بررسی علل و عوامل ایجاد افسردگی و راه های درمان آن در گفت وگو با روانپزشک درمانگاه مرکزی وزارت نفت

افسردگی انتخاب است نه بیماری
سرما با اولین وزش بادهای نامهربان پاییزی ،‌ خبر از پایان روزهای گرم و درخشان سال را می دهد. آسمان ابری ، صدای ‌خش خش برگ های زرد و قرمز ،‌ که زیر پای عابران له می شوند، کوچ پرندگان مهاجر که تنها با نگاهت می توانی آنان را بدرقه کنی ، دلتنگی شدیدی را در وجودمان ایجاد می کند. انگار با رسيدن پاييز، خسته و خواب آلود شده و حوصله هيچ كس و هيچ چيز را نداریم،فقط دوست داریم تنها باشیم و دست و دلمان به هيچ كاري نمي رود، غافل از این که حتی در پاييز هم قطار زندگي از حركت نمي ايستد؟ اصلاپاييز كه فصل رنگ هاست، رنگ هايي پر از زندگي، پس چرا افسرده مي شویم؟ همه ، اين ها را مي دانند اما سال هاست با اين مشكل كنار آمده و با آن زندگي مي كنند. متخصصان مي گويند : حتی گروهي از افراد به جای پاییز ،‌در فصل بهار و تابستان، اين شرايط را دارند و احساس افسردگي مي كنند، پس چاره چيست؟ چطور بايد بدون اين كه مشكلي ايجاد شود، اين روزهاي دلگير را سپري كرد؟ اصلا افسردگی چیست ؟! و چرا ما آدم ها در روزهای زندگی یا بهتر بگوییم در روزمره گی های این دنیا دچار افسردگی می شو یم ؟ خانم دکتر ویدا اعتماد جهرمی، پزشک متخصص اعصاب و روان درمانگاه مرکزی وزارت نفت ،در این باره به سوالات ما طی گفت و گویی پاسخ دادند که در ادامه ماحصل آن را می خوانید.

افسردگی یکی از شایع‌ترین تشخیص‌های روانپزشکی است که مشخصه آن خلق افسرده و یا احساس غمگینی، اعتماد به نفس پایین و بی‌علاقگی به هر نوع فعالیت و لذت روزمره است. افسردگی مجموعه‌ای از حالات مختلف روحی و روانی است که از احساس خفیف ملال تا سکوت و دوری از فعالیت روزمره بروز می‌کند. افسردگی در حالت های حاد خود ،‌ منجر به از کارافتادگی قابل توجه فرد در قلمروهای زندگی فردی و اجتماعی و اشتغال می‌شود و عملکردهای روزمره فرد همچون خوردن و خوابیدن و سلامتی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
پزشک متخصص اعصاب و روان درمانگاه مرکزی ، ضمن بیان مطلب فوق، درباره علل ابتلای افراد به این بیماری اظهار داشت: عوامل زیست شناختی ،همچون وراثت ، ژنتیک ، تغییر فصل ها ،‌استفاده طولانی مدت از برخی داروهاو ابتلا به یکسری بیماری های مزمن و همچنین یکسری علل اجتماعی مانند:شخصیت ، محیط خانواده ،‌اجتماع ،‌استرس، شکست در زندگی و... از دلایل بروز این بیماری در افراد است که در صورت مراجعه به پزشک متخصص اعصاب و روان و همکاری و خواست خود فرد به طور حتم درمان پذیر است .‌
خانم دکتر اعتماد جهرمی درباره نشانه های بروز این بیماری خاطر نشان کرد: غمگینی، گریه بی‌دلیل، از دست دادن علاقه و ناتوانی از لذت بردن، بی‌حالی و خستگی، بی‌قراری، زودرنجی، مشکلات خواب (شامل دشواری در خوابیدن، خواب زیاد و ناراحت) زیاد مشاهده می‌شود.
کندی یا برعکس تحریک پذیری روانی حرکتی و بی‌توجهی به ظاهر شخصی بسیار شایع است. مکث‌های طولانی در کلام، استفاده از واژگان تک‌سیلابی و صدای آهسته و یکنواخت ،کاهش ارتباط با دیگران و در موارد بسیار پیشرفته و حاد ،‌ اقدام به خودکشی از علائم ابتلا به بیماری افسردگی است .
