دانشگاه جامع علمی و کاربردی واحد 13
موضوع تحقیق:
توریسم سلامت و تجربه برخی کشورهای پیشرو در این صنعت
نام درس:
مدیریت گردشگری فرهنگی
استاد راهنما:
استاد سرکار خانم ابي زاده
تهيه وتدوين:
محمدصادق فرمانی ،مجیدرنجکش- محمدابراهیم قهرمانی ––علی ممیوند
دانشجويان کارشناسی مدیریت امور فرهنگی
(تابستان1392)


توریسم سلامت و تجربه برخی کشورهای پیشرو در این صنعت:
مقدمه
تعریفی که سازمان جهانی گردشگری از توریسم درمانی دارد عبارت است از: افراد و گروه‏هایی که برای استفاده از تغییرات آب و هوا، با اهداف پزشکی و درمانی همچون استفاده از آب‏های معدنی،گذراندن دوران نقاهت، معالجه و نظایر آن اقدام به مسافرت می‏کنند.
البته تعاریف و اصطلاحات دیگری هم وجود دارد که دامنه این نوع از گردشگری را گسترده‏تر می‏کند، گردشگری سلامت ، یکی از این واژه‏هاست، که به مسافرت توریست به دهکده‏های سلامت و مناطق دارای چشمه‏های آب معدنی و آب‏گرم اشاره می‏کند. در این نوع سفر توریست برای رهایی از تنش‏های زندگی رورمره و تجدید قوا، بدون مداخله و نظارت پزشکی راهی سفر می‏شود. معمولا این توریست‏ها بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهره‏مندی از طبیعت شفا بخش مناطق دیگر هستند. گردشگری درمانی یکی دیگر از این واژه‏هاست که به معنای مسافرت توریست بمنظور استفاده از منابع گردشگری درمانی طبیعی (آب‏های معدنی، نمک، لجن، غیره) است. که معمولا برای درمان برخی بیماری‏ها یا گذراندن دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشکی صورت می‏گیرد. گردشگری پزشکی نوع دیگری از گردشگری سلامت است که با هدف درمان بیماری‏های جسمی یا انجام نوعی از عمل‏های جراحی تحت نظارت پزشکان در بیمارستان‏ها و مراکز درمانی انجام می‏شود. در این نوع از گرشگری سلامت، بیمار ممکن است پس از درمان و معالجه نیازمند استفاده از فضاها و خدمات گردشگری درمانی (مانند آب‏گرم‏ها) باشد، که در اینصورت ممکن است گردشگری او با سفر به نقاطی که این امکانات را دارند تکمیل شود.
از نگاهی دیگر توریسم سلامت به دو نوع می‏باشد. اول : اشخاصی که به هر علتی به کشوری دیگر مسافرت می‏کنند، در این سفر هدف گردشگر زیاد مهم نبوده و تنها مسافرت مد نظر او است. در این نوع توریسم خواسته یا ناخواسته شخصی که مدت زمانی هر چند کوتاه در منطقه‏ای اقامت داشته باشد باید نیازهای بهداشتی و سلامتی وی توسط ارگانی مورد حمایت قرار گیرد، اینجاست که توریسم سلامت و بهداشت معنا پیدا می‏کند. در حالت دوم شخص به علت وجود تکنولوژی پیشرفته پزشکی یا هزینه‏های پایین درمان و یا ... راهی کشور دیگری می شود.
امروزه گردشگری در بسیاری از کشورها، نیروی اصلی بهبود و رشد اقتصادی کشور محسوب می‌شود و یکی از پویا‌ترین فعالیت‌های اقتصادی عصر حاضر است که نقش مهمی در توسعه پایدار محلی ایفا می‌کند. در واقع با راه‏اندازی و توسعه این صنعت فرصتی راهبردی ایجاد شده و به اقتصاد تنوع بخشیده و موجب اشتغال‌زایی و درآمد می‌شود.
تاریخچه
بطور کلی از اوایل دهه ۱۹۷۰ توریسم و گردشگری جایگاه خود را به عنوان یک صنعت در بین دیگر صنایع یافت.
فلورانس نایتینگل جزء اولین نفراتی بود که در اواخر قرن 19 توریسم پزشکی را ترویج داد. او بیماران را برای درمان از چشمه‏های آب معدنی سوئیس به چشمه‏های آب معدنی ترکیه که ارزان‏تر بودند راهنمایی می‏کرد.
گردشگری سلامت در ایران سابقه چندانی ندارد، و در سال 82 برای اولین بار این موضوع ایران از سوی وزارت بهداشت و درمان مورد توجه قرار گرفت و در سال 83 و پس از ادغام سازمان‏های میراث فرهنگی و ایران‏گردی و جهان‏گردی، توریسم درمانی به صورت مستقل در ایران ایجاد شد.

