با سلام و عرض ادب و احترام خدمت استاد عزیز و گرامی.

وظایف یک ویراستار:
1 – تنظیم‌کننده خبر، 2 - اعمال نکات دستوری (علامت‌گذاری)، 3 – نظارت بر کلیه اخباری که از همة سرویس‌ها وارد می‌شود، 4 – تیترزنی شامل تیتر اصلی، روتیتر، زیرتیتر و سوتیتر، 5 – چیدمان مطلب در صفحات و اولویت‌گذاری آنها، 6 – نقش دروازه‌بانی شامل گزینش اخبار با توجه به خط‌مشی روزنامه یا سازمان

ویژگیهای شخصیتی یک ویراستار:
1 – تسلط به ساده‌نویسی و جذاب‌نویسی، 2 – مسلط به ارکان روزنامه‌نگاری مانند مصاحبه، مقاله، گزارش، تفسیر و خبر، 3 – داشتن اطلاعات عمومی در همة زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و ...

چارت سازمانی یک ماهنامه ساده
سردبیر - دبیر فرهنگی - دبیر اجتماعی - دبیر سیاسی

وظایف قسمت‌های مختلف:
سردبیر صفحات میانی (مقالات – فیچر): مسئول کلیدی مقالات، گزارشها، مصاحبه‌ها و مطالب غیر خبری
سردبیر کل: دروازه‌بانی آخر نشریه – فرمانده و مدیر تحریریه، خط مشی را صاحب امتیاز اعمال می‌کند.
سردبیر اجرایی یا معاون اجرایی: معاون اول سردبیر – عهده‌دار امور اجرایی، هدایت بخش‌های خبری، چیدمان تیترها، نظارت مستقیم به کل صفحات نشریه،
شورای سردبیری: برخی از نشریات، روزنامه‌ها یا سازمانها تشکیلاتی را در تحریریه خود تحت عنوان «شورای سردبیری» در نظر می‌گیرند. در برخی از تشکیلات ممکن است شامل کلیه سردبیران سرویسها باشند و در برخی دیگر ممکن است متشکل از دبیران باشد.
آرشیو متن: مطالب نشریه را بایگانی می‌کند به انضمام مطالب نشریات رقیب
آرشیو عکس: زیر نظر مدیر هنریست و عکسها و فایلها را بایگانی می‌کند.
مدیر هنری: عملیات مربوط به عکس، گرافیک و صفحه‌آرایی
مونیتورینگ: اخبار مربوط به ماهواره‌ها و اینترنت را گرفته و ترجمه می‌کند.

میز ویراستاری:
این میز معمولاً در داخل تحریریه قرار می‌گیرد و نقش پالایش اخبار و مقالات را قبل از رسیدن آن به دست شورای سردبیری یا معاونان سردبیر ایفا می‌کند. در برخی از تحریریه‌ها نیز ویراستاران در درون تشکیلات سردبیر مستقر و به عنوان دستیار سردبیر اجرایی و سردبیر صفحات میانی انجام وظیفه می‌کند. در برخی از تشکیلات نیز معاونان سردبیر در هر یک از حوزه‌های یاد شده کار ویراستاری نهایی را انجام می‌دهند.

وظایف اصلی تحریری و ویراستاری سردبیر:
1 – ویرایش مطالب، 2 – گزینش خبر

نکات اساسی در ویرایش یک خبر:
اولین نکته: اگر خبری از تلکس دریافت شده باشد مطالب زاید و ابتدا و انتهای مطالب را حذف کنیم. اصولاً خبرگزاریها در ابتدا و انتهای خبرهایشان کدگذاریهایی دارند که تاریخ، سابقه، ساعت ارسال و احیاناً بخشهای ارسال‌کننده داخلی را مشخص می‌کند که این مطالب زاید بوده و باید حذف شود.
مبدأ و منبع خبر را حتماً باید در ابتدای خبر قبل از لید زده شود. برای مثال: (تهران – خبرگزاری فرانسه و یا بلافاصله بعد از لید تکرار شود.
3 – در صورتی که خبری اختصاصاً توسط یک گروه تهیه شود نام آن گروه در ابتدای لید آورده می‌شود. مانند گروه سیاسی – یا گروه بین‌الملل –
برخی از روزنامه‌ها بصورت غیرحرفه‌ای عمل می‌کنند بطور مثال گروه بین‌الملل کلیه اخبار ترجمه‌شده خود را از منابع خارجی با ذکر گروه بین‌الملل به چاپ می‌رسانند یا گروه سیاسی نیز به همین شکل عمل می‌کند. از آنجا که صفحات روزنامه بین گروهها تقسیم شده و هر صفحه مشخصاً به گروهی از تحریریه تعلق دارد، تکرار منبع داخلی روی همة خبرها ضرورتی ندارد.
4 – نکته دیگری که در این ارتباط لازم است مورد توجه قرار گیرد بکارگیری نشانه‌ها و علامت‌ها در ارائه مبدأ و منبع خبر است که اغلب نشریات در بکارگیری آن حتی در درون نشریة خود به یک جمع‌بندی اصولی نرسیده‌اند.
تهران – نام خبرگزاری یا روزنامه (ایرنا):
گروه بین‌الملل –
کابل – خبرگزاری فرانسه:
پس از ذکر منبع در مورد ایرنا یا خبرگزاری فرانسه و موارد مشابه باید از نشانة : استفاده کرد چرا اینها مراکزی هستند که خبر را اعلام کرده‌اند. اما در مورد گروهها حتماً باید از خط تیره استفاده نماییم چرا که این گروهها سرویس‌دهنده به خبر هستند. حتی در صورتی که اخبار تولید خودشان را هم منتشر کنند بعنوان مثال هرگز نمی‌نویسیم که (گروه سیاسی ایرنا اعلام کرد). در همین رابطه متن پیام نیز باید با کدگزاری و نشانه‌گزاریهای استاندارد اصلاح شود.
علامتهای تصحیح:
حرف غلط: با علامت مشخص می‌کنید. صرسام = سرسام
جابجایی کلمه : از علامت می‌شود. در بعضی از مواقع می‌توان از علامت نیز استفاده نمود. مثال: وزیران خارجه امور .
افزودن علائم نقطه‌گذاری: از این علامتها استفاده می‌کنیم.
مثال وزیران کشور بهداری راه و ترابری.
افزودن کلمه یا جمله: از علامت استفاده می‌کنیم.
نقطه پایان جمله : مثال: گفت‌وگوهای صلح در کابل صورت گرفت. اگر جمله ادامه داشته باشد از علامت استفاده می‌کنیم.
آغاز کردن از سر خط: برای جدا کردن دو پاراگراف از همدیگر از علامت استفاده می‌شود.
برای جدا کردن از علامت / استفاده می‌شود. مثلاً میتوان. در جدا کردن کلماتی که نزدیک به هم نوشته باشند نیز می‌توان از این علامت استفاده کرد مانند: دراختیار
علامت اتصال: ممکن است یک کلمه بینشان فاصله افتاده یا دو کلمه بینشان خیلی فاصله افتاده باشد. مثال: روزنامه نگاری.
علامت پایان خبر: وقتی خبر را می‌نویسیم و تمام می‌شود علامت خبر # را می‌گذاریم.
اتصال ادامه مطلب: برای اتصال از علامت استفاده می‌شود.
سیاه کردن: وقتی می‌خواهیم بگوییم کلمات یا لیدی مهم است از علامت
روبرو استفاده می‌شود. بعضی از روزنامه‌ها علامت قرمز را نیز می‌گذارند.
علامت حذف کردن: به دو شکل یا نشان داده می‌شود.
مثال: این روزنامه . به ( نقل از « منابع موثق .....
زمانی که تعداد حروف و کلمات پشت سر هم اضافه و زاید باشد.

