پنج شنبه, 03 خرداد 1403

 



موضوع: " طبقه بندی های بودجه "

" طبقه بندی های بودجه " 10 سال 9 ماه ago #23463

ضرورت طبقه بندی

بودجه حاوی شبکه اطلاعاتی جامع است که نشان دهنده ی فعل و انفعالات مالی دولت از ابعاد مختلف میباشد.

هدف های اساسی طبقه بندی ها

به طور کلی هدف هایی که بر طبقه بندی ها مرتبت است عبارتند از :

1) آسان سازی برنامه ریزی , تصمیم گیری و سیاست گذاری

بودجه بندی به شکل نوین آن ، عمل برنامه ریزی است که در جریان آن سیاست های اقتصادی و اجتماعی دولت طراحی،اهمیت و اولویت برنامه ها و عملیات تعیین و تصمیمات لازم جهت اجرای برنامه ها و نیل به هدف ها اتخاذ میشود.لازم است اقلام درآمدها و هزینه های بودجه از ابعاد مختلف تفکیک ودر جداول ویژه نشان داده شوند. چنین اطلاعات طبقه بندی شده نه تنها برنامه ریزی , تصمیم گیری و سیاست گذاری را در سال بودجه آسان میسازد بلکه بودجه هر سال میتواند اطلاعات بازخوردی مورد نیاز را برای برنامه ریزی و سیاست گذاری سال های آتی فراهم نماید.

2)بهینه سازی مدیریت

مدیران دستگاه ها و مجریان برنامه های دولت با صرف حداقل امکانات حداکثر بازدهی را به دست آورند و روش های مدیریتی خود را بهینه سازند. طبقه بندی های بودجه از سویی درآمدها ، امکانات و اعتبارات و از سویی دیگر انتظارات ، عملیات و مسئولیت های هر دستگاه را برنامه را منعکس می سازد و به این ترتیب اطلاعات لازم در مورد عناصر بهینه سازی را در دسترس مدیر و مجری قرار می دهد.

3) تجزیه و تحلیل آثار اقتصادی و اجتماعی عملیات دولت

با توجه به نقشی که دولتهای امروزی در تثبیت و توسعه اقتصادی برعهده گرفته اند، بودجه ابزار سیاست گذاری مالی و اقتصادی کوتاه مدت ایفای این نقش دولت را عهده دار است.اطلاعات طبقه بندی شده بودجه دولت را قادر می سازد آثار اقتصادی و اجتماعی عملیات مالی خود را تجزیه و تحلیل کند و برنامه های سالانه را در جهت هدف های اقتصادی و اجتماعی مورد نظر طراحی و هدایت نماید. باری تحقق هداف های اقتصادی دولت تحلیل ارتباط میان اقلام درآمدها و هزینه های بودجه با شاخص های اقتصادی ضرورت پیدا میکند.

4) نظارت بر عملیات دولت

بودجه این امکان را فراهم میسازد که مراجع نظارت اعم از ناظرین درون دولت یا ناظرین برونی ، با مقایسه میزان منابع مصروفه و پیشرفت عملیات ،چگونگی اجرای برنامه ها را مورد ارزیابی قرار داده .چنین نظارتی اثربخش بدون وجود طبقه بندی که درآن انواع عملیات بر حسب دستگاه های مسئول تفکیک شده باشد، ممکن نیست.

انواع طبقه بندی ها

شاید علت تاکید بر طبقه بندی هزینه ها ضرورت کنترل بیشتر و دقیق تر آن باشد زیرا که اقلام درآمدها مبتنی بر قانون پیش بینی و وصول میشوند نیازمند کنترل تنگاتنگ نیستند و از طرف دیگر اصل "تحدیدی بودن هزینه ها" کنترل بیشتر آن را ایجاب میکند.

طبقه بندی نوع اول مربوط به طرف درآمدهای بودجه و سه نوع بعدی دیگر طرف دوم آن یعنی هزینه ها و نوع آخر با هر دو طرف ارتباط دارد. سه نوع اول(درآمدی -محاسباتی و سازمانی) این نوع طبقه بندی ها در بودجه متداول(سنتی) نیز وجود داشته و ابزار کنترل مالی تلقی می شده اند ولیکن دو طبقه بندی اخیر(عملیاتی و اقتصادی) زاییده بودجه های نوین و نشانه تکامل آنها می باشند که اولی به عنوان ابزار کنترل اجرایی و بهبود مدیریت و دومی به عنوان ابزار کنترل اقتصادی و برنامه ریزی ملی به کار برده میشنود.

