پر کردن اوقات فراغت است اما به این معنا که دل را فرح بخشد ، روح و روحیه را آماده اقبال به پاکی ها ، درستی ها و خوبیها سازد . نفس انسان را رسم آزادگی بخشد و وجود را در خط فطرت سالم قرار دهد . تفریح نه به معنای گذران اوقات بیهوده و نه مشغولیت صرف ، بلکه خستگیها را کنار زدن و استعدادها را به کار داشتن است و تنبلی ها را کنار گذاشتن و حرکت لایق زندگی انسانی را تداوم بخشیدن و با آزادی و آزادگی و به دور از تعصبهای کور کورانه ، متن وجود را به آموزش های معنوی رسانیدن و در نهایت شخصیت انسان را مایه ور ساختن است . بنا براین بسیار ضروریست که در مورد اوقات فراغت و چگونگی گذراندن آن حساس باشیم و پژوهش کنیم و نتایج را به کار گیریم و نحوه گذاراندن پر حاصلی را تبلیغ نماییم و این رسالت هر انسان در عصر حاضر است

اگر تفریح با میل انسان مطابقت داشته باشد ، با آزادی تمام صورت میگیرد . اما اگر چنین نباشد پیوسته احساس وابستگی تحمیل خواهد شد و وابستگی و تحمیل هم هزینه و خرج بسیاری برای افراد جامعه و دولتها دارد . این گونه اوقات فراغت بلایای زیادی برای انسان و جامعه در پی خواهد داشت . باید در درجه نخست در راه تهذیب فرهنگی جامعه گام برداشت و به افراد جامعه آگاهی داد که چه تفریحات و فعالیتهایی از نظر عقلایی و انسانی شایسته او و جامعه است
بی تردید که انسان خفقان زده ، بد فرهنگ و بی فرهنگ ، تفریحات ناسالم و بیهوده را برای خود و جامعه می پسندند . اعتقاد داریم که جامعه کنونی ما در یک خفقان نسبی فرهنگی و اجتماعی به سر می برد . لازمه احساس تفریح داشتن آزادی است . مردم خفقان زده چون در درون جان امنیت ندارند ، مدام دچار ترس و دلهره هستند . به همین دلیل مرتب به دنبال تفریحی هستند که آنها را از ترس و دلهره و عدم اعتماد به نفس رها کند و به آسودگی برساند . آنها تفریح را چنان می پسندند که گول زننده و منصرف کننده باشد . گویا می خواهند بازی ، ورزش و تفریح نیز برایشان مخدر باشد آنها از طریق گذران اوقات فراغت به این نحو ، نه تنها هیچ نشاط و بهره ای نمی برند ، بلکه همواره در رنج و زحمت هستند و زمان فراغت را به ضرر از دست می دهند . در اینجا سئوالی به وجود می آید . مقصر کیست ؟ خانواده یا پدر خانواده ؟ جامعه همچون فرزندان خانواده است و پدر که سیاستگذاران و مسئولین نقشش را ایفا میکنند موظف به هدایت و ایجاد آرامش روحی و فکری و جسمی افراد جامعه است کارشناسان ارشد و صاحب نظر باید در تمام حوزه ها به درستی اندیشه کنند و در راه پیشرفت ارتقای کشور قدم بردارند . اما در میان سیاستگذاران کشورهای عقب مانده ، آیا واقعا کارشناسان و مسئولین آگاه و متخصص در حال انجام وظیفه هستند ؟
جالب است که یونانیان عهد باستان معتقد بودند اوقات فراغت و تفریح شرط اولیه و لازمه زندگی سعادتمند است و جالب اینکه این نظریه که ما کار میکنیم تا اوقات فراغت داشته باشیم ، برای نسل امروز به ویژه جوانان روشنفکر است . در روم باستان نیز مانند یونان باستان اوقات فراغت متعلق به افراد خاصی بود . اما آنچه اوقات فراغت در روم باستان را از اوقات فراغت در یونان باستان متمایز می ساخت این بود که در روم بر خلاف یونان علاوه برطبقه اشراف ، دیگر اقشار جامعه مانند کشاورزان و کارگران