تفاوت ها و تشابهات بیمه های بازرگانی و تامین اجتماعی را شرح دهید؟

1_ بیمه ای که به دلیل کمک و حمایت از طبقه یا طبقات خاصی طراحی شده و یا حتی برای رفاه کلیه شهروندان به کار می رود و هدف از ایجاد آن بالاتر بردن سطح رفاه عموم و به بیانی کمک به مردم است که اصطلاحا به آن ( بیمه های اجتماعی ) و یا ( تامین اجتماعی ) می گویند .
2_بیمه ای که افراد برای ایجاد اطمینان و پشتوانه در فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی خود از آن بهره می گیرند و حالت قرارداد و داد و ستد با شرکت بیمه دارد و جنبه های حمایتی و کمک در آن به شکل تجارتی مطرح است . این بیمه ها (بیمه های بازرگانی ) نامیده می شوند.
1_بیمه های اجتماعی
فلسفه وجودی بیمه های اجتماعی بالا بردن سطح رفاه عموم مردم و یا طبقه و طبقات خاصی از آنهاست ، نظیر اقشار کم درآمد که پرداخت هزینه های درمانی و همچنین جبران پیامدهای آن برای آنها سنگین است .
اداره بیمه های اجتماعی اغلب از سوی دولتها صورت می گیرد و در ایران (سازمان تامین اجتماعی) که موسسه ای دولتی است ، متولی این کار است، اما این بدان معنا نیست که بودجه آن تماما از سوی دولت تامین می شود ، بلکه کارفرمایان و بیمه شدگان نیز در پرداخت حق بیمه مشارکت دارند . در بیمه های اجتماعی ، خدمات زیر ارائه می گردد:
الف – کمکهای درمانی : شامل هزینه پزشکی ، حوادث و غیره
ب – کمکهای مالی : شامل پرداخت غرامت (بیکاری ، نقص عضو)، پرداخت مستمری (بازنشستگی، از کارافتادگی و ......) و کمکهای خانوادگی (ازدواج ، زایمان و...)
2_بیمه های بازرگانی
بیمه های بازرگانی، آنگونه که از نامشان برمی آید، بیمه هایی هستند تجاری که در آنها علاوه بر جنبه تامین گری ، سود و زیان نیز مطرح است، لذا دیگر جنبه حمایتی و کمک بدون عوض به افراد را ندارد . در بیمه های بازرگانی هر چه مخاطره (ریسک) بیشتر باشد، نرخ حق بیمه بالاتر است . بیمه های بازرگانی خود به انواع مختلفی تقسیم می شوند که مرسوم ترین آنها (بیمه های زندگی) و (غیرزندگی) است.
شکل زیر انواع بیمه های بازرگانی را به نمایش می گذارد :
الف : بیمه های زندگی : بیمه عمر (به شرط فوت، به شرط حیات پس انداز)، بیمه حوادث (فوت، نفص عضودائم، هزینه
های پزشکی مربوطه ) ، بیمه درمان (تکمیلی)
ب : بیمه های غیر زندگی : بیمه اتومبیل (بدنه، ثالث، سرنشین) ، بیمه آتش سوزی (خطرات اصلی: آتش سوزی،
صاعقه، انفجار) و...