در اینجا به ترتیب به شرح طبقه بندی ها می پردازیم:

1) طبقه بندی درآمدی

اهمیت درآمد ها از این نظر مطرح است که آنها امکانات و منابع مالی عملیات دولت را تشکلی میدهند .

هدف های طبقه بندی

الف) سیاست گذاری اقتصادی و اجتماعی

یکی از مهم ترین ابزار دولت در اعمال سیاست های مالی ترکیب اقلام درآمدهاست. انواع درآمدهای ددولت دارای آثار اقتصادیو اجتماعی خاص خود می باشند و دولت میتواند با کاهش و افزایش هر یک یا حذف و اضافه کردن برخی از آنها سیاست مشخص را تعقیب کند و به هدف های مورد نظر دست یابد.

ب) دقت در پیش بینی درآمدها

برای اعمال دقت در پیش بینی آن ها لازم است منابع مختلف درآمدی از هم تفکیک شوند.درآمدها علاوه بر این که رعایت قوانین خاص درآمدها را موجب می شود از نظر تامین مالی وظایف وسیع دولتهای امروزی نیز ، دارای اهمیت است.

ج) ایجاد ارتباط بین درآمدها و هزینه ها

هر تغییری در درآمد ها با تغییر در هزینه ها ارتباط دارد.همچنین طبقه بندی انواع درآمدها ، مقایسه میان ارقام درآمد معین و هزینه ی وصول آنر ا ممکن میسازد. این امر به تصمیم گیران فرصت می دهد درآمدهایی را مورد تایید قرار دهند که دارای بازدهی بیش تری هستند.

اصول طبقه بندی

در کلیه مواردی که تحت عنوان اصول طبقه بندی مطرح خواهد شد باید انتظار داشت چگونگی تفکیک اجزا مربوط به اقلام بودجه ای مورد بحث قرار گیرد و همچنین راهنمایی هایی در خصوص تفکیک صحیح ارائه شود.

الف) تفکیک درآمدها از سایر منابع تامین اعتبار

درآمدها دریافت هایی هستند که ماهیت درآمدی دارند و حاصل فروش کالا و ارائه خدمات در محدوده ی سال بودجه می باشند و به طور کلی توان مالی دولت را در سال بودجه نشان میدهد. ولیکن سایر منابع تامین اعتبار به مفهوم دریافتهای غیردرآمدی بوده ،عمدتا وام هایی هستند که کسری بودجه را تامین می کنند و اقلام آن نشانگر ضعف مالی دلت است.

ب) تفکیک درآمدهای مالیاتی از غیرمالیاتی

دولت ها به طور متداول درآمدهایی را از دیگر منابع از قبیل انحصاراتو مالکیت ، فروش کالا در داخل و خارج کشور و غزیره به دست می آوردند. تفکیک درآمدهای مالیاتی از غیر آن ، به ارزیابی ظرفیت مالیاتی دولت کمک می کند.

ج) تفکیک مالیاتهای مستقیم از غیر مستقیم

با توجه به متفاوت بودن آثار اقتصادی و اجتماعی مالیتهای مستقیم و غیر مستقیم و جدا کردن آنها ، تحلیل و ارزیابی نظام مالیاتی دولت را امکان پذیر می سازد.بالا بودن نسبت مالیتهای مستقیم در مجموع مالیات ها ، ناشنه سیاستهای عدالت اجتماعی دولت است.

د) تفکیک درآمدهای حاصل از فروش کالاها و خدمات

اقلام درآمد حاصل از فروش کالاها میتواند نشانگر حجم تولیدی دولت و همچنین میزان اشتغال دولت در اعمال تصدی باشد. از سوی دیگر ، درآمدهای حاصل از ارائه خدمات حجم خدمت رسانی و نیز هزینه انواع ختلف را نشان میدهد.

ه) تفکیک درآمدهای اختصاصی از درآمدهای عمومی

علاوه بر درآمدهای اختصاصی دستگاه های اجرایی دولت که بر حسب مورد در تبصره های قانون بودجه تعیین ،تفکیک و تج.یز میشوندجداول و سر جمع های درآمدها نیز باید آنها را به طور مجزا منعکس کرده و قابل مقایسه سازد.

و) تفکیک درآمدها بر حسب روش های پیش بینی آنها

ضرورت اعمال دقت در یش بینی درآمدها ایجاب میکند انواع درآمدها طوری از هم جدا شوند که هر کدام را بتوان با روش ،فرمول،تعرفه و نیز با توجه به قوانین خاص هر یک پیش بینی کرد.
مدير دسترسي عمومي براي نوشتن را غيرفعال كرده.
كاربر(ان) زير تشكر كردند: فاطمه خوش تراش, فریبا حق شناس باهر
مدیران انجمن: مجید بیاتانی