بسمه تعالی

نام و نام خانوادگی دانشجو: جمیله شاهوردی


سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران سازمانی رسانه‌ای است که تنها متولی قانونی پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در جمهوری اسلامی ایران است.
بر اساس قانون اساسی ایران، رهبر رئیس صدا و سیما را انتخاب می‌کند. این سازمان که پیش از انقلاب ۱۳۵۷ سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران نامیده می‌شد، آن‌زمان هم به شکل دولتی اداره می‌شد.
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تا اواخر سال ۲۰۰۹ تقریبا ۴۶۰۰۰ پرسنل داشته که با گذشت زمان و افزایش شبکه‌های جدید به تعداد کارمندان این سازمان افزوده می‌شود.[۱]
نشان
نشان صدا و سیما شامل نشان رسمی ایران در راس و دو نوشتهٔ «لا» به عربی است. زمانی که این آرم در اوایل ۱۳۵۸ طراحی شد، نماد «نه» به شرق و غرب و ایالات متحده‌ی آمریکا و اتحادیه‌ی جماهیر شوروی بود.[۲] نماد چشم که پایین این دو قرار دارد، نماد چشم چپ است که برعکس نماد شیطان‌پرستی که چشم راست است می‌باشد.[۳] عبارت صدا و سیمای جمهوری سلامی ایران به خط نستعلیق پایین آرم به چشم می‌خورد.
آغاز کار
تاسیس رادیو در ایران با تلگراف یا بی‌سیم ارتباط داشته است و نخستین دستگاه بی‌سیم در سال ۱۳۰۵ شروع به کار کرد. در سال ۱۳۱۷ سازمانی به نام پرورش افکار تاسیس شد و کمیسیونی در این سازمان بنام «رادیو» موظف بود ضمن پخش منظم اخبار و موسیقی، برنامه‌هایی برای پرورش افکار عمومی تنظیم کند. اولین فرستنده رادیو در چهارم اردیبهشت ماه ۱۳۱۹ با فرستنده‌ای با قدرت ۲۰ کیلووات، موج کوتاه و یک فرستندهٔ دو کیلوواتی موج متوسط با روزانه ۵ ساعت برنامه در محل بی‌سیم قصر، (وزارت فناوری و ارتباطات کنونی واقع در خیابان شریعتی) آغاز به کار کرد. امروز در جمهوری اسلامی ایران علاوه بر پخش برنامه‌های متنوع از فرستنده‌های پرقدرت نصب شده در تهران با نام شبکه سراسری رادیو ایران، تهران، فرهنگ، جوان، ورزش، قرآن، معارف، سلامت، پیام، گفتگو، صدای آشنا و رادیو تجارت (به عنوان آخرین شبکهٔ رادیویی که در پایان مهر ماه ۸۶ راه‌اندازی شد.) که هر یک اهداف و ماموریت ویژهٔ خود را در پیام‌رسانی به مخاطبان بر عهده دارند، در ۳۲ مرکز استانی و برخی از شهرها نیز فرستنده‌های محلی و استانی برنامه‌ها و اخبار ویژهٔ منطقه‌ای و محلی را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند. همچنین امروز رادیوهای برون‌مرزی به بیش از ۳۰ زبان و گویش مختلف (انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، روسی، اسپانیایی، آلبانی، بوسنیایی، ایتالیایی، ترکی، ارمنی، هندی، ژاپنی، اردو، چینی و...)اخبار و برنامه‌های متنوع و ویژه‌ای را به وقت کشورهای قاره‌های اروپا، آمریکا، آسیا، اقیانوسیه و آفریقا که نصب نخستین فرستندهٔ ویژهٔ خارج از کشور به سال ۱۳۲۵ باز می‌گردد، پخش می‌کنند.[۴]
مدیریت
بر اساس اصل یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران رئیس صدا و سیمای ایران مستقیماً توسط رهبر جمهوری اسلامی منصوب می‌شود. مدت ریاست این فرد منصوب به‌طور سنتی ۵ سال بوده‌است و در پایان هر دوره می‌تواند از سوی رهبر ایران تمدید شود.
