ویراستاری:
اولين تصور از ويرايش در ذهن شنونده‌ و خواننده‌ی غير‌ويراستار درباره‌ی اين حرفه، رعايت کردن چگونگي فاصله‌ها و قرار دادن علامتِ جمع در کلمات است. در حالي‌‌که در ويراستاري علاوه بر زيبايي‌‌شناسي و انسجامِ خط، مباحث بسيار ديگري مطرح است. با ورود تکنولوژي رايانه، ديگر بايد وظيفه يک‌دست‌سازي، رعايتِ نگارش حروف و فواصل کلمات را به حروف‌‌چينان و صفحه‌‌آرايان بسپاريم. به دليل ساخت ويژه‌ی زبان فارسي بايد برخي از مسايل فني ويراستاري را بپذيريم. ويراستار براي برقراري انسجام در ساخت زباني بايد به زبان مادري خود مسلط باشد و آن ‌را با زبان دوم (مورد ترجمه) منطبق کند. یک ويراستار خوب بايد به بريده‌‌نگاري‌ها و حواشي متون مسلط بوده و خود نويسنده (داراي انسجام قلم) و چکيده‌‌نگار باشد. ويراستار بايد سبک‌‌شناس باشد. به عبارت ديگر ويراستار بايد به انسجام و ساخت زبان منسجم برسد و زبان فارسي را از بيراهه رفتن نجات دهد.
در سبک‌شناسي، سبک براي نويسنده به مثابه‌ی رنگ براي نقاش است. به عبارت ديگر، همچنان که نقاش به رنگ‌‌هاي پخته نياز دارد، نويسنده براي نگارش به دايره‌ی واژگاني محتاج است. سبک، نقشِ سيال ذهن است. ويراستار بايد صاحب سبک و داراي انسجام ذهن باشد. از سوي ديگر ويراستار خوب به بهترين نحو با ابزار زباني ارتباط برقرار مي‌کند. ويراستار بايد با تجزيه کلمات و بررسي آنها با استفاده از خلاقيت خود به بهترين شيوه‌ کلمات را کنار هم قرار دهد.
ویرایش واژه‌ای نو است که در سده‌ی اخیر وضع شده است و هم‌معنای اصلاح و تصحیح در امور نوشتاری است. البته ویرایش به معنای نسخه‌ی تازه‌ای از یک چیز هم به کار می‌رود، مانند یک بازی رایانه‌ای که نسخه جدید آن ویرایش جدید نامیده می‌شود. به کسی که کار ویرایش را انجام می‌دهد، ویراستار یا ویرایشگر می‌گویند.
صادق کیا که استاد دانشگاه تهران و رئیس فرهنگستان زبان ایران بوده است، واژه‌ی «ویراستن» را از فارسی میانه به فارسی نو آورده است و بر پایه‌ی قواعد این زبان از این واژه، صفت مفعولی «ویراسته»، صفت فاعلی «ویراستار» و اسم مصدر «ویرایش» را ساخته است.
ویرایش به همه‌ی جنبه‌های یک اثر از محتوا، ساخت، زبان و نظم و ترتیب ظاهری آن تعلق می‌گیرد و بر همین پایه انواعی دارد:
ویرایش فنّی: آراستگی ظاهری و نظم و ترتیب بخشیدن به اثر.
ویرایش تخصّصی: که ناظر بر جنبه‌ی علمی یا تخصّصی اثر است.
ویرایش زبانی و ساختاری: که مربوط به جنبه‌های دستوری و نگارشی و املایی است.
هر نوشته باید از جهات گوناگون محتوا، بیان، صحّت و اعتبار، دقّت، نظم، آراستگی، علایم نگارشی و ... مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد. به این بازبینی «ویرایش» یا «ویراستاری» می‌گویند. ویراستار ضمن رعایت سبکِ نویسنده یا مترجم، خطاهای دستوری، حشو، تکرار، گزافه‌گویی و عبارت‌های بی‌شیرازه و پریشان را سامان می‌دهد.
