داده‌ها در سرعتي بسيار بالاتر از پردازش‌هاي دستي ميسر مي‌گرديد.
در ابتدا، سيستم‌هاي مكانيزه كسب و كار در حوزه‌‌هايي مورد استفاده قرار ‌مي‌گرفت كه، فرآيندها از يكپارچگي كمتري برخوردار بوده و دقت و تطابق اطلاعات براي سازمان‌ها بسيار مهم بود. به عنوان مثال سيستم‌هاي حقوق و دستمزد و حسابداري از نخستين سيستم‌هايي بودند كه با بهره‌گيري از رايانه مكانيزه شدند. رايانه‌ها مي‌توانستند حجم وسيعي از داده‌ها را ذخيره و بازيابي نمايند و پردازش اطلاعات حجيم به صورت دقيق توسط اين سيستم‌ها صورت مي‌گرفت. رايانه‌ها انجام محاسبات پيچيده رياضي را تسهيل مي‌نمودند. تمام اين ويژگي‌ها باعث شد كه بكارگيري سيستم‌هاي مكانيزه مبتني بر رايانه در فرآيندهاي مختلف كسب و كار به سرعت توسعه يابد.
سيستم‌هاي مكانيزه اوليه براساس معماري رايانه‌هاي بزرگ ايجاد مي‌شدند و افراد براي دسترسي به اين سيستم‌ها از ايستگاه‌هاي كاري نصب شده در محل كار خود استفاده مي‌نمودند. خريداري و نگهداري رايانه‌هاي بزرگ تنها براي شركت‌هاي بزرگ ميسر بود و شركت‌هاي كوچك و متوسط توانايي بهره‌گيري از چنين تجهيزاتي را نداشتند. با توسعه رايانه‌هاي شخصي و شكل‌گيري معماري خادم/ مخدوم، سيستم‌هاي اطلاعاتي نيز براساس معماري توزيع شده ايجاد شدند. در اين زمان بود كه شركت‌هاي كوچك و متوسط نيز توانايي خريد رايانه‌هاي شخصي و راه‌اندازي سيستم‌هاي اطلاعاتي برپايه اين رايانه‌ها را كسب نمودند. توسعه معماري خادم/ مخدوم و رواج استفاده از رايانه‌هاي شخصي نقطه عطفي در زمينه كاربرد فناوري اطلاعات و سيستم‌هاي اطلاعاتي در سازمان‌ها به شمار مي‌آيد. پس از اين زمان بود كه شركت‌هاي كوچك و متوسط توانستند كه از سيستم‌هاي اطلاعاتي به طور گسترده‌اي استفاده نموده و فرآيندهاي خود را مكانيزه نمايند. تحول در عرصه فناوري‌ رايانه‌هاي شخصي به عنوان يكي از مهمترين زمينه‌هاي پيدايش سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان به شمار مي‌آيد. البته برخي از توليدكنندگان سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان از جمله SAP سيستم‌هاي اوليه خود را براساس معماري رايانه‌هاي بزرگ ارائه نمودند، ليكن اغلب سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان براساس معماري رايانه‌هاي شخصي توسعه يافته‌اند.
شكل‌گيري سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان يك فرآيند تكاملي بوده است. اين سيستم‌ها در واقع تكامل‌يافته سيستم‌هاي عملياتي هستند كه در دهه‌هاي 1960 تا 1970 ميلادي توسعه يافتند. سيستم برنامه‌ريزي احتياجات مواد يكي از سيستم‌هايي است كه قبل از سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان بوجود آمد و مقدمه‌اي براي ظهور سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان بود. سرمنشا‌ء سيستم‌هاي برنامه‌ريزي احتياجات مواد، مكانيزاسيون فرآيندهاي مديريت موجودي مي‌باشد. توانايي اين سيستم‌ها در مديريت موثر موجودي، باعث شد كه محدوده فعاليت اين سيستم‌ها تمامي منابع سازمان را تحت پوشش قرار دهد. به نحوي كه امروزه فعاليت‌هاي مختلفي از جمله برنامه‌ريزي توليد، خريد و كنترل موجودي، مديريت هزينه، برنامه‌ريزي ظرفيت و مديريت لجستيك در قالب سيستم‌هاي برنامه‌ريزي احتياجات مواد صورت مي‌گيرد. بكارگيري سيستم‌هاي برنامه‌ريزي احتياجات مواد باعث شد كه جريان مواد در سازمان‌هاي توليدي تسهيل شده و زمان‌هاي سيكل توليد و هزينه پشتيباني مواد كاهش يابد. به علاوه ارتباطات بين واحد‌هاي سازماني بهبود يافته و يكپارچگي برنامه‌ريزي نيز ايجاد گردد.
