باسلام و خسته نباشید


مراحل کسب سواد رسانه ای

«تامن» (Thoman) در سال (۱۹۹۶) برای کسب « سواد رسانه ای» به چهار مرحله اساسی اشاره می کند.

۱- داشتن آگاهی کامل در خصوص استفاده از رسانه ها

در این مرحله، سواد رسانه ای شامل کسب هوشیاری و آگاهی نسبت به میزان و شرایط مواجهه افراد با انواع پیام های رسانه ای است. فعالیت های مورد نظر در این مرحله عبارتند از: اندازه گیری میزان استفاده افراد از رسانه ها، کشف رضایت مندی های کسب شده از پیام های رسانه ای و یادگیری راهبردهای لازم برای مدیریت استفاده از رسانه ها.
۲- نگاه منتقدانه به محتوای رسانه ها
۳- تحلیل جنبه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در رسانه ها
۴- استفاده از رسانه برای تغییرات اجتماعی


مهارت سواد رسانه ای

فرایند سواد رسانه ای حامل طرح عمل و نیروی عملکردی مخاطب است. طرح عمل، مهارت های مخاطبان در فرایند استفاده و به کارگیری مخاطبان است و نیروی عملکردی مخاطبان به معنای شایستگی های آنان در استفاده از رسانه ها به ویژه ها رسانه های جدید است.

براساس الگوی «پاتر» مخاطب برای مواجهه با پیام رسانه ها از ابزارهای دوگانه یعنی «مهارت ها و شایستگی ها» استفاده می کند. منظور از شایستگی، ویژگی ای در مخاطب است که به او امکان می دهد در ارتباط با رسانه ها قرار بگیرد. برای مثال فردی که شایستگی یا توانایی خواندن ندارد، نمی تواند از رسانه های چاپی استفاده کند. شایستگی و مهارت ویژگی است که به طور معمول مخاطب در سال های نخستین زندگی کسب می کند. استفاده از رسانه ها دارای دو جنبه است یعنی مخاطب براساس مهارت و شایستگی که در استفاده از پیام رسانه ها کسب می کند می تواند به سوی رسانه ها برود یا اینکه از رسانه ها روی گردان شود. از نظر «پاتر»، برخورداری مخاطبان از مهارت های رسانه ای شکلی پیوستاری و مداوم دارد به نظر وی میزان اهمیت مهارت های رسانه ای به یک اندازه نیست. مجموعه ای از مهارت های کنشی در سواد رسانه ای دربرگیرنده موارد زیر است:

تحلیل (Analysis): شکستن پیام به عناصر معنادار
ارزشیابی (Evaluation). داوری درباره ار زش پیام یا امکان مقایسه عناصر پیام
گروه بندی (grouping). تعیین اجزای مشابه و متفاوت پیام
استقرا (reduction): نتیجه گیری از برخی اجزای پیم و تعمیم آن به بقیه اجزا
قیاس (deduction). استفاده از اصولی فراگیر برای تبیین موارد خاص
ترکیب (synthesis). جمع بندی پیام های مختلف در ساختاری جدید.
خلاصه سازی (bstracting). ارائه توصیفی روشن، درست و فشرده از پیام.

شیوه های برخورد با رسانه ها

اما آنچه در اینجا ضرورت دارد به آن پرداخته شود این است که در برخورد با رسانه ها موارد زیر را مدنظر داشته باشیم و به راحتی تسلیم امواج پیام های رسانه ها نشویم.

۱- استفاده آگاهانه از رسانه ها
۲- نگاه منتقدانه به محتوای رسانه ها
۳- تحلیل پیام و اهداف رسانه ها
۴- جایگزینی ارزش ها و دیدگاه ها توسط رسانه ها
۵- برداشت های گوناگون از یک پیام واحد رسانه ای

با تشکر