مهمترین عواملی که سبب ایجاد تقاضا برای گردشگری سلامت می‏شوند، عبارتند از:
- قیمت پایین‏تر
در واقع یکی از مهمترین عواملی که سبب می‏شود بیمار کشور دیگری را برای درمان خود انتخاب نماید، قیمت ارزان‏تر خدمات است. جدول زیر به مقایسه قیمت برخی از خدمات در کشورهای مختلف پرداخته است :
ردیف عنوان خدمت درمانی قیمت در کشورهای مختلف
1 CABG USA: $88,000
Turkey: $20,500
India: $9,500
2 IVF USA: $15,000
Costa Rica: $4,400
India: $3,300
3 Facelift USA: $14,500
Thailand: $4,700
India: $3,500
4 Spinal Fusion USA: $41,000
Thailand: $16,000
India: $9,500

- بیمه‏های ضعیف درمان
حتی بهترین و قوی‏ترین بیمه‏ها نیز بیماری‏های متنوعی از قبیل (اعمال جراحی زیبایی، خدمات دندانپزشکی و جراحی‏های بیماری‏های انکساری چشم) را پوشش نمی‏دهند، و نتیجتا با بالا رفتن هزینه درمان این بیماری‏ها زمینه برای گردشگری سلامت فراهم می‏آید.
- جستجو برای یافتن کیفیت بهتر درمان
بسیاری از کشورهای امریکای لاتین، آسیا و افریقا به دلیل کمبود منابع و امکانات، نیروی انسانی حرفه‏ای و ضعف زیرساخت‏ها، فاقد کیفیت مناسب درمان هستند. مردمان این کشورها (خصوصا قشر ثروتمند) برای درمان خود معمولا کشور دیگری را انتخاب می‏کنند.
- دسترسی آسان به اطلاعات
با وجود اینترنت و سایر تکنولوژی‏ها افراد می‏توانند اطلاعات زیادی را راجع به درمان بیماری‏ها در کشورهای مختلف (از نظر قیمت، کیفیت و ...) کسب کرده و سپس برای درمان خود آگاهانه تصمیم بگیرند
- ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)
ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات برای انتقال اطلاعات بیمار (مثل patient records, teleradiology) ، کمک بزرگی به صنعت توریسم پزشکی کرده است.
- وجود طب جایگزین
امروزه بسیاری از مردم برای درمان بیماری‏های صعب‏العلاج خود (مثل سرطان و دیابت) به دنبال روش‏های طب جایگزین می‏گردند. طب سنتی چینی و یا آیرودا امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده است.
- متدهای جدید درمان‏
متدهای جدید درمان مانند درمان با سلول‏های بنیادی نیز کمک شایانی به توریسم پزشکی کرده بطوری که مردم برای دریافت این درمان‏ها به کشورهای پیشرو سفر می‏کنند
- رشد صنایع حمل و نقل هوایی، هتلداری و مخابرات
رشد این صنایع، جهان را به سمت دهکده جهانی سوق داده است و سبب شده مردم بسیار راحت‏تر نسبت به گذشته به سایر نقاط جهان سفر کنند.

مهمترین موانع در گردشگری پزشکی
 کیفیت درمان
اصولا کیفیت یک عامل تعیین‏کننده در هر کسب و کاری است. در حوزه درمان به دلیل اینکه بحث جان افراد مطرح است، کیفیت اهمیت بسیار زیادی دارد. باید بررسی نمود که آیا استانداردهای موجود در حوزه درمان رعایت شده است و یا اصلا این استانداردها کافی هستند؟
نگاه بیمار خارجی به مقوله کیفیت چیست؟
 عدم توجه به مسایلی از قبیل فرهنگ، زبان و ...
60 درصد از مرگ‏ها و جراحات ، نتیجه مستقیم عدم توانایی در برقراری ارتباط مناسب با بیمار است. عدم برقرای ارتباط مناسب در نتیجه تفاوت در فرهنگ، زبان، سطح سواد و محدودیت‏های شناختی ، اتفاق می‏افتند.
 چالش‏های مربوط به سوء درمان
باید توجه داشت که جبران اشتباهات و قصورات، خصوصا در حوزه درمان کار بس دشواری است و در خصوص مراجعه بیماران در نتیجه سوء درمان، برنامه‏ریزی کرده و اقدام جدی نمود. ‏
- محرمانه بودن اطلاعات بیمار
باید در خصوص حفظ اسرار بیمار قوانین درخوری وضع و اجرا نمود. برخی قوانینی که در این حوزه وضع شده عبارتند از :
 قانون مسئولیت‏پذیری و بیمه درمان امریکا
 قانون فدرال حفاظت از اطلاعات افراد آلمان
 قانون حفاظت از اطلاعات 1998 - بریتانیا
 قانون حفاظت از اطلاعات شخصی، مدارک الکترونیکی و حریم خصوصی کانادا

معرفی اجمالی برخی کشورهای پیشرو در صنعت گردشگری سلامت
ترکیه
ترکیه در اواسط دهه ۱۹۸۰ در حوزه توریسم و گردشگری سرمایه‏گذاری‏های متعددی انجام داد و مدیران توریسم و فرهنگ ترکیه سعی در شناساندن توریسم ترکیه به جهانیان نمودند.
در یک دسته‏بندی برای درک بهتر موقعیت و شرایط ترکیه، کشورها را به ۳ منطقه تقسیم شده‏اند:
۱- اروپا
۲- آسیای میانه و خاورمیانه
۳- کشورهای آفریقائی