با توسعه مكانيزاسيون در كسب و كار، سيستم‌هاي برنامه‌ريزي احتياجات مواد متحول شده و سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع توليد را ايجاد نمودند. اين سيستم‌ها به منظور برنامه‌ريزي تمامي منابع مورد نياز براي توليد مورد استفاده قرار مي‌گرفت. با شكل‌گيري اين سيستم‌ها بخش عمده‌اي از فرآيندهاي كسب و كار از جمله برنامه‌ريزي كسب و كار، برنامه‌ريزي عملياتي، برنامه‌ريزي فروش، برنامه‌ريزي توليد، زمانبندي توليد و برنامه‌ريزي ظرفيت به صورت يكپارچه مكانيزه شدند. اين سيستم‌ها به منظور تهيه گزارش‌هاي مالي، گزارش‌هاي بودجه، گزارش‌هاي فروش با سيستم‌هاي مالي و حسابداري نيز مرتبط شدند. بسياري از افراد معتقد هستند كه يكپارچگي سيستم‌هاي كسب و كار در قالب سيستم برنامه‌ريزي منابع توليدي سرآغازي براي شكل‌گيري سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان مي‌باشد. به عنوان مثال مانتي سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان را، روشي براي برنامه‌ريزي و كنترل موثر تمامي منابع مورد نياز براي تهيه، توليد، بارگيري و ارائه سفارشات مشتري تعريف نموده است. به روشني مي‌توان دريافت كه خواستگاه اين تعريف، سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع توليدي مي‌باشد. گرچه نمي‌توان روند شكل‌گيري سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان از سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع توليدي را انكار نمود، ليكن سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان محدوده وسيع‌تري از توليد و عمليات را شامل مي‌شود. اين سيستم‌ها در حال حاضر علاوه بر بخش‌هاي توليدي در بخش‌هاي خدماتي نيز به صورت گسترده مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
اولين سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان توسط شركت‌هاي نرم‌افزاري بزرگ در آمريكا و اروپا از جمله شركت‌هاي SAP و Peoplesoft توسعه يافتند. شركت SAP سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان خود را حول محور فعاليت‌هاي توليدي و يكپارچگي اين فعاليت‌ها با فرآيندهاي مالي و حسابداري ايجاد نمود. ساير توليدكنندگان نيز محصولات خود را با تمركز بر بخش‌هاي خاصي از كسب و كار توسعه دادند. به عنوان مثال Peoplesoft اولين محصولات خود را با تمركز بر مديريت نيروي انساني ارائه نمود، كه با مرور زمان ساير مدول‌هاي كسب و كار نيز به اين محصول افزوده شد. شركت اوراكل نيز قبل از ورود به عرصه سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان، توليدكننده و عرضه‌كننده سيستم‌هاي مديريت پايگاه داده بود.
سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان به يكي از مهمترين محصولات نرم‌افزاري در جهان تبديل شده‌اند. ايده‌اي كه در سال 1970 توسط شركت SAP شكل گرفت، به يكي از مهمترين محصولات نرم‌افزاري جهان تبديل شد و رويكرد سازمان‌هاي بزرگ را نسبت به پياده‌سازي و استفاده از سيستم‌هاي اطلاعاتي تغيير داد. رواج سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان به دهه 1990 ميلادي برمي‌گردد. در دهه 1990 به خاطر قيمت بالاي سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان و ريسك ناشي از پياده‌سازي اين سيستم‌ها، شركت‌ها و سازمان‌هاي بزرگ تنها بخش‌ها و مدول‌هايي از سيستم برنامه‌ريزي منابع سازمان را نصب و راه‌اندازي مي‌نمودند. فروش سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان در اواخر دهه 1990 به اوج خود رسيد. زماني كه سازمان‌ها با مشكل خطاي هزاره روبرو شدند. در اين زمان بود كه بسياري از سازمان‌هاي بزرگ با پياده‌‌سازي سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان با يك تير دو نشان زدند. اول اينكه سيستم‌هاي اطلاعاتي و عملياتي خود را يكپارچه نمودند و دوم اينكه راه‌حل مناسبي را براي رويارويي با خطاي هزاره بكار گرفتند. پس از گذار از خطاي هزاره، فروش سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان با اندكي ركود روبرو شد. توليدكنندگان اين سيستم‌ها نيز به توليد مدول‌هاي متنوع‌تر و تخصصي‌تر روي آوردند. علاوه بر اين، سيستم‌هاي مناسبي براي شركت‌هاي كوچك‌تر توليد و عرضه شد. توليدكنندگان همچنين با بهبود فرآيندهاي پياده‌سازي سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان، زمان پياده‌سازي آنها را كاهش داده و برخي از مشكلات و معضلات فرآيند پياده‌سازي را مرتفع نمودند. توليدكنندگان به منظور جذب مشتريان بيشتر، قابليت‌هاي پيشرفته‌تري از جمله مديريت روابط مشتريان و مديريت زنجيره تامين را درون سيستم‌هاي خود توسعه دادند. با توسعه قابليت‌هاي سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان، دامنه عملكرد اين سيستم‌ها از محدوده شركت‌هاي تجاري نيز فراتر رفته و بخش‌هاي دولتي و آموزشي نيز به استفاده از اين سيستم‌ها روي آوردند.
موفقيت توليدكنندگان و عرضه‌كنندگان سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان موضوعي انكارناپذير است. گرچه بازار اين سيستم‌ها پس از وقوع خطاي هزاره نتوانسته است به بالاترين سطح خود در آن زمان برسد، ليكن بازار اين سيستم‌ها، هنوز يك بازار بادوام و مستعد رشد و ترقي است. بقاي اين بازار نيز به توانايي توليد‌كنندگان براي ايجاد قابليت‌هاي جديد و بروز خلاقيت و نوآوري در اين حوزه بستگي دارد.
یکی از آخرین فناوری‌های اطلاعاتی در زمینه تحول سازمان‌ها سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP1) است. هدف اصلی در این فناوری نفوذ اطلاعات در تمامی مراحل فعالیت‌های یک سازمان بنگاه اقتصادی است. تا منابع مختلف بتوانند با یکدیگر و رعایت تبادلات منطقی بین هم، خروجی یکپارچه‌ای را ارائه کنند. سیستم‌های اطلاعاتی کارا و یکپارچه که بتوانند همه فعالیت‌ها و وظایف موجود در یک سازمان را تحت پوشش قرار داده واطلاعات لازم و ضروری را به موقع در اختیار استفاده‌کنندگان آن قرار دهند. از ابزارهای مفیدی هستند که سازمان‌ها برای افزایش قابلیت‌ها خود، بهبود عملکرد تصمیم‌گیری بهتر و دستیابی به مزیت رقابتی از آن استفاده می‌کنند. در این میان سیستم‌هاس ERP از آخرین ابزارهای مدیریتی است که قادر است اطلاعات موجود در سازمان را با استفاده از 2IT در تمام حوزه‌های فعالیت سازمان به طور یکپارچه و منسجم جمع‌آوری کند و این اطلاعات و نتایج حاصل از آن در اختیار استفاده‌کنندگان آن در سطوح مختلف سازمان قرار دهند.
