با سلام و احترام
محقق : طاهره پیری

اوراق قرضه چیست ؟
اوراق قرضه اسنادی است كه به موجب آن شركت انتشار دهنده تعهد می كند مبالغ معینی (بهره سالانه) را در زمانهایی خاص به دارنده آن پرداخت كند و در موعد مقرر (سررسید) اصل مبلغ را باز پرداخت كند.
▪ تعریف اوراق قرضه: اوراق قرضه اسنادی است كه به موجب آن شركت انتشار دهنده تعهد می كند مبالغ معینی (بهره سالانه) را در زمانهایی خاص به دارنده آن پرداخت كند و در موعد مقرر (سررسید) اصل مبلغ را باز پرداخت كند.
▪ ویژگی های اوراق قرضه:
۱- سند بستانكاری: دارنده اوراق به عنوان بستانكار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد ولی هیچ مالكیتی در شركت ندارد.
۲- تاریخ سر رسید معین،
۳- ارزش اسمی.
۴- اولویت: اگر شركت منتشر كننده اوراق قرضه ورشكست شود و دارندگان اوراق قرضه در رابطه با دریافت اصل و فرع خود بر صاحبان سهام عادی حق تقدم دارند.
۵- وثیقه: معمولاً انتشار اوراق قرضه با وثیقه همراه است. (مثلاً زمین و ساختمان شركت وثیقه اوراق باشد)
۶- حق رای: دارندگان اوراق قرضه در تصمیم گیریهایی شركت حق رای ندارند مگر در صورت عدم رعایت شرایط قرار داد قرضه كه می توانند بر فعالیت های شركت اعمال قدرت نمایند.
۷- امین دارندگان اوراق قرضه: شخص سوم طرف قرار داد است كه به نمایندگی از طرف دارندگان اوراق قرضه بر اجرای تعهدات شركت نظارت می كند.
۸- نرخ بهره: در گذشته اوراق دارای بهره ثابت بوده ولی اكثر اوراق جدید دارای نرخ بهره شناور (متغیر با توجه به نرخ بهره سایر اوراق رایج در بازار) هستند.
▪ نقش امین: وظایف بانك یا سازمان امین عبارتست از:
الف- امضای تمام اوراق قرضه.
ب- گرفتن اصل و فرع وجوه و پرداخت آن به دارنده اوراق
ج- دارایی هایی كه در گروه اوراق قرضه است در رهن امین قرار می گیرد.
د- مطلع نموددن دارندگان اوراق در صورت نقض مفاد قرار داد.
▪ واحد اندازه گیری قیمت و بهره اوراق قرضه:
قیمت اوراق قرضه بر مبنای درصد ارزش اسمی آنها بیان می شود. و برای بیان تغییرات قیمت آن از سیستم واحد و یك صدم واحد استفاده می شود.
برای بیان نرخ بهره اوراق از سیستم اعشاری استفاده می شود.
▪ اوراق قرضه با نام و بی نام:
در اوراق قرضه با نام، اسم و آدرس صاحب ورقه در دفاتر شركت انتشار دهنده ثبت می شود و نقل و انتقال آن در صورتی مسیر است كه صاحب آنها اسناد و مدرك انتقال را امضا كند.
اوراق قرضه بی نام معمولاً متعلق به دارنده آن است و مالكیت آن در جایی ثبت نمی شود و تغییر مالكیت آن از طریق دست به دست شدن اوراق است.
▪ اوراق قرضه با نرخ بهره صفر:
دارندگان این اوراق پولی بعنوان بهره دریافت نمی كنند و به همین دلیل این نوع اوراق به صورت تنزیلی و به قیمتی كمتر از ارزش اسمی فروخته می شود. این اوراق برای سرمایه گذار و انتشار دهنده جالب است زیرا سرمایه گذار مجبور به سرمایه گذاری مجدد وجه دریافتی خود نیست و شركت انتشار دهنده نیز تفاوت بین ارزش اسمی و قیمت فروش را به روش خط مستقیم مستهلك می كند و آن را بعنوان هزینه بهره سال (بدون پرداخت بهره) از در آمد مشمول مالیات خود كسر می كند.