و دامداران و کارمندان نیز می توانستند اوقات فراغت داشته باشند ، زیرا تولیدات کشاورزان و کارگران و دامداران در روم به قدری بود که امرار معاش آنها بسنده می کرد و طبقه حاکمان این خطر را احساس کرده بودند که اگر اوقات فراغت آنها را به صورت صحیح و اصولی برنامه ریزی و کنترل نکنند ، منافعشان به خطر می افتد و جامعه رو به نابودی می گراید . به این منظور در آ ن زمان سیرک بزرگ ماکزیموس را ساختند که بیش از 385000 تماشاگر را در خود جای می داد . گذشته از آن استخرها و حمام ها ی عمومی را برای مردم به وجود آوردند
جامعه روم را می توان نخستین جامعه دانست که اوقات فراغت سازماندهی شده را بنا نهاد . برای مثال آنها پارکهای بزرگ ، سالنهای عمومی و ورزشگاههای بزرگی تاسیس کردند . طبقه حاکم علاوه بر اینها ، به طور مرتب جشن ها و مراسم موضوعی و شاد مختلفی را برپا می کردند تا از این راه بتوانند نظام اجتماعی موجود را به خوبی حفظ کنند
با شروع عصر جدید ، یعنی پایان قرون وسطی و حداکثر با آغاز صنعتی شدن جوامع غربی ، رابطه بین کار و اوقات فراغت به صورت اساسی دچار تغییر و تحول شد . در این دوره اوقات فراغت بیش از پیش به عنوان زمان تله شده به حساب می آمد و از آن انتقاد می شد و بر خلاف آن کار به عنوان یک ارزش مطرح می شد . تاثیر فرهنگی رنسانس که از کشور ایتالیا آغاز شد نگاه به زندگی را در کشورهای غربی تغییر داد . نگاه بسته به دنیا از بین رفت . نظم آسمانی که از طرف خدا ، ملائک و روحانیون ترسیم شده بود و غیر قابل تغییر تصور می شد ، به تدریج با پیشرفت دانش انسان تغییر پذیر جلوه کرد . موسیقی محلی ، بازیهای بومی و رویدادهای مختلف و متنوع ورزشی از جمله فعالیتهایی بود که به تدریج در جوامع مختلف رواج یافت . از این دوره به بعد شهروندان عادی اوقات فراغت خود را با گردهمایی در کافه ها و مهمانیهای شبانه و گفتگو در مورد مسائل مختلف از جمله آزادیهای مدنی می گذراندند این تبادل افکار در بین شهروندان ، سرانجام جنبه سیاسی پیدا کرد و به انقلاب 1789 فرانسه منجر شد و خواسته انقلابیون ، آزادی ، تساوی حقوق و منزلت شهروندی و احترام در عمل بود
از قرن 18 میلادی به بعد و به ویژه در قرن نوزدهم جوامع غربی هر چه بیشتر به سوی جوامعی با اقتصاد لیبرالی پیدا کردند . از این زمان به بعد برای کار ، حقوق و دستمزد در نظر گرفته شد و برای اولین بار اصلاح اوقات فراغت مطرح شد
هواداران نظریه تیلور کوشش کردند تا از انسان کارگر ، یک ماشین و یا یک خودکار محض بسازند . هر لحظه استراحت فرصت خوبی برای تجدید قوای جسمی بود . در اولین فرصت ممکن به طرف خانه یا غذا خوری‌ها هجوم برده می شد تا غذایی خورده شود و این خود ، استرس و به عبارتی ، شکل دیگری از کار سخت بود . به این ترتیب کارگران که قشر عظیم جامعه بودند تا مرز حداکثر توانایی های فیزیکی کار می کردند . اوقات فراغت آنقدر کوتاه بود که تنها برای طی مسافت طولانی بین محل کار و خانه ، صرف غذا ی مختصر ، بهداشت حداقل و کمی خواب صرف می شد
در اوایل قرن 20 به تدریج ساعات کار کاهش پیدا کرد و به تبع آن به زمان فراغت انسان افزوده شد . شاید مهمترین رویدادی که سبب شد زمان فراغت در جوامع غربی افزایش یابد ، وضع قانون 40 ساعت کار هفتگی در کارخانه ها در سال 1918 بود