بیمه های اجتماعی
به این نوع از بیمه ها ، بیمه اجباری یا بیمه ناشی از قانون نیز گفته می شود جوامع انسانی پس از سیر مراحل تاریخی و با سكونت دائمي در يك محل و تشکیل جمعیت های انسانی دارای نظم در مقابل تکالیف و تعهدات اجتماعی از حقوق اجتماعی نیز برخوردار گرديدند،یکی از این حقوق نیاز به حمایت در مقابل خطرات احتمالی از جمله بیماری ، بیکاری و غیره می باشد اقشار کم درآمد وکارگران که نیروی مولد جامعه محسوب می گردند . نیاز به حمایت دارند وظیفه دولت حمایت از این اقشار بوده و هست . بیمه های اجتماعی با هدف تسهیل امکانات و تأمين زندگی حال و آینده اشخاص در اجتماع موثر است . سلامت و اطمینان اقشار کم درآمد و کارگران و کارکنان موجب پویای جامعه،تجارت و صنعت می گردد .
اصول و موازین بیمه های اجتماعی:
بیمه های اجتماعی اجباری است ویژگی مهم و منحصر به فردی که آنرا از بیمه های بازرگانی متمایز میسازد در مقابل هر چند در موارد خاصی بیمه های بازرگانی ممکن است اجباری گردد لیکن وصف مشترک بیمه های بازرگانی اختیاری بودن آن است
در بیمه های اجتماعی نرخ و مزایای بیمه برای همه بیمه شدگان یکسان است یعنی همه بیمه شدگان صرفنظر از موقعیت خود از تکلیف و حقوق یکسانی را در مقابل بیمه گر خود برخوردارند حال آنکه در بیمه های بازرگانی وضعيت هر بیمه گذار متناسب با نوع و پوشش بیمه ای و تعهدات خریداری شده حق بیمه متفاوت خواهد بود .
استفاده از مزایای بیمه موکول به پرداخت مستمر حق بیمه نیست .
در بیمه های اجتماعی با توجه به ماهيت حمایتی اقشار جامعه اعم از کارفرمای خصوص و دولتی تعهدات بیمه گر الزاماً در مقابل پرداخت حق بیمه قرار نمی گیرد . چه بسا در صورت عدم پرداخت حق بیمه بیمه گر مكلف به ایفای تعهدات خود باشد حال آنکه در بیمه های بازرگانی تعهد بیمه گر در مقابل پرداخت حق بیمه بیمه گذار قرار میگیرد و چنانچه بیمه گذار حق بیمه مقرر را نپردازد . بیمه گر تعهدی بر عهده نخواهد داشت چرا که تعهد بیمه گر معلق به دریافت حق بیمه می باشد .
در بیمه های اجتماعی قسمت اعظم حق بیمه را کارفرما می پردازد و تنها قسمتی از حق بیمه توسط بیمه شده پرداخت می گردد. حال آنکه در بیمه های بازرگانی تمام حق بیمه را بیمه گذار پرداخت می نماید.

بیمه های بازرگانی
به بیمه های بازرگانی بیمه های اختیاری هم گفته میشود و در آن بیمه گذار به میل خود به تهییه انواع پوششهای بیمه ای بازرگانی اقدام میکند. در بیمه های بازرگانی بیمه گذار و بیمه گر در مقابل هم متعهد هستند: بیمه گر در مقابل دریافت حق بیمه از بیمه گذار،تامین بیمه ای در اختیار وی قرار دهد.
بيمه‌هاى بازرگاني، با توجه به‌نوع و طبيعت خطر، به دو دستهٔ بزرگ بيمه‌هاى دريائى و غيردريائى تقسيم مى‌شود. تقسيم‌بندى ديگرى که تقريباً منسوخ‌ شده و مورد استفاده نيست، تقسيم به بيمه‌هاى اموال و اشخاص است. بازارهائى نيز وجود دارند که به‌موجب آنها بيمه‌هاى بازرگانى به‌ دو دستهٔ بيمه‌هاى زندگى و غيرزندگى تقسيم مى‌شوند. اصولاً بازارهاى بيمه‌اى با توجه به قوانين و مقررات بيمه‌اى و ساختار بازار از تقسيم‌بندى‌هاى مختلف استفاده مى‌کنند. بيمه‌هاى بازرگانى به بيمه‌هاى اشياء، مسئوليت، زيان پولى و بيمهٔ اشخاص و بيمه اتکائى تقسيم شده‌اند.

1- بیمه های اجتماعی جنبه انتفاعی ندارند و برای ایجاد خدمت طراحی شده اند، به همین دلیل اگر پرداخت حق بیمه به دلایلی به تعویق بیافتد خدمات این بیمه ها ادامه خواهد داشت . اما بیمه های بازرگانی جنبه سودآوری و انتفاعی دارند، به همین دلیل به مجرد قطع پرداخت حق بیمه ، شرکت بیمه نیز تعهدات خود را به حالت تعلیق درمی آورد.

2 - بیمه های اجتماعی، اجباری هستند و افرادی که واجد شرایط لازم ، مثلا کارمند باشند و یا قانون کار شامل حال آنها شود ، مشمول بیمه اجتماعی می شوند و باید دفترچه خدمات درمانی یا تامین اجتماعی داشته باشند . اما در بیمه های بازرگانی اغلب این اجبار وجود ندارد و مواردی معدود از بیمه های بازرگانی اجباری هستند ( نظیر بیمه شخص ثالث) که آن هم به خاطر رفاه عموم اجباری شده است .

