معرفی فیروز آباد و جاذبه های تاریخی– فرهنگی آن

شهری که امروزه فیروزآباد نامیده می‌شود در گذشته، گور نام داشته‌است. براساس منابع تاریخی معتبر، شهر گور یا جور یا اردشیر خره را اردشیر بابکان ساخت و آن را تختگاه خود قرار داد. پس از مرگ اردشیر به سال ۲۴۱ میلادی، الگوی ساختمانی این شهر که دایره‌ای شکل بوده مورد تقلید فراوان واقع گردیده و تا سده‌های میانه، نزدیک به چهار صد شهر بدین صورت ساخته شد و حتی شهری با اهمیت همچون دارابگرد با این سبک و سیاق بنا گردید که بقایای آن تاکنون برجای مانده‌ است.
ابن بلخی که یک هزار سال قبل فارسنامه را تالیف کرده‌است می‌نویسد: فیروزآباد که قدیم آن را گور می‌نامیدند به روزگار کیانیان شهر بزرگی بوده و حصاری عظیم داشت. اسکندر ذوالقرنین چون به پارس حمله کرد چندان که کوشید نتوانست به حصار شهر گور رخنه کند لذا جهت رودی را که از سر کوه می‌آمد، به طرف شهر برگرداند و در شهر جاری ساخت تا آن که تمام شهر گور درآب غرق شد.
فیروزآباد نسبت به زمین‌های اطرافش در گودی واقع شده‌است لذا باآب رودخانه‌ای که اسکندر درشهر جاری ساخت ،این شهر به یک دریاچه تبدیل شد واین دریاچه قرن‌ها باقی بود تا این که اردشیر با تمهیداتی آب دریاچه را تخلیه کرد و شهر جدیدی به جای شهر گور بنا نهاد و نام آن را اردشیر خوره نامید. اردشیر خوره در زمان حمله اعراب به ایران ویران شد تازمانی که عضدالدوله دیلمی (گیلانی) برخلفای عرب تسلط پیدا کرد و به آبادانی ویرانه‌های اعراب همت گماشت. این شهر از آن به بعد فیروزآباد نامیده شد. بیش از 70درصد ساکنان شهرستان فیروزآبادرا ترکان قشقایی تشکیل میدهند وزبان رایج در این شهرستان زبان ترکی میباشد وزبان فارسی هم بعد از زبان ترکی کم وبیش رواج داردواین شهرستان دارای موقعیت جغرافیایی بسیار خوبی میباشداما به علت بی توجهی از محرومیت در تمام زمینه هارنج می برد در صورتی که دارای پتا نسیلهای بسیار بالایی نسبت به دیگر شهرستانهای استان وحتی کشور میباشد
جهرم از شهرای نزدیک به آن است., شهر تاریخی شیراز, بوشهر

آثار بجا مانده در شهر تاریخی فیروز آباد

فیروز آبادنام امروزی شهر اردشیر خوره است. درنزدیکی این شهر چندین اثر ساسانی وجود داردکه از آن جمله میتوان به شهر گور ،کاخ اردشیر بابکان و قلعه دختر اشاره کردو دو سنگ نگاره ساسانی نیزدر آنجا دیده میشود. این دو سنگ نگاره در فاصله یک کیلومتری هم قرار دارند . در شهر گور تاکنون حفاری علمی انجام نشده است.این شهر یک برج بلند نیز دارد .در قصر اردشیر بابکان میتوان به عظمت معماری ساسانی پی برد. تاقهای گنبدی بلند همانند سقف مساجد امروزی چشم هر بیننده ای را خیره میکندوانعکاس صدا در آنها هوش از سر آدمی میبرد.در کنار این قصر یک آتشکده نیز دیده میشودقلعه دختر قلعه دختر درکنار جاده شیراز به فیروز آباد قرار دارد و چون بر روی یک تپه غیر قابل دسترس است برای بازدید از آن میتوان از یک دستگاه تله کابین استفاده نمود(البته همیشه تعطیل است) و به همین دلیل میتوان دلیل نام گذاری آنرا به قلعه دختر توجیه نمود. یک دلیل دیگر در نامگذاری برخی بناها به نام قلعه دختر این است که احتمالا این بناها معبد آناهیتا بوده اند و از آنجا که الهه آناهیتا جنسیت مونث دارد در طول سالیان وقتی پرستش آناهیتا به فراموشی سپرده شد فقط نامی بیان کننده جنسیت مونث بنا بر آن مانده است. بنای قلعه دختر فیروز آباد بر روی تپه سنگی با شیب زیاد قرار دارد و در آن ساختمانهایی شبیه کاخ و سربازخانه وجود دارد . دروازه ورودی در سمت راست قرار دارد ،پس از آن یک حیاط قرار دارد که آن را اتاقهایی محصور کرده اند و در سمت چپ کاخ شاهی قرار دارد.کاخ شاهی شامل یک ایوان بزرگ و سقفی گنبدی شکل است