پس از جنگ جهانی دوم اگر چه مشقات کار افزایش پیدا کرد اما یک بار دیگر اوقات فراغت تحت تاثیر کاهش ساعات کار و نیز کاهش سن بازنشستگی قرار گرفت
در آلمان به عنوان یکی از صنعتی ترین و پیشرفته ترین کشورها در زمینه پژوهش اوقات فراغت ، تکامل اوقات فراغت از دهه 50 قرن بیستم تا عصر حاضر به چهار مقطع تقسیم شده است . در دهه 50 و 60 کار از اهمیت بالا یی برخوردار بود . مهمترین مسئله کار بود و اوقات فراغت فقط در تجدید قوای جسمی خلاصه می شد اما در دهه 70 کسانی که سخت کار می کردند در آمد بالایی داشتند . پس می توانستند در اوقات فراغت بیشتر خود به فعالیتهای دلخواه بپردازند . با آغاز دهه 90 اوقات فراغت نسبت به کار اهمیت بیشتری یافت و حتی از کار برجسته تر شد
اطلاعات محدودی که در زمینه اوقات فراغت ایرانیان پیش از اسلام وجود دارد حاکی از آن است که در ایران باستان نیز همانند بسیاری از تمدنهای کهن ، اوقات فراغت مختص طبقه اشراف بود و طبقات عادی فرصت بسیار کمی برای استراحت و دید و بازدید و گفتگو و شرکت در مراسم و جشن‌های ملی و مذهبی داشتند و در زمان اوقات فراغت به کارهای رزمی میپرداختند . کشتی‌‌های بومی و محلی که در هر گوشه ای به صورتی خاص انجام میشد ، چوگان ، زوبین اندازی و شکار از جمله فعالیتهایی بود دکه مردم به آن می پرداختند . با توسعه شهرنشینی در دوره اشکانیان و ساسانیان گونه های دیگری از گذران اوقات فراغت از جمله نواختن موسیقی در بین اشراف و طبقات خاص رایج شد . همچنین بازی شطرنج و چند بازی مشابه دیگر در بین افراد رواج پیدا کرد . پس از ظهور اسلام نیز پیشرفت فعالیتهای مربوط به اوقات فراغت که قبل از اسلام در ایران رایج بود حفظ شد و دلیلش هم نفوذ فرهنگ ریشه دار ایرانیان در دربار خلفای عباسی بود . از جمله تفریحات رایج آن زمان چوگان ، شطرنج ، نرد ،و گلوله اندازی بود . در قابوسنامه هم آمده است در بین بزرگان ، اسب دوانی که گاه با تیر اندازی همراه می شد بسیار رایج بود . در زمان صفویه یکی از متداولترین گونه گذران اوقات فراغت ، شرکت در جشنها و اعیاد بود
هر گاه عروسی انجام می شد یا کودکی به دنیا می آمد یا موعد جشن های باستانی می رسید ، بیشتر مردم شرکت می کردند و با یکدیگر به دید و بازدید می پرداختند
جشن های عروسی ، مراسم تولد ، ختنه سوران ، عید شتر قربانی ، نوروز ، فطر ، جشن آب پاشان و جشن گل سرخ و جشن‌هایی از این قبیل شامل حال عموم مردم می شد . در این عصر موسیقی و رامشگری نیز کاملا" رایج بود و اگرچه رقص و آواز بر اساس دستورهای اسلامی ، بر خلاف شرع شمرده می شد اما این مسئله هرگز موجب نشد که به کلی مطرود شود و همچنان رایج بود . با رواج تشیع ، انواع مراسم عزاداری برای ائمه رواج پیدا کرد . ماهیگیری ، کشتی گیری ، شمشیر بازی و تیر اندازی ، گردش و سفر ، بازیهایی مانند شطرنج و تخم مرغ بازی ، تاب بازی ، برپایی نمایش و معرکه های گوناگون ، و نمایشهای گوناگون در میدانها ی شهر مثل شعبده بازی ، بازی دلقکها ، ریسمان بازی ، خیمه شب بازی ، نمایش پهلوانان و ورزشکاران و جنگ حیوانات با یکدیگر نیز از جمله سرگرمیهای آن زمان بود . خواندن شاهنامه و حکایات و قصص و تماشای رقصهای گوناگون نیز رایج بود.