مثال: این در حالی است که این در حالی است که نیروی انتظامی. کافی است یک خط تیره روی آن بکشید و برای آنکه حروفچین ادامه مطلب را گم نکند آن را با خط و فلش راهنمایی کنید.
اگر مطلبی را حذف کردید و پشیمان شدید: بهتر است با استفاده از علامت ابرو به شکل زیر عمل
کنید. مثال: می‌توان از طریق گلکاری و کمربند سبز از گسترش شهر جلوگیری کرد.
حتماً شروع نخستین جمله خبر که همان لید است از اهمیت فراوانی برخوردار است و باید حتماً چیکدة مهمترین بخش خبر باشد.
با حذف کلمات زاید و افزودن کلمات لازم جملات را تعدیل کنید.
جملات و پاراگرافهای اضافی را از خبر حذف کنید.
غلط‌های املایی و انشایی را اصلاح کنید زیرا چاپ غلط‌های املایی و انشایی علاوه بر ترویج غلط‌نویسی در جامعه اعتبار نشریه را از بین می‌برد.

تیتــر زنــی
نکاتی که در ویرایش تیتر یک ویراستار باید به آن توجه کند.

1 – تیتر باید جامع و مانع باشد
تیتر مطلب باید با موضوع پیام مرتبط و جامع باشد. بطور مثال: اگر قرار است فردا آزمون دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شود نمی‌توانیم دانشگاه آزاد را از تیتر حذف کنیم؛ چرا که این دانشگاه رقیب دولتی دارد و ممکن است در صورت حذف آن، خواننده تیتر گمراه شود.
به مثالی دیگر توجه کنید:
«نیوزویک: مطبوعات آمریکا اعتبار خود را از دست داده‌اند.»
با مطالعه این تیتر ویراستار باید متوجه شود که این جمله اظهار نظر شخصی یک خبرنگار است. بنابراین نمی‌توان آن را بصورت مستقیم به کل مجله نیوزویک تعمیم دهیم. بنابراین این جمله جمله مناسبی برای تیتر نخواهد بود.

2 – تیتر نباید مبهم باشد
ابهام در تیتر بطوری که مخاطب را از اصل موضوع دور سازد و یا حاوی پیام مورد نظر نباشد و یا به سهولت ایجاد ارتباط با مخاطب خلل وارد کند جایز نیست. به مثال زیر توجه کنید:
یلتسین: گورباچف اکنون مرد دیگری است
اکنون مرد دیگری است یعنی چه؟ آیا مرد سازشکاری است؟ آیا مرد خوبی است؟ خرابکار است؟ محافظه‌کار است و یا مفهومهای اینچنینی ممکن است در ذهن تداعی شود. اگر چه عده‌ای معتقد هستند که این نوع ابهام در تیتر ممکن است جذابیت بیشتری را برای مخاطب ایجاد کند و گاهاً جزو اعمال حرفه‌ای تیترزنی محسوب شود، اما روزنامه‌نگار حرفه‌ای و کسانی که در این بخش دارای ذوق لازم هستند حد و مرزهای این دو مقوله‌ را به خوبی می‌شناسند و رعایت می‌کنند.