دروازه بان خبر كيست؟
اشاره: يكي از مباحث مطرح در حوزه روزنامه نگاري چگونگي رابطه بين روزنامه نگار و منبع خبر است. نخستين نظريات و مدل هاي ارتباطي در خصوص رابطه بين روزنامه نگار و منبع خبر حكايت از آن داشتند كه روزنامه نگار نقش دروازه بان را بين منبع و گيرنده خبر ايفا مي نمايد و او هست كه تعيين مي كند چه خبري انتخاب يا رد شود (White، 1950). مدل وايت يك مدل خطي از رابطه بين روزنامه نگار و منبع خبر است، به اين معنا كه تنها روزنامه نگار حق انتخاب منبع خبر و انعكاس اخبار آن را دارد. اما آيا در دنياي واقعي روزنامه نگاري نيز چنين رابطه خطي بين روزنامه نگار و منبع وجود دارد؟ يعني روزنامه نگار همواره خبر را از منبع دريافت و به مخاطب منتقل مي كند. آيا اين منبع نيست كه رسانه مورد نظر خود را براي انتقال پيام خود انتخاب مي كند؟ پاسخ اين سوالات را مي توان در نظريات محققاني همچون هربرت گانز (1979) يافت. وي در كتاب خود تحت عنوان «تصميم‌گيري درباره اين‌كه خبر چيست» به بررسي مناسبات ميان روزنامه نگار و منبع خبر مي پردازد. نوشتار پيش رو برگرفته از فصل سه و چهار كتاب گانز است كه مي تواند پاسخي براي سوالات مطرح شده فوق باشد.
هربرت گانز1 رابطه بين روزنامه نگار و منبع خبر را به رقص تانگو2 تشبيه مي كند كه يا منبع خبر اين رابطه را هدايت مي كند و يا روزنامه نگار؛ گانز معتقد است در اكثر مواقع هدايت‌گر اين رابطه منبع خبر است. روزنامه نگار معمولا تنها به سراغ تعداد محدودي از منابع خبري كه در گذشته نيز در دسترس او بوده و آن‌ها را مناسب تشخيص مي داده است، مي رود و نسبت به ساير منابع خبري به شكلي منفعلانه عمل مي كند.
در بسياري موارد، سازمان هاي خبري ملي به رسانه هاي خبري داخلي يا محلي وابسته هستند و براي كسب اطلاعات و اخبار ابتدا به سراغ آن‌ها مي روند و پس از آن به گزارشگران خود وظيفه جمع آوري اطلاعات بيشتر و بررسي موضوع از زواياي ديگر را محول مي كنند. در برخي موارد هم سازمان هاي خبري ملي منتظر مي مانند تا منبع با يگ گزارشگر تماس بگيرد و ايده خبري خود را به آن‌ها بفروشد. البته استثنائاتي هم وجود دارد مانند اخبار مربوط به افشاگري ها كه روزنامه نگاران در اين‌گونه موارد فعالانه به استخراج منابع روي مي آورند. مجلات نيز براي كشف منابع جديدي كه بتواند دريچه اي تازه براي گزارشات مهم هفته باشد با يكديگر به رقابت مي پردازند.
گانز در جاي ديگري از كتاب مي گويد رابطه بين روزنامه نگار و منبع شبيه «مسابقه طناب كشي3» است، هر يك از شركت كنندگان در مسابقه بسته به ميزان قدرتي كه دارند مي توانند برنده مسابقه باشند.


قابليت دسترسي
يكي از عوامل موثر در رابطه بين روزنامه نگار و منبع پيام قابليت دسترسي روزنامه نگار به منبع و بالعكس، منبع به روزنامه نگار است. روزنامه نگار عمدتا افراد را به عنوان منبع خبري بالقوه مي بيند در حالي‌كه منابع خود را همان افرادي مي بينند كه شانس فراهم آوردن اطلاعاتي را دارند كه منافع شان را تامين و افزايش دهد، ايده هايشان را عموميت بخشد يا در برخي موارد نام و اعتبارشان را به درون اخبار بكشاند. در هر رويدادي منابع مي توانند تنها خود را در دسترس روزنامه نگار قرار دهند. اين روزنامه نگار است كه تصميم خواهد گرفت آيا اخبار آنها مناسب است يا خير. در صورت مناسب بودن، اطلاعاتي كه منبع پيشنهاد مي دهد با مشاهدات و ملاحظات روزنامه نگار غربالگري مي شود. بنابراين مي توان ديد كه رابطه بين روزنامه نگار و منبع پيام او شبيه به مسابقه طناب كشي است: در حالي‌كه منبع تلاش مي كند تا با مطرح كردن خود خبر را مديريت كند، روزنامه نگار نيز هم‌زمان سعي مي كند تا منابع را به منظور استخراج اطلاعاتي كه مي خواهد مديريت كند.
