خشنودی شغلی

چگونه شخصیتی دارید؟ گرم و صمیمی یا متفکر و خونسرد؟ چقدر مایل به برقراری روابط دوستانه با دیگران هستید؟ و یا اینکه چقدر علاقه به تشویق شدن و مورد توجه قرار گرفتن دارید؟ شما اگر خود را خوب بشناسید می توانید شغلی را انتخاب کنید که از آن رضایت دارید.
یک مدیر نیز با شناسایی علایق کارمندانش می تواند رضایت شغلی کارکنانش و همچنین کارایی آنان را بالا ببرد.با خواندن مقاله زیر می توانید مدیری بهتر یا کارمندی خلاق تر باشید.
نکته ای را که می توان به عنوان اصل و قاعده کلی پذیرفت این است که هر گاه عضو سازمانی احساس کند که نقش یا وظیفه ای که به عهده اش محول است موجبات رضایت خاطر او را فراهم نمی سازد، یا اینکه رضایت خاطر خیلی کند و آهسته برای او حاصل می شود، او مقداری از نیرو و توانایی خود را برای تغییر وضع و موقعیتی که در آن قرار دارد به کار خواهد بست.
این ناخشنودی و عدم رضایت خاطر که شخص آن را ناشی از نقش و وظیفه خود می داند، علی الخصوص اگر زمانی طولانی استمرار یابد، کارایی و سودمندی سازمان را به طور محسوس کاهش خواهد داد.
دشواری مسئله در اینجا نهفته است که هر عضو سازمان نیازهای روحی و شخصی خاصی دارد که باید آنها را از طریق نقش و وظیفه ای که به عهده دارد برآورده سازد، و هر نقش و وظیفه ای در سازمان برای تامین این نیازهای روحی و شخصی تا حد معینی نیرو و توانایی دارد.
اگر نقش و وظیفه بتواند این نیازها را برآورده سازد، شخص از نقش خود احساس رضایت و خشنودی می کند و سازمان هم به همان اندازه از وجود شخص بهره می گیرد.
شاید بتوانیم این مسئله را به صورت قاعده ای کلی به این ترتیب بیان کنیم: «هنگام انتصاب اعضاء به مشاغل و مناصب مربوط در سازمان، میل و سلیقه آنان حتی المقدور باید مورد توجه و اعضای سازمان از حیث زمان و نیروهایی که علاقه مندند به امور مربوط به شغل، نحوه اجرای وظیفه خاص خود یا اموری که «وظیفه رسمی» خوانده می شود اختصاص دهند، با هم تفاوت دارند.
به عنوان مثال، کتابدار یا شیمیدان ممکن است آن قدر در کار خود مستغرق باشد که هیچ گونه علاقه ای به شرکت در کارهایی که مستلزم تصمیم گیری مکرر، همکاری و مراوده با دیگران است نداشته باشد.
برای چنین شخصی بهترین پاداش و بالاترین رضایت خاطر همانا استغراق در امور مربوط به شغل خود است. وی جز به کار خود به چیز دیگری نمی اندیشد.
نکته ای که اهمیتی خاص دارد آن است که وی دانش و مهارت لازم را برای اجرای دقیق وظایف خود دارا باشد.
اگر دانش و مهارت لازم را نداشته باشد احتمالا احساس ناخشنودی می کند و نسبت به شغل خود نیز بیمناک خواهد بود. وی در نظر دیگران فردی جلوه گر خواهد شد که در کارها وقفه ایجاد می کند.
در نتیجه، رضایت خاطری را که معمولاً به سراغ فردی با علم و متبحر می رود به دست نخواهد آورد. مورد تحسین و تشویق همکاران تیزبین خود هم قرار نخواهد گرفت به احتمال قریب به یقین «پاداش مادی زیادی» هم نخواهد گرفت.
تصمیم گیری را دوست دارند
اگر شخصی علاقه مند به تقبل مسئولیت های زیاد باشد یا بخواهد که مسئولیت هایی را به عهده گیرد که مستلزم تصمیم گیری باشد، و اگر چنین فرصتی به او داده نشود، هرچند هم که شغلی که به عهده دارد نیازهای او را در همه موارد برآورده می سازد، با وجود این از نقش و وظیفه خود رضایت خاطر چندانی نخواهد داشت.
