بررسی زوایای مختلف "جامعه‌شناسی ورزش در ایران" در دانشگاه تهران بررسی شد.

به نقل از ایسنا، دكتر سید مهدی آقاپور، مدیر گروه جامعه‌شناسی ورزش و استادیار دانشگاه تهران در بررسی آسیب‌شناسی ورزش در چالش‌های ساختار اجتماعی ایران كه آن را به بخش‌های تاخر فرهنگی و تهاجم فرهنگی، اقتصاد بانكی و تبلیغات تجاری، جنگ احزاب و ستیزه قدرت، مافیای پول، قدرت و رسانه، تناقض نظام ارزشی و نظام ورزشی و فرهنگ پهلوانی نیمه جان تقسیم كرده بود، اظهار كرد: در بحث تاخر فرهنگی ملاحظه می‌شود كه فاصله بین مناسبات اجتماعی در رفتارها با تكنولوژی جدید در حوزه ورزش نیز وجود دارد و فاصله بین مدرن كردن ورزش و مناسبات موجود در ساختار ورزش ایران به چشم می‌خورد.

وی با اشاره به تهاجم فرهنگی در ورزش گفت: الگوهای كاذب منفی كه وارد جامعه می‌شود؛ ورزش را با توجه به این كه بحث دوربین و جذابیت‌های آنی وجود دارد، تحت تاثیر قرار داده و در بسیاری مواقع به جای این كه ورزش جنبه‌های انسانی را تحت تاثیر قرار دهد، تحت تاثیر الگوهای بی‌پایه و ناهنجار قرار می‌دهد.

آقاپور در رابطه با اقتصاد بانكی و تبلیغات تجاری كه سبب لوكس گرایی در ورزش شده است، توضیح داد: اقتصاد دولتی ایران سبب شده تا ورزش به سوی لوكس گرایی برود. ورزش مفهومی مردمی دارد؛ اما، وقتی پول در دست دولت است و مردم به بانك‌ها وابسته‌اند، مردم از توان مالی لازم برخودار نیستند تا از طریق بخش خصوصی امكانات ورزشی را توسعه بخشند. بی‌تردید اقتصاد بانكی موجب كمرنگ شدن ورزش صحیح می‌شود. این در حالی است كه تبلیغات جدید ورزش را كالایی بسیار ارزان و سریع معرفی می‌كند.

استادیار دانشگاه تهران به توضیح جنگ احزاب و ستیزه قدرت در جامع ایران پرداخت و افزود: تحقیقات نشان می‌دهد كه سیاست حرف اول را در ورزش می‌زند. از طرفی متاسفانه در بخش‌های كلان جامعه شاهد گرایش‌های دوگانه هستیم و این گرایش‌ها متضاد سیاسی در ورزش نیز وجود دارد.


وی این وضعیت را در فوتبال كشور برجسته‌تر دانست و به توضیح مافیای پول، قدرت و رسانه پرداخت و گفت: هم‌اكنون شرایطی را شاهد هستیم كه افرادی كه دارای قدرت زیادی هستند و پول زیادی دارند، به راحتی می‌توانند ورزش را بخرند. در ادامه رسانه‌ها نیز ورزش را به جایی كه می‌خواهند سوق می‌دهند نه جایگاه واقعی ورزش.

وی به تناقض نظام ارزشی در نظام ورزش اشاره كرد و گفت: سعی شده نظام ورزشی ایران براساس یك نظام ارزشی پایه‌گذاری شود و ورزش را به عنوان یك موضوع ارزشی مطرح كنند، در حالی كه مسایل ارزشی در ورزش موضوعیت ندارد، اما در حال حاضر ورزش مخالف با مسایل ارزشی در ورزش نیست. بلكه بر اساس نظریه اندیشمندان موجب تحقق و انتقال ارزش‌ها در جامعه خواهد شد.

مدیر گروه جامعه‌شناسی ورزش دانشگاه تهران در رابطه با فرهنگ پهلوانی نیمه جان گفت: وقتی تاریخ ورزش را بررسی می‌كنیم مشخص است ریشه ورزش در تمام جوامع یكی بوده و فرهنگ پهلوانی ریشه در تمام فرهنگ جوامع دارد؛ علی رغم این كه ورزش ایران یك نظام ارزشی را معرفی می‌كند فرهنگ پهلوانی در آن به حالت پوسته‌ای و نیمه جان است.

وی با بیان این كه هرم ورزش در دنیا به صورت ورزش پایه، همگانی، قهرمانی و حرفهی طی می‌شود؛ اما، این سلسله مراتب هرمی در ایران كاملا به صورت معكوس است و پیامدهای آسیبی گوناگونی را در پی دارد.

استادیار دانشگاه تهران در بخش دیگری از بررسی‌های خود پیرامون آسیب شناسی ورزش به صف مدیریان غیرورزشی، فقر حركتی مردم، غوغا سالاری رسانه‌ای، ورزش ویترینی بانوان، وندالسیم، خشونت، پرخاشگری و هرج و مرج تماشاگری اشاره كرد.