مقدمه: سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان یک روند تکامل شکل گرفته‌اند، توسعه فناوری‌های رایانه شکل‌گیری بازارهای جهانی و اهمیت یافتن زنجیره تأمین و ظهور سیستم‌های یکپارچه در سازمان‌های تولیدی مهمترین روندهای شکل‌گیری سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان هستند. تاریخچه بکارگیری سیستم‌های مکانیزه در سازمان‌ها به دهه ۱۹۶۰ میلادی برمی‌گردد. زمانی که اولین سیستم‌های مکانیزه مالی و حسابداری در شرکت‌های تجاری و صنعتی شکل گرفتند. به مرور با توسعه فناوری‌های رایانه کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان نیز با رشد رو به رو شده و سیستم‌های مکانیزه عملیاتی در بخش‌های مختلف سازمان‌ها ایجاد شدند. در دهه ۱۹۷۰ میلادی سیستم‌های اطلاعات مدیریت شکل گرفتند. این سیستم‌ها با بهره‌گیری از اطلاعات سیستم‌های عملیاتی موجود اطلاعات و گزارش‌های مدیریتی مورد نیاز مدیران را فراهم می‌نمودند. این سیستم‌ها با ارائه اطلاعات مناسب مدیران را در ارزیابی کسب و کار خود یاری می‌نمودند. اطلاعاتی که این سیستم‌ها ارائه می‌نمودند در تجزیه و تحلیل‌های بودجه و هزینه مورد استفاده قرار می‌گرفت. با بهره‌گیری از این سیستم‌ها داده‌های سازمان در حجم بسیار زیاد و در قالب سیستم‌های پایگاه داده نگهداری شده و پردازش و تحلیل این داده‌ در سرعتی بسیار بالاتر از پردازش‌های دستی میسر می‌گردید.
1-شکل‌گیری سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان:
در شکل‌گیری فرایند تکاملی بوده است. این سیستم‌ها در واقع تکامل یافته سیستم‌های عملیاتی هستند که در دهه‌های ۱۹۶۰-۱۹۷۰ میلادی توسعه یافتند سیستم برنامه‌ریزی احتیاجات مواد یکی از سیستم‌هایی است که قبل از سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان بوجود آمد. و مقدمه‌ای برای ظهور سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان بود. سرمنشاء سیستم‌های برنامه‌ریزی احتیاجات مواد و مکانیزاسیون فرایندهای مدیریت موجودی می‌باشد. توانایی این سیستم‌ها در مدیریت مؤثر موجودی باعث شد که محدوده فعالیت این سیستم‌ها تمامی منابع سازمان را تحت پوشش قرار دهد. به نحوی که امروزه فعالیت‌های مختلفی از جمله برنامه‌ریزی تولید و خرید و کنترل موجودی مدیریت هزینه برنامه‌ریزی ظرفیت ومدیریت لجستیک در قالب سیستم‌های برنامه‌ریزی احتیاجات مواد صورت می‌گیرد. بکارگیری سیستم‌های برنامه‌ریزی اجتیاجات مواد باعث شد که جریان مواد در سازمان‌های تولیدی تسهیل شده و زمان‌های سیکل تولید و هزینه پشتیبانی مواد کاهش یابد. به علاوه ارتباطات بین واحدهای سازمانی بهبود یافته و یکپارچگی برنامه‌ریزی ایجاد گردد. با توسعه مکانیزاسیون در کسب و کار سیستم‌های برنامه‌ریزی احتیاجات مواد متحول شده و سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع تولید را ایجاد نمودند. این سیستم‌ها به منظور برنامه‌ریزی تمامی منابع مورد نیاز برای تولید مورد استفاده قرار می‌گرفت. با شکل‌گیری این سیستم‌ها بخش عمده‌ای از فرایندهای کسب و کار از جمله برنامه‌ریزی کسب و کار برنامه‌ریزی عملیاتی و برنامه‌ریزی فروش برنامه‌ریزی تولید، زمانبندی تولید و برنامه‌ریزی ظرفیت به صورت یکپارچه مکانیزه شدند. این سیستم‌ها به منظور تهیه گزارش‌های مالی – گزارش‌های بودجه، گزارش‌های فروش با سیستم‌های مالی و حسابداری نیز مرتبط شدند. بسیاری از افراد معتقد هستند که بکپارچگی سیستم‌های کسب و کار در قالب سیستم برنامه‌ریزی منابع تولیدی سرآغازی برای شکل‌گیری سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان می‌باشد.