3 – تیتر نباید شعار باشد.
افراد مبتدی عموماً تیتر را با شعار اشتباه می‌گیرند و مهمترین موضوعات را با ناشیانه‌ترین شکل بکار می‌گیرند.
در پی تحولات مهم در بخش نفت و گاز کشور پالایشگاه ولی‌عصر آمادة بهره‌برداری شد
کنگان؛ عظیم‌ترین پالایشگاه خاورمیانه

این تیتر شعار است. اگر چه نویسنده سعی کرده است با روتیتر آن را تکمیل کند اما بزرگی تیتر که در همان لحظه اول به چشم می‌آید شعاری بودن آن را به نمایش می‌گذارد و نمی‌تواند بخوبی پاسخگو و اطلاع‌رسان چنین رویداد مهمی باشد.
در چنین مواقعی اهمیت موضوع بیش از آن است که به بهانة کوتاه کردن و درشت‌نمایی و یا زیباسازی محتوای چنین تیتری را مورد تهدید قرار دهد. بجای تیتر فوق می‌توان از این تیتر استفاده نمود.
«عظیم‌ترین پالایشگاه گاز خاورمیانه در کنگان به بهره‌برداری رسید.»
اگر چه این تیتر دارای کلمات بیشتری است اما روشن و بیان‌کنندة اصل واقعه و رویداد است و تأثیرگذاری آن بر روی مخاطب به مراتب بیشتر است.

4 – تیتر باید مفهوم باشد.
تیتر باید به سادگی تمام نوشته شود بطوری که براحتی قابل درک باشد. به تیتر زیر توجه کنید:
توسط دیوان عدالت اداری
رأی لغو امتیاز نشریه پیام دانشجو باطل شد
بالاخره چه شد؟ احتمالاً شما هم با یکبار خواندن آن متوجه موضوع آن نشدید و یا حداقل مفهوم اصلی به سرعت در ذهنتان تداعی نشد. این تیتر فوق را می‌توان به سادگی تیتر زیر نوشت:
دیوان عدالت اداری اعلام کرد
نشریه پیام دانشجو می‌تواند منتشر شود

5 – با فعل یا بدون فعل
در مورد این موضوع که آیا باید دارای فعل باشد یا نباشد توصیه این است که شما تأثیرگذاری تیتر و ضرباهنگ تیتر را مد نظر قرار دهید. از آنجا که برخی تیترها بدون فعل جنبه شعاری پیدا می‌کنند و نمی‌توانند بخوبی پیام مورد نظر را منتقل کنند برخی از استادان علوم ارتباطات آن را کاملاً نفی می‌کنند و تأکید دارند که تیترها حتماً دارای فعل باشند.
اگرچه این مورد را نمی‌توان نادیده گرفت اما باید گفت گاهی تأثیرگذاری کلمات در یک تیتر بدون فعل بیشتر از مشابه آن با فعل است. بنابراین با رعایت کلیه اصول باید قبل از توجه به فعل جمله اثربخشی و در نهایت انتقال هر چه بهتر مفهوم پیام با توجه محتوای آن مورد نظر باشد. به 2 نمونة زیر توجه کنید:
تیتر اول: «تجاوز زمینی، هوایی و دریایی اسرائیل به لبنان»
تیتر دوم: «اسرائیل لبنان را از زمین، هوا و دریا مورد حمله قرار داد.»
اگر دقت کنید تیتر دوم که دارای فعل است و تعداد کلمات آن بیشتر است ضرباهنگ و تأثیرگذاری بیشتری را نسبت به تیتر اول به نمایش می‌گذارد. به دو نمونة دیگر توجه کنید:
تیتر اول: «نیروی انتظامی به محتکران و سارقان مسلح هشدار داد»
تیتر دوم: «هشدار نیروی انتظامی به محتکران و سارقان مسلح»
اینبار برعکس نمونة اول تیتر بدون فعل زهر بیشتری دارد و تأثیرگذاری آن به مراتب بیشتر از تیتر اول است.

6 – رعایت ایجاز در تیتر
تیتر پیام با در نظر گرفتن محتوا هر قدر کوتاه‌تر نوشته شود، بهتر است. تیترهای طولانی علاوه بر آنکه زیبایی بصری صفحات نشریه را تحت تأثیر قرار می‌دهند، به برداشت مخاطب از پیام و ماندگاری تیتر در ذهن خوانندگان نشریه نیز لطمه می‌زند. به عبارتی دیگر تیتر در نگاه اول باید مانند عکس در نظر خواننده ایجاد تصویر کند. به تیتر کیلومتری زیر توجه کنید:
«رییس جمهوری اعمال فشار آمریکا را بر کشورهای مختلف برای عدم همکاری با ایران در زمینه استفاده
از تکنولوژی هسته‌ای در مقاصد غیر نظامی محکوم کرد»
تیتری پر از دست‌انداز و طولانی، نفس‌گیر و خسته‌کننده است و یا به عبارتی ساده‌تر وقتی خواننده به انتهای تیتر می‌رسد ابتدای آن را فراموش می‌کند. این تیتر می‌توانست با آوردن یک رو تیتر موزون‌تر به نظر آید. مانند:
در پی اعمال فشار واشنگتن به کشورهای مختلف برای همکاری نکردن با تهران
رییس جمهوری مخالفت آمریکا با ایران را برای دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای غیرنظامی محکوم کرد

ویرایش تیتر هنگام صفحه‌آرایی

1 – تناسب اندازه تیتر و حجم مطلب: گاهی اوقات صفحه‌آرا برای پر کردن صفحه مجبور می‌شود تیتر مطلبی را درشت کند. باید مراقب بود که اندازة تیترها بویژه در اخبار کوتاه به حدی درشت نشود که تناسب خود را نسبت به حجم مطلب از دست بدهد. به عنوان مثال ممکن است خبر دارای حجم کمی باشد اما فونت تیتر آنقدر درشت زده شده باشد که اندازه تیتر با حجم مطلب برابر شود. در چنین شرایطی بهتر است اندازه تیتر را کوچک کنیم.

2 – شکستن تیتر بیش از حد جایز نیست: برخی از مواقع کلمات تیتر در سطرهای متعدد زیر هم قرار
می‌گیرد و تناسب موزون خود را از دست می‌دهد و ضمناً مطالعه آن نیز مشکل می‌شود. در چنین صورتی یا باید تیتر را با استفاده از رو تیتر کوتاه کنید. یا اینکه در صفحه‌آرایی آرایش مطلب را از یک ستونی به دو ستونی یا بیشتر تغییر دهیم.

