سازمانها معمولا از واحدهای متعددی تشکیل میشوند که آنها را به طور کلی به واحدهای ستادی و پشتیبانی و واحدهای صف تقسیم می کنند .
* تعریف واحدهای صف و ستاد :
ستاد : واحد هاي ستادي براي يپشتيباني از واحدهاي صفي ايجاد مي شود .واحد هاي ستادي به طور غير مستقيم از طريق كمك به انجام وظايف صفي در تحقق اهداف سازمان موثرند .از نظر افزايش پيچيدگي در فراگردها ، جريان كار ،‌روش ها و عناصر سازماني به ويژه افزايش پيچيدگي فني و فن آوري . همچنين توسعه يافتن سازمان و مطرح شدن نياز به بخش هاي پشتيباني براي حمايت از بخش هاي عملياتي .
صف :‌ وظايف و كارهاي واحد هاي صفي به طور مستقيم با اهداف سازمان سرو كار دارد. يعني انجام وظايف صفي به طور مستقيم به تحقق اهداف سازمان كمك ميكند

* انواع واحد هاي ستادي :
1- ستاد شخصي :‌واحد يا فردي است كه به طور اختصاصي در خدمت يك مدير اجرايي قرار دارد .
2- ستاد تخصصي :‌واحد تخصصي است كه براي انجام وظايف ويژه اي ايجاد مي شود .
3- ستاد عمومي :‌واحدي است كه كمك هاي گسترده اي را به مديريت عالي سازمان مي كند و فعاليتهاي آن محدود به انجام وظايف يك اداره خاص نمي شود .
4- ستاد عمومي : ستاد عمومي شخصي :‌فرد يا واحدي است كه به رئيس كمك مي كند و مانند چشم و گوش در خدمت وي است - ستاد عمومي تخصصي :‌واحدي است كه براي انجام اموري نظير بازاريابي، روابط كار ،طراحي و مهندسي و با توجه به اهداف و منابع كلي سازمان به انجام وظايف مي پردازد .
از مزایای واحدهای تخصصی به صورت ستادی می توان به صرفه جویی ناشی از تمرکز فعالیتهای خدماتی در واحدهای تخصصی ویژه و ارتقاء سطح مهارت کارکنان متخصص اشاره نمود .
معایب استفاده از این واحدها نیز شامل موارد ذیل میشود :
الف : دت یافتن به کارایی به قیمت از دست دادن اقتدار منطقی مورد نیز در واحدهای صفی .
ب : ایجاد امکان سوء استفاده از قدرت در واحدهای ستادی ( از نظر کنترل غیرضروری واحدهای صفی )
ج : افزایش احتمال بروز اختلال در روند ارائه خدمات ستادی به واحدهای صف
مباني سازماندهي :[/[/b]color]
1- سازماندهي بر مبناي هدف : در اين روش بر اساس هدف مي توان براي رسيدن به هدف برنامه ريزي كرد . در واقع هدف مي گويد كه سازماندهي چگونه صورت پذيرد .
2-سازماندهي بر مبناي فراگرد : در سازمان يكسري فرايند درون سازماني صورت مي گيرد . آن فرايند به طريقي سازمان را هدايت مي كند كه مبنايي براي سازمان مي شود چون آن فرايند شرايط را براي سازماندهي فراهم مي كند .
* تعيين استاندارد :
منظور از استاندارد كردن كار اين است كه پس از بررسي رويدادهاي متوالي و آن دسته از حوادث كاري كه به طور مرتب به وقوع مي پيوندد مراحل صحيح انجام هر بخش از كار را تعيين كنند و به تصويب برسانند .
عوامل نشان دهنده استاندارد بودن سازمان:
بعد اول: بررسی شرح شغل ها، سیستم پاداش و سیستم ارزیابی عملکرد
بعد دوم: وجود رویه های استاندارد برای تصمیم گیری ها

* تقسيم كار عمودي :
به طور کلی در سازمان هاي بزرگ سه سطح مديريتي عالي ، مياني و عملياتي تعریف مي شود . سطوح فوق سلسله مراتبي را تشكيل مي دهند كه هرچه از سطح پايين رو به بالا برويم ميزان قدرت و اختيار افزايش مي يابد . به اين ترتيب نوعي تقسيم كار بين واحد هاي سطوح متعدد سلسله مراتب ايجاد مي شود كه تقسيم كار عمودي ناميده مي شود .