در نتیجه به جای آن که نیازهای خود را در این مورد برآورده سازد، ممکن است به تصمیم گیری خارج از آنچه در حد وظیفه اوست دست بزند.
چنین کارهایی مسلماً در سایر اعضای سازمان تاثیر خواهد گذاشت و در نتیجه باعث تضعیف انضباط سازمان و تقلیل تولید آن خواهد شد.
تمایل به مراوده با دیگران
شخصی که دوست دارد بداند «که در همه سازمان در همه اوقات چه می گذرد» از وظیفه ای رضایت خاطر خواهد داشت که مستلزم مراوده و رابطه زیاد با دیگران باشد چنین فردی درست در قطب مخالف فردی است که تنها به کار تخصصی خود فکر می کند و دارای دانش تخصصی و مهارت های شغلی است.
دوست دارند دیگران را تحت تاثیر قرار دهند
هر یک از اعضای سازمان برای تاثیر در دیگران تا حد معینی از قدرت شخصی برخوردار است. اگر قرار باشد که شخص از نقشی که به عهده اوست راضی باشد، میزانی که این نقش به او فرصت می دهد تا در دیگران اثر بگذارد، باید متناسب با اندازه ای باشد که دلخواه اوست.
به عنوان مثال، اگر وظیفه شخصی تنها اجرای مقداری کارهای کم اهمیت و غیراساسی باشد و مستلزم هیچ گونه تصمیم گیری اساسی یا مراوده و رابطه موثر با دیگران نباشد، شخص برای اینکه سازمان را تحت تاثیر قرار دهد فرصت بسیار ناچیزی خواهد داشت.
اگر چنین شخصی به تاثیر در دیگران سخت علاقه مند باشد، از نقش و وظیفه خود مأیوس خواهد شد و هیچ گونه خشنودی و رضایت خاطر هم نخواهد یافت.
نیاز به دوست یابی
نیازهای افراد از جهت برقرار کردن مناسبات در روابط دوستانه با دیگران متفاوت است. بعضی افراد نیازی دائمی دارند که در مورد عکس العمل های خود نسبت به موقعیت شغلی صحبت کنند.
دیگران چنین نیاز مبرمی ندارند. موقعیت اجتماعی و زمانی بعضی از مشاغل سازمان برقراری روابط دوستانه را ایجاب می کند
برعکس، نگهبان خط آهن کنار یک دهکده از شمار اشخاصی است که وظیفه خود را مجزا از دیگران و در تنهایی انجام می دهد. برای چنین شخصی اصولا برقرار کردن روابط دوستانه با دیگر اعضای سازمان مشکل و حتی غیرممکن است.
خلاصه کلام اینکه اگر قرار باشد شخص از نقش خود راضی و خشنود باشد باید برای تامین نیازهای شخصی خود بتواند تا میزانی که لازم می داند با دیگران روابط دوستانه برقرار کند.
علاقه مند به کسب امتیازات
بعضی از اعضا احتمالا علاقه مند به کسب امتیازات شخصی هستند. این افراد به امتیازات و احترامی که بعضی مشاغل خاص سازمان دارد بیشتر علاقه مندند تا به تشریک مساعی نسبت به تحقق هدف های سازمان.
اعضای دیگر از امتیازات ویژه ای که به آنها داده می شود چندان خرسند نیستند.
شخصی که از تشریک مساعی و همکاری برای پیشبرد کار سازمان احساس رضایت و خشنودی می کند احتمالا از امتیازات ویژه بسیاری که به او داده می شود آسایش خاطر نخواهد داشت.
از طرف دیگر اگر عضوی به کسب امتیازاتی بیشتر از آنچه وظیفه اش ایجاب می کند علاقه مند باشد، ناراضی و ناخشنود خواهد شد.
هر یک از اعضای سازمان نیازهای خاصی دارد که می کوشد آنها را برآورده سازد. هر نقش سازمانی فعالیت های مربوط مختلفی دارد؛ مانند کار، تصمیم گیری و مراوده و مناسبات با دیگران.
هر نقشی برای دوستیابی و ابراز وجود فرصت های مختلفی دارد. هر نقش دارای امتیازات و مراتبی مختلف و خاص خود است.
مسئله مهم هر سازمان این است که به اعضای خود که نیازهای شخصی و خلقی متفاوت دارند نقش هایی محول کند که این نقش ها فرصت های لازم را برای تامین این نیازها فراهم آورند.