الف- اروپا
در اروپا خدمات و سرویسهای بهداشتی و درمانی در سطح بسیار خوبی قرار گرفته ولی نوع خدمات ارائه شده بسیار گران‏قیمت بوده و استفاده از خدمات درمانی بسیار هزینه‏بر می‏باشد. به سبب افزایش سن در بیشتر کشورهای اروپائی (در بسیاری از کشورها) کادر مجرب برای نگهداری از سالمندان و اشخاص بیمار وجود ندارد و یا تربیت نشده است. در بسیاری از این کشورها اشخاص از بیمه‏های خصوصی استفاده می‏کنند و به علت بالا بودن هزینه‏ها، نمی‏توانند از عهده خدمات درمانی و پزشکی خود برآیند. بسیاری از شرکت‏های بیمه‏ای در حوزه سلامت به علت نبود و یا کمبود درآمد، به دیگر صنایع سودآور مانند غذا، سلاح و … روی آورده و سرمایه‏گذاری می‏کنند. بدین ترتیب اروپا رفته رفته با مشکلات فراوانی در زمینه درمان و هزینه های مرتبط با آن، رو به رو شده است. برای رهائی از این امر ساکنان اروپا ناگزیرند به دیگر نقاط جهان که هزینه‏های درمان و بیمه‏های درمانی ارزان‏تر می‏باشد، رجوع نمایند. و این فرصت مناسبی را برای کشورهای فعال در حوزه گردشگری سلامت فراهم نموده است.
ب- خاورمیانه و کشورهای آسیای میانه
در اغلب کشورهای منطقه آسیای میانه و خاورمیانه خبری از کشوری با تکنولوژی پیشرفته و در سطح بالا در حوزه درمان وجود ندارد و طبقه پولدار این کشورها بیشتر برای درمان خود به کشورهای اروپائی و آمریکا مسافرت می‏کنند. امروزه با توجه به بالا بودن هزینه‏های درمانی در کشورهای پیشرفته و با توجه به ظرفیت‏سازی و ایجاد زیرساخت‏های درمانی و رعایت استانداردهای بین‏المللی درمان در برخی کشورهای حوزه خاورمیانه و آسیای میانه (نظیر ایران و ترکیه)، می‏توان با برنامه‏ریزی و تبلیغات مناسب بیمارانی را که برای درمان به کشورهای اروپایی و امریکایی مراجعه می‏کنند، به این حوزه شیفت داد.
ج- کشورهای آفریقائی
در کشورهای آفریقائی خدمات درمانی و سلامت در سطح مطلوبی قرار ندارد. طبقه پولدار این کشورها بیشتر خدمات درمانی و سلامت خود را از غرب و کشورهای اروپائی دریافت می‏کنند. علت آن هم ارتباط تنگاتنگ این کشورها از دوران استعمار تا به اکنون می‏باشد. در سالهای گذشته به علت وجود مسائل و مشکلاتی در سیستم بهداشت و درمان آمریکا و اروپا، سبب از دست رفتن این طبقه شده است و بهترین فرصت برای جذب و شناساندن توریسم سلامت و درمان کشورهای آسیایی بوجود آمده است.
بنابراین همان‏طور که در بالا بدان اشاره شد، با توجه به مشکلات بالا بودن هزینه‏های درمان و بیمه‏های درمانی در اروپا و امریکا و همچنین فقدان کیفیت مناسب درمان در کشورهای آفریقایی و بیشتر کشورهای خاورمیانه و آسیای میانه، می‏توان با برنامه‏ریزی مناسب و ایجاد زیرساخت‏های درمانی و رعایت استانداردهای بین‏المللی و انجام تبلیغات مناسب توسط کشورهایی نظیر ایران و ترکیه سبب شیفت بیماران به این مناطق شد. البته ناگفته نماند که کشور ترکیه در این زمینه بسیار موفق‏تر از ایران عمل کرده است و پیشروتر می‏باشد.
مهمترین عواملی که سبب پیشی گرفتن کشور ترکیه در صنعت توریسم شده است، عبارتند از :
 ایجاد تسهیلات در صدور ویزا
 ایجاد شبکه‌های تلویزیونی و وب‌سایت‌های مشترک و متنوع
 گردهمایی‌های کاربردی میان آژانس‌داران و تورگردانان این کشور و رسیدن به راهکارهای عملی در جذب مشتری
 شرکت فعال در نمایشگاه‌های گرشگری و ایجاد غرفه‌های بزرگ و مشترک و انتشار انواع کتاب‌های راهنمای گردشگری
 همکاری با کشورهای عضو اکو، کشورهای اسلامی، کشورهای منطقه خاورمیانه، اروپا و غرب
 ترجمه انواع کتاب و راهنما و بروشورهای تبلیغاتی به تمامی زبان‌هایی که مسافران این کشور با آن تکلم می‌کنند
 برگزاری انواع مسابقه سفرنامه‌نویسی و جشنواره و نمایشگاه‌های فصلی
 ساخت فیلم‌های مستند از جاذبه‌های گردشگری
 ایجاد تسهیلات در اعطای بورس به دانشجویانی که این کشور، زبان آن یا موضوعات گردشگری آن را به‌عنوان رشته تحصیلی خویش انتخاب کرده‌اند
 بسترسازی برای استانداردسازی قوانینی که در حوزه گردشگری در این کشور وضع می‌شود
 ایجاد دهکده‌های گردشگری
 رونق زیرساختهای گردشگری و سرمایه‌گذاری در ساخت هتل و انواع تاسیسات لازم در موضوع گردشگری
 حمایت دولت از انجام هرگونه سرمایه‌گذاری در حوزه‌‌های سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری در موضوع گردشگری
 اجرای طرح‌های مشارکتی با دیگر کشورها در زمینه گردشگری و نهادینه کردن آموزش‌های لازم در استقبال از گردشگر و ده‌ها و ده‌ها اقدام دیگر
شاید همه این زیرساخت‌ها و بسترسازی‌ها بود که توانست گردشگری این کشور را که در بدترین شرایط قرار داشته (از قبیل شیوع ویروس آنفولانزای پرندگان و وقوع چندین انفجار تروریستی و بروز ناآرامی‌های مربوط به انتشار کاریکاتورهای اهانت‌آمیز به پیامبر اسلام (ص) در سال 2006 و 2007) و با رکود قابل‌ملاحظه‌ای روبه‌رو شده بود، نجات دهد.
جدول زیر قیمت برخی از مهمترین اقدامات درمانی در حوزه توریسم سلامت کشور ترکیه، را با سایر کشورها مقایسه کرده است :