گذران اوقات فراغت در عصر حاضر به دلیل توسعه فراوان در همه زمینه ها ی فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی بسیار متنوع شده است . سن ، جنس ، سطح معلومات ، موقعیت اجتماعی و شغلی ، وضعیت خانوادگی ، امکانات در دسترس و تربیت خانوادگی ، فرهنگ و نگرش افراد ، از جمله عواملی هستند که به روش های مختلف بر فرصت های افراد در فعالیتهای اوقات فراغت تاثیر می گذارند
نوع جهان بینی و برداشت انسانها از زندگی و محیط اطراف خود و نیز نحوه تعامل آنها با دیگران نقش بسیار مهمی در نحوه گذران اوقات فراغت آنها دارد که به طور کلی این نگرش در اذهان افراد جامعه را سیاستگذاران و مسئولان بلند پایه کشور به وجود می آورند . وضعیت و نگرش پیشرفته و سالم در هر جامعه را میتوان حاصل تفکر و تلاش درست و علمی دولتمردان آن جامعه دانست
دولتمردان و مسئولان کشور آلمان بر این باورند که زمان کار باید کوتاه اما پر ثمر باشد . به همین دلیل در برنامه ریزی های کلان سعی بر ایجاد زمان طولانی اوقات فراغت در سیاستهایشان مشهود است . البته پیش از اقدام ، توانسته اند با تلاش فراوان دید و نگرش افراد جامعه را نسبت به اوقات فراغت گسترده و باز نمایند و سطح فرهنگ را در این بالا ببرند . امروزه در کشور آلمان آموزش و فعالیتهای همراه با خلاقیت و جذاب مدنظرند
تکامل انفرادی ، حس اعتماد به نفس و به دست آوردن شخصیت اجتماعی ، دیگر تنها در محیط کار جست و جو نمی شود ، بلکه بیشتر در اوقات فراغت صورت می گیرد
برای مثال در زمینه کار آفرینی ، آمار نشان می دهد که در آلمان در سال 1988، 450میلیارد مارک صرف گذران اوقات فراغت شده بود . در سال 1999 این رقم به 500میلیارد مارک، و در سال 2001 به 570 میلیارد دلار و در سال 2003 به 630میلیارد دلار افزایش پیدا کرد . در سال 2003 تنها در بخش گردشگری 3میلیون نفر شاغل بوده اند
بسیاری از مردم آلمان فعالیتهای گوناگونی در اوقات فراغت خود انجام می دهند ، خود را با کامپیوتر مشغول می سازند ، کتاب می خوانند ، ورزش می کنند و به نوازندگی با ساز می پردازند . 70درصد نوجوانان و جوانان آلمانی به طور مرتب و مستمر ورزش می کنند . اما فقط 15درصد مردم بالا 65 سال به طور مستمر و مرتب ورزش می کنند . در حالی که نوجوانان و جوانان به طور همزمان گاهی به شش تا هشت رشته ورزشی می پردازند ولی افراد بالای 65 سال فقط به دو رشته ورزشی می پردازند . در آلمان 600 موزه وجود دارد که سالانه 96 میلیون نفر از آنها بازدید دارند . رفتن به اپرا ، تئاتر و کنسرت های موسیقی نیز در آلمان بسیار رایج است . در آلمان در مجموع 400 سالن تئاتر و 140 ارکستر موسیقی حرفه ای وجود دارد . مردم این کشور علاقه بسیار زیادی به مطالعه دارند . با 80000 جلد کتاب تالیف شده در سال 2005 می توان گفت که آلمانی ها از کتاب خوانترین ملت ها هستند . همچنین در آلمان روزانه 350عنوان روزنامه و هزاران مجله منتشر می شود دست کم 12 میلیون آلمانی از اوقات فراغت خود برای ایفای