شهر گور
در جنوب قلعه دختر شهر اردشیر قرار دارد که اکنون به شهر گور مشهور است. مانند بسیاری از شهرهای باستانی ایران شهر به صورت دایره است و دو دیوار حایل دارد. ساخت شهر به زمانی باز میگردد که اردشیر بر شاه اشکانی پیروز شد و ایران را مطیع خود کرد، یعنی آغاز سلسله ساسانیان. در این شهر برج بلندی قرار دارد که ارتفاع آن بیش از 30 متر است و دلیل ساخت آن برای ما مشخص نیست. این برج در نقطه ای قرار دارد که چهار خیابان اصلی شهر به هم میرسند. دیوار داخلی از مرکز شهر 450 متر فاصله دارد و دیوار بیرونی کمی بیشتر. نکته قابل توجه اینکه این شهر تاکنون حفاری نشده است و نمیتوان به درجه اهمیت باستان شناسی آن پی برد و مورد عجیب آنکه در سطح این شهر بر خلاف دیگر محوطه های باستانی سفال و شکسته های کوزه به چشم نمیخورد! در کنار برج یک میدان سنگی مرتفع قرار دارد که احتمالا مرکز شهر بوده است

کاخ اردشیر
به فاصله کمی از شهر گور در شمال آن قصر زیبای اردشیر قرار دارد. درجاده شیراز به فیروز آباد پس از عبور از قلعه دختر نزدیک شهر فیروز آباد میتوان این کاخ را در سمت شرق مشاهده کرد. در شمال کاخ یک آبگیر قرار دارد . کاخ شامل یک سالن مرکزی است که با دو گنبد بلند احاطه شده است و روبروی آبگیر یک ایوان بلند قرار دارد. ابعاداین کاخ زیبا 55*104 متر استدیوارهای نگه دارنده ایوان مرکزی در بعضی جاها بیش از چهار متر پهنا دارند. ایوان به سالن مرکزی متصل است که آنهم در دو طرف دو سالن دیگر دارد و همگی سقفهای گنبدی بلندی دارند. معماری این بنا همانند معماری حمام کاراکالا در روم استکه در قرن سوم میلادی ساخته شده است سالن مرکزی یک شاه نشین کوچک است و تزیینات دیوارهای آن مانند تزیینات تخت جمشید است. . گنبد بلند این سالن از آجر ساخته شده است.مانند آنرا میتوان در کاخ سروستان مشاهده کرد و میدانیم در تخت سلیمان نیز وجود داشته و این نوع معماری پس از اسلام وارد طرح مساجد شد و در آنجا به کمال رسید
آتشکده فرنبغ فیروز آباد
در شرق بنا یک چهارطاقی دیده میشود که در گذشته آتشکده بوده است .این آتشکده به احتمال زیاد همان آتشکده فرنبغ است که در منابع تاریخی از آن یاد شده است. اکنون این محوطه باستانی درون مزرعه قرار دارد و سمت دیگر بنا یعنی شمال آن یک گورستان معاصر قرار دارد . اهالی شهر به فرض مقدس بودن محل اموات خود را در کنار آن چال میکردند .آتشکده فرنبغ یکی از سه آتشکده مهم ایران باستان است.