کشور ترکیه قصد داشت پذیرای 500 هزار گردشگر پزشکی در دوره شکوفایی مورد نظر خود (دوره 5 ساله از سال 2007 میلادی تا 2012 ) باشد، اما صنعت گردشگری پزشکی ترکیه توانست تا پایان سال 2010 میلادی به این عدد دست یابد، و درآمدی معادل 850 میلیون دلار به کشور هدیه دهد. ترکیه توانست با تبلیغات مناسب و کنترل کیفیت خدمات خود نام خود را در فهرست منتشر شده توسط سازمان جهانی گردشگری ، جزو 10 کشور برتر جهان از نظر مقصد گردشگری پزشکی به ثبت برساند، و موفقیت خود در اجرای این هدف یعنی دستیابی به سطح قابل قبول گردشگری پزشکی را ، به جهان اعلام نماید.
سازمان گسترش گردشگری پزشکی ترکیه که از سال 2005 میلادی فعالیت خود را در این کشور آغاز کرده توانست آمار بسیار دقیقی از تعداد گردشگران ورودی به ترکیه مهیا کند و به جامعه جهانی اعلام نماید. این سازمان برای جذب هرچه بیشتر گردشگران نیازمند خدمات پزشکی به کشور ترکیه اقدام به تهیه بروشورها و کتابچه های تبلیغاتی بسیار متنوعی در این زمینه کرد، به طوری که تنها در سال 2005 میلادی تعداد 5000 نسخه از این کتاب‏ها و بروشورها به زبان انگلیسی و ترکی به چاپ رساند و در مراکز گردشگری و دفاتر توریستی سطح کشور و در کشورهای اروپایی توزیع کرد. بنا به گفته این سازمان با ارزش‏ترین تبلیغ، کنترل سطح کیفی خدمات پزشکی و قیمت مناسب این خدمات در کشور است، اما در بخش تبلیغات بهترین روش معرفی خدمات پزشکی در پروازهای ورودی و خروجی از ترکیه بوده است .
در بخش چشم پزشکی ترکیه در سال 2009 میلادی پیشرفت های بسیار مهمی داشته است بطوری که در این سال توانست 2000 بیمار خارجی را در قالب گردشگر پزشکی در مراکز مختلف درمانی خود پذیرش کند و درآمد خوبی را در این بخش بدست آورد.
شعار مخصوص گردشگری کشور ترکیه با مفهوم " ترکیه سرزمین آفتاب و جراحی (سلامتی)" شعاری است که با هدف برندسازی طراحی شده و استفاده می‏شود.
بر اساس گزارشات و آمار رسمی منتشر شده از سوی سازمان جهانی توریسم (UNWTO) ترکیه با پشت سرگذاشتن انگلیس توانست رده ششم توریسم دنیا را به خود اختصاص دهد. ترکیه در سال ۲۰۱۱ میزبان ۲۹٫۳ میلیون توریست و گردشگر بوده است.
بیماران و توریست‏های امریکایی بیشتر به‏دلیل وجود بیمارستان‏های معتبر و مجهز که به عنوان شعبه‏ای از بیمارستان‏های صاحب‏نام و معتبر امریکایی فعالیت می‏کنند (نظیر بیمارستان جان‏هاپکینکز یا بیمارستان هاروارد) به کشور ترکیه سفر می‏کنند.
البته برخی کارشناسان بر این باورند که افزایش قیمت نفت، افزایش قیمت کرایه هتل‏ها و همچنین افزایش سرسام‏آور هزینه‏های درمانی از مهم‏ترین عواملی هستند که توریسم درمانی را دچار چالش می‏کنند. لان یانگ من، یکی از محققان و متخصصان امور بهداشت و درمان در این زمینه می‏گوید: « به دلیل افزایش بهای نفت و هتل ها بسیاری از درمان ها از شکل جهانی به محدوده‏های محلی و یا حداکثر به کشورهای اطراف باز خواهد گشت. درنتیجه به زودی شاهد آن خواهیم بود که مسافران امریکایی درمان در امریکا و اروپاییان نیز به متخصصان و پزشکان اروپایی مراجعه کنند.
در زیر به عنوان نمونه مراحلی که باید یک گردشگر پزشکی در آژانس‏های مرتبط با این صنعت طی کند آورده شده است :
1. تکمیل فرم ثبت نام
تکمیل فرم درخواست خدمات درمانی