تعریف سیستم برنامه‌ریزی منابع انسانی: ERP یک راه راه حل سیستمی مبتنی بر فناوری اطلاعات است که منابع سازمان را توسط یک سیستم به هم پیوسته با سرعت دقت و کیفیت بالا در کنترل مدیران سطوح مختلف سازمان قرار می‌دهد تا به طور مناسب فرایند برنامه‌ریزی و عملیات سازمان را مدیریت کنند. ERP ترکیبی از انسان و فناوری و فرایندهاست. یک فرایند پیچیده است که در کشورهای در حال توسعه مانند چین که دارای سرمایه‌های فراوان و همچنین دارای باز مهندسی (مهندسی مجدد) فرایند کسب و کار زیادی است توسعه پیدا کرده است. سیستم‌های ERP در وا قع نرم‌افزارهایی هستند که داده‌های موجود در سراسر یک سازمان را یکپارچه می‌سازند و در زمان مناسب در اختیار کاربرانی قرار می‌دهد که به آن نیاز دارند چنین سیستمی به تمامی افراد یک مجموعه اجازه می‌دهد، تا با هماهنگی با هم کار کنند. حتی اگر میان آنها مرزهای جغرافیای وجود داشته باشد. به این ترتیب ERP محیطی برای بهبود عملکرد تجاری و کسب مزیت رقابتی فراهم می‌کند. ۲٫ کارکردهای سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان به طور کلی نمی‌ توان استاندارد ویژه‌ای برای کارکردهای یک نرم افزار برنامه‌ریزی منابع سازمان ارائه داد. چرا که اغلب به طور خاص برای هر سازمان تهیه می‌شوند و حتی در صورتی که به فروش برسند نیاز به تغییر و هماهنگ‌سازی با مؤسسه کسب و کار ویژه آن دارند. از این رو ممکن است بعضی از نرم افزارها که به عنوان بهترین گزینه برای برخی مؤسسه استفاده می‌شوند تنها بعضی از کارکردهای مطرح شده را در برداشته باشند و با اینکه برخی با داشتم تمامی کارکردهای مطرح باز هم در پاسخگویی و برآورده ساختن نیازهای یک مؤسسه ناتوان باشند. با این حال عمده کارکردهای برنامه‌ریزی منابع سازمان را می‌توان به شرح زیر دسته‌بندی کرد.
توزیع و فروش: کارکردهای توزیع و فروش به دو گروه کلی زیر تقسیم می‌شوند:
الف: اتوماسیون نیروی فروش: کارکردهایی را برای انجام فرایندهای فروش- مانند مدیریت قرار داد، پیش‌بینی فروش و مدیریت سفارش، در اختیار سازمان قرار می‌دهد. تا با ارائه دسترسی بی‌درنگ به اطلاعات فروش وظایفی چون ورود سفارش، تحویل و صدور صورتحساب و همگی بهبود یابند.
ب: مدیریت ارتباط با مشتری: ارتباطات میان مشتری و شرکت را شامل انتخاب محصول خرید و دریافت شکایات خدمات پس از فروش و بازاریابی به سوی یک سیستم تحت مدیریت سوق می‌دهد.٫
2-برنامه‌ریزی تولید: این بخش از نرم افزار با کاهش دوره‌های برنامه ریزی اطلاعات به روز و افزایش بهره‌وری فرایندهای کاری قابلیت تحویل سریع را برای مؤسسه فراهم می‌کند. چنین شیوه‌ای قابلیت به کارگیری در صنایع مختلف را داراست. یکپارچه‌سازی بخش پشتیبانی فروش با سایر بخش‌های زنجیره تأمین این اطمینان را ایجاد می‌کند که کلیه تبادلات مربوط به فرایند پشتیبانی از تدارک مواد وانبارداری تا فروش و توزیع به شکلی تهیه و تنظیم شوند.
3-تهیه تدارک مواد: بخش پشتیبانی تدارک که بعضاً با عناوین مدیریت مواد یا مدیریت انبار یا حتی مدیریت زنجیره تأمین نیز شناخته می‌شود. دامنه‌ای وسیع از توابع یکپارچه را در اختیار دارد. که سبب بهینه‌سازی خرید مدیریت موجودی و عملیات انبار می‌شوند. سطح بالای اتوماسیون در این بخش انجام فعالیت‌های زمانبندی همچون تعیین منبع بهینه تأمین تحلیل و محاسبه قیمت خرده فروشها، صدور سفارشهای خرید، مدیریت فرایند واگذاری اختیار برای تقاضای خرید و پردازش صورتحساب پرداخت را بسیار ساده‌تر می‌کند.
4- مدیریت سازمان و منابع انسانی: این نوع کارکرد در برگیرنده توابعی نظیر مدیریت کارکنان پردازش وقایع تجاری، پردازش مدیریت سازمان، پردازش پرداخت مدیریت حقوق دستمزد است. برنامه‌های کاربردی گوناگونی در این بخش برای تسهیل وظایفی چون استخدام برنامه‌ریزی توسعه کارکنان و ایجاد مشخصه‌های شغل و سیاه‌های تأیید صلاحیت طراحی می‌شوند.
5-برنامه‌ریزی و کنترل تجاری: این بخش دربرگیرنده کارکردهای کنترل هزینه تحلیل سودآوری حسابداری مرکز سود و مدیریت هزینه است. بسته به نوع مؤسسه کنترل هزینه محصول شامل دو فرایند هزینه‌یابی سفارش محصول و کنترل موجودی هزینه است. هزینه‌یابی سفارش محصول و کنترل موجودی هزینه است. هزینه‌یابی محصول دربردارنده تخمین هزینه‌های مواد و یا هزینه‌های موجودی پیش از به جریان افتادن یک سفارش ساخت است. این بخش کاربردی ابزاری برای برنامه‌ریزی هزینه‌ها و تعیین قیمتهاست که هزینه کالاهای تولیدی و نیز کالاهای فروخته شده را برای هر محصول محاسبه می‌کند.
