مقدمه
مدیران سرمایه گذاران اعتباردهندکان و نهاد های قانون گذار برای تصمیم گیری اگاهانه درباره تخصیص بهینه منابع به اطلاعات معتبر و قابل اتکا نیاز دارند.وجود اطلاعات معتبر مربوط و قابل فهم یکی از پیش نیاز های توسعه اقتصادی هر کشور است و می تواند در پیشرفت اقتصادی هر کشور و کمک به دولت در سیاست گذاری برنامه ریزی های کلان اقتصادی نقش موثری ایفا کند.حسابرسان با تهیه گزارش های بی طرفانه درباره قابلیت اعتماد اطلاعات حسابداری در این فرایند نقش مهمی را ایفا می کنند.رشد فزاینده و پیچیدگی های جامعه نیاز به حسابرسی را به عنوان بخشی از فرایند گزارشگری گسترش می دهد.
در این مبحث قصد دارم توضیحات مختصری در مورد حرفه و مراحل حسابرسی ارائه کنم.
حرفه حسابرسی :

در خصوص حرفه حسابرسی و استاندارد های جدید حسابداری و حسابرسی اطلاع از تغییرات در قوانین مالیاتی کار تجارت و مقررات و ایین نامه های بورس اوراق بهادار وسیستم کنترل کیفیت در موسسه حسابرسی باید به گونه ای باشد که کارکنان ان موسسه در جریان اخرین تحولات فنی و حرفه حسابرسی قرار گیرند بیشتر موسسات حسابرسی به منظور بر اوردن این نیاز به صورت برقراری تشکیل کلاس های کوتاه مدت و یا روش های دیگر صورت می گیرد و لذا برنامه ریزی یک سیستم حسابرسی و رسیدگی به حساب های موسسات حقوقی و اجرای عملیات حسابرسی باید به نحو کافی و مناسب برنامه ریزی خاصی صورت گیرد و در فرایند برنامه ریزی از طریق حسابرسی ونسبت به تهیه کاربرد های برنامه و زمان بندي عملیات حسابرسی استوار باشد .
مراحل حسابرسی :

توضیح اینکه روش های سیستم حسابرسی با توجه به رعایت نمودن بخش فنی و ارزیابی ان در چارچوب قوانین و مقررات قانون تجارت و ایین نامه اجرایی را به شرح زیر اعلام می دارد .
1 - بررسی سیستم کنترل داخلی موسسات حقوقی و تهیه کار برگ ها به
شرح مواردی تهیه گردیده باشد .
2 – ارزیابی سیستم کنترل داخلی و جلوگیری از موضوع اشتباهات در
سیستم صورت های مالی .
3 – تکمیل رسیدگی با اجرای برنامه های رسیدگی به منظور اطمینان مانده
حساب ها .
4 – تهیه گزارش حسابرسی و اظهار نظر .
5 – برسی سیستم کنترل داخلی موسسات و تهیه کار برگ در سیستم
کنترل داخلی .
توضیح اینکه در خصوص جمع اوری اطلاعات در مورد سیستم کنترل داخلی در انجام معاملات در موسسات تولیدی و فروش ان بر اساس قوانین استاندارد در سیستم حسابداری و حسابرسی به تفکیک به شرح زیر اعلام می گردد .
الف ) چرخه تولید :
در خصوص کلیه خرید و پرداخت های کالا و انتقال به انبار صدور کالا از انبار و تحویل به کارخانه در بخش تولید پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان تولید با پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان تولید پرداخت هزینه های سربار و یا تعهدات پرداختی مربوطه به کلیه هزینه های تولیدی .
ب ) چرخه فروش :
در خصوص کلیه فروش های نقدی و نسیه نحوه فروش و توزیع شرایط فروش نسیه حساب های دریافتی و صول هایی بابت فروش و اصل دریافت سفارش از مشتری تصویب اعتبار مشتری ارسال کالا تهیه فاکتور فروش ثبت فروش و ثبت حساب های دریافتی ( در صورت فروش نسیه ) می باشد .
فصل دوم : کنترل داخلی
توضیح اینکه در خصوص کنترل های داخلی شامل کلیه خدماتی که به منظور دستیابی به اهداف زیر صورت می پذیرد .
1 – حفظ منابع مالی در مقابل خطرات و ضایعات و سوء استفاده و تقلب و
عدم کارایی مدیران و کارمندان .
2 – افزایش و قابلیت اعتماد و امار و اطلاعات مالی .
3 – اظهار نظر در میزان کارایی عملیات به هر یک از واحد ها و ادارات داخلی
یک موسسه .
الف ) کنترل های داخلی :
کلیه روش ها و نحوه عمل که توسط مدیریت بررسی می شوند و دارایی ها و بدهی ها تحت حفاظت و به موقع پرداخت ان و روش ثبت حساب های صحیح و قابل اعتماد در سیستم حسابداری و حسابرسی تحت عنوان زیر می باشد .
1 – حفاظت اموال
2 – قابل اعتماد بودن اطلاعات مالی و گزارشات
3 – بالا بردن سطح کارایی شرکت
4 – بر قراری ارتباط و القای سیاست های مدیریتی
5 – اطمینان مدیران از کلیه معاملات در واحد های اقتصادی
- انواع کنترل های داخلی :
1 – کنترل های عملیاتی
2 – کنترل های مالی
- تقسیم بندی کنترل های داخلی مالی :