نام *


نام خانوادگی *
زن مرد

جنسیت *


انتخاب خدمات درمانی *


توضیح


پست الکترونیکی *


تلفن *
تلفن پست الکترونیکی گفتگوی آنلاین اخبار
چگونگی تبادل اطلاعات و تماس با شما
نام کاربری گفتگوی آنلاین

در صورتی که نحوه ارتباط از طریق گفتگوی آنلاین را انتخاب نمودید این قسمت را تکمیل بفرمایید.

سامانه گفتگوی آنلاین Yahoo Google Talk Skype
در صورتی که نحوه ارتباط از طریق گفتگوی آنلاین را انتخاب نمودید این قسمت را تکمیل بفرمایید.
ارسال اطلاعات

تکمیل این فرم برای آغاز مراحل گردشگری درمانی شما ضروری است.

2. ارتباط با تیم و تحویل مدارک پزشکی
ارتباط با نزدیکترین تیم گردشگری درمانی از طریق پست الکترونیکی یا گفتگوی آنلاین. در این گام فرد باید مدارک پزشکی مورد نیاز را به نماینده تیم گردشگری درمانی تحویل دهد، تا توسط تیم پزشکان متخصص مورد بررسی قرارگیرد.
3. تنظیم و تبادل برنامه درمانی
مدارک پزشکی توسط تیم پزشکان متخصص در ترکیه مورد بررسی قرار می گیرد و متخصصین، برنامه درمانی فرد را تنظیم می‏کنند و از سوی تیم به منظور مطالعه به فرد اعلام می شود .
4. تنظیم برنامه گردشگری درمانی و اعلام هزینه
در این گام برنامه کامل تدوین شده و هزینه های مرتبط، به فرد اعلام می‏شود.
5. مشاوره پزشکی و مراحل درمان
در صورت تمایل فرد، نماینده آژانس در تمامی مراحل فرد را همراهی کرده و به محل اقامتش در ترکیه منتقل می‏کنند. در این گام با اولین مشاوره پزشکی، فرد اطلاعات بیشتری نسبت به نحوه درمان خود دریافت خواهد کرد و مراحل درمانی آغاز خواهد شد.
6. بازگشت به محل اقامت
پس از انجام مراحل درمانی و بهبود، فرد به محل سکونت مراجعت کرده و کارکنان آژانس صحت و سلامت فرد را تا پایان دوره پیگیری خواهند نمود.
7. مراقبت های لازم
با توجه به نوع درمان فرد تا پایان دوره نقاهت از مراقبت های ویژه برخوردار خواهد بود.