3 – مراقبت از مفاهیم در تیترهای چندسطری: اغلب تیترهایی که در نشریات مورد استفاده قرار می‌گیرد از نظر شکلی چند سطری است. ویراستاران و سردبیران هنگام کنترل نهایی باید به نارسایی‌هایی که در برخی از مواقع از چند سطری شدن تیتر پیش می‌آید جلوگیری کند. مثال
در برخی از مواقع نیز مراقبت نکردن از مفاهیم در تیترهای چند سطری بار معنایی آن را تغییر می‌دهد. مانند:
که بهتر است کلمه حسابی در سطر بالا مورد استفاده
قرار گیرد، زیرا در غیر این صورت ممکن است از تیتر
قبل این برداشت صورت بگیرد که پیکر دکتر حسابی درست و حسابی برگزار شد.

4 – مراقبت از تفکیک اصولی واژه‌ها (اسامی خاص داخل گیومه): در برخی از موارد به علت نوع حروفی که برای تیتر انتخاب می‌شود ثقیل بودن واژه‌ها یا بیگانه بودن آن برای مخاطب و یا تداخل حروف از نظر حروفچینی خواندن تیتر را مشکل می‌کند. مانند «بیش از 100 قاضی و دادیار پرواز کار برکنار شدند» با مطالعه دقیق‌تر متوجه می‌شویم که بیش از 100 قاضی و دادیار «پرو» از کار برکنار شدند.
در این مواقع به جهت بیگانگی واژه‌ها و انتخاب حروف، مطالعه آن کمی دشوار است. در چنین مواقعی باید اسامی خاص را داخل گیومه قرار داد و یا با رعایت فاصله بین کلمات آنها را از یکدیگر تفکیک کرد.

5 – ویرگول را از پایان سطر حذف کنید
پیــکر پروفسور
حسابی تشییع شــد
برخی مواقع تیترها به دلایلی که ذکر آن رفت از یک سطر به دو سطر یا بیشتر تقسیم می‌شود. باید مراقب بود که هنگام شکستن سطرها، اگر ویرگول در پایان سطر قرار گرفت حذف شود، چرا که مکثی که برای خواننده پس از پایان سطر تا شروع سطر بعدی پیش می‌آید اثربخشی ویرگول را خواهد داشت. مثال:
نادرست: تظاهرکنندگان معترض، مجلس بلغارستان را به آتش کشیدند
درست: تظاهرکنندگان معترض
مجلس بلغارستان را به آتش کشیدند
عوامل موثر در شیوه‌های تیترنویسی

1 – خط مشی رسانه:
خط مشی رسانه را اصولاً صاحبان نشریه و مدیران مسئول یا سردبیران تعیین می‌کنند. برخی از نشریات سعی می‌کنند در چهارچوب‌های رسمی‌تر با لغزندگی کمتر حرکت کنند و از تیترهای غلوآمیز یا جنجالی پرهیز کنند، مگر آنکه جنجال فی‌نفسه در درون خبر باشد. اگر چه برای تعیین خط‌مشی نشریات در این رابطه باید یک دوره آن را مورد بررسی قرار داد، اما مقایسه تیتر دو روزنامه درباره یک واقعه می‌تواند تا حدودی در روشن شدن این موضوع کمک کند.
به این خبر توجه کنید: «جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن در بیست و سومین جشنواره بین‌المللی قاهره با عنوان شاهزاده باکت آتون بر پگاه آهنگرانی بخاطر بازی در فیلم دختری با کفش‌های کتانی داده شد.»
حال به تیترهایی که دربارة این خبر در روزنامه‌های مختلف زده شده است دقت کنید:
جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن جشنواره قاهره به سینمای ایران
پگاه آهنگرانی جایزه بهترین بازیگر نقش اول جشنواره قاهره را ربود.
مصری‌ها الهه باستانی خود را به دختری با کفش‌های کتانی دادند.

2 – نوع و جنس نشریه:
نشریات اصولاً در طبقه‌بندی‌های متعارف از نظر طیف مخاطبان دارای روحیات متفاوتی هستند. مثلاً نشریات اقتصادی و یا سیاسی به جهت نوع مخاطبان و انتظارات آنان با نشریه عامه‌پسند مانند نشریات ورزشی، حوادث و اجتماعی متفاوت هستند و طبعاً هر قدر روزنامه‌ها به سمت عامه‌پسندی بیشتر حرکت کنند تیترهای استنباطی و جنجالی همراه با ایهام در آنان بیشتر است. به مثال زیر توجه کنید:
ممکن است تیتر ورزشی اظهارات مدیر عامل باشگاه استقلال تهران در صفحه ورزشی یک روزنامه سیاسی – اجتماعی به شکل زیر بروز کند:
روتیتر: مدیرعامل باشگاه استقلال
تیتر اصلی: تیم ملی حقوق استقلالی‌ها را ضایع کرد.
به تیتر همین خبر در یک روزنامه ورزشی توجه کنید. این روزنامه برای جذابیت بیشتر و ایجاد کشش در خواننده همین اظهارنظر را به صورت استنباطی با سمت و سوی جنجالی آن مورد استفاده قرار می‌دهد.
تیتر: «استقلال یقه تیم ملی را گرفت.»

