اهداف
انتظار مي رود كه در پايان اين دوره آموزشي، فراگيران قادر باشند
-1 انواع پيام را نام ببرند.
-2 ويژگي هاي طراحي پيام را بيان نمايند.
-3 نكات لازم در تدوين محتواي پيام را بيان نمايند.
-4 مراحل توليد يك پيام ارتباطي را توضيح دهند.
-5 ويژگي هاي يك پيام اثربخش در زمان توليد راتوضيح دهند.
-6 مراحل لازم در پيش آزمون پيام را بيان نمايند.
3
انواع پيام
پيام هاي دستوري: در اين نوع پيام ها، براي انجام فعال توصيه مي شود و به گيرنده پيام مي گويد چه كاري 
را انجام دهد يا ندهد.
پيام هاي آگاهي دهنده: اين نوع پيام ها حقايق، اطلاعات، باورها و ساير اطلاعات را در خود دارند. 
پيام هاي ترغيب كننده: هدف آن تحت تاثير قرار دادن، متقاعد كردن و يا تشويق مخاطب به پذيرش يا عمل 
به چيزي است.
پيام هاي ارتباطي: هدف اصلي در يك پيام ارتباطي، ايجاد و حفظ رابطه ميان طرفين ارتباط است. 
- انواع سبك پيام
جاذبه عاطفي در برابر جاذبه منطقي: گاهي پيام با تمركز بر روي احساسات مخاطب سعي در جلب توجه او و 
ترغيب براي پذيرش محتواي پيام دارد و گاه تاكيد پيام بر استدلال است. معمولا پيام هاي با بار عاطفي
اثربخش تر هستند.
جاذبه مثبت در برابر جاذبه منفي: در مواردي تاكيد پيام بر نتايج مثبت مربوط به محتواي پيام است و در 
موارد ديگر به نتايج منفي حاصل از رفتار اشاره مي شود. افراد به پيام هاي مثبت بهتر از پيام هاي منفي
پاسخ مي دهند.
جاذبه جمعي در برابر جاذبه شخصي: گاهي در پيام تاكيد بر فوايد جمعي ايده يا رفتار است و گاه به نتايج 
مربوط به خود فرد پرداخته مي شود.
پيام با نتيجه گيري مشخص در برابر پيام با نتيجه گيري باز: مواردي كه در پيام نتيجه گيري مشخصي ارائه 
مي شود، در مقابل موارد ديگري كه نتيجه گيري برعهده مخاطب گذاشته مي شود.
4
طراحي پيام
پيامي كه محتواي خوبي را با خود داشته باشد ولي اين محتوا بدون برخورداري از طراحي درست و استاندارد ارائه
شود، محكوم به شكست و بي توجهي است.
توليد پيام مجموعه اي از دانش و هنر است.
- ويژگي هاي طراحي پيام
-1 اجتناب از ارائه چند ايده به طور همزمان در يك پيام
-2 تناسب با فرهنگ و زبان مخاطب: گاهي عدم همخواني پيام با فرهنگ و زبان مخاطب باعث مي شود گيرنده
پيام آن را متعلق به خود نداند و در نتيجه آن را نمي پذيرد و به آن عمل نمي كند.
-3 معرفي موقعيت ها و شخصيت هاي واقعي: پيامي كه با استفاده از موقعيت هاي آشنا و واقعي طراحي شده
باشد، براي مخاطب آشنا و قابل باور تلقي مي شود.
-4 شيوه متمايز پيام: استفاده از نوآوري در شيوه ارائه پيام، مي تواند به جذابيت و تشويق مخاطب براي توجه به
آن منجر گردد. فرم تكراري پيام در ذهن گيرنده، محتواي تكراري را تداعي مي كند.
-5 ماندگاري در حافظه
5
- ماندگاري در حافظه
توليدكنندگان پيام بايد قادر باشند با استفاده از ابزار و روش هاي مختلف به ماندگاري محتوا و شكل پيام در 
حافظه مخاطب كمك كنند. به اين موارد توجه كنيم:
وقتي ايده موجود در يك پيام به صورت تقويت شده ارائه شود، مخاطب با هوشياري بيشتري به آن توجه خواهد 
كرد و احتمال ماندگاري آن در يادمان بيشتر خواهد شد.
كاهش آشفتگي ذهن مخاطب: ذهن آشفته مانند اتاقي شلوغ و به هم ريخته است كه يافتن گمشده اي در آن 
سخت است. مخاطبي كه ذهن آشفته دارد، نمي تواند آن را در قفسه هاي حافظه خود نگهداري كند و در نتيجه
قادر به بازيابي آن نيست.
تكرار : پيامي كه تكرار شود، بيشتر در حافظه مي ماند. 
6
محتواي پيام
پيام مورد نظر ما قرار است نظر، ايده يا حقيقتي را به مخاطب منتقل كند. در حوزه سلامت، اين پيام در جهت
كسب، حفظ و ارتقاي سلامت خواهد بود و براساس اهداف برنامه ارتباطي تدوين خواهد شد.
- ويژگي هاي محتواي پيام
توانايي توصيف مشكل و انتقال درست و كامل آن را به مخاطب داشته باشد. بتوان به راحتي مشكل را از 
پيام فهميد.
بزرگي و وسعت مساله را نشان دهد. 
براي مخاطب قابل باور باشد. 
به موانع بر سر راه پذيرش و مقاومت هاي احتمالي گيرنده پيام توجه شده باشد. 
علاوه بر خود موضوع، راه حل بيان شده در پيام نيز براي مخاطب باورپذير باشد. 
به ملزومات انجام رفتار مورد نظر توسط مخاطب اشاره شده باشد و گيرنده پيام بتواند ارزيابي مثبتي از خود 
براي پذيرش ايده يا رفتار پيشنهادي در پيام داشته باشد.
اعتبار علمي داشته باشد و با انتخاب منبع معتبر، زمينه پذيرش آن براي مخاطب فراهم شود. 
خاصيت ترغيب كنندگي داشته باشد. 
7
-ترغيب كنندگي پيام
طراحي پيام بايد به گونه اي باشد كه مخاطب را براي پذيرش يا عمل به آنچه هدف پيام است قانع كند. 
بيان دليل و چرايي در پيام: مخاطب بايد با دريافت پيام دليل منطقي براي پذيرش و عمل به آن را دريافت كند و 
ترديد ذهني اش رفع شود.
ايجاد همدلي با مخاطب: پيامي كه باعث برانگيخته شدن حس همدلي با مخاطب خود شود و به او براي پذيرش 
محتواي پيام اطمينان دهد، ترغيب كننده خواهد بود.
توان برانگيختن: پيامي كه مانند محرك عمل مي كند و به مخاطب براي واكنش نشان دادن انگيزه دهد. 
توانايي انجام رفتار مورد نظر در مخاطب: پيامي كه بتواند توانايي انجام رفتار و عمل به توصيه پيام را به گيرنده 
خود القا نمايد، او را براي دريافت پيام ترغيب مي كند.

خوبه ولی منبع باید ذکر بشود