۱- صادق قطب زاده از ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۱
۲- محمد هاشمی از ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۳
۳- علی لاریجانی از ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۳
۴- عزت‌الله ضرغامی از ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳
نظارت
شورای نظارت بر صدا و سیما نهادی متشکل از نمایندگان قوای سه‌گانه کشور است که بر فعالیت این سازمان نظارت دارند.
مکان

ساختمان اداری صدا و سیما در خیابان ولیعصر، تهران.
محل ساختمان مرکزی صدا و سیما در خیابان ولی‌عصر تهران نرسیده به چهارراه پارک وی و در محدوده‌ای است که اصطلاحاً جام‌جم خوانده می‌شود. ساختمان شبکه دو سیما در میدان آرژانتین قرار دارد.

منابع مالی
نیمی از کل هزینهٔ سالانهٔ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هر سال در قانون بودجه مشخص می‌شود و نیمی دیگر از راه‌هایی دیگر ازجمله راه‌های زیر گفته تامین می‌شود :
• فروش زمان پخش رادیو و تلویزیونی به تبلیغات بازرگانی
• دریافت هزینه آبونمان از تمام مشترکان برق در ایران
• دریافت مبلغی با عنوان عوارض توسعه شبکه صدا و سیما از فروش هر دستگاه تلویزیون
• دریافت مبلغ از تیم های ورزشی مورد نمایش در اوقات خاص
• درآمد حاصل از انتشارات سروش
• درآمد حاصل از انتشار مجلات
• درآمد حاصل از روزنامه جام جم
• درآمد حاصل از شرکت صنعتی سیما چوب
• درآمد حاصل از شرکت صوتی و تصویری سروش
منابع انسانی
منابع انسانی صداوسیما غالبا از راه‌های زیر گفته تأمین می‌شود:
• دانشگاه صداوسیما
• دانشکده صداوسیما - قم
• هنرستان صداوسیما
• فراخوان عمومی
• نیروهای برنامه‌ای
مراکز
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران دارای مراکز وابسته زیر می‌باشد:
آبادان • آذربایجان شرقی • آذربایجان غربی • اردبیل • اصفهان • البرز • ایلام • بوشهر • چهارمحال و بختیاری • خراسان جنوبی • خراسان رضوی • خراسان شمالی • خلیج فارس • خوزستان • زنجان • سمنان • سیستان و بلوچستان • فارس • قزوین • قم • کردستان • کرمان • کرمانشاه • کهگیلویه و بویراحمد • کیش • گلستان • گیلان • لرستان • مازندران • مرکزی • مهاباد • همدان • یزد
سازمان صدا و سیما همچنین در لندن، پاریس، برلین، مسکو، آنکارا، سارایوو، بیروت، باکو، دوشنبه، دمشق، نیویورک، کوالالامپور، پرتوریا، دهلی، کابل، اسلام آباد و بروکسل دارای دفتر نمایندگی است.
گستره
سیمای جمهوری اسلامی ایران دارای ۱۵ شبکه ملی ، ۱۰ شبکه بین المللی و ۳۴ شبکه محلی است.
شبکه‌های جام جم ۱، ۲ و ۳ که همگی زیرمجموعه این سازمان هستند برای ایرانیان مقیم اروپا، آمریکا، آسیا و اقیانوسیه برنامه پخش می‌کنند. شبکه‌های خبری عربی زبان العالم و شبکه عربی الکوثر و شبکه خبری انگلیسی زبان پرس تی‌وی و شبکه اسپانیایی زبان هیسپان تی وی از دیگر شبکه‌های تلویزیونی سازمان صدا و سیمای ایران هستند که در سطح جهانی برنامه پخش می‌کنند. همچنین شبکه‌های سحر ۱ و ۲، روزانه سی و هشت ساعت برنامه برون مرزی به شش زبان اردو، انگلیسی، بوسنیایی، ترکی آذری، فرانسه و کردی پخش می‌کند. صدا و سیما همچنین شش ایستگاه رادیویی برون‌مرزی به بیست و پنج زبان گوناگون را اداره می‌کند. از جمله مشهورترین این رادیوها باید به رادیو صدای داوود (به زبان عبری) اشاره نمود.
