شیراز مركز استان فارس، یکی از کلانشهرهای ایران و یکی از مهمترین شهرهای توریستی ایران است. ارتفاع این شهر از سطح دریا حدود 1500 متر بوده و در دامنه‌های رشته‌کوه های زاگرس قرار گفته است. فاصله شیراز تا تهران حدود 919 کیلومتر می باشد.
در افسانه ها آمده است كه شیراز فرزند تهمورس (از پادشاهان سلسله پیشدادیان) شهر شیراز را تأسیس كرد و نام این شهر برآمده از نام اوست. به روایتی دیگر؛ نام این دیار "شهر راز" بوده كه به اختصار شیراز خوانده شده است. در حالی كه بر اساس تحقیقات "تدسكو" شیراز به معنای مركز انگور خوب است و بالاخره بنا به نوشته كتاب "صورالاقالیم"، از جهت وجود دام های بسیار در دشت شیراز، آنجا را "شیرساز" نامیده اند. علاوه بر این؛ در گذشته، شیراز را شیدراز به معنای شیب بلند می خوانده‌اند. چون سطح این جلگه دارای شیب زیاد و طولانی است. حتی هم اکنون به محل‌های پایین شیراز؛ شی بازار یا شیب بازار می‌گویند.
این شهر از لحاظ پتانسیل گردشگری و جذب توریست از مهمترین شهرهای کشور است و چه از لحاظ طبیعت گردی چه از لحاظ فرهنگی، آثار باستانی و اماکن زیارتی کم نظیر است.که از مهمترین آنها آنوبانینی میتواند موارد زیر را نام ببرد: باغ دلگشا، باغ ارم، نارنجستان قوام، باغ عفیف آباد، باغ زیبای جهان نما، حافظیه، آرامگاه سعدی (سعدیه)، ارگ کریم خان، آستانه مبارکه حضرت شاهچراغ، دروازه قرآن، بازار وکیل، آرامگاه سیبویه، آستانه سید علاالدین حسین، حمام وکیل، آرامگاه خواجوی کرمانی، بقعهٔ هفت تنان، بقعهٔ چهل تنان، موزهٔ پارس، مسجد جامع عتیق، عمارت کلاه فرنگی و...
شیراز؛ این شهر باستانی، در طی گذشت ایام به القاب گوناگونی شهرت داشته که از آن جمله دارالملک، دارالعلم، ملک سلیمان را می توان نام برد. اما شاید مشهورترین و قدیمی ترین لقب شیراز همان ملک سلیمان است و بدین خاطر بر بسیاری از بناهای قدیمی شهر همچون عمارات باغ نظر، سردر بازار مشیر، نارنجستان قوام و... تصویرهایی از حضرت سلیمان نقش شده است که معمولا وی را بر تختی نشسته و در وسط مجلس نشان می‌دهد. عده‌ای از وزرا و تعدادی از دیوها گوش به فرمان او در اطرفش ایستاده‌اند و تعدادی از حیوانات وحشی و اهلی نیز در بین گلها و درختان و بدور حضرت سلیمان ترسیم شده اند.

شیراز، شهر حافظ و سعدی شهر گل و بلبل و مصداق و معرف یک شهر ایرانی است. فرهنگ و ادب ایران آنقدر با این شهر در پیوند است که واقعا نمی توان ایران و زبان فارسی را بدون شیراز و حافظ و سعدیش تصور کرد. لسان الغیب حافظ شیرازی که غزل عرفانی ایران را به اوج خود رسانید و آموزگار زبان فارسی: سعدی که به گفته همه بزرگان زبان فارسی مدیون آن استاد بلا منازع است هر یک به تنهایی برای افتخار کشوری کافی هستند؛ و در این خاک پاک خفته اند.

که نه بیرون ز پارس منزل نیست
شام و روم است و بصره و بغداد
دست از دامـــنم نمـــــــی دارد
خاک شـــــیراز و آب رکـــــن آباد (سعدی)

علاوه بر سعدی و حافظ و خواجو بسیاری از بزرگان تاریخ ایران از این خطه بر آمده اند و این شهر را به حق می توان پایتخت فرهنگ و زبان پارسی نامید.