پاناما
کشور پاناما معمولاً به ارائه تسهیلات درمانی کم‏هزینه شهرت دارد. جراحی در پاناما به مراتب ارزانتر از جراحی‌های انجام شده در آمریکا است، (حدودا 40 تا 70 درصد کمتر از آمریکا). با این وجود در مقایسه با کشورهای جنوب شرق‌ آسیا، به مراتب گران‌تر می‌باشد.
پاناما را کشوری می‌نامند که براساس معیارهایی آمریکایی بنا شده و برای گردشگران بیمار یا گردشگری پزشکی مقصدی ایمن و پیشرفته را تشکیل داده است. علاوه بر آن تمامی دستورات پزشکی در این کشور توسط متخصصان آموزش دیده در آمریکا به بیماران تجویز می‌شود. گذشته از آن واحد پول پاناما نیز دلار آمریکا است. با توجه به این موارد، می‌توان گفت بخش مهمی از اقتصاد پاناما، بر پایه درآمد‌های حاصل از خدمات پزشکی شکل گرفته است.
برزیل
برزیل ‌ خود را به عنوان مرکز جراحی‌های پلاستیک در جهان معرفی کرده است. برزیل توانست با مدیریتی صحیح در این حوزه، گردشگری پزشکی بومی را آنچنان توسعه ‌دهد که اکنون پس از ایالات متحده، رتبه دوم را در تعداد جراحی‌های پلاستیک جهان از آن خود کند.
مالزی:
صنعت گردشگری پزشکی مالزی به تازگی پیشرفتی قابل ذکر داشته و همسو با توسعه دیگر صنایع‌ این کشور، مسیر رو به رشدی را در پیش گرفته است. براساس آمارهای رسمی، مالزی به لطف خدمات پزشکی پیشرفته خود، موفق به جذب گردشگران بی‌شماری شده است. به گونه‌ای تعداد گردشگر بیمار از 75 هزار نفر در سال 2001، به 297 هزار نفر در سال 2006 افزایش یافته است. در حال حاضر، مهمترین خدمات پزشکی که در مالزی به گردشگران ارائه می‏شود در حوزه جراحی پلاستیک، قلب و دندان می‏باشد و هزینه‏ها در این کشور به مراتب ارزان‌تر از ایالات متحده امریکا است.
کاستاریکا:
کاستاریکا معمولاً به عنوان یکی از مقصدهای گردشگری پر مخاطب بخصوص از سوی بیماران کشورهای آمریکای شمالی، به حساب می‏آید. کیفیت بالا و قیمت ارزان خدمات درمانی در این کشور مهم‏ترین دلیل ورود گردشگران پزشکی می‏باشد. یکی دیگر از مواردی که کاستاریکا را به مقصدی دلخواه برای بیماران تبدیل کرده فاصله زمانی کم آن با ایالات متحده است به نحوی که گردشگران می‌توانند در عرض هفت تا 10 ساعت خود را به این کشور برسانند.
گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که بیش از 150 هزار گردشگر خارجی در سال 2006 به منظور استفاده از خدمات درمانی به کاستاریکا مسافرت کرده‏اند. به دلیل رشد صنعت پزشکی در این کشور و انجام سرمایه‌گذاری‌های متنوع در این بخش، پیش‌بینی می‌شود کاستاریکا جهش چشمگیری را در این صنعت شاهد باشد.
هند:
براساس مطالعات مرکز ملی تحلیل‌های راهبردی هند، صنعت گردشگری پزشکی در این کشور از دو منظر حائز اهمیت است، که عبارت است از : ارائه خدمات با کیفیت و دریافت هزینه‌ای بسیار اندک. قابل توجه است که بخش گردشگری سلامت هند از سال 2002 تا 2006 با جهش خوبی در جذب گردشگر روبرو بوده و توانست تعداد گردشگران پزشکی را از 150 هزار بیمار به 500 هزار بیمار افزایش دهد.
دبی
دبی با هدف تبدیل شدن به قطب توریسم درمانی منطقه خلیج‏فارس، سرمایه‏گذاری‌های کلان و استراتژی‌های ویژه را اتخاذ کرده است. توریسم درمانی دبی با برخورداری از بخش درمانی مشتمل بر بیش از 4750 پزشک متخصص مسلط به 40 زبان دنیا می‌کوشد زیرساخت‌های ویژه توریسم درمانی را توسعه دهد.
مقامات دبی پیش بینی کرده‌اند که تا پایان سال جاری (2012) میزان درآمد دبی از محل توریسم درمانی به بیش از 6.1 میلیارد درهم امارات برسد. همچنین اعلام کرده‏اند که میزان سرمایه‏گذاری بخش خصوصی در بخش گردشگری درمانی، با بیش از 12 درصد افزایش به 8 میلیارد دلار در سال 11-2010 رسیده است.
"شیخ حمدان بن محمد بن راشد المکتوم "ولیعهد و مدیر شورای اجرایی دبی با فراخون بخش خصوصی در همکاری با بخش دولتی اعلام کرد آماده همکاری برای تسریع اقدامات آتی در راستای ارتقای توریسم درمانی در دبی هستیم. وی همچنین اعلام کرد طی طرح‌های ارائه شده از سوی مقامات بهداشت و سلامت دبی، شهری ویژه به عنوان قطب منطقه‌ای و جهانی برای توریسم درمانی ایجاد خواهد شد.
در حال حاضر دبی تلاش‌های گسترده‏ای را برای نوسازی مراکز پزشکی شروع کرده است و مقامات دبی انتظار دارند شاهد رشد تعداد گردشگران درمانی از کشورهای منطقه خلیج فارس، افریقا، خاورمیانه و جنوب آسیا باشند. در سال 2011 دبی پذیرای بیش از 9.3 میلیون مهمان در هتل های خود بوده است.
تایلند
كشور تايلند به دليل دارا بودن شرايط مساعد براي جذب گردشگران درماني به ويژه سواحل پاك و زيبا، مي‌تواند به يكي از قطب‌هاي گردشگري آسيا و جهان تبديل شود.
ده دلیل برای اینکه تایلند می‏تواند به‏عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری سلامت باشد، عبارت است از:
1. امکانات پزشکی خوب مطابق با استانداردهای بین المللی
2. پزشکان مجرب ( غالبا تحصیل کرده اروپا و آمریکا)
3. قیمت ارزان خدمات
4. زمان انتظار نزدیک به صفر برای بیماران
5. بهره گیری از تکنولوژی روز (NOVLIS/PET CT SCAN/DAVINCI)
6. سطح کیفی بالای مراقبت پرستاری ( با توجه به فرهنگ مهمان پذیری تایلندی‏ها)
7. فراهم بودن کلیه خدمات پزشکی (انواع کلینیک‏های تخصصی ،جراحی، کلینیک‏های دندان‏پزشکی، مراکز لیزر، SPA و مراکز درمانی خاص)
8. خدمات اقامتی بی نظیر
9. وجود غذاهای سالم و ارزان
10. یکی از بهترین مقاصد توریستی دنیا
در ادامه توضیح کوتاهی از صنعت گردشگری در تایلند داده شده است :
وزارت گردشگري، فرهنگ و ورزش تايلند پيش‌بيني كرد كه درآمدهاي اين كشور از محل صنعت گردشگري در سال 2009ميلادي، با ميزباني از 15 ميليون گردشگر به 25 ميليارد دلار برسد (13 درصد رشد در تعداد گردشگران) که البته با وقوع بحران اقتصادی در جهان و کاهش تمایل مردم به مسافرت، 14 میلیون آن محقق شد. اين در حالي است كه در پي خشونت‌هاي ماه آوريل در بانكوك (پايتخت تايلند) معترضان، مناطق گردشگري بويژه مراكز خريد در مركز بانكوك را اشغال كردند كه اين امر، خروج گردشگران از تايلند و مرگ 92 تن را در پي داشت.
وقوع بحران در صنعت گردشگري تايلند امر جديدي نيست، در سال ‌2008 نيز تعطيلي هشت‌روزه چندين فرودگاه تايلند، زيان چند ميليارد دلاري به صنعت گردشگري اين كشور را در پي داشت، تا آن‌جا كه اين امر بزرگ‌ترين بحران تاريخ صنعت گردشگري تايلند لقب گرفت.
قبل از اين حادثه نيز شيوع بيماري مرگبار آنفلوانزاي مرغي، گردشگران را از تايلند فراري داد. به دنبال این حوادث، دولت تايلند اقدامات مختلفي را براي بازگرداندن گردشگران به اين كشور انجام داد كه از آن جمله مي‌توان به صدور ويزاي رايگان براي گردشگران در يك مقطع كوتاه زماني، كاهش بهاي بليط جاذبه‌هاي گردشگري مثل پارك‌هاي طبيعي، محوطه‌هاي تاريخي، باغ‌وحش‌ها و موزه‌ها اشاره كرد.در حال حاضر در حدود دو ميليون‌ نفر در صنعت گردشگري تايلند به طور مستقيم و غيرمستقيم به كار اشتغال دارند و درآمدهاي حاصل از اين صنعت شش درصد توليد ناخالص داخلي (GDP) اين كشور را به خود اختصاص داده است.