۳ – نوع پیام
در این مورد باید توجه کنیم که آیا پیامی که مقابل روی ما قرار دارد خبر است، گزارش است، مقاله، تحلیل و یا تفسیر است. هر کدام از این گزینه‌ها ماهیت و طبیعت خاص خود را دارد. بطور مثال برای مقالات تحلیل‌ها و تفاسیر ترجیحاً تیترهای دوکلمه‌ای و حتی یک کلمه‌ای توصیه می‌شود در حالی که در مورد اخبار انتخاب اینگونه تیترها به جز در موارد استثنا پذیرفته و جایز نیست و نمی‌تواند گویای همة پیام باشد و باید به این نکته نیز توجه کرد که هر قدر تعداد کلمات تیتر بیشتر شود کاربردهای استثنایی آن محدود می‌شود. بطور مثال تیترهای دو کلمه‌ای اگر چه در مقالات و تفاسیر کاربرد بیشتری دارد اما در خبر نیز به تناسب مورد استفاده قرار می‌گیرد و چنانچه اصولی استفاده شود تولید تیترهای ماندگار می‌کند. مانند تیترهای فراموش نشدنی «شاه رفت؛ امام آمد».

4 – جنس پیام
فارغ از اینکه پیام مورد نظر خبر، گزارش، مصاحبه یا مقاله است جنس پیام نیز مورد توجه قرار دارد. آیا در مقابل ما یک موضوع سیاسی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، هنری و یا حادثة شهری قرار دارد؟ هر کدام از این مقوله‌ها همانطور که در نثر خود دارای ویژگی‌های خاص خود هستند در تیتر نیز دارای انعطاف‌پذیری‌های مرتبط به خود هستند.
تیتر مربوط به خبر «ارتش اسرائیل به جنوب لبنان حمله کرد» به عنوان یک خبر خارجی و سیاسی ممکن است جای زیادی برای تغییرات نداشته باشد در حالی که تصادف دو اتوبوس در جادة هراز که منجر به کشته‌شدن تعدادی مسافر شده است چنین نیست. جنبة احساسی خبر دوم فضای مساعدتری برای کارکردن روی تیتر ایجاد می‌کند. به مثال‌های زیر به نقل از چند روزنامة صبح توجه کنید:
n روتیتر: «با مرگ فردین بازیگر سینمای دهة چهل و پنجاه»
n تیتر: «قلب سلطان قلبها ایستاد»
n روتیتر: «با بسته‌شدن دو هفته‌ای روزنامة زن»
n تیتر: «زن 14 روز خانه‌نشین شد»
n روتیتر: «با مرگ حاتمی کارگردان معروف سینما»
n تیتر: «حاتمی داستان مرگ را کلید زد»
با توجه به مثال‌های فوق متوجه می‌شویم که این انعطاف‌پذیری در مسایل هنری و اجتماعی در مقایسه با بخش‌های سیاست و اقتصاد کاملاًً محسوس است.

n تلفیق خبر:
تیتر: چچن برای مذاکره با روسیه اعلام آمادگی کرد.
لندن – بی.بی.سی: .......................................................
.........................................................................................
.........................................................................................
میان تیتر: اعلام جنگ با روسیه
خبر دوم: گروزنی (چچن) – ایتارتاس: ......................
.........................................................................................
.........................................................................................
میان تیتر: آزادی اسرای روسی
خبر سوم: گروزنی(چچن) – خبرگزاری فرانسه: .......
.........................................................................................
.........................................................................................

باید توجه داشت که تیتر و لید از مهمترین خبر زده می‌شود.

کار ویراستاران در خصوص ویرایش عکس

1 – انتخاب عکس‌های مناسب از درون کنتاکت (دریچه دوربین)، اطلاع داشتن از کم و کیف رویداد و خبر و همچنین اطلاع از موضوع و تیتر خبر به ویراستار کمک می‌کند تا عکسی متناسب با پیام انتخاب کند. شاید انتخاب عکس‌های صحیح از میان عکس‌های کوچک ظاهراً کار ساده‌ای به نظر برسد، اما فقط مدیران هنری و ویراستاران که دارای تجربه کافی در این زمینه هستند می‌توانند بهترین گزینه را انتخاب کنند.
2 – گزینش عکس و یا عکس‌های نهایی: در این بخش سردبیران نیز وارد میدان می‌شوند و عکس یا عکس‌هایی را از میان دهها فریم مختلف توسط دبیر عکس و یا مدیر هنری انتخاب شده و در قطع بزرگتر به چاپ رسیده است. با مشورت و یا دخالت مستقیم سردبیر گزینش نهایی می‌شود. ادیتور یا ویرایشگر در این مرحله عکس‌های بزرگ‌شده را مورد بازبینی قرار می‌دهد و برای دستور چاپ در صفحه از میان دهها عکس تنها یک یا چند عدد انگشت‌شمار را انتخاب می‌کند.
3 – بزرگ کردن عکس: عکس بزرگ به جهت آنکه فضای بیشتری از صفحات نشریه را اشغال می‌کند و نمایش واضح‌تری از چهره، صحنه و یا رویداد خبری ارائه می‌دهد بدون شک مخاطبین بیشتری را متوجه خود می‌سازد. اما هر عکسی را نمی‌توان بزرگتر کرد. زیرا عکس مورد نظر باید از کیفیت لازم برخوردار باشد تا هنگام بزرگ کردن از وضوح آن کاسته نشود.