خوشا تفرج شیراز، خاصه در نوروز
که برکند، دل مرد مسافر از وطنش (سعدی)

جاذبه هاي فرهنگي




آرامگاه حافظ

خواجه شمس الدین محمد شیرازی عارف وغزلسرای بزرگ که به او لقب لسان الغیب داده اند درسال726 هجری قمری درشیرازمتولد شد ودرسال791 یا 792 هجر قمری درهمین شهردرگذشت .درسال856 یعنی 64 سال پس از درگذشت حافظ گنبدی برتربت وی افراشته شد درجلوی آن حوض بزرگی قرارداشت که ازآب رکنی پرمی گشت درسال1189 هجری قمری کریم خان زند برمقبره حافظ عمارتی زیبا بنا کرد که مشتمل بر تالاری باچهارستون سنگی یکپارچه وبلندوباغی بزرگ درجلوی آن بود وبرتربت حافظ سنگی مرمرین نهاده شد که هنوز موجوداست وهشت بیت از یک غزل حافظ روی سنگهای یکپارچه آن حک شده بعداز بنای کریم خان برمقبره حافظ درطول یکصد سال ساخت وسازها وتعمیرات متعددی به وسیله اشخاص خیر خواه انجام گرفت تا آنکه درسال 1315 به کوشش شادروان علی اصغر حکمت بنای کنونی بابهره گیری ازعناصرمعماری روزگار کریم خان زند ویادمان ها یحافظیه توسط آندره گوار فرانسوی طراحی وبه اجرادرآمد .سطح داخلی سقف مقبره جدید که روی هشت ستون سنگی قراردارد با کاشیکاری معلق رنگین پوشیده شده است .نمای خارجی سقف آرامگاه دارای ترک های متعدد وچون کلاه قلندران ودرویشان است .پوشش مسی این سطح به مرور زمان اکسیده ورنگ زنگاری زیبایی یافته است.



آرامگاه سعدی

ابومحمد مشرف الدین مصلح بن عبداله بین سال های 605 تا606 هجری قمری درشیراز دیده به جهان گشود .وپس ازسفرهای طولانی دربین النهرین شام حجاز شمال آفریقا و... به زادگاه خودبازگشت ودرذی الحجه سال 691 یا 694 وفات یافت .پیکر پاکش درخانقاهی که اکنون آرامگاه وی می باشد ودرگذشته محل زندگی او بوده است به خاک سپرده شد.

این آرامگاه درشمال شرقی شیراز قراردارد .ودرقرن گذشته بارها تعمیر شده است .درزمان کریم خان زند درآرامگاه سعدی نیز تغییرات اساسی صورت گرفت ودواتاق بزرگ دردو طرف ایوان وپله وطاق نما وغرفه های کوچک دروسط ساخته شد .بعدها توسط مرحوم فتحعلی خان صاحبدیوان ومرحوم حبیب اله خان قوام الملک اصلاحاتی دراین بنا صورت گرفت .درسال 1327 ساخت ساختمان جدید آرامگاه شروع ودرسال 1331 شمسی به پایان رسید.

دراین بناایوان باستون چهار ضلعی بلندبا تزئینات کاشی کاری درجلوی بقعه واقع شده وگنبد کاشی فیروزه برفراز آن جلوه ای خاص دارد .درداخل آرامگاه هفت کتیبه ازبهترین قطعات بوستان وگلستان به خط زیبا توسط استاد ابوذری نوشته شده است .درانتهای ایوان درسمت قرینه آرامگاه سعدی آرامگاه شاعر فقیه فصیح الملک شوریده قراردارد .


پاسارگاد
پاسارگاد در 70 کیلومتری جاده شیراز به اصفهان در دشت مرغاب قرار دارد .پاسارگاد نخستین پایتخت امپراتوری هخامنشی بود .این شهر توسط کوروش کبیر ساخته شد و تا اواخر حکومت هخامنشیان تاج گذاری پادشاهان این سلسله در این شهر انجام می شد.از مهمترین آثا رپاسارگاد مقبره کوروش ، کاخ ها و زندان سلیمان است این اثر ازبناهای ثبت شده در فهرست میراث جهانی به شمار می آید.


تخت جمشید
تخت جمشید پایتخت اولین امپراتوری جهانی یعنی هخامنشیان در ایران است .کار ساخت پارسه در زمان داریوش بزرگ ( 520 ق.م) آغاز شد و به وسیله دیگر شاهان هخامنشی کامل شد .
از مهمترین قسمت ها ی تخت جمشید دروازه ملل ، کاخ آپادانا ، کاخ صد ستون ، کاخ تچر ، کاخ هدیش و خزانه است .تخت جمشید با تمام زیبایی هایش در سال 321 ق.م توسط اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد و اموال آن به تاراج رفت .این اثر بی نظیر امروزه د رفهرست آثار جهانی قرار دارد .