ایران
در حالیکه توریسم درمانی دربسیاری از کشورها نقش مهمی در ارزآوری دارد و هر ساله 40 تا50 میلیارد دلار درآمد ارزی از طریق توریسم درمانی عاید کشورهای اروپایی و آمریکا می شود اما در ایران این صنعت جایگاه خود را باز نیافته و گامهای نخستین را طی می‏کند. و این در حالی است که دولت ایران بر اساس برنامه‏ریزی‏‏های خود باید تا پایان برنامه چهارم توسعه 30 درصد از نیازهای بهداشتی و درمانی کشور را از طریق صدور کالا، خدمات پزشکی و توریسم درمانی فراهم کند.
کشورمان ایران در سال 83 توانست تقريبا 12 هزار بيمار خارجي را پذيرش نماید كه اين ميزان در سال 84 به 17500 نفر افزایش یافت. بطور متوسط هر گردشگر پزشکی بين 3 تا 4 هزار دلار در کشور هزینه می‏کند.
در زمینه توریست درمانی و جذب گردشگران سلامت همواره باید به چهار آیتم اساسی در این زمینه توجه داشت که عبارتند از : توانمندی های شاغلان حرفه پزشکی، تکنولوژی‏های روز و استاندارد‏های جهانی، اقتصاد درمان و هزینه‏های درمانی، و مقررات داخلی کشورها.
ایران در موارد فوق نسبت به کشورهای همسایه و خاورمیانه از توانمندی‏های بالاتری برخوردار است. اما متاسفانه تبلیغات مناسبی برای شناسایی توانمندی‏های پزشکی و گردشگری ایران در خارج صورت نگرفته است که در این امر رسانه‏های دولتی و سفارتخانه‏ها می‏توانند نقش موثری داشته باشند. امروزه صنعت توریسم درمانی در جهان بالاتر از صنایع نفت و طلا قرار دارد. کم هزینه و پر درامد است. در بخش توریسم درمانی فقط به جذب گردشگر توجه نمی‏شود بلکه فراتر از آن می تواند موقعیت و جایگاه ایران را از نظر علمی، سیاسی، اجتماعی و منطقه‏ای تقویت کند.
امروزه در سایه رشد انفجاری هزینه‏های درمانی، بسیاری از بیماران کشورهای توسعه یافته، به استفاده از خدمات پزشکی کشورهای در حال توسعه چشم دوخته‏اند. از جمله رقبای ایران در امر توریسم درمانی در منطقه می‏توان به کشورهای هند، سنگاپور، اردن، مالزی، ترکیه، دبی و کشورهای تازه استقلال یافته حواشی دریای مازندران و روسیه سفید اشاره کرد. که برای جذب بیماران کشورهای آسیایی و حتی جهان در حال برنامه‏ریزی می باشند. در میان کشورهای ذکر شده هند پیش قراول صنعت توریسم درمانی آسیاست کشور هندوستان به دلیل داشتن پزشکان آموزش دیده و هزینه‏های پایین بیمارستان‏های خود، یکی از مقاصد مهم توریسم درمانی به شمار می‏آید.
اما باتمامی این تفاسیر کشور چهار فصل ایران دارای ظرفیت‏ها و جاذبه‏های طبیعی فراوان است. به‏طوری که هر یک از آنها به‏تنهایی می‏تواند گردشگران زیادی را به خود جذب کند و این مستلزم برنامه‏ریزی و مدیریت استراتژیک (برای دستیابی به اهداف بلند مدت) در این بخش است.