عوامل مؤثر در بزرگ کردن عکس

1 – کیفیت نگاتیو،
2 – فضای چاپ: در مواقعی نیز عکس ما تمام ویژگی‌های لازم را بزرگ‌کردن دارد، اما حجم صفحه و جایی که برای خبر و عکس در نظر گرفته شده است مانع بزرگ‌کردن آن می‌شود.
3 – سیاست نشریه: برخی مواقع عکس همة ویژگی‌های لازم را برای بزرگ کردن داراست؛ اما بدلیل مسایلی از بزرگ کردن این عکس‌ها خودداری می‌شود. مهمترین عامل در این مورد عدم ایجاد انزجار در خوانندگان است.
4 – کادربندی عکس: اگر سوژه ثابت باشد عکاس به هنگام عکسبرداری فرصت لازم را برای کادربندی عکس از طریق ویزور دارد. اما اگر سوژه متحرک باشد به عنوان مثال عکسبرداری از تظاهرات یا صحنه‌های ورزشی یا صحنه‌های شلوغ عکاس فرصت لازم را برای کادربندی نخواهد داشت، زیرا در اینجا مهمترین هدف او شکار لحظه‌هاست یا کادربندی. در چنین حالتی عکس نیاز به کادربندی کردن دارد که ادیتورها یا ویرایشگران با حذف زواید عکس و بزرگ نمایی سوژه این عمل را انجام می‌دهند.
5 – بزرگنمایی سوژه: بزرگنمایی سوژه نباید با بزرگ‌نمایی عکس اشتباه گرفته شود. بزرگنمایی عکس در حقیقت ادامه هنر کادربندی کردن است و منظور برجسته‌سازی بخشی از عکس است که ادیتور قصد دارد برای جلب توجه بیشتر مخاطب آن را برجسته کند.
6 – برش اصولی عکس: هنگام برش زدن عکس باید توجه داشت که به ساختار عکس لطمه وارد نشود. برش عکس از مفاصلی چون زانوها، آرنج و مچ دست، کمر و یا قطع عکس از ناحیه گردن بدون آنکه شانه‌ها دیده شود از جمله برش‌های ناشیانه به حساب می‌آیند.
7 – زاویه حرکت عکس: زاویه نگاه و حرکت عکس نباید مسدود شود. در عکسی که از نیم‌رخ چهرة اشخاص گرفته می‌شود حذف از پشت سر وی می‌تواند بطور کامل و حتی بخشی از سر را نیز شامل شود. اما حتماً باید مقداری از فضای عکس در جلوی چهره برای آنکه زاویة نگاه عکس مسدود نشود باقی بماند. حرکت رو به جلوی دو بازیکن فوتبال در زمین و یا تصویر یک سیاستمدار در حال حرکت نباید کور شود.
8 – تناسب حالت عکس و موضوع: انتخاب نهایی ما باید با توجه به موضوع و تیتر و به عبارت دیگر با روح کلی مطلب سازگاری داشته باشد. به عنوان مثال اگر جو کلی و تیتر موضوع دربارة واکنش به تصمیمات خصمانه اتحادیه اروپا علیه ایران است، انتخاب عکس از وزیری که خندان مشاهده می‌شود برای چنین مطلبی قطعاً اصولی نخواهد بود.
9 – جهت حرکت عکس در صفحه: رسم بر این است که زاویه نگاه و حرکت عکس در درون صفحه و به سمت داخل باشد. وقتی عکسی را در منتهی‌الیه سمت چپ یا راست صفحه کار می‌کنیم، اعم از اینکه عکس ما یک چهره است یا رژه نظامیان و یا تظاهرات مردمی و یا حرکت خودروها در سطح خیابان و امثال آن باید جهت حرکت عکس به درون صفحه باشد. این یک اصل پذیرفته شده است. اما در شرایطی خاص می‌توان سنت‌شکنی کرد. مثلاً می‌توان عکسی که از یک قهر یک سیاستمدار یا اخراج یک مربی تیم و یا مثلاً خروج نظامیان از یک کشور می‌توان در این شرایط سنت‌شکنی کرد و نگاه مخاطب را به خارج از صفحه هدایت نمود.

اسکیلوگراف:
وسیله‌ای برای جدا کردن سوژه مورد نظر از عکس و بزرگنمایی کردن آن به صورت گونیا شکل.

انواع شرح عکس نویسی:
1 – شرح عکس تیترگونه یا کوتاه: در مواقعی استفاده می‌شود که عکس بصورت خبری یا تزیینی همراه با مطلب یا بطور مستقل ارائه و توسط ویراستار با چند کلمه برجسته می‌شود. این قضیه به شرایط عکس بستگی دارد. برای مثال عکس جلسه اعضای هیأت دولت می‌تواند با دو کلمه «تصمیمات مهم» برجسته شود.
2 – شرح عکس لیدگونه: کاربرد بیشتر در مطبوعات داشته و برای همة عکسها مورد استفاده قرار گیرد. علت انتساب لید به آن شرح کامل عکس و تأکید بر بیان چکیدة مهمترین نکته است که تصویر ما آن را تقویت می‌کند.
3 – شرح عکس تلفیقی: تلفیقی از لید و تیتر است و شامل دو نوع شرح عکس بالاست.
4 – شرح عکس مفصل: شامل خبری کوتاه است که دربارة عکس نوشته می‌شود و در مواردی که عکس تزیینی دارد شامل متن انشا یا داستانی کوتاه است.
عکس و شرح ارزش نهایی کار هستند. هر یک باید به تنهایی قابلیت لازم را دارا باشد. یعنی هر کدام باید به تنهایی جذابیت داشته باشد.
5 - عکسهای بدون شرح: در درون خود حاوی پیامی هستند و در اصطلاح به آن بدون شرح گفته می‌شود. این اصطلاح تلنگری بر مخاطب است برای توجه بیشتر و جلب نظر مخاطب بکار گرفته می‌شود.

چند نکته:
1 - ترتیب بکارگیری اسامی: افراد در عکس باید از راست به چپ و یا برعکس باشد. و در شرح عکس باید قید شود.

اصول صفحه‌آرایی:
یک ویراستار باید بداند زیبایی و جذابیت‌های بصری براساس چه اصولی است.
با کاربرد عکس آشنا باشد. اصول قرینه‌سازی را بداند. با کاربرد عکس سیاه و سفید و مفاهیمی که از آن القا می‌شود آشنا باشد. بداند سفیدی در صفحه‌آرایی چه کاربردی دارد و نتیجة استفاده از آن چیست.
باید بداند در یک صفحه چینش افقی توجه مخاطب را جلب می‌کند یا ترکیب عمودی.