نقش پیروزی
ا ن نقش برجسته ادبود نبرد و پ روز اردش ر بن ان گذار سلسله ساسان (سده 2م) بر آخر ن پادشاه اشكان (اردوان 5) است كه بر فراز صخره‌ا در سمت راست رودخانه ف روزآباد حجار شده است. ا ن اثر اول ن نقش برجسته ساسان و بزرگتر ن نقش برجسته ا ران است.


نقش برجسته بهرام(سراب بهرام)
ا ن اثر در 9ك لومتر نورآباد فارس قرار دارد. در ا ن نقش، بهرام دوم(سده 5 م لاد ) در وسط و بزرگان ساسان در اطراف او ا ستاده اند. ا ن نقش برجسته 85/3 متر طول و 8/2 متر ارتفاع دارد.


بقعه ش خ وسف سروستان
ا ن بقعه در مركز شهر سروستان واقع شده و مشتمل بر دو چهارطاق و ستون ها سنگ است. ا ن بنا دو بقعه دارد كه متعلق به مقبره ش خ وسف سروستان به تار خ 680ه.ق/1262م و محمدبن حسن عل الب ضاو به تار خ 710ه.ق/1292م است.


قلعه دختر
در فاصله 6ك لومتر شهر كنون ف روزآباد، آثار قلعه‌ا بزرگ از سنگ و ساروج است كه بر فراز كوه ساخته شده و دارا تزئ نات گچ بر در داخل بنا م باشد.
ساختمان بنا ا ن قلعه مربوط به اردش ر اول بن انگذار سلسله ساسان (سده 3م) م باشد.


كاخ سروستان
كاخ سروستان در 9ك لومتر جنوب شرق شهر سروستان واقع شده است. ا ن بنا مربوط به دوره حكومت ساسان ان(سده 4م.) است. بنا شامل ك ا وان مركز و دو ا وان كوچكتر، تالار اصل و ... است. برخ آنرا ك كاخ شكار م دانند.


كاخ فیروزآباد(كاخ اردش ر)
ا ن بنا باستان در شمال غرب ف روزآباد واقع شده است. مصالح ا ن كاخ ساروج و سنگ لاش م باشد كه با روكش از گچ پوش ده شده است.
بنا ا ن كاخ مربوط به اردش ر اول بن انگذار سلسله ساسان (سده 3م) است.
به علت قرار گرفتن ا ن كاخ در كنار چشمه «قمپ آتشكده» آن را آتشكده فیروزآباد ن ز م نامند.


نقشه رستم
مجموعه نقشهرستم در 5/2ك لومتر تخت جمش د واقع شده و شامل آرامگاه‌ها پادشاه هخامنش (خشا ارشا، دار وش اول، دار وش دوم و اردش راول)(سده 5ق.م) و نقش برجسته ها دوره ساسان (سده6م) است. بنا مذهب كعبه زرتشت كه احتمالاً آتشكده دوره هخامنش م باشد نیز در این محوطه وجود دارد.


عمارت نص رالملك
مجموعه بناها «نص رالملك»‌ شامل مسجد، منزل، حمام، آب انبار و ... در شهر شیراز واقع شده است. ا ن بنا مربوط به «حاج م رزا حسن عل خان نص رالملك» حاكم فارس در زمان قاجار(سده 13ه.ق/ سده 19م‌) است.
گچ‌كار و آ نه‌كار عمده تر ن تزئ نات بنا را تشك ل م دهند.


ارگ کریمخانی
بنا ارگ در سال 1180ه.ق /1760م توسط كر مخان زند ساخته شده است. بلند د وار آجر ا ن ارگ، 12 متر و بلندا چهار برج آجر آن 15 متر است كه با نقش ها ساده و ز با تزئ ن شده است.
فضا داخل اتاقها ارگ با نقوش اسل م ، ترنج، گل و مرغ با رنگ ها مختلف و آب طلا نقاش شده است. ا ن بنا در شهر شیراز قرار دارد.


آتشكده پاسارگاد
در فاصله 1500 متری از كاخ اختصاصی كوروش , در قسمت شرقی دشت مرغاب دو تخته سنگ بزرگ سفید در مجاورت تپه كوتاه خاكی به فاسله 9 كیلومتر از یكدیگر قرار گرفته اند .این دو تخته سنگ را آتشگاه یا قربانگاه پاسارگاد می دانند.