الف ) کنترل پایه :
توضیح اینکه در مورد حداقل کنترل های داخلی جهت فعالیت های مالی یک واحد اقتصادی نظیر نگهداری اسناد و دفاتر لازم جهت فعالیت اقتصادی کوچک و بزرگ به شرح زیر :
1 – استفاده از شماره سریال چاپی برای فرم های مورد استفاده و کنترل و
نحوه استفاده از این فرم ها
2 – نگهداری حساب های کنترل ( بدهکاران و بستانکاران ) و رعایت دقیق
حساب ها با جمع حساب های دفاتر معین در فواصل زمانی معینی به منظور
تعیین پیگیری و رفع اختلافات .
3 – تهیه نوار جمع از فاکتور های فروش یک روز و مقابل ان با جمع رقم فروش
روز ثبت شده در دفاتر .
4 – مشاهده عینی دارایی های ثبت شده در دفاتر در فواصل زمانی مناسب .
5 – بررسی دفاتر و سوابق به منظور کشف موارد غیر عادی – اشتباه و نا
مشخص ( نظیر یک مانده بدهکار در دفتر معین بستانکاران )
6 – استخراج تراز ازمایشی دوره ای جهت حصول اطمینان از صحت ثبت عملیات .
ب ) کنترل های حفاظتی :
در مورد کنترل حفاظتی در سیستم حسابداری به منظور حفظ دارایی ها و موجودی های کالا و نگهداری صندوق و چک هی وصولی و مهر شرکت الزامی بوده
پرداخت وجوه در سیستم حسابداری و کنترل داخلی :
الف ) توسط صندوق دستی :
در خصوص روش صندوق دستی در سیستم حسابداری روش تنخواه گردان بوده و این روش همیشه ثابت بوده و حساب صندوق دستی ( تنخواه گردان ) بدهکار و حساب صندوق با بانک شرکت بستانکار می شود و متولی تنخواه گردان پس از طی دوره هزینه ها انجام شده بر اساس مدارک اولیه و مجوز های پرداخت به حسابداری مربوط تحویل و ضمن بررسی لازم و میزان جمع پرداخت ها و بازپرداخت حساب هایی که از بابت وجوه پرداخت شده است بدهکار و حساب صندوق با بانک شرکت بستانکار می شود و روش دیگر ان پس از دریافت صورت خلاصه مخارج انجام شده به بستانکار حساب صندوق دستی و بدهکار هزینه های مربوط منظور نموده پس از بازپرداخت و جوه به دارنده صندوق دستی حساب صندوق دستی را بدهکار و صندوق اصلی را بستانکار نموده .


