موبایل یا همان همراه که امروز مهمان اغلب خانواده‌ها هست و برای به چنگ آوردنش هزینه نسبتاً زیادی صرف می‌شود و از بزرگ و کوچک با آن سر و کار دارند و یکی از وسایل مهم گفتگو و تبادل اطلاعات است کاربردهای بسیار زیاد و متفاوتی دارد که از جمله آن می‌توان به « sms » یا همان پیام کوتاه اشاره کرد که به وقت و ناوقت با شنیدن صدای مخصوص به آن آدم دست به جیب می‌شود و با بازکردن فایل مربوط به آن اقدام به خواندنش می‌کند.
شاید اگر زمان گذشته را به یاد آوریم که مردم اعم از حاکمان و محکومین برای رساندن پیامهای ضروری خود به دیگران چه در سطح منطقه‌ای و چه در سطح بین‌المللی و گرفتن پاسخ آنها چه هزینه‌های سیاسی و اقتصادی می‌کردند و چه خطراتی را متحمل می‌شدند بیشتر به ارزش پیام کوتاه در عصر امروز که به عصر ارتباطات مشهور است پی برد.
جا دارد قبل از اینکه به نقش « پیام کوتاه » در زندگی بپردازیم گذری بر تاریخچه و چگونگی ارسال آن به مقصد داشته باشیم.
اولین پیام کوتاه سال ۱۹۹۲ در انگلستان فرستاده شد و سپس در اروپا رواج پیدا کرد و چند ماه طول کشید تا به آمریکا رسید. (۱)در ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۸۱ مورد بهره‌برداری قرار گرفت از این سال به بعد استفاده از پیام کوتاه به تدریج در بین کاربران ایرانی تلفن همراه فراگیر شد. در سال ۱۳۸۵، ۸ میلیارد پیام کوتاه در ایران مبادله شد در این سال روزانه ۲۰ میلیون پیام کوتاه توسط کاربران تلفن همراه رد و بدل می‌گردید که این رقم در روزهای خاص و اعیاد مختلف بیشتر می‌شد. در سال ۱۳۸۴ مناقصه‌ای برای ارائه خدمات پیام کوتاه به صورت انبوه توسط شرکت مخابرات ایران برگزار شد که طی آن سه شرکت رهیاب، آتیه و مگفا برنده شدند (۲).فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۸۶، واژه ( پیامک ) را به عنوان جایگزین « sms » برگزید. (۳)با وجود گستردگی این پدیده بد نیست بدانیم فرستادن پیام کوتاه چه راهی را طی می‌کند تا به مقصد می‌رسد.اس ام اس » مخفف سرویس پیام کوتاه به زبان انگلیسی است و مِتُد جدیدی برای ارتباط برقرار کردن با فردی است که صاحب تلفن همراه است. یکی از مهم ترین دلایل استفاده زیاد از پدیده پیامک، کم هزینه بودن آن در مقایسه با دیگر سیستم های ارتباطی است. البته چون بیشتر مردم ظرفیت حرفی هر پیام را نمی دانند (میزان کاراکترهای فارسی 70 حرف و انگلیسی 160 حرف)، با درازنویسی، هزینه ارسال هر پیامک به سبب طولانی بودن متن، بالاتر می رود. کاربران با آگاهی از این نکته می توانند بیشتر فعالیت های اقتصادی روزانه خویش را با این سیستم انجام دهند. یکی از اساسی ترین کارکردهای پیامک نیز اطلاع رسانی است و از این راه می توان، مطالب مختلفی با موضوع های گوناگون در اختیار مخاطبان قرار داد . همزمان با برخی رخ داده های سیاسی فرهنگی واجتماعی ،سرویس پیامک می تواند نقش مهمی را با بهترین شکل وبا کمترین هزینه وکوتاهترین زمان ایفا کند که نمونه آن را در روزهای تبلیغات سیاسی کاندیدهای انتخاباتی در مجلس خبرگان وشورا شهر وروستا در سال 1358 از راه سرویس پیامک صورت گرفت . پیامک ها می توانند مسائل مورد نیاز بازار سیاسی و جهت گیری های درست مناسبت های سیاسی و ملی را تا حد زیادی پوشش دهد.