▪ درجه بندی ریسك اوراق قرضه:
منظور از ریسك اوراق قرضه احتمال عدم توانایی شركت در پرداخت به موقع بهره یا اصل مبلغ قرضه است. درجه ریسك اوراق قرضه منتشره توسط موسسه S&P تعیین می‌شود. این موسسه اوراق را به ده گروه تقسیم می كند. بالاترین درجه گروه AAA و پایین ترین درجه گروه D است.
اوراق با درجه AAA كمترین ریسك را دارد. نرخ بازده تا سر رسید اوراق قرضه ای كه در یك گروه قرار می گیرد تقریباً یكسان است؛ اوراق قرضه كه درجه آنها BB یا كمتر است به اوراق قرضه بنجل معرفند. انتشار اوراق قرضه برای شركت زمانی مفید است كه اوراق آن دارای درجه AAA یا AA باشد چون می تواند هزینه بهره خود را به حداقل برساند.
▪ تامین سرمایه از طریق انتشار اوراق بهادار با بازده ثابت:
نرخ بازده سرمایه گذاری شركت باید بیش از نرخ بهره اوراق قرضه باشد تا مقدار سود هر سهم كاهش نیابد. تامین مالی از طریق اوراق قرضه با بازده ثابت باعث افزایش درجه اهرم مالی خواهد شد.
اگر نسبت های مالی نشان دهند كه ریسك مالی شركت تغییر زیادی نكرده ارزش بازار سهام افزایش می یابد و در نتیجه ثروت سهامدار زیاد می شود ولی اگر نسبت های مالی نشان دهد كه تامین مالی از طریق انتشار اوراق قرضه باعث افزایش ریسك مالی شركت شده ارزش سهام شركت كاهش می یابد.
▪ قرار داد اوراق قرضه:
شرایط مندرج در قرار داد را به چهار دسته تقسیم می كنند:
۱- شرای عمومی: شامل ویژگی های اصلی اوراق مثل نرخ بهره، تاریخ سر رسید، نحوه پرداخت بهره، نام موسسه امین
۲- موارد مربوط به وثیقه: شامل مشخصات دارایی مورد وثیقه و اولویت دارندگان اوراق قرضه.
۳- شرایط مربوط به حفظ منافع دارندگان اوراق قرضه: اقداماتی كه دارنده و موسسه امین در صورت ورشكستگی جهت دریافت طلب خودانجام می دهند.
۴- شرایط باز پرداخت اوراق قرضه: شامل قیمت باز خرید، زودترین و دیرترین زمان باز خرید، ضریب تبدیل به سهام عادی در صورت قابل تبدیل بودن.
▪ مزایای اوراق قرضه:
۱- هزینه خاص سرمایه مربوط به اوراق قرضه از هزینه خاص سرمایه مربوط به سهام ممتاز كمتر است. زیرا ۱- هزینه بهره هزینه قابل قبول مالیاتی است. ۲- ریسك اوراق قرضه از ریسك سهام ممتاز كمتر است بنابراین نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذار نیز كمتر است.
۲- ارجحیت بروامهای كوتاه مدت تجدید شدنی.
۳- قابلیت باز خرید و انتشار اوراق جدید با نرخ بهره كمتر
۴- نداشتن ادعای مالكیت و حق رای
۵- فروش اوراق قرضه نوعی اهرم مالی به وجود می آورد
▪ معایب اوراق قرضه:
۱- كاهش سود هر سهم در صورتیكه بازدهی بیشتر از هزینه بهره اوراق قرضه به دست نیاید.
۲- احتمال ورشكستگی به علت ناتوانی در پرداخت به موقع تعهدات قرضه.
۳- ناتوانی در گرفتن وام های دیگر در صورت افزایش ریسك مالی و هزینه سرمایه شركت.
۴- عدم كاربرد تامین مالی از طریق انتشار اوراق قرضه در صورت بالا بودن نرخ بهره.
۵- شرایط و قید و بندهای منفی كه در قرار داد اوراق قرضه گنجانده می شود مانع بسیاری فعالیت‌های شركت است.

ارسال کننده : طاهره پیری