عوامل زیباسازی بعنوان وظیفه ویراستار:
1 - عکس بزرگ: از عکس‌های بزرگ برای ایجاد فضای بهتر در صفحه‌آرایی استفاده می‌شود. باید دقت کرد که عکس کیفیت لازم را برای بزرگ کردن دارا باشد. استفاده از عکس‌های کوچک و زیاد باعث از بین رفتن زیبایی صفحه و خستگی مخاطب است.
2 – تناسب تعداد و اندازه عکس‌ها: وقتی عکسی را قرار است با مطلبی در صفحه بزنیم باید تناسب میان تعداد و اندازه عکس‌ها را بدانیم تا صفحه ما موزون‌تر باشد.
3 – ایجاد سفیدی در صفحه: باعث می‌شود تا مطالب میان سفیدی کاغذ نوعی کنتراست و تضاد ایجاد کند و مطالب مورد نظر برجسته مخاطب را جلب کند.
4 – استفاده اصولی از رنگها: بکارگیری رنگهای تند در روزنامه‌های رنگی و استفاده زیاد از نگاتیو و ترام در روزنامه‌های سیاه و سفید صفحه را سنگین می‌کند. صفحه باید از هارمونی برخوردار باشد. استفاده از تیتر رنگی و متنوع در حالی که از عکس رنگی استفاده شده باشد زیبایی صفحه را تهدید می‌کند.
5 – توجه به اگهی‌های صفحه: بعضی مواقع آگهی‌دهنده یک آگهی شلوغ و رنگ متنوع و پس زمینه رنگی ارائه می‌دهد. پس در صفحه‌آرایی که نیم یا بیشتر از نیم آن آگهی است، بهتر است از مطلب و عکس استفاده نشود. اگر هم استفاده از عکس الزامی است، عکس فاصلة خود را با آگهی باید رعایت کند و به اندازه کوچک استفاده شود.

وظایف یک ویراستار:
1 – تنظیم‌کننده خبر، 2 - اعمال نکات دستوری (علامت‌گذاری)، 3 – نظارت بر کلیه اخباری که از همة سرویس‌ها وارد می‌شود، 4 – تیترزنی شامل تیتر اصلی، روتیتر، زیرتیتر و سوتیتر، 5 – چیدمان مطلب در صفحات و اولویت‌گذاری آنها، 6 – نقش دروازه‌بانی شامل گزینش اخبار با توجه به خط‌مشی روزنامه یا سازمان

ویژگیهای شخصیتی یک ویراستار:
1 – تسلط به ساده‌نویسی و جذاب‌نویسی، 2 – مسلط به ارکان روزنامه‌نگاری مانند مصاحبه، مقاله، گزارش، تفسیر و خبر، 3 – داشتن اطلاعات عمومی در همة زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و ...

وظایف اصلی تحریری و ویراستاری سردبیر:
1 – ویرایش مطالب، 2 – گزینش خبر

نکات اساسی در ویرایش یک خبر چیست؟
1 - اگر خبری از تلکس دریافت شده باشد مطالب زاید و ابتدا و انتهای مطالب را حذف کنیم. اصولاً خبرگزاریها در ابتدا و انتهای خبرهایشان کدگذاریهایی دارند که تاریخ، سابقه، ساعت ارسال و احیاناً بخشهای ارسال‌کننده داخلی را مشخص می‌کند که این مطالب زاید بوده و باید حذف شود.
مبدأ و منبع خبر را حتماً باید در ابتدای خبر قبل از لید زده شود. برای مثال: (تهران – خبرگزاری فرانسه و یا بلافاصله بعد از لید تکرار شود.
2 – منبع خبر باید حتماً یا در ابتدای خبر قبل از لید و یا بلافاصله بعد از لید تکرار شود.
3 – در صورتی که خبری اختصاصاً توسط یک گروه تهیه شود نام آن گروه در ابتدای لید آورده می‌شود. مانند گروه سیاسی – یا گروه بین‌الملل –
4 – بکارگیری نشانه‌ها و علامت‌ها در ارائه مبدأ و منبع خبر است. مانند:
تهران – نام خبرگزاری یا روزنامه (ایرنا):
گروه بین‌الملل –

نکاتی که ویراستار در ویرایش تیتــر باید رعایت کند را نام ببرید؟
1 – تیتر باید جامع و مانع باشد، 2 – تیتر نباید مبهم باشد، 3 – تیتر نباید شعار باشد، 4 – تیتر باید مفهوم باشد، 5 – تیتر با فعل یا بدون فعل باشد، 6 – رعایت ایجاز (کوتاهی) در تیتر


ویراستار چه نکاتی را در ویرایش تیتر هنگام صفحه‌آرایی باید رعایت کند؟
1 – تناسب اندازه تیتر و حجم مطلب، 2 – شکستن تیتر بیش از حد جایز نیست، 3 – مراقبت از مفاهیم در تیترهای چندسطری، 4 – مراقبت از تفکیک اصولی واژه‌ها (اسامی خاص داخل گیومه)، 5 – ویرگول را از پایان سطر حذف کنید.