* رابطه درجه تمركز و ارتفاع ساخت سازماني با حيطه نظارت :
ميان ارتفاع ساخت سازماني و توسعه حيطه نظارت رابطه اي معكوس وجود دارد يعني هرچه حيطه نظارت محدودتر شود يعني هرچه حيطه نظارت محدودتر شود ارتفاع ساخت سازماني بيشتر مي شود و بالعكس .
* ميزان تمركز و عدم تمركز :
برخي مديران ترجيح ميدهند كه سازمان خود را به شيوه اي كاملا متمركز اداره كنند . مفهوم تمركز بر چگونگي اخذ تصميم دلالت دارد . اگر كليه تصميم هاي مهم در سطح مديريت عالي اتخاذ شود گفته مي شود كه سيسنم كاملا متمركز است ولي اگر با تفويض اختيار فرصت تصميم گيري براي سطوح عملياتي سازمان ايجاد گردد سيستم را غير متمركز مي نامند .
* روندهاي جديد در سازمان دهي :
1-كوتاه ساختن خط فرمان
2- كاهش وحدت فرماندهي
3- گسترش حيطه كنترل و نظارت
4-افزايش تفويض اختيار و توانمند سازي كاركنان
5-افزايش عدم تمركز همراه با كنترل متمركز
6-كاهش بخش ها و واحد هاي ستادي

* فراگرد سازماندهي رسمي :
نظريه پردازان كلاسيك به مراحل چهارگانه زير براي سازماندهي معتقدند :
1- تقسيم كل سازمان در قالب چند بخش عمده ( الف) تقسيم بندي كارها و فعاليتها با توجه به وظايف عمده سازمان . ب) طراحي اداره ها .ج ) طراحي واحدهاي پشتيباني
2-مرحله ايجاد ارتباط ميان سطوح سازماني با توجه به اختيارات آنها ( الف ) ارائه طرح سلسله مراتب سازماني . ب) تعيين حيطه نظارت افراد . ج)مشخص كردن حوزه سرپرستي افراد با رعايت اصل وحدت فرماندهي .د) تنظيم روابط رئيس و مرئوس . ه) تعيين نوع و حدود اختيارات افراد . و) تنظيم روابط صف و ستاد . ز) تعيين ميزان تمركز و عدم تمركز .
3- مرتكب ساختم سلسله مراتب سازماني ( الف )‌تدوين راهنماي سازمان . ب) تعيين وظايف تخصصي .ج) تدوين رويه هاي كاري . د) تشكيل گروههاي كاردائمي و شوراها . ه) تشكيل گروههاي كاري موقت .
4- جايابي براي كاركنان و تثبيت نيروها ( الف ) تقسيم كار بين افراد . ب) تدوين شرايط احراز هر شغل . ج) تدوين شرح مشخصات شغل . د) تدوين قوانين و مقررات موجود .

* مراحل سازماندهي رسمي :
تقسيم بندي افقي عمودي :‌ در مرحله اول طراح با استفاده از روش ها و شيوه هاي گوناگون طراحي و با توجه به وظايف عمده سازمان آنها را در قالب وظيفه هاي جزئي تقسيم مي كند و پس از طراحي اداره ها به طراحي اداره ها و اداره هاي فرعي ميپردازد . در مرحله دوم پس از مشخص شدن سلسله مراتب قدرت و اختيار در سازمان سطوح سازماني مختلف شكل مي گيرند . در واقع ترسيم خط فرماندهي و تعيين سلسله مراتب سازماني ، از مهمترين تصميم هايي است كه در اين مرحله بايد توسط مدير اتخاذ شود .
تركيب افقي ، جايابي براي كاركنان و تنظيم شرح شغل ها :در اين مراحل سازمان به اجزاي كوچكتري تقسيم مي گردد . در مرحله سوم بايد تلاش شود تا با استفاده از ساز و كارهاي تركيب استمرار حيات و هماهنگي فعاليت هاي سازمان تضمين شود . بنابراين مي توان گفت در فراگرد سازماني دوروش مهم تجزيه و تحليل مورد استفاده قرار مي گيرد .


* طراحی واحد های سازمانی
فراگرد ایجاد سازمانی نظیر اداره ها ، بخش ها و شعبه های یک سازمان را بخش بندی کردن و طراحی واحد های سازمانی
یا Departmentation می نامند . این کار برای تقسیم بندی افقی فعالتهای سازمان انجام می شود ومعمولا همگام با رشد اندازه و افزایش فعالیتهای سازمان ضرورت پیدا می کند .
* اجزای سازمان
به طور کلی برای طراحی واحد های سازمانی می توان از روش های متعددی استفاده کرد البته انتخاب روش دسته بندی به نگرش مدیر و طراح بستگی دارد . روشهای انتخابی را می توان با توجه به موارد ذیل به منزله مبنای تفکیک مد نظر قرار داد :
1- وظایف سازمان
2- محصولات و خدمات ( برنامه ها )
3-فراگردها ( مراحل انجام کار )
4-ناحیه ها و مناطق جغرافیایی
5-انواع مشتریان و ارباب رجوع
6-بازارها ( مشتریان نهایی )
7-زمان فعالیت ( نوبت های کاری )