• سازمان هاي رسمی
سازمان رسمی در بردارنده قوانین و مقررات و دستوالعمل ها و بخشنامه ها و آیینامه ها می باشد که از طریق مجاری قانونی در هر سازمان جاری می شود تا همه امور در چارچوب نظم و قانون صورت پذیرد.
این مجموعه قوانین خوب می باشند اما می باید فراموش نکنیم که نباید آنقدر به وضع قوانین مختلف بپردازیم که در اصطلاح سازمان را سردرگم و پیچیده کنیم .

سازمان رسمی عبارت است از اختیارات مقامات و روابط بین آنها و کارکنان بر حسب مقررات و قواعد وضع شد. بدین ترتیب سلسله روابط بین مشاغل و مقامات سازمانها برای دستیابی به هدف مشخص که بر اساس طرح و نقشه قبلی بر قرار می شود و حدود آن نیز به وسیله مقررات و یا به وسیله مدیران مشخص می گردد سازمان رسمی نامیده می شود.
با این تعریف معلوم می گردد که در سازمان رسمی مشاغل و پستهای سازمانی تعریف می شود و اختیارات و مسوولیت ها در هر شغل یا در هر مقام به صورت دقیق و مدون تنظیم و تشریح می گردد. اما از آنجا که حدود اختیارات و ارتباطات و همبستگی های سازمانی در سازمان رسمی به صورت خشک و بی روح و به ترتیبی که مقررات و دستورالعملها تعیین کرده اند در نظر گرفت شده است این سازمان ها بیشتر به یک سازمان کاغذی تبدیل شده اند. در هر حال در سازمان رسمی این موارد روشن و مشخص است:
1) اختیارات و قدرت و سازمانی هر مقام
2) نوع مشاغل کارکنان سازمان و محل سازمانی آنها
3) کیفیت سلسله ارتباطات رسمی بین افراد
4) حدود قلمرو وظایف هر یک از مشاغل و صاحبان مشاغل
• سازمان غیر رسمی
سازمان غیر رسمی که به نام سازمان سایه هم مشهور می باشد ، در دل سازمان رسمی شکل می گیرد .این سازمانها به خاطر آن ایجاد می شوند که اصولاً سازمان رسمی نمی تواند برطرف کننده تمامی نیازهای کارکنان خود باشد ،بنابراین کارکنان در سازمانها به طرق مختلف(تیم فوتبال – گردش دسته جمعی – کوه نوردی – میهمانی های خانوادگی و ... ) گردهم می آیند تا پوشش دهنده این نیازها باشد .
اما نکته قابل ملاحظه آن است که مدیران سازمانها نمی توانند از ایجاد سازمانهای غیر رسمی جلوگیری نمایند و همچنین ، نمی توانند آنها را از بین ببرند، بنابراین هنر یک مدیر توانا در آن است که سازمانهای غیر رسمی را در سازمان شناسایی نماید و آنها را به سمت و سوی سازمان رسمی سوق دهد.
صاحب نظران دانش سازمان و مدیریت گفتع اند که سازمانهایرسمی و بورئکاتیک بدون توجه به روابط و سازمان غیر رسمی قادر به تحقق هدفهای سازمان بخصوص هدف های انسانی آن نیستند.
همانطور که در توضیح مکتب روابط انسانی گفته شد مطالعات هاتورن و سایر متخصصان مکتب روابط انسانی به کشف گروهها و روابط غیر رسمی بین افراد یک سازمان پیدا می کنند که با روابط رسمی آنها تفاوت دارد و گاهی به هدف های سازمان مربوط نمی شود.
روابط شخصی اگر چه بدون شل و نمودار سازمانی ایجاد می شود ولی به علت تکرار و استمرار و به خاطر ارتباط آن با انگیزه های درونی به تدریج شکل و نظام خاصی به خود میگیرد تا حدی که سازمان و روابط رسمی را تحت الشعاع خود قرار می دهند.
به طور کلی سازمان غیر رسمی از گروهها و افرادی بوجود می آورند که در درون یک سازمان اداری یا سازمان رسمی دارای روابط شخصی و اجتماعی بین خود هستند.این روابط از طرف مقامات سازمان به رسمیت شناخته نمی شود.
• خصوصیات سازمانهای غیر رسمی
1) از آنجا که سازمانهای غیر رسمی بر اثر خواسته های افراد بخصوص خواسته های درونی آنها بوجود آمده است نمی توان آنها را با دستور العمل های اداری ملغی کرد یا از بین برد.
2) بر خلاف سازمانهای رسمی که اختیارات از بالا به پایین واگذار می شود در سازمان های غیر رسمی معمولا اختیارات به صورت افقی و یا از پایین جریان پیدا می کند.
3) سازمانهای غیر رسمی بر خلاف سازمانهای رسمی که ممکن است خیلی بزرگ و گسترده باشد غالبا کوچک و محدود هستند و تعداد آنها از چند نفر تجاوز نمی کند.
4) اختیارات و تفویض آن در سازمان غیر رسمی بیشتر بر اساس اعتماد در حالی در سازمان رسمی بر اساس سلسله مراتب و مشاغل قرار دارد.
5) رهبران سازمانهای غیر رسمی با معیارهایی از قبیل شخصیت نفوذ معنوی لیاقت کبر سن و نظایر آن انتخاب می شوند در حالی که در سازمان رسمی ممکن است مسوول یا مدیری هیچیک از این خصوصیات را نداشته باشد.
6) گروههای غیر رسمی نسبت به تغییر و تحول سازمان رسمی یا غیر رسمی مقاومت نشان می دهند.
7) در محتوای شبکه ارتباط غیر رسمی شایعات تاثیر زیادی می گذارد و اطلاعات درست نیز سریع تر انتقال پیدا می کند.
اگیزه و تحرک در فعالیت های اعضای یک سازمان روابط داخلی آنها با یکدیگر برداشتها و قضاوتها و عکس العمل های آنان در قبال مسائل مختلف (رفتار سازمان) نامیده می شود که ابتدا مورد توجه مکتب روابط انسانی قرار گرفته و موجب شف گروههای غیر رسمی شد.
با اینکه سازمان غیر رسمی را به علت تغییر و تحولات آنها نمی توان همچون سازمان رسمی نشان داد در عین حال کوششهایی برای نشان دادن این سلسله ارتباطات در سازمن غیر رسمی به عمل آمده است.