- کنترل داخلی در مورد پرداخت از صندوق دستی :
1 – روش نگهداری صندوق دستی تنخواه گردان می باشد .
2 – پرداخت فقط در مقابل اسناد و هزینه با دستور پرداخت معتبر الزامی
می باشد.
- توسط بانک :
در مورد کلیه پرداخت ها که توسط بانک موسسه یا شرکت انجام می پذیرد در مورد حساب های بانکی یا صورت حساب بانک دارای خصوصیات ویژه در جهت ارزیابی ان به شرح زیر قابل بحث می باشد :
1 – چک های مورد استفاده شده بایستی تحت نظارت مسئول مربوطه
( مانند : اعضاء هیئت مدیره یا مدیر عامل ) بوده و بر میزان چک های صادره و
نحوه استفاده از چک ها کنترل دقیق داشته باشد تا سوء استفاده احتمالی از
چک مربوطه صورت نگیرد .
2 – چک ها حداقل با 2 امضاء و ممهور به مهر موسسه یا شرکت قابل
پرداخت میباشد .
3 – پرداخت ها در موسسات و شرکت های تجاری در فواصل اسناد هزینه
با دستور پرداخت معتبر بوده .
4 – کلیه اسنادقبل از پرداخت به امضاء مقام مربوطه رسیده باشد .
5 – کلیه چک های باطله در موسسات یا شرکت های تجاری از دسته چک
جدا نشود .
6 – کلیه چک های صادره توسط موسسات یا شرکت های تجاری فقط به
دریافت کننده چک قابل پرداخت می باشد
7 – اقلام باز ماه های گذشته تحت عنوان صورت مغایرت بانکی مورد بررسی
قرار گیرد .
- حقوق و دستمزد :
در مورد کلیه حقوق های پرداختی در موسسات و شرکت های تجاری به استناد شرح وظایف و بر اساس ایین نامه اجرایی به شرح زیر موررد بحث می باشد .
1 – نحوه پرداخت حقوق یا دستمزد به اشخاصی که دارای یک هویت خاصی
و به استناد ایین قانون کار در موسسات و شرکت های تجاری مورد شناسایی
قرار گرفته وقابل پرداخت می باشد .
2 – ورود و خروج کارکنان در موسسات و شرکت های تجاری الزامی
می باشد .
3 – ورود و خروج کلیه کارکنان که مشمول کارت ساعت می باشند تحت نظارت
کامل بوده .
4 – کلیه کارکنان شرکت ها و موسسات بایستی دارای پرونده پرسنلی و حکم
قرارداد باشند .
5 – کلیه کسورات بر اساس قوانین و ایین نامه اجرایی درست محاسبه گردیده
باشد .
6 – هر گونه پرداخت اضافه برای کارکنان موسسات یا شرکت های تجاری به
استناد صدور مجوز خواهد بود .
7 – اضافه کار پرداختی بصورت ماهانه بر مبنای صدور مجوز مسئول مربوطه
خواهد بود .
8 – بابت دستمزد یا حقوق خالص پرداختی به کارکنان رسید وجه الزامی
می باشد .
9 – در مورد کسور اختیاری صدور مجوز توسط کارگر یا کارمند می با شد .
10 – کلیه پرداخت ها تهیه لیست حقوق کارکنان منوط به حکم کارگزینی
میباشد .
11 – رعایت قوانین کار و تامین اجتماعی در خصوص هرگونه مزایا الزامی است.

- خریدها :
درخصوص کلیه خریدها در موسسات و شرکتهای تجاری بر اساس سسیتم حسابداری و نحوه کنترل های داخلی در حد مطلوب به شرح زیر تعریف گریده.
1 – مسئول صدور دستور خرید در موسسات و شرکت های تجاری و انجام
خرید ثبت حساب های مربوط به خرید و بستانکاران پرداخت وجه به فروشندگان
ودریافت کالا ( انبار )از یکدیگر مستقل باشند .
2 – برای کالا های مورد لزوم در خواست خرید کالا تهیه شود که در ان
مشخصات کامل مورد درخواست نوشته شده و به تائید مسئول مربوطه قسمت
تقاضا کننده برسد .
3 – مسئول خرید پس از وصول درخواست خرید کالا با توجه به ایین نامه های
داخلی فروشنده ای را انتخاب نمایند .
4 – کلیه کالا های خریداری شده در موسسات و شرکت های تجاری به استناد
ایین نامه انبار داری با مقررات قانونی اعمال گردد .
5 – پس از رسید صورت حساب فروش از فروشنده کالا با مشخصات مقدار و
مبلغ ان با اطلاعات مربوط به سفارش خرید برگ رسید کالا مطابقت داده شود ودر
صورت صحت اطلاعات مبلغ مندرج در ان ثبت و مورد رسیدگی قرار گرفته .
6 – کلیه خرید ها به استناد ایین نامه معاملات و با رعایت قوانین مربوطه توسط
مسئول مربوطه الزامی می باشد .

- فروش ها :
در خصوص کلیه فروش ها در موسسات و شرکت های تجاری بر اساس سيستم حسابداری و حسابرسی و نحوه کنترل های داخلی در حد مطلوب به شرح زیر تعریف گردید.

1 – قبل از خروج کالا از انبار باید برگ خروج انبار که دارای شماره مسلسل
می باشد صادر شود و به تایید و امضاء مسئول مربوطه برسد بدون برگ خروج
نگهبان موسسه یا شرکت مجاز به خروج ان را ندارد
2 – بر اساس برگ خروج کالا و سفارش صورتحساب فروش صادر می شود و
یک نسخه ان برای مشتری ارسال می گردد .
3 – صورتحساب فروش باطل شده در موسسات و شرکت های تجاری باید
تمام نسخه های ان در بایگانی شرکت ضبط شود .
4 – کلیه صورتحساب های فروش همراه با برگ خروج کالا
حسابداری ارسال شود و طبق بررسی بر اساس ضوابط به دفاتر مربوطه منتقل
نماید .
الف ) فروش نقدی :
1 – مشتریان پس از تائید سفارش بر اساس مبلغ کل سفارش وجه نقد به
صندوق شرکت بپردازند و رسید دریافت کنند .
2 – با ارائه رسید وسفارش تائید شده به قسمت صدور صورتحساب فروش
صورتحساب و برگ خروج کالا ( هواله انبار ) صادر می شود
3 – با ارائه برگ خروج کالا مشتری جنس را از انبار دریافت می نماید .