پخش دیجیتال
پخش دیجیتال شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی با استاندارد DVB-T از آبان ماه سال ۱۳۸۸ از شهر تهران آغاز شد. و به مرور زمان در تمامی کشور راه اندازی شد بر اساس گزارش تا با پایان سال ۹۲ حدود ۹۰درصد کشور زیر پوشش شبکه دیجیتال قرار می‌گیرد. و در پایان سال ۹۳ تلویزیون انالوگ خاموش خواهد شد.
صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران
برابر (ماده 175) قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، مصوب سال 1358، سازمان صدا سيما زير نظر قواي سه گانه بصورت يك شوراي سرپرستي اداره مي شد، اما در سال 1368 و بر پايه بازنگري قانون اساسي، نصب و عزل رئيس سازمان ياد شده با مقام رهبري است و شورايي مركب از نمايندگان رئيس جمهور و رئيس قوه قضاييه و مجلس شوراي اسلامي (هر كدام دو نفر) نظارت بر اين سازمان را خواهند داشت.
ساختار وظايف و تشكيلات سازمان
سازمان صدا و سيما از نظر تشكيلاتي در برگيرنده سه بخش اصلي زير است:
الف ـ حوزه رياست شامل رياست، قائم مقام سازمان، پشتيباني مديريت (برنامه ريزي، طراحي سيستم كامپيوتر، ارزيابي، دفاتر شركتهاي وابسته و بازرسي)، بخش تحقيقات و سنجش برنامه اي، بخش روابط بين الملل، بخش روابط عمومي، بخش حراست، بخش موسيقي و بخش مجلس و امور شهرستانها.
ب ـ حوزه پشتيباني شامل امور مالي و اداري، طرح و توسعه فني، بخش فني و بهره برداري، بخش آموزش، بخش اموركالا و بخش هماهنگي آرشيوها و كتابخانه ها.
ج ـ حوزه اجرايي شامل معاونت سيما، معاونت صدا، معاونت امور سياسي (واحد مركزي خبر)
معاونت برنامه هاي برون مرزي و مراكز راديو و تلويزيوني استاني و محلي.
در حال حاضر حدود سيزده هزار نفر كارمند در سراسر ايران مشغول انجام وظيفه در صدا و سيما هستند و با توجه به فرهنگها، زبان و گويش هاي گوناگون در سراسر ايران، علاوه بر برنامه هاي زبان رسمي كشور، به توليد برنامه هايي به زبان عربي، آذري و برخي گويش هاي ديگر محلي مي‏پردازند و از شبكه هاي استاني و نيز از طريق ماهواره در نقاط مختلف دنيا پخش مي‏كنند.
- سازمان صدا و سيما 16 دفتر نمايندگي خارج از كشور به شرح ذيل دارد كه مشغول فعاليت هستند.
1. دوشنبه ( تاجيكستان )
2. دمشق ( سوريه)
3. منطقه نفتاد ( شامل آمريكا ، كانادا ، كوبا و مكزيك ) به مركزيت نيويورك.
4. كابل ( افغانستان)
5. آنكارا ( تركيه )
6. بغداد ( عراق)
7. باكو ( آذربايجان)
8. سارايوو ( بوسني)
9. لندن ( انگليس )
10. پاريس ( فرانسه)
11. برلين ( آلمان )
12. دهلي نو ( هند)
13. بيروت ( لبنان)
14. كوآلالامپور ( مالزي)
15. اسلام آباد ( پاكستان)
16. كشورهاي مستقل مشترك المنافع به مركزيت مسكو.