نقش های داوطلبانه و عام المنفعه مانند فعالیت در خانه های سالمندان ، صلیب سرخ ، آتش نشانی و گروه های حقوق بشر و طرفداران محیط زیست و ... استفاده میکنند . بدون دریافت وجه و یا انتظار هیچ کمکی . بیش از 2 میلیون آلمانی در گروههای همخوانی کر عضو هستند . عده ای به جمع آوری تمبر یا سکه می پردازند . تربیت حیوانات خانگی مثل پرندگان یا سگ و باغبانی و گل کاری نیز رواج دارد . آلمانیها علاقه بسیار زیادی به سفر دارند . در سال 2005 مردم آلمان 206 میلیون سفر داخلی و 76 میلیون سفر به خارج داشته اند که این رقم اکنون بسیار بیشتر شده و این در حالیست که جمعیت این کشور 82 میلیون نفر است . البته نحوه و ماهیت سفر مردم کشور آلمان بسیار متفاوت با سفر ، اهداف و ماهیت سفر در جامعه ایران دارد . به طوری که فرق آن را می توان با فرق میان روز و شب مشابه دانست
هر خانواده فرانسوی در سال به طور متوسط 1500 دلار صرف فعالیت های فرهنگی ، گذران اوقات فراغت ، ورزش و بازی می کند که این مبلغ 5/3 درصد درآمد سالانه هر نفر است . در سال 2004 وزارت فرهنگ فرانسه 4 میلیارد دلار بودجه داشت و این در حالی بود که در این سال در مجموع 17 میلیارد دلار در زمینه فرهنگی در فرانسه هزینه کرد . یعنی حدود نصف در آمد نفتی کشور ایران در آن سال . در سال 2004 در مجموع 60258 جلد کتاب جدید در فرانسه تالیف شد و 401 میلیون جلد کتاب توسط 350 ناشر به فروش رسید . آنها نیز علاقه فراوان به مطالعه دارند . 35 درصد مردم فرانسه به تور مرتب دست کم در روز یک روزنامه می خوانند . در فرانسه 3/2 میلیارد نسخه روزنامه در سال منتشر می شود . از 100 عنوان مجله ای که در فرانسه منتشر می شود ، 6 مجله شمارگان 1 میلیونی و 8 مجله شمارگان بیش از نیم میلیونی دارند . با فروش 1354 نسخه مجله به ازای هر 1000 نفر ، فرانسویان در میان مردم جهان رتبه نخست را در مطالعه مجله دارند . آنها به طور متوسط 2 ساعت و 40 دقیقه در روز تلویزیون تماشا می کنند . در فرانسه 180 فرستنده تلویزیون وجود دارد که 4 فرستنده ، دولتی و سراسری و بقیه فرستنده های محلی و خصوصی هستند . البته مردم فرانسه بیشتر به تماشای برنامه های آموزشی یا هنری مبادرت میورزند . علاقه مردم فرانسه به موسیقی و برنامه های نمایشی در تمام دنیا مشهور است . تعداد سالنهای رقص و موسیقی و تئاتر و خوانندگی هر روز افزایش پیدا می کند ، که این خود نشان از آسایش و رفاه و آرامش فکر و روح مردم جامعه دارد و امید به زندگی بالا را در این جوامع به رخ می کشد . در حال حاضر 11 میلیون فرانسوی عضو باشگاه های ورزشی مختلف هستند و هر روز به تعدادشان افزوده می شود . به تازگی ورزشهایی که جنبه ماجراجویانه دارند مانند دوچرخه سواری کوهستان (کراس ) صخره نوردی و کوهنوردی ، قایقرانی ( کایاک و کانو ) و پیاده روی در جنگل نیز در میان فرانسویان طرفداران زیادی پیدا کرده است . از دیگر گونه های گذران اوقات فراغت مردم فرانسه شرکت در جشن های متعدد و شاد است که به مناسبات مختلف برگذار می کنند . همچنین بازدید از موزه ها و مکانهای تاریخی زیادی که در فرانسه وجود دارد از زمره تفریحات مردم فرانسه است . می توان گفت مردم این کشور یا آلمان و کشورهایی از این قبیل ، اشتهای عجیبی برای یادگیری و دانستن آنچه در پیرامون خود می گذرد دارند و این اشتها ی نا تمام را به آیندگان خود با درایتی بی مثال تزریق می کنند