راهبرد انتخابی: این روش به شرکت‌های بزرگ توصیه می‌کند. خیلی از فرایندها را بین بخش‌هایی مختلف به اشتراک نگذارند بلکه در هر بخش نسخه‌ای مجزا از ERP نصب شود و تنها از طریق برخی فرایندهای خاص (مانند نگهداری اطلاعات مالی) مشترک باشند این متداولترین راه است در این حالت هر بخش از سازمان نسخه خاص خودش از ERP را دارد. که سیستمی جدا یا پایگاه داده‌ای جداست. این سیستم‌ها تنها از طریق به اشتراک گذاشتن اطلاعات لازم برای به دست آوردن تصویری کلی از کار همه واحدهای مؤسسه (مثلاً سود وا حدهای مختلف) به هم مربوط می‌شوند یا از طریق فرایندهایی که در همه بخش‌ها تقریباً یکسان هستند (مثلاً مدیریت منابع انسانی) در این روش ابتدا یکی از بخش‌ها که صبر و حوصله بیشتری دارد و در صورت پیش آمدن اشکال به اصل تجارت ضربه نمی‌زند برای راه‌اندازی یک سیستم آزمایشی انتخاب و پس از رفع نقایص ERP در این بخش کار روی بخشهای دیگر آغاز می‌شود. برنامه‌ریزی برای این روش بلندمدت است. یکی از مؤثرترین روش‌های اجرای ERP استفاده از تجربیات شرکت‌های موفق و پیشرو د راین زمینه است آشنایی با تجربیات صدها شرکت برتر در اقتصاد جهانی و به کارگیری هزاران روش و فرایند نوین موجب گشایش بسیاری از گره‌های کنونی سازمانها و ایجاد روش‌های جدید به منظور پیوستن به جمع پیش روان فناوری اطلاعات واستفاده کننده از فناوری‌های مهندسی مجدد و سپس مدیریت روابط مشتری و برنامه‌ریزی منابع سازمان می‌شود.
مزایای پیاده‌سازی سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان: نخستین مزیتی که در کوتاه‌مدت و پس از پیاده‌سازی می‌توان انتظار داشت کاهش هزینه‌های عملیات حسابداری و ثبت وقایع مالی هزینه‌های بازاریابی و پشتیبانی است. از دیگر مزایای به کارگیری ERP می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- ایجاد یکپارچگی سازمانی از بعد اطلاعاتی و افزایش سازگاری در اطلاعات موجود در سازمان
2-پیاده سازی برنامه‌ریزی منابع سازمان با ایجاد ستون فقرات قوی از انباره داده‌ها، این سیستم‌ها دسترسی بهتر و سریعتر به داده‌ها را برای مدیریت امکان‌پذیر می‌سازد و به این ترتیب مدیر می‌تواند برای تصمیم‌گیری سرعت به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشد.
3-افزایش شفافیت و ردگیری فرایند تولید برای مشتری افزایش قابلیت متناسب برای مشتری و تطبیق بیشتر با نیازهای وی و افزایش رضایتمندی مشتری در تمام فرایندهایی که وی با آنها درگیر است. از لحظه سفارش تا دریافت و حمل و نقل محصول از مزایای دیگر آن است.
مهمترین مزیت برنامه‌ریزی منابع سازمان بهبود هماهنگی بین بخش‌های سازمان و افزایش کارآیی فرایندهاست. استاندارد سازی فرایند سازمانی براساس بهترین تجربیاتی که شرکتهای عرضه کننده نرم افزار از سازمانهای مختلف به دست آورده‌اند. امکان و یا تسهیل توسعه سیستم‌ها و فناوری‌های جدید از جمله تولید بهنگام توسعه زیر ساختهای لازم به منظور وارد شدن به بحث بازرگانی الکترونیک پشتیبانی از برنامه‌ریزی استراتژیک از مزیت‌های دیگر است.
سازگاری سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان با تجارت الکترونیک: نرم افزارهای برنامه‌ریزی منابع سازمان پیچیده‌اند و برای استفاده عمومی ساخته شده‌اند آنها فرض می‌کنند کسانی که سفارشها را پیگیری می‌کنند فقط کارکنان مؤسسه شما هستند که برای استفاده از این سیستم آموزش دیده‌اند. امّا اکنون مشتریان و کارپردازان شما هم خواستار دسترسی به همان اطلاعات از طریق وب سایت شما هستند. چیزهایی مثل وضعیت سفارش، فاکتور و … یکی از مهمترین مشکلات یکپارچه‌سازی برنامه‌ریزی منابع سازمان و تجارت الکترونیک این است که اینترنت هیچ وقت نمی‌ایستند نرم افزارهای برنامه‌ریزی منابع سازمان بزرگ و پیچیده هستند و به نگهداری احتیاج دارند. وصل کردن مستقیم سایت وب به ERP راه خوبی نیست. چون باعث می‌شود در مواقعی که ERP برای نگهداری و تعمیرات غیر فعال است وب سایت هم کار نکند. اغلب کهنه‌کاران تجارت الکترونیک ارتباط بین ERP برای نگهداری و تعمیرات غیر فعال است برنامه تجارت الکترونیک به کارش ادامه دهد. برای حل مشکلات این ارتباط نرم افزارهای میان افزار ایجاد شده‌اند. این ابزارها نقش مترجم را ایفا می‌کنند. یعنی اطلاعات را از ERP می‌گیرند و آن را به فرمتی تبدیل می‌کنند که نرم افزار تجارت الکترونیک بتواند از آن استفاده کنند.
جایگاه ERP در لایه‌های نرم افزاری و سیستم‌های اطلاعاتی: ERP ها بر پایه استفاده از سیستم‌های مدیریت پایگاه داده‌ای رابطه‌ای (RDBMS3) طراحی شده‌اند این بدین معنی است که برای استفاده از ERP باید تمامی ساختارهای اطلاعاتی سازمان تعریف شده باشد و هیچ خلاء اطلاعاتی در لایه‌های سیستم پردازش، مبادلات سازمان وجود نداشته باشد. علاوه بر آن پیوستگی اطلاعات نیز وجود داشته باشد یعنی اینکه کلیه بخشهای اطلاعاتی ERP باید تدارک دیده شود. و در آن صورت می‌توان گفت ERP جز نرم‌افزارهای پایه برای تجارت الکترونیک است. ظاهر اینکه پایه و اساس سیستم‌های درون سازمانی RSBMS ها هستند و ERP ها مجموعه فرایندهای سازمانی هستند. که براساس RDBMS ها تهیه و تنظیم شده‌اند و در آنجا که فرایندها تقریباً در سازمانها و صنایع مشابه به صورت استاندارد و یکسان هستند. پس کمک بسزایی جهت رسیدن به این سازمانها به سیستم‌های برون سازمانی SCM و CRM می‌کنند.