هدف ها و وظايف و اختيارات
- هدف اصلي سازمان به عنوان يك دانشگاه عمومي نشر فرهنگ اسلامي ايجاد محيط مساعد براي تزكيه و تعليم انسان و رشد فضايل اخلاقي و شتاب بخشيدن به حركت تكاملي انقلاب اسلامي در سراسر جهان مي‏باشد. اين هدف ها در چارچوب برنامه هاي ارشادي، آموزشي، خبري و تفريحي تأمين مي‏گردد. مشروح هدف ها و برنامه هاي سازمان در زمينه هاي گوناگون در خط مشي و اصول برنامه هاي سازمان مصوب مجلس شوراي اسلامي ذكر شده است.
- به منظور بهره برداري بيشتر از امكانات موجود سازمان و شناسايي و جذب استعدادهاي هنري موجود جامعه سازمان مي‏تواند با هماهنگي وزارت ارشاد اسلامي به تشكيل واحدها و گروه هاي فرهنگي، هنري، تحقيقاتي و نيز تأسيس سالن هاي نمايش و ايجاد نمايشگاه ها اقدام كند.
- سازمان بايد از طريق توليد برنامه هاي مفيد راديو تلويزيوني و عرضه آن در سطح جهاني گسترش مبادلات و ارتباطات بين المللي با رعايت موازين اسلامي اقدام نمايد.
- به منظور تأمين نيروي انساني مورد نياز در رشته هاي هنري و تخصص هاي فني سازمان موظف است به تكميل و گسترش دانشكده صدا و سيماي جمهوري اسلامي در حد نياز بپردازد.
- سازمان ميتواند آن رشته از فعاليت هاي خود را كه مقتضي بداند به صورت شركت اداره كند يا در شركت هاي ديگر دولتي يا غير دولتي كه موضوع آن در زمينه فعاليت هاي سازمان است سرمايه گذاري و مشاركت كند.


بخشهای مختلف صداو سیما
مركز آموزش صدا و سيما
در سال 1350 تلويزيون ملي ايران با راديو ادغام شد و تحت عنوان راديو تلويزيون ملي ايران فعاليت خود را آغاز كرد. در همين سال كميته‌ي آموزش نيز تشكيل شد. هر كدام از واحدهاي اصلي سازمان يك نفر از كاركنان آگاه به مسائل واحد محل خدمت و آموزش را به عنوان رابط تعيين نمود و با كميته آموزش همكاري خود را شروع كرد. سازمان درسال 1354 تصميم گرفت كه رابطين، عضو كميته آموزش باشند. بنابراين در سال 1355 كميته‌ي آموزش تشكيل شد و مسئوليت آموزشِ واحدها به خود آنها واگذار گرديد و اين ساختار تا پيروزي انقلاب اسلامي ادامه داشت.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي با توجه به ضرورت فعاليت‌هاي ديگر عملا امور آموزش متوقف گرديد. اما پس از مدت كوتاهي واحد آموزش فعاليت خود را از سر گرفت تا اين كه در سال 1366 «اداره كل بازآموزي» تشكيل گرديد و برگزاري دوره‌هاي بدوخدمت را در دستور كار خود قرار داد. به‌تدريج فعاليت‌هاي آموزشي ديگري نيز در فهرست مجموعه‌ي فعاليت‌ها قرار گرفت و در نهايت در سال 1378 «اداره كل بازآموزي» بدون تغيير در ساختار به «اداره كل آموزش» تغيير نام داد.