اما ژاپن کشوری توسعه یافته و صنعتی است که به ساعات طولانی کار مشغول است میانگین خواب مردم این کشور در شبانه روز پنج ساعت است که این رقم ، نشان دهنده زندگی پر تنش و کاملا" صنعتی است . طی چند دهه اخیر ، دولتمردان ژاپنی سیاستهایی را در مورد شکل دادن و هدفمند کردن اوقات فراغت مردم و اینکه چگونه از آن لذت ببرند در پیش گرفته اند . از اوایل دهه 1990 دولت ژاپن در جست و جوی راهی بوده است که کیفیت زندگی را افزایش دهد و این کشور را به یک ابر قدرت در شیوه زندگی تبدیل کند . اما همچنان تغییر زیادی دیده نمی شود . اولویت فعالیت در اوقات فراغت مردم ژاپن عبارتند از تماشای تلویزیون و خواندن روزنامه . پژوهش یا تحقیق برای افزایش اطلاعات شخصی . سرگرمی و تفریح . ورزش . شرکت در فعالیتهای اجتماعی . رفت و آمد با دوستان
با نگرشی دقیق پی خواهیم برد که سیاستهای دولتمردان کشورهای پیشرفته در زمینه اوقات فراغت کاملا" علمی و نتیجه گراست . آنها هدف را آرامش و آسایش ، سلامت روحی و جسمی ، اجتماعی ، آموزش و پرورش و پیشرفت تمام عیار افراد جامعه می دانند . درآمد و ساعات کاری مناسب ، ایجاد اوقات فراغت و هدفمند ساختن آن در نگرش مردم و استفاده هر چه بهتر از این زمان به نفع ارتقا ء سطح آگاهی و معلومات از اهداف والای این جوامع می باشد . همچنین سلامت جسمی یکی از بزرگتری اهداف آنان است که خود خالق بخش بزرگی از سلامت روح و فکر است . ارج نهادن به مقام انسان و اینکه انسان تنها یک بار به این جهان قدم مینهد پس نسبت به زمان زندگی خویش و جامعه مسئول است ، خود یکی از شعارهای اصلی این جوامع است
در کشور عزیزمان ایران نیز مانند دیگر کشورها ی جهان ، مردم اوقات فراغت خود را به شکلهای گوناگون سپری می کنند . اما اولویتهای ما کمی با جوامع پیشرفته متفاوت است . در زمینه اوقات فراغت در ایران تعدادی از سازمانها و ارگان ها ، مانند سازمان ملی جوانان ، هلال احمر ، جهاد دانشگاهی ، امور مساجد و بسیج فعالیتهایی از جمله فرهنگی ، هنری ، دینی و قرآنی ، علمی ، مهارت آموزی ، اردویی ، گردشگری و ورزشی دارند . اما نکته بسیار مهم این است که فعالیتهایی که این گونه سازمانها ارائه می کنند ، به هیچ وجه کافی به نظر نمی رسد و تنها پاسخگوی قشری خاص و تعداد بسیار کمی از افراد جامعه است . مردم ایران آگاهی چندانی از اوقات فراغت ندارند و تفاوت بین اوقات فراغت و زمان بیکاری را تشخیص نمی دهند . و بیشترشان به دلیل کمبود امکانات به ناچار در برنامه های موجود شرکت می کنند یا اوقات فراغت خود را به نحوی نا مطلوب و با عدم رضایت کافی می گذرانند و اکثرا" اوقات فراغت را مختص فصل تابستان می دانند . بیشتر مردم ایران از نقش فعالیتهای تفریحی و فراغتی در حفظ و نگهداری سلامت جسمی و روانی ، جلوگیری از بسیاری از بیماریها ، تکامل شخصیت و خودباوری ، ارتقای سطح آگاهی و جلوگیری از معضلات و آسیبهای اجتماعی آگاهی ندارند
