کليد واژه : ارتباط ، رسانه ، فرهنگ
جدّی در علم ارتباطات سابقه چندانی ندارد و قدمت آن به اواسط دهه چهل میلادی بر می گردد. در این مقطع زمانی بود که نخستین تعریف از کلمه "ارتباط" توسط هارولدلاسون ( H.D.Lasswell ) که باید او را بنیانگذار علم ارتباطات دانست ، به عمل آمد . تعریفی که لاسون ارائه داده و دیگران بعد از او در این زمینه به نظریه پردازی پرداختند ، تعریفی بود که جنبه خطی داشت و از آن بعنوان نظریه " انتقال "تعبیر می گردید .تعریف و تعبیر ارتباط بعنوان انتقال تا اوایل دهه شصت مورد پذیرش و قبول کارشناسان و صاحبنظران ارتباطی قرار داشت . ولی از آن زمان به بعد با تغییر و تحولاتی که در جوامع غربی صورت گرفت و پیشرفتی که در زمینه ارتباطات به ویژه تکنولوژی آنها حاصل شد ، نظریه انتقال نیز تدریجا اعتبار خود را از دست داد ضعف بزرگ نظریه انتقال این بود که نقش عامل پیام گیر در فرآیند ارتباط را نقشی منفعل در نظر می گرفت و هیچگونه اثرگذاری برای آن قائل نبود . در نتیجه از اوایل دهه شصت به بعد نظریات متعددی در زمینه ارتباطات ارائه شدند که عموما بر اصل کنش _ واکنش بین فرستنده و گیرنده پیام متکّی بودند و به فرآیند تعامل در ارتباط اعتبار بیشتری می دادند. بر اساس این نظریات ، نقش پیام گیر در تاثیرگذاری به هخمان میزان قابل توجه بود که نقش تاثیرگذاری فرستنده .(برای اطلاع بیشتر از این نظریات به کتاب : مقدمه ای بر نظریات و مفاهیم ارتباط جمعی ، نوشته دکتر هرمز مهرداد ، انتشارات فاران ،۱۳۸۰ صفحات ۵۱-۴۵ ، مراجعه شود ) .
چنانچه تحلیل فوق را به ارتباطات فرهنگی بین الملل مختلف تعمیم دهیم نتیجه خوشبینانه و امیدوارانه تری به دست خواهد آمد .ارتباطات فرهنگی بین کشورها بدین معنی نیست که یک کشور بتواند به نحو خطی و یکسویه برتری فرهنگی خود را بر سایر فرهنگ ها تحمیل کند و بر آنها چیره شود بلکه غرض این است که کشورها از نظر فرهنگی به صورت دوجانبه بر یکدیگر تاثیر گذاشته و از هم تاثیر بپذیرند .هر اندازه ارتباط میان فرهنگی بین کشورها گسترش بیشتری یابد و موانع میان فرهنگی از میان برداشته شوند ، تاثیر فرهنگ ها بر یکدیگر بیشتر خواهد شد و تفاهم فرهنگی جای عدم اعتماد و سوئ ظن را خواهد گرفت. توسعه ارتباطات فرهنگی بین کشورها همچنین به شکوفایی و رشد فرهنگی کشورها خواهد انجامید و این امر به نوبه خود به ایجاد هرچه بیشتر تفاهم بین الملل و صلح و دوستی بین آنها کمک خواهد کرد . از طرف دیگر ، گسترش عامل ارتباطات در سطح بین المللی در آغاز هزاره سوم نقش تعیین کننده ای در توسعه صنعت جهانگردی بین کشورها خواهد داشت. در حال حاضر در جهان امروز بر خلاف دهه های پیش ، صنعت جهانگردی دارای دیدگاهی علمی و واقعه گرایانه است و برای پیشرفت اهداف خویش بر اساس اصول جامعه شناختی و روان شناسی اجتماعی عمل می کند. بدین معنی که برای افزایش ارتباطات میان فرهنگی بین کشورها از یافته ها و نتایجی که از مطالعات و تحقیقات فرهنگی و آداب و رسوم و دیدگاههای اجتماعی ملل مختلف به دست آمده است بهره برداری می کند و براساس شناختی که از مطالعات و تحقیقات اینگونه فرهنگ ها کسب می کند در جهت ارتباطات فرهنگی و گسترش آن بین ملتهای مختلف برنامه ریزی می نماید .