تفاوت سیستم‌های اطلاعات مدیریت با سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان: ERP را باید جدیدترین ابزار موجود تکامل یافته سیستم‌های اطلاعات مدیریت دانست و مبنای کارکرد آن را تفکر فرآیندی به جای ساختارهای وظیفه‌ای توجه و تبدیل خواسته‌های مشتری به داده‌های کمّی در جهت افزایش رضایت مشتریان عنوان کرد. ERP می‌کوشد تا تمام فرایندهای سازمان به صورت یکپارچه و با نگرش فرایندی با هم مرتبط باشند. ERP علاوه بر یکپارچگی گزینه‌های برتر را نشان می‌دهد به همین دلیل غول‌های نرم افزاری از تمامی مراحل همچون تولید و پخش و توزیع مثالهایی دارند که در نسخه‌های خود به سازمان‌ها ارائه می‌دهند و فناوری از طریق این سیستم‌های جدید نرم افزاری وارد سازمان می‌شود. سیستم ERP به صورت کامل سطوح مختلف سیستمی سازمان را پوشش می‌دهد به این صورت که هسته مرکزی پوشش دهنده سطوح سیستم پردازش مبادلات و سیستم‌های مدیریت است و ابزارهای تحلیل و تجزیه تجاری پوشش دهند. سطوح سیستم‌های پشتیبانی از تصمیم و سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت اجرایی سازمان هستند. البته لازم به ذکر است که این تقسیم‌بندی چندان شفاف نبوده و مرز مشخصی بین این سطوح و دو بخش اصلی ERP قابل ترسیم نیست و همپوشانی‌هایی در این بین وجود دارد.
توسعه سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان: توسعه اینترنتی تأثیر عظیمی بر جنبه‌های مختلف فناوری اطلاعات و از جمله سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان گذاشته است. بنابراین سیستم‌های ERP بیشتر مبتنی بر اینترنت شده‌اند. در چنین محیطی (اینترنت) که دسترسی به منابع سیستمی از هر جا و در هر زمان امکان‌پذیر است. فروشندگان ERP نیز توانسته‌اند سیستم‌های ERP خود را توسعه دهند و با بخشهای کسب و کار جدید از جمله مدیریت زنجیره تأمین مدیریت ارتباط با مشتری اتوماسیون نیروی فروش برنامه و نیروی زمانبندی پیشرفته هوش کسب و کار و قابلیتهای کسب و کار الکترونیک یکپارچه کنند. راه حل‌های مبتنی بر اینترنت سبب شده است که رضایت مشتریان فرصتهای فروش و بازاریابی افزایش و روش‌های پرداخت بهبود یابد.
مفهوم فناوری اطلاعات (IT): فناوری اطلاعات از دو واژه (information) یعنی اطلاعات و (technology) یعنی فناوری ترکیب یافته است . اطلاعات عبارت است از هر چیزی که با آن سر و کار داریم و ما را نسبت به حوادث، مسایل و موضوعات و امور مختلف یا افراد آگاه می‌کند. بین اطلاعات و داده یک تفاوت اساسی وجود دارد. در واقع حقایق و ارقام خام پردازش نشده را داده می‌گویند که برای کار تقریباً بی‌معنی هستند. مانند تعداد کارگران و تعداد ساعات کارکرد آنها. امّا وقتی داده‌ها مورد پردازش قرار می‌گیرند. تبدیل به اطلاعات می‌گردند که برای افراد مختلف معنادار می‌شوند. بطور خلاصه می‌توان فناوری اطلاعات را این‌گونه بیان نمود: فناوری جدید است که دستیابی، انتقال، پردازش، نگهداری و تبادل اطلاعات را آسان و به سهولت در دسترس انسان قرار می‌دهد که دارای ویژگی‌های زیر می‌باشد:
الف: مواد اولیه آن داده‌ها و اطلاعات می‌باشد.
ب: موتور محرکه آن، رایانه، شبکه‌های الکترونیکی است.
ج: محصول نهایی آن، غیرقابل رؤیت و لمس ناشدنی است.
د: تولید آن محدود و به موقعیت خاص مکانی نیست.
ضرورت توجه به فناوری اطلاعات در امر آموزش: جهان امروز در موقعیتی به فعالیت خود ادامه می‌دهد که تغییرات سریع علمی و فناوری بر تمام جنبه‌های زندگی انسان عصر جدید تأثیر گذاشته است. چالش‌های علمی، پیچیدگی مشاغل و سیستم‌های ارتباطی آن چنان در حال تحول‌اند که دیگر نمی‌توان با طرز تلقی گذشته و رویکردهای سنتی به فرایند تربیت نسل جوان اندیشمندت (تافلر، ۱۹۸۰) در کتاب موج سوم ضمن تحلیل مراحل تحول در تاریخ تمدن بشر به تحلیل آفرین مرحله از تحول، یعنی پیدایش عصر فراصنعتی می‌پردازد. عصری که از اواسط قرن حاضر شروع شد و با عصر اطلاعات را به ارمغان آورده است. مجموعه شواهد و نتایج آموزشی مؤید آن است که در آستانه‌ی قرن بیست و یکم امکان ندارد. مفروضات گذشته که تعلیم و تربیت گذشته دیگر امکان حل مسایل عصر اطلاعات را ندارد و نمی‌تواند نسل جوان امروز را برای جهان پیچیده‌ای که در انظار آنهاست، آماده کند. که در عصر اطلاعات و دوره فراصنعتی انتقال اطلاعات بازسازی و بازآفرینی دانش به دلیل رخدادهایی همچون انفجار دانش، سرعت تغییر و تحول نظریه‌های علمی حضور ماشین‌های هوشمند در عرصه تعلیم و تربیت از همه مهم‌تر پذیرش عدم قطعیت معرفت علم نه امکان‌‌پذیر است و نه چنین ضرورتی اساس می‌شود. علاوه بر این تحقیقات علمی انجام شده بر افزایش بهره‌وری آموزش از طریق غنی‌سازی محیط‌های آموزش با استفاده از فناوری‌های جدید تأکید دارد. همانطور که می‌دانیم امروزه اطلاعات نقش کلیدی در توسعه و پیشرفت جوامع ایفا می‌کند و در شرایط کنونی دستیابی به دانش نوین و مدیریت آن امکان توسعه و پیشرفت را برای اکثر جوامع فراهم نموده است. بنابراین زندگی در دنیای کنونی نیازمند آموزش و پرورش مبتنی بر دانایی، تحقیق و نوآوری است و استفاده از فن‌آوری‌های جدید ارتباطی ما را در این امر یاری می‌کند، سبب عوامل زیر می‌شود.