در شرایط کنونی که بر اثر گرفتاری های روزانه زندگی امکان برقراری ارتباط چهره به چهره افراد کمتر شده، سرویس بخشی پیامک از این کمبودها را برطرف می کند و در کمترین زمان، میان افراد ارتباطی صمیمانه و قلبی برقرار می سازد و پاسخی هر چند ناچیز به نیازهای عاطفی و روانی آنها می دهد. برای کسانی که در اندیشه پرداخت دشوار هزینه تلفن از بابت برقراری ارتباطی دوستانه با آشنایان و بستگان خود هستند، فرستادن پیامک ها جای گزین مناسبی است.از مهم ترین و شایع ترین کارکردهای سرویس پیامک (SMS)می تواند شاد کردن دیگران در قالب شوخی و لطیفه های سالم باشد که جامعه ما نیز به شادی، خندیدن و خنداندن نیاز دارد.
یکی از کارکردهای عمومی پیامک، کارکرد تبلیغی آن است و کسانی که قصد تبلیغ کالا، خدمات یا ایده ای خاص دارند، از آن استقبال می کنند. این کارکرد، بیشتر به سود کارخانه ها، بانک ها، مراکز فرهنگی و مراکز مذهبی است تا بتوانند محصولات تجاری و فرهنگی خود را در معرض فروش قرار دهند. البته از آن جا که در این گونه پیام های تبلیغاتی، مخاطبان حالت منفعل دارند و گاهی ناخواسته و بدون هیچ رضایتی هر گونه پیامی را دریافت می کنند، طبیعی است که مزاحمت و اتلاف وقت مشترکان تلفن همراه را نیز در پی خواهد داشت .
سرویس پیامک، فرصتی است که به کمک آن می توان با تبریک گفتن ایام الهی همچون بعثت، غدیر، قربان و فطر این روزها را به مخاطبان یادآور شد و آنها را از روزهای خوب خدا باخبر ساخت.یکی از کارکردهای پیامک، پند و اندرز است. می توان حتی در کوتاه ترین پیام، نکته ای اخلاقی گنجاند و از این طریق، یکدیگر را در به سازی زندگی مادی و معنوی یاری رساند. فراموش نکنیم که حتی یک جمله بسیار کوتاه می تواند، راه زندگی دیگران را تغییر دهد و بهترین سرنوشت ها را برای آنان رقم بزند. پیامک ها می تواند، نمونه آشکار این سخن مولای متقیان علی علیه السلام باشد که می فرماید: «رساترین سخن، آن است که گذر کردن آن در معنای درست، آسان و کوتاه درآوردن آن، نیکو باشد.
کارکرد سیاسی پدیده پیامک، سه بُعد عمده دارد: 1) کنترل اجتماعی سیاست مداران با ارسال پیامک های طنز؛ 2) تحکیم روابط سیاسی مردم و سیاست مداران با ارسال پیام های تبلیغی و اطلاع رسانی؛3) اطلاع رسانی سیاسی یا ارسال اخباری که به دلایل امنیتی و حفظ وحدت ملی، از رسانه جمعی نمی توان برای خواص سیاسی پخش کرد.
فضای جدیدی که پیامک در ارتباط غیر مستقیم در جامعه بر جای گذاشته است، کاربرها را بر آن می دارد تا با توجه به نیازهای قلبی و ذهنی شان، جدیدترین و جالب ترین پیام ها را بیافرینند. خلق مضامین جدید ادبی، سرودن اشعار جدید، نوشتن متن ادبی، استفاده از استعاره ها و ایهام های ادبی که زمینه رشد روحیه ادبی ـ هنری افراد را فراهم می آورد و در سایه خودباوری و لذت خلق کردن، به گسترش حیطه فرهنگی ـ ادبی جامعه کمک می کند، روی آوردن بیش از حد به زبان محاوره و رعایت نکردن قواعد دستوری و به کار بردن زبان انگلیسی به جای زبان فارسی در نوشتن پیام ها می تواند این کارکرد مثبت را به کارکرد منفی تبدیل کند.