3 – نرخ و مزایای بیمه های اجتماعی برای کلیه بیمه شدگان یکسان است . حق بیمه براساس حقوق فرد شاغل تعیین می گردد و مزایای آن نیز برای تمام بیمه شدگان مساوی است . اما در بیمه های بازرگانی نرخ بیمه با توجه به نوع مخاطره (ریسک) و علاقه بیمه گذار برای اخذ پوششهای بیشتر تعیین می گردد و به همین ترتیب مزایای گروه اخیر بیشتر است .

1 – بیمه های اجتماعی
فلسفه وجودی بیمه های اجتماعی بالا بردن سطح رفاه عموم مردم و یا طبقه و طبقات خاصی از آنهاست ، نظیر اقشار کم درآمد که پرداخت هزینه های درمانی و همچنین جبران پیامدهای آن برای آنها سنگین است .
اداره بیمه های اجتماعی اغلب از سوی دولتها صورت می گیرد و در ایران (سازمان تامین اجتماعی) که موسسه ای دولتی است ، متولی این کار است، اما این بدان معنا نیست که بودجه آن تماما از سوی دولت تامین می شود ، بلکه کارفرمایان و بیمه شدگان نیز در پرداخت حق بیمه مشارکت دارند . در بیمه های اجتماعی ، خدمات زیر ارائه می گردد:
الف – کمکهای درمانی : شامل هزینه پزشکی ، حوادث و غیره
ب – کمکهای مالی : شامل پرداخت غرامت (بیکاری ، نقص عضو)، پرداخت مستمری (بازنشستگی، از کارافتادگی و ......) و کمکهای خانوادگی (ازدواج ، زایمان و .....)
2 – بیمه های بازرگانی
بیمه های بازرگانی، آنگونه که از نامشان برمی آید، بیمه هایی هستند تجاری که در آنها علاوه بر جنبه تامین گری ، سود و زیان نیز مطرح است، لذا دیگر جنبه حمایتی و کمک بدون عوض به افراد را ندارد . در بیمه های بازرگانی هر چه مخاطره (ریسک) بیشتر باشد، نرخ حق بیمه بالاتر است . بیمه های بازرگانی خود به انواع مختلفی تقسیم می شوند که مرسوم ترین آنها (بیمه های زندگی) و (غیرزندگی) است.
شکل زیر تقسیم بندی انواع بیمه های بازرگانی را به نمایش می گذارد :

الف : بیمه های زندگی
1– بیمه عمر (به شرط فوت، به شرط حیات پس انداز)
2 – بیمه حوادث (فوت، نفص عضودائم، هزینه های پزشکی مربوطه )
3 – بیمه درمان (تکمیلی)

ب : بیمه های غیر زندگی

1- بیمه اتومبیل (بدنه، ثالث، سرنشین)
2- بیمه آتش سوزی (خطرات اصلی: آتش سوزی، صاعقه، انفجار)
(خطرات اضافی: سیل، زلزله، توفان، شکست شیشه
ضایعات آب و برف و باران، ترکیدگی لوله، دزدی با شکستن حرز)
3- بیمه باربری (داخلی، خارجی)
4- بیمه مهندسی (ساختمان، نصب، ثالث)
5- بیمه هواپیما (بدنه، مسئولیت)
6- بیمه مسئولیت (حرفه ای ، شخصی)
7- بیمه اعتباری (داخلی، خارجی)

الف) بیمه های اجتماعی (اجباری)
بیمه های اجتماعی که «بیمه های اجباری» یا «بیمه های ناشی از قانون» نیز خوانده می شود بیشتر در مورد کارگران و طبقات کم درآمد جامعه کاربرد دارد؛ یعنی افرادی که از یک سو نیروی تولیدی جامعه محسوب می شوند و از دیگر سو، خود کمتر به فکر تأمین آینده و معیشت خویش هستند. در نتیجه، دولت در جهت حمایت از این قشر، به موجب قانون، ایشان را زیر چتر حمایت بیمه های اجتماعی قرار می دهد.
ویژگی بیمه های اجتماعی این است که اولاً شخص دیگری (کارفرما) در پرداخت قسمت اعظم حق بیمه مشارکت دارد و درصد کمتری را بیمه شده می پردازد؛ ثانیاً بر خلاف بیمه های بازرگانی که حق بیمه متناسب با ریسک تعیین می شود، در بیمه های اجتماعی حق بیمه درصدی از حقوق یا دستمزد بیمه شده است و ارتباطی با ریسک ندارد.بیمه های اجتماعی که «بیمه های اجباری» یا «بیمه های ناشی از قانون» نیز خوانده می شود بیشتر در مورد کارگران و طبقات کم درآمد جامعه کاربرد دارد؛ یعنی افرادی که از یک سو نیروی تولیدی جامعه محسوب می شوند و از دیگر سو، خود کمتر به فکر تأمین آینده و معیشت خویش هستند. در نتیجه، دولت در جهت حمایت از این قشر، به موجب قانون، ایشان را زیر چتر حمایت بیمه های اجتماعی قرار می دهد.
ویژگی بیمه های اجتماعی این است که اولاً شخص دیگری (کارفرما) در پرداخت قسمت اعظم حق بیمه مشارکت دارد و درصد کمتری را بیمه شده می پردازد؛ ثانیاً بر خلاف بیمه های بازرگانی که حق بیمه متناسب با ریسک تعیین می شود، در بیمه های اجتماعی حق بیمه درصدی از حقوق یا دستمزد بیمه شده است و ارتباطی با ریسک ندارد.

