حقوق اساسی چیست؟
حقوق اساسی، حقوق مردم است و آن حقوق اساسی شهروندان را در یک جامعه مورد بحث قرار می دهد و در واقع حقوق اساسی مبشر آزادی است و آن رشته از حقوق است که حضور واقعی مردم را در صحنه سیاست مورد بحث حقوقی قرار نمی دهد و به نوعی این حقوق متعلق به همه مردم است و نویدی است برای شهروندان آزادی طلب زیرا در این رشته از حقوق ملت در مقابل دولت و همچنین وظایف و چارچوب اختیارات دولت در این رشته مشخص و معین می‌گردد و به نوعی از تعرض و تجاوز دولت نسبت به شهروندان جلوگیری شود.
منابع حقوق اساسی:
منابع حقوق اساسی یعنی کلیه عواملی که در ایجاد و توسعه و تکامل حقوق نقش داشته و به تعبیر دیگر پدیده هایی مثل قانون و عرف که حقوق و تکالیف جامعه و مردم از آنها سرچشمه می گیرد و منابع حقوق نامیده می شود و بنابراین در حکومت‌های آزاد و نظام های لائیک که حکومت مبتنی بر آراء و اراده ملت می باشد این اراده و آراء ملت است که منبع اصلی بشمار می رود این در حالی است که در حکومت های مبتنی بر تفکر توحیدی و جهان بینی اسلامی این اراده باریتعالی است که ریشه و منبع و منشاء اصلی حقوق است که قانون اساسی کشور جمهوری اسلامی ایران بر مبنای آن دو منبع گرانقدر و گرانمایه تهیه و تنظیم شده است و لذا با این توضیح قانون اساسی که شالوده و اساس سیستم حکومتی هر کشور است و چارچوب و اساس حقوق محسوب می شود معمولاً دارای اصول و قواعد اساسی شکل حکومت و قوای آن و حدود و اختیارات و وظایف هر یک از نهادهای سیاسی و اساسی و همچنین حقوق و آزادیهای فردی – اجتماعی می باشد.
نظرات حضرت امام خمینی (ره) درباره قانون اساسی:
ایشان فرمودند که فرق اساسی حکومت اسلامی با حکومتهای مشروطه سلطنتی و جمهوری در همین است که نمایندگان مردم یا شاه در اینگونه رژیمها به قانون گذاری می پردازند در صورتیکه قدرت قانونگذاری و اختیار تشریع در اسلام به خداوند متعال اختصاص یافته است و در واقع این شارع مقدس که قدرت قانون گذاری را بر عهده دارد و هیچکس حق قانونگذاری ندارد و هیچ قانونی جز حکم شارع را نمی توان به مورد اجرا گذاشت و در جای دیگر می فرمایند حکومت اسلام حکومت قانون است و در این طرز حکومت، حاکمیت منحصر به خداوند است و قانون فرمان خداست و لذا به نظر ایشان مردم در حکومت اسلامی به مراتب آزادتر و آگاه‌تر درباره سرنوشت خود تصمیم می گیرند و بر خلاف کشورهای به اصطلاح مترقی و آزاد امروزی، حکومتهای اسلامی چون از حاکمیت خداوند برخوردارند مترقی‌تر و آگاه‌تر است و در واقع این خداوند است که به صلاح و صرفه ما بندگان عالم است.
تاریخچه قانون اساسی در کشور ایران:
در ایران گذشته سالیان دراز شاها مستبدی بدون اینکه هیچ گونه محدودیتی داشته باشد صاحب اقتدار بودند و از هیچ تعدی و ظلمی دریغ نمی کردند ولی قیام مردم به رهبری وحانیت بیدار و آگاه در دوران ستم شاهی ناصرالدین شاه که تا حدودی پیروزیهایی ولو مقطعی و اندک بهمراه داشت اما در اثر همین قیام ها و اعتصاب ها در دوران سلطنت مظفرالدین شاه وی مجبور شد که به قوانین اسلامی توجه بیشتری داشته باشد و به همین دلیل اقدام به تاسیس عدالتخانه نمود پس از تاسیس آن بنا به تقاضای مردم که خواستار تهیه و تنظیم قانون اساسی شده بودند مظفرالدین شاه دستور تشکیل مجلس شورا را صادر نمود و با تشکیل اولین مجلس شورا در ایران تهیه قانون اساسی بعهده افرادی که تحصیل کرده فرنگ بودند قرار گرفته شد که متاسفانه این افراد به تقلید از قوانین اساسی کشورهای بلژیک و فرانسه مبادرت به تنظیم نمودندبا اندکی از رنگ و بوی اسلامی که سرانجام با پیروزی شکوهمندانه انقلاب اسلامی برای اولین بار در کشور ایران در سال 1358 ایران اسلامی دارای قانون اساسی مبتنی بر قرآن و سنت رسول‌الله و سایر دستورات و روایات ائمه گرامی شده است
اصول اعتقادی در قانون اساسی:
بموجب اصل اول قانون اساسی شکل حکومت در کشور ایران، جمهوری است یعنی بموجب انتخاب اکثریت آراء مردم و محتوای آن مبانی اعتقادی یعنی کتاب و سنت که اساسی ترین و محتوای ماهوی حکومت جمهوری اسلامی ایران را تشکیل می دهد.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ضمن اینکه در مقدمه خود به خطوط کلی و اساسی اعتقادی ملت و حکومت اسلامی اشاره نموده است در اصل دوم باز هم با اشاره به اصول و ارکان حکومت اسلامی در واقع اصول پنجگانه اعتقادی مسلمین را بعنوان پایه های اساسی حکومت اسلامی مورد اشاره قرار داده است.