اگر به اين رابطه از ديدگاه منبع پيام نگريسته شود، دسترسي موفقيت آميز منبع پيام به روزنامه نگار به چهار عامل بستگي خواهد داشت:
1.انگيزه
2.قدرت
3.توانايي تهيه اطلاعات مناسب
4.نزديكي اجتماعي و جغرافيايي به روزنامه نگار


قدرت منابع
دسترسي منابع به روزنامه نگار متاثر از جايگاه آن ها در نظام سلسله مراتب اجتماعي و ملي است. رئيس جمهور هر وقت كه اراده كند مي تواند به همه رسانه هاي خبري دسترسي آني و فوري داشته باشد و از آنها بخواهد كه اخبار او را منتشر كنند در حالي كه گروهي كه از قدرت لازم برخوردار نيست، ممكن است براي دسترسي به رسانه هاي خبري متوسل به آشوب هاي مدني شود. البته منابع قدرتمند به ندرت از قدرت خود به عنوان ابزار تهديد براي قرار گرفتن در فهرست گزارش هاي رسانه اي استفاده مي كنند، در حقيقت سعي مي كنند از قدرت خود براي ايجاد اخبار مناسب بهره مند شوند. انتخاب‌گران گزارش يا خبر هم به راحتي تسليم منبع نمي شوند آنها حق انتخاب منبع مناسب را براي خود محفوظ مي دانند. به طور كلي، هر چه قدرت منبع كمتر باشد، دسترسي به روزنامه نگار يا گزارشگر هم كمتر مي شود.


توانايي تدارك اطلاعات مناسب
با فراهم آوردن و ارائه اطلاعات به روزنامه نگاراني كه اشتهاي سيري ناپذيري نسبت به ايده ها و گزارش هاي خبري دارند مي توان بر كمبود قدرت منبع غلبه كرد. توانايي در جلب توجه روزنامه نگاران جهت انتشار اطلاعات و اخبار در رسانه‌ها نيازمند وسايل و مهارت هايي است كه بسياري از آن‌ها از قدرت اقتصادي نيز متاثر هستند.


نزديكي اجتماعي و جغرافيايي
منابع ممكن است مشتاق، قدرتمند و آماده فراهم آوردن اطلاعات مناسب باشند اما براي اين كه مورد انتخاب روزنامه نگاران و گزارشگران قرار گيرند، بايد از نزديكي اجتماعي و جغرافيايي به روزنامه نگار نيز بهره مند باشند. منابع قدرتمند و ماهر مي دانند كه چگونه با گزارشگران در تماس باشند اما بسياري از آن ها و حتي شايد اكثريت از اين توانايي برخوردار نباشند. برخي از منابع حتي نمي دانند چگونه با روزنامه نگاراني كه وابسته به رسانه هاي خبري محلي هستند ارتباط برقرار كنند.
نزديكي اجتماعي تحت تاثير عوامل ساختاري و جمعيت شناختي شكل دهنده ساير روابط اجتماعي است. در حقيقت، افرادي كه نزديكي اجتماعي بيشتري با يكديگر داشته باشند، راحت تر با هم ارتباط برقرار مي كنند. روزنامه نگاران هم بخشي از اعضاي جامعه را تشكيل مي دهند. منابعي كه از طبقه متوسط رو به بالا هستند به احتمال زياد مشكلي براي دسترسي به روزنامه نگاران نخواهند داشت، حتي ممكن است رابطه دوستي با آنها برقرار كنند؛ در حالي كه افرادي كه از طبقه پايين اجتماع هستند نمي‌دانند چگونه مي توانند با روزنامه نگاران ارتباط برقرار كنند.
پژوهشگراني ديگري همچون كارلسون8 (2009،2011 ) نيز طي يك دهه اخير با الهام گرفتن از نظريات هربرت گانز به بررسي رابطه بين روزنامه نگار و منبع پرداخته اند و اين رابطه را پويا و دايناميك توصيف كرده اند. اما به نظر مي رسد رابطه روزنامه نگار و منبع خبر تا حد زيادي متاثر از نظام هنجاري و مديريت رسانه اي حاكم در هر كشور باشد. مطالعات و تحقيقات گانز، سيگال، كارلسون و سايرين در خصوص رابطه بين روزنامه نگار و منبع خبر در جوامع غربي بوده است و به نظر مي رسد براي رسيدن به شناخت دقيق تري از رابطه بين منبع و روزنامه نگار در جوامع شرقي و در ساير نظام هاي هنجاري رسانه اي، پژوهش هاي بيشتري نياز است.