ب) بیمه های بازرگانی (اختیاری)
به بیمه های بازرگانی «بیمه های اختیاری» هم اطلاق می شود و در آن بیمه گذار به میل خود و آزادانه به تهیه انواع پوشش های بیمه ای بازرگانی اقدام می کند. در بیمه های بازرگانی، بیمه گذار و بیمه گر در مقابل هم متعهد هستند: بیمه گر در مقابل دریافت حق بیمه از بیمه گذار، تأمین بیمه ای در اختیار وی قرار می دهد.
بیمه های بازرگانی، با توجه به نوع و طبیعت خطر، به دو دسته بیمه های دریایی و غیر دریایی تقسیم می شود. تقسیم بندی دیگری که انجام میشود تقسیم به بیمه های اموال و اشخاص است. بازارهایی نیز وجود دارند که به موجب آنها بیمه های بازرگانی به دو دسته بیمه های زندگی و غیر زندگی تقسیم می شوند. اصولاً بازارهای بیمه ای با توجه به قوانین و مقررات بیمه ای و ساختار بازار از تقسیم بندی های مختلف استفاده می کنند.


تفاوت بيمه‌هاي اجتماعي با بيمه‌هاي بازرگاني

الف – بيمه‌هاي اجتماعي به دليل الزام قانوني آن، اجباري مي‌باشد، اما بيمه‌هاي بازرگاني اختياري مي‌باشند.

ب – روابط بيمه‌گر و بيمه‌گذار دربيمه‌هاي اجتماعي بر اساس مصوبات قانوني تعريف گرديده ولي در بيمه‌هاي بازرگاني ناشي از توافق بيمه‌گر و بيمه‌گذار و قراردادي مي‌باشد.

ج- در بيمه‌هاي اجتماعي حق بيمه بر اساس ميزان حقوق و دستمزد تعيين مي‌شود. در صورتي كه در بيمه‌هاي بازرگاني حق بيمه به نسبت احتمال وقوع ريسك و ميزان سرمايه تعيين مي‌شود.

د- در بيمه‌هاي اجتماعي اگر حق بيمه را كارفرما پرداخت نكند، تعهد بيمه‌گر به قوت خود باقي است، ولي در بيمه‌هاي بازرگاني انجام تعهد بيمه‌گر منوط به پرداخت حق بيمه توسط بيمه‌گذار مي‌باشد.

ه - در بيمه‌هاي اجتماعي معمولاً شخص ثالثی (کارفرما) در پرداخت بخش اعظم حق بیمه مشارکت می کند، در حالی که استفاده کننده از مزایای بیمه فرد دیگری است.

بسم الله الرحمن الرحیم
نوید سلیمانی*
استاد :سمعی*
*تفاوت بیمه های اجتماعی با بازرگانی*
*تفاوت بیمه های اجتماعی و بازرگانی*
1- بیمه اجتماعی اجباری و قانونی است حال اینکه بیمه بازرگانی اختیاری است .
2- در بیمه اجتماعی حق بیمه بر اساس دستمزد و در بیمه بازرگانی بر اساس احتمال تحقق ریسک تعیین میشود .
3- در بیمه اجتماعی کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه است و در بیمه بازرگانی بیمه گذار .
4- در بیمه اجتماعی اگر کارفرما حق بیمه را پرداخت نکند تعهد بیمه گر باقی است .