بسمه تعالی

در خصوص تنخواه و تنخواه گردان درس داده شد که:
تنخواه وجوهی است که برای هزینه های جاری و عمرانی از محل اعتبارات مصوب در بودجه گفته می شود.

تنخواه گردان به چهار صورت می باشد که عبارتند از :

1-تنخواه گردان خزانه
2- تنخواه گردان استان
3-تنخواه گردان حسابداری
4-تنخواه گردان پرداخت

در مورد پیش پرداخت گفته شد که عبارت است از پرداختی که از محل اعتبارات مربوط براساس احکام و قراردادها طبق مقررات پیش از انجام تعهد صورت می گیرد.

در مورد علی الحساب گفته شد که عبارت است از پرداختی که به منظور ادای قسمتی از تعهد با رعایت مقررات صورت می گیرد.

مرحله چهارم از مراحل گردش بودجه نظارت بر بودجه می باشد که به چهار صورت می گیرد:

1-نظارت مالی
2-نظارت عملیاتی
3-نظارت قوه مقننه
4-نظارت قوه قضایی

1-نظارت مالی یا نظارت وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق ذیحسابان ، خزانه داری و کمیته تخصصی اعتبار انجام میشود.

2-نظارت عملیاتی یا نظارت سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور جنبه عملیاتی دارد و در حین اجرای طرح یا فعالیت صورت می گیرد.

3-نظارت قوه مقننه که مطابق با قوانین و مقررات مجلس صورت بگیرد.

4-نظارت قوه قضائیه بر حسن اجرای قوانین است.

روش های پیش بینی درآمدها و برآورد هزینه ها به دو قسمت تقسیم می شود :

1-روش های پیش بینی درآمدها :
الف - روش سال ماقبل آخر
ب - روش حد متوسط ها
ج - روش پیش بینی مستقیم
د – روش سنجیده منظم

2-روش های برآورد هزینه ها:
الف – بودجه متداول(سنتی)
ب – بودجه ریزی افزایشی
ج - بودجه برنامه ای
د – بودجه عملیاتی
ﻫ - بودجه ریزی به روش برنامه ریزی، طرح ریزی و بودجه ریزی
و – بودجه ریزی بر مبنای صفر
ز – بودجه منعطف یا متغیر

الف – بودجه متداول را می توان قدیمی ترین و ساده ترین بودجه ریزی دانست.

ب – بودجه ریزی افزایشی که به نگهداشت سطح عملیات موسوم می باشد که حجم عملیات دستگاه ثابت فرض می شود و افزایش یا کاهش هزینه ها را در برابر حجم عملیات ثابت مقایسه و برآورد می نماید.

ج – بودجه برنامه ای در آن اعتبارات بر حسب وظایف و فعالیت های سازمان پیش بینی می شود.

د – بودجه عملیاتی که پیشرفته ترین مرحله در بودجه می باشد که به چهار اصل استوار است:
1-سیستم حسابداری قیمت تمام شده
2-روش اندازه گیری کار
3-نرم
4-استاندارد
ﻫ - بودجه ریزی به روش برنامه ریزی و طرح ریزی و بودجه ریزی که برای تکمیل بودجه برنامه ای در همه کشورها معمول شده است.
و – بودجه ریزی بر مبنای صفر که هر سازمان برای بودجه بندی باید کلیه فعالیت هامختلف خود را مورد ارزیابی قرار دهد و میزان اهمیت و اولویت آنها را مشخص سازد که دارای چهار مرحله اساسی و اصلی تقسیم می شود:
1-شناخت واحدهای فعالیت در سازمان
2-تجزیه و تحلیل هر واحد فعالیت در قالب گروه فعالیت ها و برنامه ها
3-انتخاب و درجه بندی گروه فعالیت ها و تعیین اولویت بین آنها
4-انتخاب و تدوین آن گروه از فعالیت ها که ثمربخشی آنها اثبات شده است.

محاسن بودجه بندی بر مبنای صفر چهار مورد است:
* – توجیه ادامه یا توقف فعالیت ها را ادامه می دهد.
* – معیارهای لازم را برای مقایسه ارائه می دهد.
* – فعالیت هایی که اولویت کمتری دارند با اطمینان خاطر حذف می شود.
* – انعطاف پذیری بیشتری دارد.

معایب بودجه بندی بر مبنای صفر به سه قسمت تقسیم می شود:
-این روش مستلزم صرف وقت و هزینه زیاد است.
-حساسیتی که مدیران نسبت به توجیه فعالیتهای تحت امر خود دارند.
-اجرای این روش مستلزم مدیریت موثر ارتباطات کارآمد و آموزشی مدیران است
ز – بودجه منعطف یا متغیر یا انعطاف پذیر که که همان دگرگونی است و به منظور فائق آمدن بر مشکل عدم انعطاف بودجه سنتی در موسسات دولتی و بازرگانی از یک نوع بودجه به نام بودجه متغیر استفاده می کنند.
=============================================================
سیدهاشم حسینی اشمان
مدیریت امورفرهنگی
مقطع کارشناسی

=============================================================