ب ) فروش در فروشگاه های بزرگ :
1 – بازرسان شرکت موظف می باشند که در محل فروشگاه حاضر و سوء
استفاده احتمالی مشتریان جلوگیری نمایند .
2 – خروج کالافقط از یک در امکان پذیر باشد که قبل از ان صندوق پرداخت
کرده باشد .
3 – کلیه خریداران باید رسید ماشینی یا فاکتور دریافت نمایند .
- فروش نسیه :
در موسسات و شرکت های تجاری در خصوص فروش نسیه در سیستم حسابداری و حسابداری و نحوه کنترل های داخلی در حد مطلوب به شرح زیر تعریف گردیده .
1 – قبل از فروش کالا از طریق موسسه و شرکت بایستی اعتبار مشتری با
توجه به مانده حساب بدهکاران تجاری و اسناد دریافتی ( اعم از دریافتی و وصولی
و نزولی ) در نظر گرفته شود که در صورت وجود اعتبار جنس به وی فروخته شود .
2 – بر اساس برگ خروج کالا به امضاء مشتری رسیده باشد صورتحساب
فروش سند می شود که دارای شماره سرسال چاپی می باشد و یک نسخه نزد
تهیه کننده صورتحساب به صورت ليست سرهم بایگانی و نسخه دیگر
جهت ثبت در حساب های مبوط ارسال می شود .
3 – باید دریافت کننده سفارش ارسال کننده کالا تهیه کننده صورتحساب و ثبت
کننده در دفاتر مربوطه به صورت مستقل از یکدیگر باشد .
4 – هر گونه تخفیف باید توسط وصول مربو ط تصویب شده باشد .
- مرحله پرداخت ها :
توضیح اینکه در شرکت های تولیدی و فعالیت های روزانه خود جهت تولید محصول نیاز به مواد اولیه دارد و مواد اولیه را به محصول تبدیل کند که باید از نیروی کارگر استفاده نماید و برای تکمیل تولیدات خود ناگزیر تحمل هزینه های سربار نیز می باشد ومشترک برای تامین کلیه مواد و فوق یعنی مواد خریداری – دستمزد کارکنان در مقابل کار انجام شده و پرداخت هزینه های سربار از قبیل برق – اب – تسهیلات کارکنان – و تعمیرات ماشین الات ممکن باید با پرداخت وجوه توام باشد و به عبارت دیگر در مرحله پرداخت ها و دریافت خدمات و یا کالایی و یا تحمل هزینه های شرکت یا پرداخت وجه انجام دهد و فعالیت هایی که به این مرحله مربوط می باشد .
1 – خرید مواد اولیه و تحویل ان به انبار مواد اولیه .
2 – پرداخت دستمزد و حقوق کارکنان .
3 – خرید دارایی ثابت .
4 – پرداخت هزینه ها .


- مرحله تولید :
توضیح اینکه پس از تامین کلیه مواد لازم در عمل تولید در شرکت ها شروع می شود که شامل دریافت مواد از انبار مواد اولیه و انجام مراحل مختلف تولید تا مرحله تکمیل محصول و تحویل محصول تولید شده به انبار کالای ساخته شده می باشد و فعالیت هایی که در این مرحله انجام شده و دارای تاثیر مالی می باشد به شرح زیر :
1 – صدور مواد اولیه از انبار قسمت تولید .
2 – تحویل کالای در جریان ساخت .
3 – تحویل کالای ساخته شده از قسمت تولید به انبار .
- مرحله دریافت ها :
توضیح اینکه پس از تولید محصولات شرکت باید اقدام به فروش ان و تعداد درامد های فرعی دیگر نظیر فروش ضایعات درامد اجاره ومانند ان نیز می باشد به شرح زیر :
1 – فروش محصولات .
2 – درامد متفرقه .
3 – فروش دارایی ثابت .
4 – دریافت سود حاصل از سرمایه گذاری ها .



- مرحله فعالیت های غیر دوره ای :
توضیح اینکه مرحله تولید دریافت و پرداخت و تعداد فعالیت های دیگر نیز در یک شرکت تولیدی اتفاق می افتد و در طی روز به خودی خود به نظر نمی ایند نظیر مستهلک شدن دارایی های ثابت که فعالیت های غیر دوره ای طبقه بندی می شوند به شرح زیر .
1 – استهلاک دارایی ثابت .
2 – محاسبه قیمت تمام شده محصولات .
3 – انجام تعدیلات نهایی در دفاتر .
4 – استخراج صورت مغایرت بانکی .

پایان