1- ارتقای کیفیت فرایند یاددهی – یادگیری
2- ایجاد فرصت‌های یادگیری برابر
3- توجه به تفاوت‌های فردی
4- کمال بخشیدن به خود و محیط پیرامون می‌گردد.
بررسی‌های اخیر فن‌آوری اطلاعات را یکی از عوامل تولید دانسته به منزله دارایی محسوب می‌کند به طوری که هزینه‌های مترتب بر آن نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. وقتی برخی آن را جز اصلی عوامل تولید می‌دانند به عبارت دیگر فن‌آوری اطلاعات را منبعی برای افزایش توان بهینه‌سازی عواملی چون نیروی انسانی ابزار سرمایه تلقی نمود، و نتیجه‌گیری می‌کنند که بدون این منبع ارزشمند عوامل مذکور به صورت استاتیک عمل خواهد کرد و حرکت پویایی نخواهند داشت.
نقش IT در شکست اغلب پروژه های برنامه‌ریزی منابع سازمان: در ساده‌ترین سطح ERP مجموعه‌ای از بهترین عملیات برای انجام وظایف مختلف در سازمان است که این وظایف مثلاً شامل مالی تولید انبار است. برای اینکه از نرم افزار چیز بیشتر یبه دست آورید. باید افراد داخل سازمان خود را متقاعد به انطباق با روش‌های کاری نرم افزار کنید. اگر افراد در بخش‌های مختلف (که از ERP استفاده خواهند کرد) قبول نداشته باشند که روش‌های کاری که داخل نرم افزار گنجانده شده بهتر از روش‌های مرسوم و جاری است، در استفاده از نرم افزار مقاومت می‌کنند. و بخش فناوری اطلاعات را مجبور به تغییر نرم‌افزار به منظور تطبیق با فعالیت‌های مرسوم و جاری خواهند کرد. اینجاست که پروژه‌های ERP دچار شکست می‌شوند و جنگ‌های درون سازمانی پیرامون نحوه نصب نرم افزار شیوع پیدا می‌کند. بخش IT درگیر تلاش‌های گرانقیمت و طولانی برای سفارشی‌سازی نرم افزار می‌شود. تا خواسته‌های افراد می‌کنند. قدرتمند تجاری را برآورده سازد. این سفارش‌سازی‌ها ماهیت اصلی نرم افزار را ناپایدار و نگهداری آن را نیز بعد از شروع به کار آن مشکل می‌سازند. اما واحد IT بخوبی و بسرعت می‌تواند اشکالات را در بیشتر موارد حل کند و به علاوه تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ می‌توانند از سفارشی‌سازی ERP امتناع کنند. هر فعالیت تجاری متفاوت و مجبور به داشتن روش‌های خاص خود است. که این روشها را فروشنده به هنگام ایجاد نرم افزارش در نظر نگرفته است، اشتباهی که شرکت‌ها می‌کنند، این است که فکر می‌کنند، عوض کردن عادات افرادشان از سفارشی‌سازی نرم افزار ساده‌تر است. در صورتی که چنین نیست مجبور کردن افراد به استفاده از نرم افزار برای بهبود روش‌های کارشان چالش بسیار مشکلتری است. اگر شرکت شما نسبت به تغییرات مقاوم باشد. آنگاه در پروژه ERP شما بیشتر احتمال شکست وجود دارد.
نتیجه‌گیری: سازمان‌ها، در دنیای تجاری امروز نیازمند برنامه‌ریی برای منابع سازمانی خود در تمام سطوح مدیریتی هستند با توجه به روند رو به گسترش جهانی شدن و پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا و افزایش رقابت در بازارهای جهانی شرکت‌ها ناگزیر به پیوستن به بازارهای جهانی خواهند بود. برای انجام این کار وجود آمادگی لازم از جهات مختلف امری ضروری به نظر می‌رسد. از مهمترین ابزارهای مورد استفاداه جهت کسب این آمادگی می‌توان به عامل فناوری اطلاعات و ارتباطات اشاره کرد که با استفاده از آن قادر خواهیم بود هر چه سریعتر این مسیر را طی کنیم. IT به عنوان اصلی‌ترین زیر ساختار سیستم‌های تجاری توسعه یافته است. از این رو لازم است صنایع مختلف برای پیاده سیستم های برنامه‌ریزی پیشرفته اقدام به تبیین استراتژی‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در زمینه توسط IT کنند. که نتیجه نهایی آن کسب مزیت‌های رقابتی و دستیابی به استانداردهای جهانی کیفیت است. یکی از ابزارهای مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات که نقش مهمی در یکپارچگی اطلاعات و عملیات موجود در مؤسسات دارد و نهایتاً با استفاده از امکانات خاص زمینه را برای پیوستن به بازارهای جهانی فراهم می سازد. سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان یا ERP هستند که در حال حاضر به عنوان یکی از آخرین ابزارهای برنامه‌ریزی و مدیریت در جهان مطرح‌اند. ERP با پوشش دادن شکاف‌های اطلاعاتی در سراسر مؤسسه فعالیت‌های اساسی آن را بهبود می‌دهد. به این منظور که بستر لازم برای یکپارچه کردن کامل درون و برون بخشهای شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که در قالب یک مؤسسه از مدیریت واحدی برخوردارند فراهم آید بدین ترتیب قابلیت سازگاری در محیط‌های در حال تغییر تسهیل شده و مؤسسه نسبت به واکنش سریع به نیازهای تغییر یافته و جدید توانمند می‌شود. این سیستم‌ها قادرند با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات سیستم‌ها و عملیات موجود در سازمان‌ها را یکپارچه کنند و در قالب یک پایگاه اطلاعاتی واحد در دسترس قرار دهند.