عوامل موثر در شیوه‌های تیترنویسی را نام ببرید؟
1 – خط مشی رسانه (که اصولاً توسط صاحبان نشریه و مدیران مسئول یا سردبیران انتخاب می‌شود و سعی می‌کنند از تیترهای غلوآمیز و جنجالی پرهیز کنند)، 2 – نوع و جنس نشریه، 3 – نوع پیام، 4 – جنس پیام

کار ویراستاران در خصوص ویرایش عکس چیست؟
1 – انتخاب عکس‌های مناسب از درون کنتاکت (دریچه دوربین)، اطلاع داشتن از کم و کیف رویداد و خبر و همچنین اطلاع از موضوع و تیتر خبر به ویراستار کمک می‌کند تا عکسی متناسب با پیام انتخاب کند. شاید انتخاب عکس‌های صحیح از میان عکس‌های کوچک ظاهراً کار ساده‌ای به نظر برسد، اما فقط مدیران هنری و ویراستاران که دارای تجربه کافی در این زمینه هستند می‌توانند بهترین گزینه را انتخاب کنند.
2 – گزینش عکس و یا عکس‌های نهایی: در این بخش سردبیران نیز وارد میدان می‌شوند و عکس یا عکس‌هایی را از میان دهها فریم مختلف توسط دبیر عکس و یا مدیر هنری انتخاب شده و در قطع بزرگتر به چاپ رسیده است. با مشورت و یا دخالت مستقیم سردبیر گزینش نهایی می‌شود. ادیتور یا ویرایشگر در این مرحله عکس‌های بزرگ‌شده را مورد بازبینی قرار می‌دهد و برای دستور چاپ در صفحه از میان دهها عکس تنها یک یا چند عدد انگشت‌شمار را انتخاب می‌کند.
3 – بزرگ کردن عکس: عکس بزرگ به جهت آنکه فضای بیشتری از صفحات نشریه را اشغال می‌کند و نمایش واضح‌تری از چهره، صحنه و یا رویداد خبری ارائه می‌دهد بدون شک مخاطبین بیشتری را متوجه خود می‌سازد. اما هر عکسی را نمی‌توان بزرگتر کرد. زیرا عکس مورد نظر باید از کیفیت لازم برخوردار باشد تا هنگام بزرگ کردن از وضوح آن کاسته نشود.

عوامل مؤثر در بزرگ کردن عکس را نام ببرید؟
1 – کیفیت نگاتیو، 2 – فضای چاپ، 3 – سیاست نشریه، 4 – کادربندی عکس، 5 – بزرگنمایی سوژه، 6 – برش اصولی عکس، 7 – زاویه حرکت عکس، 8 – تناسب حالت عکس و موضوع، 9 – جهت حرکت عکس در صفحه

انواع شرح عکس نویسی را نوشته شرح دهید؟
1 –تیترگونه یا کوتاه، 2 –لیدگونه، 3 –تلفیقی، 4 –مفصل، 5 – عکس‌های بدون شرح
1 – شرح عکس تیترگونه یا کوتاه: در مواقعی استفاده می‌شود که عکس بصورت خبری یا تزیینی همراه با مطلب یا بطور مستقل ارائه و توسط ویراستار با چند کلمه برجسته می‌شود. این قضیه به شرایط عکس بستگی دارد. برای مثال عکس جلسه اعضای هیأت دولت می‌تواند با دو کلمه «تصمیمات مهم» برجسته شود.
2 – شرح عکس لیدگونه: کاربرد بیشتر در مطبوعات داشته و برای همة عکسها مورد استفاده قرار گیرد. علت انتساب لید به آن شرح کامل عکس و تأکید بر بیان چکیدة مهمترین نکته است که تصویر ما آن را تقویت می‌کند.
3 – شرح عکس تلفیقی: تلفیقی از لید و تیتر است و شامل دو نوع شرح عکس بالاست.
4 – شرح عکس مفصل: شامل خبری کوتاه است که دربارة عکس نوشته می‌شود و در مواردی که عکس تزیینی دارد شامل متن انشا یا داستانی کوتاه است.
عکس و شرح ارزش نهایی کار هستند. هر یک باید به تنهایی قابلیت لازم را دارا باشد. یعنی هر کدام باید به تنهایی جذابیت داشته باشد.
5 - عکسهای بدون شرح: در درون خود حاوی پیامی هستند و در اصطلاح به آن بدون شرح گفته می‌شود. این اصطلاح تلنگری بر مخاطب است برای توجه بیشتر و جلب نظر مخاطب بکار گرفته می‌شود.

یک ویراستار چه عواملی را برای زیباسازی باید مد نظر قرار دهد؟
1 – عکس بزرگ، 2 – تناسب تعداد و اندازه عکس‌ها، 3 – ایجاد سفیدی در صفحه، 4 – استفاده اصولی از رنگها، 5 – توجه به اگهی‌های صفحه
1 - عکس بزرگ: از عکس‌های بزرگ برای ایجاد فضای بهتر در صفحه‌آرایی استفاده می‌شود. باید دقت کرد که عکس کیفیت لازم را برای بزرگ کردن دارا باشد. استفاده از عکس‌های کوچک و زیاد باعث از بین رفتن زیبایی صفحه و خستگی مخاطب است.
2 – تناسب تعداد و اندازه عکس‌ها: وقتی عکسی را قرار است با مطلبی در صفحه بزنیم باید تناسب میان تعداد و اندازه عکس‌ها را بدانیم تا صفحه ما موزون‌تر باشد.
3 – ایجاد سفیدی در صفحه: باعث می‌شود تا مطالب میان سفیدی کاغذ نوعی کنتراست و تضاد ایجاد کند و مطالب مورد نظر توجه مخاطب را جلب کند.
4 – استفاده اصولی از رنگها: بکارگیری رنگهای تند در روزنامه‌های رنگی و استفاده زیاد از نگاتیو و ترام در روزنامه‌های سیاه و سفید صفحه را سنگین می‌کند. صفحه باید از هارمونی برخوردار باشد. استفاده از تیتر رنگی و متنوع در حالی که از عکس رنگی استفاده شده باشد زیبایی صفحه را تهدید می‌کند.
5 – توجه به اگهی‌های صفحه: بعضی مواقع آگهی‌دهنده یک آگهی شلوغ و رنگ متنوع و پس زمینه رنگی ارائه می‌دهد. پس در صفحه‌آرایی که نیم یا بیشتر از نیم آن آگهی است، بهتر است از مطلب و عکس استفاده نشود. اگر هم استفاده از عکس الزامی است، عکس فاصلة خود را با آگهی باید رعایت کند و به اندازه کوچک استفاده شود.