در شهريور 1386 بخشنامه‌ي مهم رياست سازمان صادر شد. از آنجا كه مباني صدور اين بخشنامه‌ي مهم‏، تشخيص ضرورت يكپارچه شدن آموزش در كل سازمان و عزم جمعي معاونان بود، شوراي عالي ساختار با ارتقاي ساختار «اداره كل آموزش» به سطح «مركز آموزش صدا و سيما» كه تغييرات ساختاري و مديريتي جديدي در آن اتفاق افتاد، موافقت كرد. بر اين اساس مركز آموزش داراي 5 گروه علمي- آموزشي؛‏ يعني گروه عمومي و مديريت، فني و مهندسي، صدا، سيما و خبر و نيز داراي اداره كل اجرا و پشتيباني، واحد ارزشيابي و سنجش اثربخشي آموزشي و واحد ارتباطات آموزشي است و افزون بر آن دبيرخانه شوراي هماهنگي گروه‌هاي علمي آموزشي و بانك اطلاعات، زيرنظر مستقيم رئيس مركز فعاليت مي‌كنند. تغييرات محتوايي و ساختاري عبارتند از:
• تشكيل گروه‌هاي علمي – آموزشي تخصصي در تمام حوزه‌هاي صف و ستادي سازمان
• ارتقاء سطح ساختار به منظور يكپارچه كردن فعاليت‌هاي آموزشي سازمان
دانشكده صدا و سيما
در پي تاسيس و آغاز به كار تلويزيون در كشور و گستردگي فعاليت سازمان راديو و تلويزيون نياز به ايجاد موسسه‌اي كه نيروي انساني موردنياز اين سازمان را تامين و تربيت كند، احساس شد. بعد از فراهم آمدن مقدمات كار در سال 1348 موسسه‌اي به نام « مدرسه عالي تلويزيون و سينما » تشكيل شد كه دانش‌آموختگان آن به فعاليت در سازمان راديو و تلويزيون و حوزه سينما مشغول شدند. اين موسسه كار خود را با يك دوره كوتاه مدت يك ساله آغاز كرد.
بعدها اين دوره به دو دوره دو ساله (كارداني) در رشته هاي توليد و فني ارتقاء يافت. در همين زمان دوره‌هاي كارشناسي ارشد تكنولوژي آموزشي، تحقيق در ارتباطات جمعي و مهندسي الكترونيك نيز در مدرسه عالي تلويزيون و سينما طراحي و اجرا شد. پس از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي ايران، ضرورت ايجاب كرد كه اين موسسه منحصراً به تربيت نيروي انساني مورد نياز سازمان صداوسيما بپردازد. ابتدا نام موسسه به « مركز آموزش فني » و سپس به « دانشكده صداوسيما » تغيير يافت. در سال 1361 مقطع كارداني توليد اين دانشكده به مقطع كارشناسي توليد ارتقاء يافت و در سال 1374 دوره كارشناسي ناپيوسته فني (مهندسي مخابرات) و در سال 1375 دوره كارشناسي ارشد توليد سيما نيز به دوره‌هاي دانشكده افزوده شد. از سال 1376 رشته كارشناسي ارتباطات نيز با پذيرش دانشجو به جمع رشته‌هاي تحصيلي دانشكده پيوست.
دانشكده صداوسيما در حال حاضر داراي هفت گروه آموزشي شامل توليد، مهندسي رسانه، ارتباطات، موسيقي، راديو، هنرهاي رايانه‌اي، معارف اسلامي و دروس عمومي مي‌باشد كه دانشجويان آن در چهار مقطع كارداني، كارشناسي، كارشناسي ناپيوسته و كارشناسي ارشد مشغول به تحصيل هستند.
• مقطع كارداني با سه گرايش فرستنده، صدا و تصوير، صدابرداري.
• كارشناسي ناپيوسته با گرايش مهندسي رسانه.
• كارشناسي توليد سيما با گرايش برنامه‌سازي تلويزيوني.
• كارشناسي تلويزيون و هنرهاي ديجيتال با گرايش گرافيك و انيميشن.