اولین اردوی تفریحی ورزشی در ایران در سال 1313 در باغ منظریه تهران برگزار شد . قبل از پیروزی باشکوه انقلاب اسلامی و در زمان شاه پهلوی ملعون ، وزارت فرهنگ و هنر سابق با الگوبرداری از تجربه خانه های فرهنگ در فرانسه ،اقدام به احداث خانه های فرهنگ شهری در مرکز استان ها کرد . نخستین خانه فرهنگ در سال 1347شروع به فعالیت کرد و خانه های فرهنگ به تدریج در تمام استانها تاسیس شد . هدف خانه های فرهنگ ، آموزشهای گوناگون هنری بود
پس از پیروزی باشکوه انقلاب اسلامی ، در سال 1358 فعالیت این مراکز به کل
متوقف شد
با توجه به جامعه بسیار جوان ایران ، فعالیتهای ارگانها و نهادها ی بسیار کم تعداد که با نگرشی محدود و بسته و غیر علمی به راه خود ادامه می دهند به هیچ وجهی کافی و کامل نیست . شاید سیاستگذاران و دولتمردان کشورمان در سال 2010 هنوز به اهمیت فراوان و ضرورت اوقات فراغت و تاثیر برنامه ریزی و اجرای درست آن در زندگی تک تک افراد جامعه پی نبرده اند
و اکنون باز پرسشی به وجود می آید که آیا مسئولین و سیاستگذاران در این امر ، کارشناسان خبره و آگاه به علوم روز دنیا در این رشته حساس به شمار می روند یا تحصیلات و تجارب و نگرش آنها هیچ ارتباطی با این مهم ندارد . اما قضاوت در این مقوله نمی گنجد و افراد جامعه با نگاهی باز ، علمی و به روز، به راحتی توسط ارزیابی وضعیت کنونی جامعه و مقایسه آن با کشورهای پیشرفته به حقایق موجود جامعه پی ببرند
میزان اوقات فراغت روزانه دانشجویان ایران 4 ساعت در روز است . زمان فراغت 60 درصد دانشجویان عصر و شب و محل گذران این اوقات برای 70 درصد ، خوابگاه یا منزل بوده است . آنها فقط 5 درصد این اوقات را در کانونهای فرهنگی یا مکانهای ورزشی سپری می کنند که این یعنی هیچ . در حال حاضر دانشجویان کشور به دلیل عدم امکانات لازم و عدم نگرش آگاهانه ناگزیر به فعالیتهایی در اوقات فراغت می پردازند که هیچ تمایلی برای انتخاب و ادامه انجام فعالیت ندارند . اکنون فعالیتهای دانشجویان در اوقات فراغت شامل تماشای تلویزیون ، هم صحبتی با دوستان ، گوش دادن به موسیقی ، مطالعه مختصر ، قدم زدن بیرون خانه و دیدار اقوام و رفتن به سینما می باشد .
اگر هر گونه امکانات فراغتی برایشان فراهم گردد ، علاقه مند به انجام چه فعالیتی هستند ؟
با بررسی پاسخهای داده شده ، معلوم شد دیدگاه دانشجویان کشور نسبت به اوقات فراغت در حال حاضر جالب و امید بخش است . اولویتهای نخست تا سوم فعالیتهای مورد علاقه به ترتیب ، ورزش ، مطالعه و کار با رایانه در فضای اینترنتی است و تماشای تلویزیون که نخستین فعالیت غیر فعال جاریست به رتبه چهارم تنزل پیدا کرد .