معرفی برخی از ظرفیت‏های درمانی کشور
در شمال کشور، استان گیلان (چشمه آب‏گرم ماست‏خور رودبار)، استان گلستان (چشمه آب‏گرم روستای زیارت)، استان اردبیل (چشمه آب‏گرم سرعین) و داشتن چندین و چند چشمه آب‏گرم و معدنی دیگر که قابلیت درمانی دارند می توانند به یک قطب قوی گردشگری درمانی تبدیل شوند و بازار مناسبی برای کشورهای حوزه دریای مازندران و سایر کشورها باشند .
استانهای اذربایجان شرقی و غربی با داشتن چشمه های آب‏گرم فراوان و مجاورت با دریاچه ارومیه می‏توانند قطبی دیگر باشند و بازاری مناسب برای کشورهای حوزه قفقاز و ترکیه باشند. در شرق کشور استان خراسان رضوی با داشتن بیمارستان های مجهز و خوب، وجود بارگاه نورانی امام رضا (علیه السلام) در کنار استانهای خراسان جنوبی (چشمه آب‏گرم لوت،آب‏گرم ابراهیم رضا) و خراسان شمالی (چشمه آب‏گرم ایوب پیغمبر، مهمانک و...) می تواند پذیرای شیعیان جهان و کشور های افغانستان و پاکستان باشد.
استان تهران به خاطر داشتن امکانات پزشکی بیشتر نسبت به سایر استان های کشور و همجواری‏اش با استان قزوین که دارای یکی از بهترین چشمه های آب‏گرم (شهر آب‏گرم) است می تواند قطب هدف بسیاری از توریست های سلامت باشد.
در مرکز کشور شهر یزد دارای یکی از بهترین مراکز ناباروری (مرکز تحقیقات ناباروری دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی) است که این مرکز از سوی وزارت بهداشت به عنوان قطب علمی ناباروری شناخته شده است. در کنار چشمه آب‏گرم مرتضی علی (چشمه جوشان با دو نوع آب سرد و گرم در دل کویر ایران زمین) که از جاذبه‏های گردشگری در استان یزد است، قطب بی نظیر دیگری است برای توریسم سلامت. در جنوب کشور، شهر شیراز با سابقه تاریخی دیرینه‏اش برای بیشتر توریست‏های جهان که به ایران سفر کرده‏اند شناخته شده است. وجود بیمارستانهای مجهز و مطابق با استانداردهای جهانی و پزشکان ماهر در بیشتر شاخه های علم پزشکی نظیر بیمارستان دکتر خدادوست در زمینه چشم‏پزشکی، از نقاط قوت شهر شیراز است.
مهمترین زیرساخت‏های لازم در امر گردشگری سلامت

 تشکیل شورای سیاست‏گذاری گردشگری سلامت و تدوين و تصويب طرح جامع گردشگري سلامت
 اعطاي وام جهت ساخت یا تجهیز بيمارستان
 تربیت نیروی انسانی حرفه‏ای (چندزبانه، آشنا به فرهنگ‏های مختلف و ...)
 تعيين خواص درماني چشمه هاي معدني و آب‏گرم توسط محققين
 شركت درنمايشگاه‏هاي بین‏المللی گردشگري سلامت
 ايجاد پليس گردشگري


منبع:
سايت مرکز تحقیق، توسعه و سیاست‏گذاری درمان

لطفا منابع تحقیق را ذکر نمایید
مطالب ارسالی شما بسیار عالی بود متشکرم