• كارشناسي ارتباطات با دو گرايش: خبر و راديو (مخصوص كاركنان صداوسيما).
• كارشناسي ارشد تهيه‌كنندگي تلويزيوني، صدا، تحقيق در ارتباطات، مديريت رسانه، ژورناليسم راديو و تلويزيوني، تبليغات و بازاريابي، مهندسي صدا، توليد سيما، تهيه‌كنندگي و سردبيري راديو و كارشناسي ارشد نويسندگي براي راديو.
• كارشناسي موسيقي با گرايش سازهاي جهاني.
دانشكده صداوسيما در قم نيز از اوايل سال 1377 فعاليت رسمي خود را با پذيرش دانشجو جهت تحصيل در دوره كارشناسي ارشد ارتباطات با گرايش تهيه‌كنندگي آغاز كرده است. لازم به ذكر است كه شعبه قم دانشجويان خود را از ميان طلاب داراي مدرك سطح حوزه‌هاي علميه برمي‌گزيند.
اكنون دانشكده صداوسيما با شتابي بيش از پيش با ارائه رشته‌هاي مختلف تحصيلي در سطح كارداني تا كارشناسي ارشد بخشي از نيروي انساني مورد نياز سازمان صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران را تامين مي‌كند و در دستور كار خود نيز پذيرش دانشجو در مقطع دكتري را قرار داده است.
مركز تحقيقات صداوسيما
مركز تحقيقات صداوسيما از حيث جايگاه سازماني، نيروي انساني و شرح وظايف و امكانات بزرگ‌ترين و گسترده‌ترين مركز پژوهشي سازمان صداوسيما محسوب مي‌شود كه مأموريت اصلي آن مطالعه، پژوهش و سنجش در زمينه‌هاي مورد نياز صداوسيما با استفاده از روش‌‌هاي علمي به منظور سياستگذاري، برنامه‌ريزي، نظارت و ارتقاي كيفي برنامه‌هاي راديو و تلويزيون در چارچوب اصول و سياست‌هاي سازمان صداوسيما و هماهنگي، ارزيابي و سازماندهي پژوهش‌هاي سازمان براساس نظام جامع تحقيقات است.
فعاليت‌هاي اين مركز از سال 1340 در قالب مركزي پژوهشي به نام «مركز فرهنگ مردم» آغاز شد. در سال 1345، همزمان با آغاز به كار تلويزيون ملي ايران، كميته «سنجش افكار» راه‌اندازي شد كه پس از آن به «مركز تحقيقات اجتماعي و نظرخواهي برنامه‌ها» تغيير نام داد.
سال 1368 واحدهاي مختلف پژوهشي با مأموريت‌هاي متفاوت در سازمان شكل گرفتند و نهايتاً در همان سال با ادغام واحد فعاليت‌هاي فرهنگي و مركز تحقيقات اجتماعي و ارزشيابي برنامه‌ها، «مركز تحقيقات، مطالعات و سنجش برنامه‌اي» به وجود آمد.
در سال 1381 ساختار مركز مورد تجديدنظر قرار گرفت و ساختار جديد آزمايشي آن ابلاغ شد كه سه اداره كل پژوهش‌هاي رسانه و ارتباطات، اداره كل پژوهش‌هاي اجتماعي و سنجش برنامه‌اي و اداره كل پشتيباني پژوهش و دو واحد فرهنگ مردم و امور پژوهش شهرستان‌ها و خارج از كشور را شامل مي‌شد.
سرانجام در ساختار جديد نام مركز با تلخيص عنوان به «مركز تحقيقات صداوسيما» تغيير يافت. علاوه بر آن، اداره كل پشتيباني پژوهش حذف شد و مديريت امور پژوهش شهرستان‌ها و خارج از كشور به اداره كل ارتقا يافت. همچنين دو مديريت مستقل انتشارات و اطلاع‌رساني و آمار پرسشگري تشكيل شد.