زمان فراغت مردم شهرنشین و عادی ایرانی حدود 4 ساعت در روز است که با زمان فراغت در کشورهای توسعه یافته برابر است . تماشای تلویزیون با 120دقیقه در روز بیشترین سهم را در گذران اوقات فراغت به خود اختصاص داده است . امروزه در ایران خوردن و آشامیدن در زندگی افراد جامعه بسیار پر رنگ شده است . می توان گفت به طور کلی بزرگترین تفریح مردم ایران امروزه خوردن است . صرف غذاهای متنوع در رستورانها ، کافه ها ، در میهمانی ها و جشن ها ، در پارکها ، در سفر و خلاصه در هر زمان و مکان لذت بخش ترین فعالیت افراد جامعه راتشکیل داده است .
در تمام کشورها و مخصوصا " جوامع پیشرفته صنعتی افراد زیادی از غذاهای آماده استفاده می کنند اما معمولا" این بخش از فعالیتشان را به عنوان نخستین و بهترین بخش فعالیتهای اوقات فراغت قلمداد نمی کنند . تا مرز ایجاد ناراحتی های گوارشی که امروزه در ایران بسیار شایع است در خوردن پیش می رویم و جالب اینجاست که اهمیت چندانی ندارد که چه میخوریم ؟ کجا میخوریم ؟ چه میزان میخوریم ؟ چه زمان میخوریم ؟ و چرا میخوریم ؟
سئوال اینجاست که مردمی بزرگ با این تاریخ و فرهنگ و نگرش چگونه و از چه راهی بر این بن بست تاریک قدم نهادند و خود را روز به روز از یادگیری ، خلاقیت ، تفکر ، شادی ، پرورش و سلامت دور ساختند ؟ ؟ ؟
مشکل را در کجا میتوان ریشه یابی و بر طرف نمود ؟
اکنون حاصل این پر خوری و بد خوری در جامعه چیست ؟ چاقی و اضافه وزن و عدم تحرک مناسب . این وضعیت برای بسیاری البته مفید و سود مند است . رستورانهای غذای آماده و موسسات به اصطلاح لاغری با تضمین یا بی تضمین که جز ضرر برای افراد جامعه هیچ در بر ندارد . چاقی و پر خوری باعث عدم تحرک می گردد و ورزش روز به روز در زندگی مردم کمرنگ تر می شود . جامعه ای که از افراد کم تحرک و چاق و ناسالم تشکیل گردد ، روز به روز از هر نظر ضعیف تر و بر هزینه های آن در همه جهت افزوده می گردد . افسردگی و انزوا ، تنبلی ، دوری از مطالعه و ورزش و گرایش به فعالیتهای بی تحرک مثل تماشای بی هدف تلویزیون ، استرس ، احساس نا امیدی ، احساس حقارت و پوچی در جامعه و هزاران گرفتاری دیگر که نام خواهم برد از گرفتاریهایی است که در اثر چاقی و کم تحرکی گریبانگیر افراد جامعه است . البته در این میان هستند افرادی که به دلایلی چاق نیستند ، اما به دلیل کم تحرکی و عدم ورزش و فعالیتهای صحیح و هدفمند و عدم برنامه ریزی درست برای اوقات فراغت دچار این مشکلات هستند . عدم تحرک و پر خوری مشکلات فراوانی را برای افراد جامعه به بار می آورد که سکته قلبی ، دیابت ، مشکلات روحی و روانی ، پوکی استخوان ، زیاد بودن چربی خون ، ناراحتیهای ستون فقرات و انواع آرتروز ، ضعف مقاومت بدن در مقابله با بیماری ، را شامل می شود
بهره و سود تفریحات سالم و ورزشهای تفریحی فراغتی عبارتند از : منافع شخصی که
نتیجه اش رهایی از فشارها و تنش است و سلامت جسم و بهداشت روانی ، رشد مهارت ، خلاقیت ، خودشکوفایی ، یادگیری و رشد شخصیت است