آیا برنامه ریزی آموزش و پرورش مفید است یا بیهوده ؟

آموزش وپرورش بارور ، خلاق ، و سازنده ، امری است حیاتی . ولی تامین آن برای همه مردم به خصوص در کشورها ی کم توسعه یافته ، بسیار دشوار است ، زیرا به منابع مادی و انسانی عظیم ، راهبردها و تدابیری منطقی ، وکوششهای پیگیر و بسیار وسیع نیازمند است . اگر برنامه ریزی آموزشی منطقی و واقع بینانه نباشد ، نه تنها به نتایج مطلوب نمی رسد ، چه بسا ممکن است زیانهای غیر قابل جبرانی را هم ببار آورد .



برنامه ریزی آموزش غیر رسمی

برنامه هایی که در مدارس و دانشگاهها اجرا می شود ، و به گرفتن مدرک تحصیلی منتهی می گردد ، آموزش رسمی نام گرفته است . بدیهی است آموزش فقط به سواد و آنچه در مدرسه آموخته می شود ، منحصر نیست . موضوعها و مطالب آموختنی بی شمارند . انسان همیشه در حال آموختن است ، چه در مدرسه و چه در خارج از آن : در خانواده ، در میدان بازی ، در محیط کار ، در اجتماع ، در طبیعت ، از آنچه می شنود ، می بیند و از راه حسهای مختلف درک می کند ، و از آنچه در باره اش به تفکر می افتد .

به آموزشی که در خارج از مدرسه انجام می شود و به مدرک تحصیلی منتهی نمی شود ، آموزش غیر رسمی گفته می شود .

دامنه آموزش غیر رسمی به مراتب وسیعتر از آموزش رسمی است . اهمیتش نیز از نظر رشد و بلوغ عاطفی ، فکری ، سیاسی و اجتماعی بیشتر می باشد . بدین جهت ، به تدریج مقام و موقعیتی خاص پیدا کرده است . که دولتها به ناچار باید برای اینگونه آموزشها نیز برنامه ریزی کنند .



اصول برنامه ریزی

برنامه ریزی آموزش و پرورش در ابتدا بر مبنای علمی جا افتاده ای استوار نبود . مطالعه تاریخچه برنامه ریزی آشکار می سازد که بسیاری از مفاهیم برنامه ریزی ، آن چنانکه امروزه آنرا در می یابیم ، در گذشته روشن نبوده است . اصول برنامه ریزی به تدریج معلوم شده و شکل گرفته اند . در آینده نیز به شکل فعلی باقی نخواهند ماند و چه بسا تغییر و تکامل خواهند یافت .

ممکن است سوال شود : اگر اصول برنامه ریزی معلوم نبود پس برنامه ریزی چگونه صورت می گرفت و بر چه مبنایی پی ریزی می شد .

برنامه ریزیهای اولیه بیشتر صورت تخیلی و آرزویی داشت . به همین دلیل است که بسیاری از برنامه ها عملی نبوده اند ، یا بین آنچه به نام برنامه روی کاغذ نوشته می شده ، و آنچه در میدان عمل ظاهر می گشته ، فاصله و تفاوت فاحشی وجود داشته است ، و چه بسا نتایج زیانباری را به همراه داشته است . امروزه نیز از این برنامه ها دیده می شود و برنامه ریزانی پیدا می شوند که به تخیل روی می آورند ، نظر شخصی را بر اصول علمی مقدم می شمارند ، و نقشه های آرزویی می کشند .