پنج شنبه, 24 خرداد 1403

 



موضوع: " پیشگامان نظریات توسعه "

" پیشگامان نظریات توسعه " 11 سال 1 ماه ago #4481




" به نام خــــــــــــــــــــــدا "



پيشگامان نظريات توسعه



آگوست كنت

آگوست كنت كه بنيانگذار جامعه شناسي نيز ناميده مي شود، آراء اش را بر مبناي تكامل فكر بنا نهاده است. وي معتقد است در طوي مسير تاريخ و رشد ذهن بشر انسان مراحل رباني، مابعد الطبيه و اثباتي را سپري كرده و در اين مسير است كه با رشد تفكر ، تكامل در زندگي بشر سايه افكنده است. مرحله اثباتي دوره‌ي است كه انسان به رابط عيني شناختپيدا كرده و در كنار افزايش جمعيت كه در اين مرحله قرار دارد و تقسيم كار پيشرفت بشريت شكل منظم‌تري را به خود مي گيرد.

وي نظريات خود را تحت عنوان قانون سه مرحله اي از يكديگر تفكيك مي كند. مرحله رباني، در اين مرحله ذهن بشر بيشتر به دنبال شناسايي ماهيت ذاتي هستي ها و علت نهايي و نخستين معلول هاست. در مرحله ما بعدالطبيه بشر در پي شناسايي نيروهاي انتزاعي است و معتقد كه اين نيروها و پديده‌ها را آفريده اند. بالاخره در مرحله اثباتي بشر در پي شناسايي قوانين عيني و كشف روابط بين پديده هاي عيني است (ازكيا- 1381: 71).





توسعه فكر


نوع سازمان


نوع سلطه

مرحله رباني

مرحله مابعدالطبيه

مرحله اثباتي


خانواده

دولت

نوع بشر


مردان روحاني و نظام

مردان كليسا و حقوق دانان

دانشمدان و ميران صنايع

مراحل سه گانه كنت









كارل ماركس

ماركس مناسبات توليد را عامل تكامل بشر مي داند و معتقد است در هر دوره اي مناسبات توليد خاص خود را دارد و در آن مناسبات است كه نزاع طبقاتي رخ مي دهد. از سوي ديگر وجود اين نزاع موجب مي شود تا انقلاب رخ دهد. وي بر مبناي شيوه‌هاي توليد تقسيم تاريخي خود را به دوره هاي شيوه توليد آسيايي،‌ باستاني، فئودالي و بورژوا تقسيم كرده است.

ماركس عقيده داشت كه رشد پويا و ذاتي سرمايه داري شرايط زوال آن را پديد مي آورد. بنظر ماركس قانون بنيادي توسعه سرمايه داري، نياز ضروري به انباشت سرمايه است بنابراين اين خنثي كردن گرايش نرخ سود به نزول در دراز مدت، بايد نسبت به سرمايه به دستمزد ها بطور مداوم افزايش يابد. اين امر در جريان گذار از يك سلسله دوره هاي تجاري رخ مي دهد كه در كوتاه مدت به همراه خود بحرانهاي سياسي و اقتصادي پديد مي آورد و در دراز مدت به عمومي شدن موسسات صنعتي،‌ همگني نيروي كار و سوق دادن آن بسوي اختلاف فزاينده مي انجامد (ازكيا- 1381: 73) در ادامه اين شرايط مبارزه طبقاتي افزايش يافته و در نهايت به نزاع در جامعه مي انجامد.



اميل دوركيم

اين جامعه شناس فرانسوي تكامل جوامع را در گذار جامعه سنتي به صنعتي بر مي شمرد و معتقد است اين امر در پي تقسيم كار رخ مي دهد. دوركيم بيان مي دارد از بين رفتن پيوندهاي كهن بر مبناي انسجام مكانيكي موجب مي شود تا جامعه از سنت بسوي صنعت حركت كند. مصطفي ازكيا در كتاب جامعه شناسي توسعه ويژگي جامعه سنتي و جامعه صنعتي را اينگونه برشهرده است (ازكيا- 1381: 77).



ماكس وبر

وي بر زندگي عقلاني انسان در جامعه تاكيد دارد. اين پويش عقلاني شدن جهان به اين معني است كه قدرت به ميزان زيادي از دست رهبران سياسي سنتي خارج شده و در اختيار نظام ديوانسالاري و سازمانهاي رسمي است كه بيش از پيش يبلور عقلانيت بوده اند قرار گرفته است. بنظر وبر اقتدار سنتي و اقتدار فرهمند فرآيندهاي و اشكالي از اقتدار هستند كه قبل از تحقق و تسلط اقتدار عقلاني در جوامع اصولا غير صنعتي حاكميت داشته اند (ازكيا- 1381: 78).

وبر ضمن بر شمردن عوامل گوناگون رشد سرمايه داري بر عوامل معنوي و اخلاقي به عنوان عوامل ملي رشد و توسعه اقتصاد و سرمايه داري تاكيد مي كند. به اعتقاد وي تعاليم و احكام مذهبي تمام كه قبل از پروتستانيسم گرايش به ماديات و دستآوردهاي دنيوي را نكوهش مي كردند و پس از پيدايش نهضت پروتستانيسم در دين مسيحيت، دست از نكوهش برداشتند ، عامل اصلي پا گرفتن سرمايه داري و توسعه سرمايه دارانه هستند. وي معتقد است هرچند كه در سده هاي بعدي ، ‌اعتقادات و اخلاقيات پروتستان ها در رابطه با نحوه فعاليت هاي اقتصادي و زندگي زهد منشانه رو به ضعف گرايد، ولي نهادها و عاداتي كه بر اساس آن اعتقادات بوجود آمد تا ساليان متمادي دوام داشت و اضافه مي كند كه در دوره معاصر از آن جايي كه رد فرهنگ معاصر غرب،‌ مادي گري قدرت روزافزون و غير قابل تضميني در زندگي انسانها پيدا كرد، سرمايه داري براي رشد و توسعه خود ديگر نيازي به نيروي اخلاقيات مذهبي و رشد منشا ندارد.
مدير دسترسي عمومي براي نوشتن را غيرفعال كرده.
كاربر(ان) زير تشكر كردند: فاطمه خوش تراش, فریبا حق شناس باهر