واضح است که توسعه صنعت جهانگردی در عصر حاظر بدون شناخت درست و واقعی از فرهنگ ها ، آداب و رسوم ،ارزش ها و دیدگاههای آنها امکان پذیر نیست . اصول و نظریات تئوریکی که صنعت جهانگردی در حال حاضر بر اساس آن اقدام می نماید ، قبل از هر چیز مبتنی بر شناخت درست از سایر فرهنگ ها است .جهانگردانی که از کشور مهمان به کشور میزبان سفر می کنند ، قبل از هر چیز باید اطلاعات درست و دقیقی درباره مردم کشور میزبان داشته و از اعتقادات ، ارزش ها و گرایش های فرهنگی و اجتماعی آنها اطلاع قبلی داشته و با آنها آشنا باشند . مسلما آشنایی فلرهنگی با این ظرافت های فرهنگی و رعایت آنها از جانب اعضای کشور میزبان ، اجرای برنامه های سیر و سیاحت را در کشور میزبان با سهولت و آرامش بیشتری همراه خواهد داشت و مشکلات ارتباطی را به حداقل تقلیل خواهد داد . به همین مناسبت برای تسهیل هرچه بیشتر در ارتباطات فرهنگی بین کشورها ، کتاب های تخصصی فراوانی درباره خصوصیات فرهنگی ، اجتماعی ، اعتقادات ، رسوم و دیدگاه های ملل نوشته شده که همگی مبتنی بر تحقیقات و مطالعات دقیق فرهنگهای مختلف می باشد .
خانم هلن فیتس جرالد "Helen Fitzgerald " نویسنده استرالیایی کتاب" شناخت فرهنگ ملل"فرهنگ های ملل یاد شده را از نقطه نظر یک استرالیایی مطالعه و بررسی می کند . هدف بزرگی که او در این کتاب دنبال می کند ، این است که می خواهد به رشد و توسعه صنعت جهانگردی و هتلداری کمک کرده و در جای جای این کتاب پیشنهادات و توصیه های خود را به کارکنان این صنعت یاد شده به شیوه ای منطقی و ظریف بازگو می کند تا راهی جهت پیشبرد این دو صنعت در کشور خود یعنی استرالیا ارائه کرده باشد.
کتاب شناخت فرهنگ ملل در سه بخش تدوین شده است . هر بخش به موضوعات و مباحث فرهنگی یک کشور پرداخته است . این موضوعات و مباحث از نقطه نظر شناختی یک فرهنگ ، عبارتند از : باورها ، اسطوره ها ، ایدئولوژی ها ، ارزش ها ، دیدگاه ها و دانش ها ؛ و دیگر اینکه از نقطه نظر مادی یک فرهنگ ، شامل مهارت های فنی ، هنری و چیزهای دیگری که اعضای یک جامعه از آن استفاده می کنند و سرانجام از نقطه نظر سازمانی ، شامل شیوه های زندگی مردم ، آداب و رسوم ، قوانین و نقش های موجود در آن جامعه می باشد . این کتاب با هدف یاری رساندن به افرادی از قبیل : دانشجویان ، بازرگانان ، سیاستمداران ، جهانگردان و کارکنان صنعت توریسم و هتلداری که با فرهنگ های آمریکا ، آلمان ، ژاپن ، چین ، هند ، کره جنوبی ، تایلند ، مالزی و اندونزی در ارتباط می باشند، به نگارش آمده است .