آقاپور می‌گوید: صف مدیران غیر ورزشی به اندازه‌ای است كه نوبت به ما ورزشی‌ها نمی‌رسد. این قضیه سال‌هاست كه در ورزش وجود دارد و شاهد مدیریت از سوی غیرورزشی‌ها در ورزش هستیم و هیچ گاه متخصصان متعهد ورزش مانند برخی بخش‌های دیگر در جایگاه اصلی خود قرار نگرفته‌اند.

وی درمورد فقرحركتی مردم گفت: طبق مطالعه‌ای كه روی اوقات فراغت نوجوانان صورت گرفت تنها برای اوقات فراغت 35درصد نوجوانان برنامه‌ریزی برنامه‌ریزی شده و مشخص نیست برای 65درصد بقیه چه برنامه‌ای تدوین شده است.

وی غوغاسالاری رسانه‌ای را مقوله‌ای دانست كه در تلویزیون و به خصوص مطبوعات به چشم می‌خورد و تنها به سطوح سطحی و حاشیه‌ای ورزش می‌پردازند تا مسایل عمیق، علمی و پایه‌ای.

آقاپور ورزش بانوان را در حد ویترین در ورزش كشور دانست و گفت: ورزش بانوان در میان دیگر بخش‌های ورزش اصلا اهمیتی ندارد و در حد یك كالای ویترینی باقی مانده است. اخبار تلویزیون و مطبوعات نیز در حد یك ویترین است و اطلاع رسانی جامعی از ورزش این قشر نداریم. در مطبوعات كه مشخص نیست چه بخشی مختص به بانوان است و در تلویزیون نیز تنها دقایقی به پخش اخبار قهرمان بانوان اقدام می‌شود.


مدیر گروه جامعه‌شناسی ورزش و استادیار دانشگاه تهران خشونت، پرخاشگری و هرج و مرج تماشاگری را از دیگر آسیب‌های جامعه‌شناختی ورزش دانست.

مدرنیته بی‌قواره‌ای ایران بخش دیگری از این سخنرانی بود. وی در این بخش به ورزش‌های انگلیسی به جای ورزش‌های سوئدی اشاره كرد و افزود: ورزش‌های انگلیسی بیشتر مانند فوتبال و بسكتبال است و در پی این است كه زودتر و به صورت هجومی به نتیجه برسد؛ اما، ورزش‌های سوئدی بیشتر زیبایی‌های ورزش را دنبال می‌كند تا رقابت‌های پربرخورد. در ورزش‌های سوئدی رشته‌هایی مانند دوومیدانی، شنا و ژیمناستیك می‌گنجد.

وی در رابطه با تقلید بی‌قواره از شاخص‌های ورزش در جامعه مدرن گفت: ما از شاخص‌های ورزش انگلیسی به صورت بی‌قواره‌ استفاده می‌كنیم كه در این شاخص عامل زمان خیی مهم است. یعنی بهترین اجرا در كمترین زمان. در رشته‌های انگلیسی مفهوم رهبری و مدیریت بسیار مهم است. فرهنگ انگلیسی یك فرهنگ مهاجم بوده و عامل سرعت و دقت خیلی مهم است.

استادیار دانشگاه تهران در رابطه با مقایسه فوتبال در ساختار اجتماعی ایران و اروپا گفت: اگر فوتبال در هر كشوری را مورد بررسی قرار دهیم هر كدام از آنها سبك رهبری در فوتبال‌شان نشات گرفته از فرهنگ حاكم بر آن كشور است. در آلمان فرهنگی نظامی - فلسفی، در فرانسه فوتبالی لوكس، در انگلیس فرهنگی تجربی و هجومی، در هلند بازی نرم و لطیف، در ایتالیا فرهنگ حقه‌بازی به گونه‌ای كه سیاست و مذهب به صورت كثیف به هم گره خورده، در اسپانیا فرهنگی طبقاتی. بی‌تردید این فرهنگ‌ها در سبك و ساختار فوتبال آنها خود را نشان می‌دهد؛ اما، در ایران تلفیقی بی‌قواره از این سبك‌ها در حال جریان است، با وجود این كه مربیان خوب و زحمتكش بسیاری در حال فعالیت هستند اما شاهد فوتبالی بی‌كلاس در كشورمان هستیم.

آقاپور در پایان گفت: ما دارای مدرسه فوتبال هستیم؛ اما، به كسب پول از این مدارس می‌اندیشیم چیز دیگر. ما شاهد سبك‌های مختلف در ایران هستیم؛ اما، جریان عمومی دارای سبك خاصی نیست و همین امر بی‌قوارگی را دامن می‌زند و در نهایت متاسفم كه در توصیف شرایط حاكم بر ورزش ایران باید بگویم: « مافیای ورزش ایران در فوتبال لانه كرده است.»