به گفته این روانپزشک ، طول مدت درمان افسردگی ممکن است طولانی شود، یعنی به طور متوسط از 6 تا 12 ماه به طول بینجامد، اما چیزی که مسلم است، به طور حتم این بیماری با رعایت دقیق توصیه های پزشک معالج و مصرف صحیح و منظم دارو های تجویز شده از سوی روانپزشک به طور محسوسی درمان پذیر است .پس از یک دوره درمان و کسب بهبودی، بیمار وارد مرحله بعدی یعنی نگهدارنده می شود . هدف از مرحله نگهدارنده، جلوگیری از عود بیماری است. اگر با وجود درمان دوره نخست ، افسردگی باقی مانده باشد یا فرد به صورت مزمن بی حوصله و افسرده باشد و یا در مواردی که عوامل مستعد کننده برای فرد وجود داشته باشد درمان مداوم مورد نیاز است چون در این افراد احتمال عود بیماری بیشتر است.
دکتر اعتماد درباره اصول درمان افسردگی خاطر نشان کرد: درمان افسردگی ممکن است شامل داروهای ضد افسردگی، مشاوره تخصصی، درمان های رفتار شناختی و یا ترکیبی از این ها باشد. در درمان افسردگی های خفیف تا متوسط ممکن است ،مشاوره تخصصی کافی باشد.
اگر علائم اولیه بیماری شدید باشند، احتمالا هم دارو و هم مشاوره تخصصی باید صورت گیرند. اگر علائم هشدار دهنده ای مانند افکار خود کشی یا خطر آسیب به خود یا دیگران یا علائم شدیدتری مانند فاصله گرفتن از جهان واقع یا جنون وجود داشته باشند، احتمالا بیمار بستری می شود. افسردگی معمولا به وسیله داروها مشاوره و روان درمانی ویا ترکیبی از این ها با موفقیت درمان می شود. با این حال ممکن است مدت زمانی نیاز باشد تا نوع دارو ، میزان آن و نوع روان درمانی و مشاوره مشخص شود. معمولا 12 - 4 هفته طول می کشد تا داروها تاثیر کنند. پس از آن روند درمان سریع تر می شود. در موارد نادری ممکن است از درمان با الکتریسیته برای افرادی که به درمان های دیگر پاسخ نمی دهند یا علائم جنون یا رفتارهای خطرناک برای خود و دیگران دارند استفاده شود. این درمان یک تحریک الکتریکی است که باعث ایجاد یک تشنج خفیف می شود و به نظر می رسد که با اثر بر واسطه های شیمیایی مغز باعت تسکین علائم می شود. همچنین برخی از افراد مبتلا به افسردگی، دچار عود علائم می شوند. ادامه دادن درمان برای 15 –7 ماه بعد از بهبودی، خطر بازگشت بیماری را در این افراد کاهش می دهد.
وی با تاکید بر این موضوع که طبیعت افسردگی ، ناامیدی است گفت: نااميدي يك نشانه بارز از بيماري رواني افسردگي است كه در اختلال افسردگي مضاعف، اين نااميدي حتي شديدتر مي‌شود. بيماري که نااميد است مسلما از همه چيز دست مي‌شويد و فکر مي‌کند که جهان بر ضد و مخالف اوست، آينده تاريک است و او از مبارزه كردن و مقابله با مشكلات زندگي عاجز است.البته یکی از مشخصات بارز مراجعان ما سطح هوش بالاو سطح مطالعات وسیع آنان است که اگر چه همین موارد باعث حساس تر و آسیب پذیرتر شدن این افراد شده است اما فرایند قبول این بیماری و درمان موفق را بسیار آسان کرده است به طوری که بسیاری از مراجعان ما به طور سرپایی درمان می شوند و موارد حاد بسیار ناچیز است.
دکتر اعتماد در پایان توصیه کرد تا بیماران دچار افسردگی هرگز امیدشان را در زندگی از دست ندهندوبرای کسب سلامت و بهبودی خود به طور جدی با پزشک معالجشان همکاری کنند.