ERP (برنامه ریزی منابع سازمانی) چیست ؟
کلمه ERP در اصل مخفف واژگان Enterprise Resource Planning یا سامانه تخصیص منابع سازمان است که طیف وسیعی از فعالیتهای مختلفی را که به بهبود عملکرد سازمان منتهی می شود در بر دارد. ERP توسط برنامه های کاربردی که شامل چندین زیربرنامه کاربردی دیگر است پشتیبانی می شود بطوریکه فعالیتها را در گستره واحدهای عملیاتی سازمان یکپارچه می سازد. این فعالیتها می تواند بازه وسیعی از مدیریت تولید، خرید قطعات، کنترل موجودی انبار، ارسال مواد به واحدهای تولیدی تا ردگیری سفارشات را شامل شود. ERP همچنین می تواند زیر برنامه های کاربردی در زمینه مدیریت مالی و مدیریت منابع انسانی سازمان را هم در بر داشته باشد.

تعریف ERP سیستمی است که دارای اهداف، اجزا و محدوده مشخص و معینی است. در ادامه ERP را بر حسب هر یک از این جنبه ها تعریف می کنیم. هدف ERP – هدف از یک سیستم ERP بهبود و تسریع فرایندهای داخلی کسب و کار سازمان است که برای رسیدن به این منظور عموماً به مهندسی مجدد فرایندهای سازمان نیاز است.

اجزای یک سیستم ERP نرم افزار ERP - هسته اصلی هر سیستم ERP بخش نرم افزار آن است. نرم افزار ERP در عمل بر مبنای زیر برنامه های کاربردی قرار دارد. هر یک از زیر برنامه های کاربردی فعالیتهای عملیاتی بخشی از سازمان را به شکل مکانیزه شبیه سازی می کند. زیر برنامه های معمول نرم افزارهای ERP مدیریت تولید، خرید مواد اولیه، کنترل موجودی انبار،، ارسال مواد به واحدهای تولیدی و ردگیری سفارشات را پوشش می دهد.

فرایندهای کسب و کار کارآمد – فرایندهای کسب و کار سازمان به سه سطح کلی تقسیم بندی می شوند – فرایندهای استراتژیک، کنترلهای مدیریتی و کنترلهای عملیاتی. ERP ها به تدریج به راه حلهای جامعی برای کارآمد کردن فرایندهای سازمان در هر سه سطح مذکور ارتقا یافته اند. بخش عمده ای از موفقیت سیستمهای ERP به یکپارچه کردن فعالیتها در کل سازمان باز می گردد.

کاربران - کاربران سیستمهای ERP می توانند کلیه کاربران سازمان در هر سطحی از هرم سازمانی را شامل شوند.

معمولترین سیستم عامل برای کاربری نرم افزارهای ERP سیستم عامل UNIX می باشد. علاوه بر این Windows NT و Linux دیگر سیستمهای عامل مورد استفاده برای نرم افزارهای ERP اند اما اکثر سیستمهای ERP بزرگ بر مبنای سیستم عامل UNIX قرار دارند. UNIX سیستم عاملی است که در اصل برای استفاده همزمان جندین کاربر طراحی شده و پروتکل ارتباطی TCP/IP را در خود دارد. از دید فنی دلایل زیادی برای توجیه قرارگیری ERP بر روی سیستم عامل UNIX وجود دارد.

محدوده سیستم ERP – محدوده سیستم ERP از محدوده سازمانی که ERP در آن پیاده سازی می شود کوچکتر است. بر عکس ERP ، مرز سیستمهای زنجیره ای تأمین و تجارت الکترونیک از محدوده سازمان فراتر رفته و تا تأمین کنندگان ، شرکا و مشتریان سازمان گسترش می یابد. با این حال، عملاً پیاده سازی بسیاری ا ز سیستمهای ERP مستلزم یکپارچه سازی با سیستمهای اطلاعاتی خارج از محدوده سازمان است.

تاریخچه ERP سیستمهای ERP در اصل تحول یافته سیستمهای برنامه ریزی نیازمندی تولید یا (MRPII) هستند. از منظر کسب و کار سازمان ERP حاصل تلفیق فرایندهای تولید با فرایندهایی است که کلیه ابعاد سازمان را در بر دارند. از منظر تکنولوژیک نیز می توان سیستمهای ERP را تحول یافته سیستمهای قدیمی به معماری سه لایه client-server دانست.

مدیریت و کنترل موجودی انبار مدیریت و کنترل موجودی انبار ترکیبی است از سیستمها و فرایندهایی که موجودی هر کالا درا نبار را در سطح مناسب و معینی نگه می دارند. فعالیتهای مدیریت انبار شامل تشخیص نیازمندیهای انب