بی هیچ تردیدی مهم ترین و با ارزش ترین عامل اجرای صحیح فرآیند ارزشیابی توصیفی ، معلمان هستند و در حقیقت باید در کل نظام آموزشی چنین جایگاهی را برای معلمان در نظر گرفت . اگر این موقعیت حساس و تاثیر گذار معلمان به درستی دیده نشود بسیاری از تحولات و اصلاحات ساختاری و محتوایی که در نظام آموزشی دنبال می شود ، به اهداف خود نخواهند رسید.تردیدی نیست که ایجاد هر تغییری نیازمند زمینه سازی است و بدون توجه به بسترهای ضروری اجرای آن تغییر ، موفقیتی در بر نخواهد داشت اگر هدف این است که رویکرد ارزشیابی کلاس تغییر کند لازم است زمینه هایی برای آن ایجاد شود. تردیدی نیست که تغییر در روش های یاددهی و یادگیری ، مستلزم تغییر دیدگاه معلم نسبت به یادگیری است . تا تلقی معلم در این زمینه عوض نشود در اساس چیزی تغییر نخواهد کرد و حتی اگر برخی از روش های ارزشیابی توصیفی هم به کار گرفته شود ، نتیجه ی مطلوبی در بر نخواهد داشت .

تصور سنتی از تدریس این بود که معلم حجمی از اطلاعات مشخص (محتوای کتاب درسی) را به ذهن دانش آموز منتقل نماید. برای سهولت کار و تسهیل روند انتقال ، این اطلاعات را به بخش های جزئی (واحد یادگیری) تبدیل می کردند و هر قطعه (واحد یادگیری) در شرایطی آموزش داده می شد و دانش آموز دریافت کننده ی آن تلقی می گردید . نقش ارزشیابی تحصیلی هم ، اندازه گیری حجم اطلاعات منتقل شده بود و امتحان تنها ابزار اندازه گیری آن به شمار می آمد .

اما امروزه چنین تلقی ای از یاددهی- یادگیری پذیرفتنی نیست . در یکی از آثار منتشر شده از سازمان یونسکو ، یادگیری اینگونه تعریف شده است « به درکی کلی از هر موضوع درس گفته می شود که در آن دانش آموز به ساختن مفهومی از آن در ذهن خود می پردازد و این کار با قرار دادن یادگیری جدید در زمینه ی گسترده تر دانش پایه ی قبل خود انجام می دهد و می تواند به هنگام نیاز از آن چه یادگرفته است برای حل مشکلات غیر قابل پیش بینی در مدرسه ، محیط کار و زندگی خود استفاده کند».

بدون تردید با این تعریف از یادگیری ، تعریف تدریس و ارزشیابی تحصیلی نیز متفاوت از قبل خواهد شد و بر اساس آن دانش آموز محور یادگیری خواهد شد و اوست که ادراکات و دانش خود را نظم می دهد و اوست که از شناخت خود در شرایط واقعی زندگی استفاده می کند و به دنبال آن معلم در کلاس درس از روش های تدریس فعّال مانند روش مشارکتی ، روش همیارانه ، روش اکتشافی و ... استفاده خواهد کرد چرا که در این روش یادگیرنده فعال است و همانند مسافری ، شخصا راه می پوید نه بر دوش دیگری و متکی بر دیگران . به همین سان ارزشیابی از یادگیری ، باید به این دانش آموز کمک کند تا بهتر و عمیق تر یاد بگیرد و به عبارت دیگر سازمان دانش ذهن خود را کامل و کامل تر کند بنابر این ، از منظر این تعریف ، نقش ارزشیابی ، خدمت به یادگیری خواهد بود نه اندازه گیری میزان یادگیری. حال می توان بهتر درک کرد که چرا رویکرد کلی ارزشیابی فرایندی است و چرا در الگوی ارزشیابی توصیفی ابزارهایی چون آزمون عملکردی ، پوشه ی کار ، خودسنجی ، پرسیدن و بازخورد های توصیفی پیوسته کاربرد پیدا می کند.

جان کلام اینکه معلم باید بپذیرد که یادگیری مستلزم فعالیت یادگیرنده است و نقش او انتقال صرف اطلاعات نیست بلکه او مدیر فرآیند یاددهی – یادگیری است و هدایت کننده ی آن است . لذا نقطه ی آغاز حرکت به سوی اجرای ارزشیابی توصیفی در کلاس از خود معلم شروع می شود یعنی ابتدا معلم باید نگرش و تفکر تربیتی اش را متحول سازد و به دنبال آن روش تدریس و روش ارزشیابی تحصیلی را دگرگون نماید .

سلام ممنون