آرامگاه شاه شجاع
شاه شجاع یکی از بزرگترین و شجاع ترین پادشاهان آل مظفر بوده است که در قرن هفتم چشم از جهان فرومی بندد و چون بعد از وی اختلاف بین جانشینان بوجود میاید وی را در محلی ساده و بدون هیچ تشریفاتی دفن می کنند ودر زمان زندیه فردی به نام میرزا محمد خان کرمانی که از نوادگان شاه شجاع بود با اجازه کریم خان زند در سال 1191 هجری قمری سنگ بزرگی بر قبر وی نهاد و باغچه ای در اطراف آن احداث کرد و این سنگ تاکنون باقی مانده است.آرامگاه دارای 4 ستون مورب است که گنبدی در بالای آن قرار دارد . سطح بیرونی گنبد به وسیله کاشی های تک رنگ نیلوفری تزئین شده است و در سطح داخلی گنبد با کاشی های هفت رنگ تصاویر گل و بوته ایجاد کرده و در چهار قسمت داخل گنبد مطالب و اشعابه خط نستعلیق نوشته اند . آرامگاه دارای محوطه ای کوچک با تعدادی درخت نارنج می باشد .




باغ نارنجستان قوام
نارنجستان قوام متعلق به خاندان قوام الملک بوده است . عمارت نارنجستان بعنوان دیوانخانه و محل مراجعات رعیت ها و دیگر مردم و همچنین محل تشکیل جلسه های عمومی و نشست های بزرگان و اشراف در زمان قاجاریه مورد استفاده قرار می گرفته است. این بنا دو متر از کف حیاط بلند تر است و آجر بعنوان مصالح اصلی بکار برده شده است.سقف بنا با نقاشیهای زیبا با رنگهای گرم و طرحهای متنوع پوشیده شده است .ابراهیم خان قوام الملک در سال 1345 خورشیدی این بنای با ارزش و زیبا را به دانشگاه شیراز اهدا کرد و امروزه به موزه نارنجستان که وابسته به دانشکده هنر معماری است تبدیل شده و برای بازدید عموم آزاد می باشد.

باغ جهان نما
باغ جهان نما در شرق خیابان قرآن قرار دارد . دیوار آجری و محکم آن مربوط به دوره زندیه است با وجود کج شدن همچنان پا برجا ایستاده است . این باغ باصفا از باغهای قدیمی شیراز است که در زمان زندیه عمارتی دو طبقه به سبک کلاه فرنگی در آن ساخته شده است .در وسط باغ حوضهای سنگی زیبائی بچشم می خورد که در گذشته از آب رکن آباد پر می شده است . این باغ قابل بازدید برای عموم می باشد .

باغ دلگشا
كه نزدیك آرامگاه سعدی قرار دارد، در دوره تیمور از باغ های مهم و تفریحی شیراز بود. قدمت این باغ به دوره ساسانی نسبت داده شده و ساختمان موجود در آن ، متعلق به دوره قاجاریه است. این باغ در اردیبهشت – فصل چیدن بهار نارنج – بسته است.

باغ عفیف آباد
با وسعتی حدود 127000 متر مربع از زیباترین باغ های تاریخی شیراز است. این باغ در دوره صفویه از باغ های مهم و گردشگاه پادشاهان بود. در میان این باغ كه "گلشن" نیز نامیده می شود، عمارتی دو طبقه، آب نماها و زیرزمین وجود دارد.

باغ ارم
كه بنا و سردر آن از دوره قاجاریه به جای مانده، زیباترین باغ شیراز است. گل های زینتی و گونه های متنوع گیاهی موجود در این باغ ، آن را به باغ گیاه شناسی دانشگاه شیراز بدل ساخته است. باغ تخت در شمال شهر شیراز و در دامنه كوه بابا كوهی قرار دارد. در این باغ عمارتی به همت "اتابك قراچه داغ " در سال 480هـ . ق بنا شد. در زمان آقا محمدخان قاجار نیز بنای جدیدی در این باغ ساخته شد. در این باغ تاریخی، اكنون پادگان نظامی مستقر است. سایر باغ های شیراز در غرب شهر در منظقه قصر دشت قرار دارد و حدود 50 كیلومتر از سطح شهر را در برگرفته است. رودخانه اعظم ، نهرمعالی آباد و قنات های متعدد، این باغ ها را مشروب می كند.