فرهنگ به عنوان سدراه یا راهگشای برنامه های توسعه
فرهنگ بیان کننده و تایید کننده هویت هاست و در نتیجه عاملی است پویا که در عین حال می تواند به منزله سدی مهم به تعرض و اختلاف منجر شود و این اختلاف و تعارض نتیجه پدیدار شدن الگوهای فرهنگی متفاوت ناشی از اجرای طرح های توسعه ای است که بر اساس تحلیل دقیق توانایی های بالقوه درونی تدوین نشده باشد .
فرهنگ برآیند کنش متقابل فرد با محیط پیرامون او ونشانه ایاز نظام های بازنمایی ،اسطوره ها و باورهایی است که احترام به آنها اساسی و ضروری به نظر می رسد .
هر چند نظم فرهنگی اغلب با سدهای مهمی روبرو می شود و کتمان این واقعیت کار بیهوده است ولی این موانع نمی تواند و نباید غیر قابل حل به نظر رسند .
فرهنگ امری فراتر از مجموعه سنت هاست . تنها زمانی معنا پیدا می کند که از آنها تخطی و عدول شود .سنت ها و فرهنگ ها را تغذیه می کنند و انعطاف پذیری و نفوذپذیری کافی را برای سازگاری با بسیج ضروری منابع انسانی دارد ،شالوده غنای نیروی انسانی را باید در فرهنگ جست که این امر اهمیت فراوانی دارد .
رهیافتهای افقی و عمودی موصوف به توسعه فرهنگی :
سیاستهای فرهنگی عمودی بخش های خاصی از فرهنگ را مورد توجه و حمایت قرار می دهد تا توسعه یابند و بعضی حوزه های دیگر را محدود کرده و مانع می شوند.در واقع رویکرد تجهیزی و مداخله گرانه است . از جمله عواملی که در انتخاب این رهیافت موثر است می توان به حاکمیت یک ایدئولوژی خاصی یا بسته ، کمبود منابع برای سرمایه گذاری در تمامی حوزه ها و یا اقتضای شرایط زمانی و مکانی اشاره کرد .
سیاست فرهنگی افقی تمامی حوزه ها را مورد توجه قرار می دهد به این ترتیب اکثر حوزه های فرهنگی یا حوزه های مرتبط زمینه حق رشد و توسعه دارند .این رویکرد مبتنی بر تنوع گرایی و بسط خلاقیت های فرهنگی است .این رویکرد آزادمنشانه و حتی تا حدودی دست و دل بازی آن است و در مواردی زیاد محدودیتی برای هیچ یک از حوزه ها قائل نمی گردد یا از همه حمایت مساوی می کند .در این رویکرد غیرمداخله جویانه نیست ،دولت نقش ویژه ای بازی می کند .بلکه این خود فضای فرهنگی کشور و یا به تعبیری بارز است که بقاء در توسعه یا ازدور خارج شدن حوزه ای را تعیین می کند .
زندگی فرهنگی مستلزم آزادیپرس و جو ،انتقاد نوآوری ،بیان و ارتباط است و اگر ما می خواهیم وظیفه دولت را آنقدر گسترش دهیم که توسعه فرهنگی را نیز در برگیرد .
جایگاه سیاستهای فرهنگی در کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته :
در پیشبرد سیاست فرهنگی شرایط و موقعیت اقتصادی ،اجتماعی کشورها بسیار تعیین کننده و دارای نقش اصلی است . کشورهای توسعه یافته با توجه به امکانات و توان خود بهتر از کشورهای در حال توسعه یا توسعه نیافته میتوانند سیاست فرهنگی خود را به پیش ببرند . در بسیاری از این کشورها افزایش سطح زندگی ،همگانی شدن آموزش ظهور وسایل ارتباط جمعی ،افزایش اوقات فراغت و ... امکانات بی سابقه ای برای ارتقای فرهنگی در اختیار بیشتر مردم قرار دادند . برای مثال فنون چاپ و تکثیر، طبع و نشر کتابهای ارزان قیمت ، شیوه های ضبط به هر جماعت ، به هر کانون ره هر فردی امکان می دهد که چه به میراث فرهنگی و چه به فرهنگ در حال زایش دسترسی پیدا کند .
توسعه فرهنگی و سیاست فرهنگی
سیاست فرهنگی همان ارزشها و اصولی است که ، افراد جامعه را در مسائل فرهنگی هدایت و راهنمایی می کند . هدف سیاست فرهنگی پیشرفت و پویایی نوین و نظام مند جامعه است .
باتوجه به اینکه درباره فرهنگ و عناصر مشتق یافته از این پدیده اجتماعی درک واحدی وجود ندارد و اکثر برداشت ها و اندیشه ها از دو حوزه «مادی و معنوی» نشات گرفته است ، باید اشاره به این کرد که مفهوم فرهنگ کل حوزه زندگی انسان را در بر می گیرد . به طور کلی سه کارکرد را برای فرهنگ و توسعه فرهنگی هر جامعه که به نوعی با سیاست فرهنگی جامعه پیوند داده اند و این سیاست ها را منجر به رشد و پیشرفت هر جامعه ای دانسته اند. این سیاستها :
• ایجاد تفاهم
• احراز هویت
• حفظ و ارتقای انسجام اجتماعی
می باشد .