به نام خدا
خلاصه جزوه توسعه فرهنگی
١) مقدمه: توسعه در لغت به معنای رشد و بالندگی است.فرآیندی همه جانبه است که محدود به بخش خاصی از زندگی ما نیست؛بلکه تمامی ابعاد زندگی را دربرمی گیرد و کمک می کند جهت حرکت در مسیر زندگی بهتر با رفاه بیشتر.
فرهنگ نیز تمامی جنبه های زندگی آدمی را شامل می شود و تاثیر آن در جای جای زندگی روزمره ی انسان ها قابل مشاهده است.فرهنگ یکی از عوامل اصلی در فرایند توسعه می باشد.توسعه از دستاورد های بشر است و در محتوا دارای مشخصه های فرهنگی است.
٢) تعریف توسعه
برخی تعاریف اصطلاحی درباره توسعه:
١. توسعه، تغییر هدف دار برای حصول به هدفی خاص است.
٢. توسعه یک تحول تاریخی در جمیع جنبه های سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی جامعه.
٣. توسعه یک روند خلاق و نوآور در جهت ایجاد تغییرات زیر بنایی در سیستم اجتماعی است.
٤. توسعه جریانی چند بعدی است به معنای ارتقای مستمر کل جامعه و نظم اجتماعی به سوی زندگی بهتر و یا انسانی تر است.
٥. توسعه حرکت یک سیستم یک دست اجتماعی به سمت جلو است. تغییرات در سطح زندگی ، نهادهای جامعه و سیاست ها نیز مورد توجه می باشد.
٦. توسعه فرایندی است که تولید با استفاده از ابزارهای پیشرفته جدید از وضعیت سنتی به روش نوین، متحول گردیده است.
٧. توسعه عبارت است از: درآمد سرانه و درآمد ملی بالا، توزیع نسبتا عادلانه ثروت
در معنای کلی توسعه فرایندی است که به منظور هدایت جامعه به سوی تحقق مجموعه ای منظم از شرایط زندگی فردی و جمعی صورت می گیرد.
٣) تفاوت بین مفاهیم رشد و توسعه
توسعه دلالت بر رشد دارد،ولی هر افزایش تولیدی را نمی توان توسعه دانست.
٤) مفهوم توسعه از نظر برخی اندیشمندان
بروگل فیلد: توسعه را باید برحسب پیشرفت به سوی اهداف رفاهی نظیر کاهش فقر ، بیکاری و نابرابری تعریف نمود.
دکتر عظیمی: توسعه به معنای بازسازی جامعه براساس اندیشه ها و بصیرت های تازه
دکتر شریعتی: توسعه تعیین یک هدف فرضی و کوشش برای راندن فرد و جامعه به طرف آن هدف آتی
٥) تعریف و تعبیر توسعه از منظر جهان بینی اسلامی
توسعه فرایندی است که زمینه ی شکوفایی استعدادهای گوناگون انسان را فراهم می سازد که با استفاده بهینه از منابع مختلف، بستر مناسب برای رشد تولیدات ملی، هماهنگ با خواسته های اصیل انسان فراهم می آید.
ویژگی های توسعه از نظر اسلام:
١- توسعه، فراهم کننده زمینه ی شکوفایی استعدادهای همه افراد جامعه است و چنین زمینه ای بدون برقراری عدالت اجتماعی به وجود نمی آید.
٢- در این فرایند، تامین خواسته های مادی و معنوی، انسان و رشد و تعالی فرد و جامعه در کنار هم است.
٣- توسعه، فرایندی جهت دار است و هدف نهایی آن رسیدن به حیات طیبه است یعنی
(( قرب الی الله )) است که با شکوفایی کلیه استعدادهای درونی انسان تحقق می یابد.
٦)اهداف توسعه
هدف کلی آن بهبود شرایط کلی زندگی مردم باتوجه به پارادایم فکری حاکم بر نظریه محوری ،مورد استفاده جهت تحقیق و پیاده سازی توسعه است.
توسعه صرفا پدیده ای اقتصادی نبوده وجریانی چند بعدی است.توسعه دورنمای نوعی زندگی بهتر که از نظر مادی مرفه تر،جدیدتر،دارای غنای معنوی بیشتر واز نظر تکنولوژیکی کاراتر است.
توسعه هم واقعیتی مادی و معنوی است وهم حالتی ذهنی.
مفهوم توسعه فرهنگی از طرف یونسکو به عنوان یک سازمان فرهنگی در مباحث توسعه مطرح شده ونسبت به سایر بخش های توسعه بار ارزشی بیشتری دارد.
حاصل فرایند توسعه فرهنگی کنار گذاشتن خرده فرهنگ های نامناسب توسعه ای است.
٧)فرهنگ ابزاروغایت توسعه
فرهنگ در یسیاری موارد راه رسیدن به اهداف دیگر توسعه است .حتی مهمتر از آن بنیاد هویتی و معنایی تمامی آرزوها و اهداف زندگی انسان نیز هست . فرهنگ مشخص می سازد ما چگونه اطلاعات دریافتی از محیط روش تفسیر و روش مورد استفاده آن را درک کرده و به کار بریم .
٨)فرهنگ توسعه و توسعه فرهنگی
فرهنگ توسعه:ساختارهای اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی که هدف آن دستیابی به توسعه و مشخصات آن است. مثل تولید(ارتقای همه جانبه اجتماع از نظر اقتصادی و رفاهیات)که مادی می باشد.
توسعه فرهنگی: خاستگاه فرهنگ جامعه است و هدف آن ساختن انسان های آگاه و ارزشی است که غیرمادی می باشد.
منظور از توسعه فرهنگی،دگرگونی است که از طریق تراکم برگشت ناپذیر عناصر فرهنگی در یک جامعه معین صورت می گیرد. در این تراکم،معارف،فنون،دانش، تکنیک به عناصری که از پیش وجود داشته و از آن مشتق شده است،افزوده می شود.
١٠)ویژگی های نظام فرهنگی
١. هر نظام فرهنگی دارای ذخیره اطلاعاتی قابل ملاحظه در مورد شرایط زیستی و طبیعی است.
٢. دارای اطلاعاتی درباره محیط اجتماعی پیرامون خود است.
٣. اطلاعاتی درباره خود جامعه،منشا آن،مردم آن،قهرمانان و تاریخ آن جامعه.
٤. تمام نظام های فرهنگی به نحوی از انحاء و البته به طور غیر مستقیم به یک مسئله فلسفی اساسی توجه دارد:مسئله جوهر واقعیت یا رابطه بین حقیقت و واقعیت.
٥. هر نظام فرهنگی تا حدودی از امکانات خاصی برخوردار است که آنها را می توان اطلاعات مشکل گشا نامید.
٦. حاوی اطلاعاتی است که افراد را قادر می سازد در مورد آنچه خوب است یا...به داوری بنشیند.
٧. تمام فرهنگ ها،اطلاعاتی منحصرا برای ارضای نیازهای پر جوش و خروش فرهنگی مردم آفریده اند.