گردشگری مذهبی
این نوع از گردشگری یکی از رایج ترین اشکال گردشگري در سراسر جهان است که سابقه ان به قرون و اعصار گذشته مرتبط می گردد و بطور کلی شامل سفرها و بازدیدهایی می شود که اصلی ترین هدف از آنها تجربه ای مذهبی است . جاذبه های مذهبی، زیارتگاهها و اماکن مقدس هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می کنند، تأسیسات اقامتی و پذیرایی این نوع از گردشگری مانند مسافرخانه¬ها و زائرسراها با توجه به بافت اجتماعی – فرهنگی و عقیدتی گردشگران و جامعه میزبان دارای ویژگی های خاص خود است که در هر کشوری از تنوع بسیار بالایی برخوردار می باشد و نكته قابل توجه در اين زمينه اين است كه گردشگری مذهبی تنها شکل از اشکال گردشگری می باشد که بر موانع آب و هوایی غلبه می نماید. در يك تقسيم بندي كلي جاذبه هاي مذهبي را مي توان به هشت دسته تقسيم نمود: 1- مساجد 2- امام زاده هاو بقعه ها 3- آرامگاه ها و قبور 4- تكيه ها و حسينيه هاي قديمي 5- آتشكده ها و آتشگاه ها 6- صومعه ها و خانقاه ها كه هريك از اين جاذبه هاي مذهبي مي توانند داراي بعد محلي، منطقه اي، فرا منطقه اي، ملي و بين المللي باشند. با توجه به تعريف بالا، ما در اين زمينه با دو دسته مختلف از گردشگران رو به رو هستيم . دسته اول كسانيكه از اماكن مقدس دين خود بازديد مي كنند مانند مسلماناني كه به زيارت اماكن مقدس خود نظير كعبه ، عتبات عاليات و يا ساير اماكن متبركه مي روند و دسته دوم كسانيكه از اماكن مقدس ساير اديان ديدن مي كنند به عنوان مثال افراد زيادي وجود دارند كه مسيحي نبوده اما از كليساهاي نقاط مختلف بازديد مي كنند و يا مسيحياني كه به ديدن معابد بودايي ها يا ساير اديان مي روند. ويژگي هاي سفرهاي مذهبي : سفرهاي مذهبي نيز همچون ساير سفرها داراي ويژگي هايي مي باشند كه در زير به چند مورد از آنها اشاره مي كنيم: 1- گردشگري مذهبي داراي اثرات منفي زيست محيطي، فرهنگي- اجتماعي كمتري نسبت به ساير گونه هاي گردشگري است كه شايد بخشي از اين ويژگي به دليل آموزه هاي مكاتب، اديان و مذاهب زائران باشد و اينكه اغلب زائران افرادي آرام، اهل صلح و مطيع قانون هستند. 2- فصلي بودن سفرهاي مذهبي و اينكه بسياري از اين گونه سفرها تنها در فصل هاي خاصي صورت مي گيرند. 3-افرادي كه دست به اينگونه سفرها مي زنند به دليل اينكه بيشتر در جست و جوي معنويات مي باشند زياد تنوع طلب نبوده و اكثرا به دنبال سادگي هستند. 4- تمامي افراد از هر طبقه اجتماعي مي توانند دست به اينگونه سفرها بزنند. به عبارت ديگر اينگونه سفرها مختص طبقه خاصي از اجتماع نيست.تا جایی که در بسياري از كشورهاي در حال توسعه كه گردشگري در مراحل ابتدايي خود به سر مي برد ،براي بسياري از طبقات اجتماعي، گردشگري مذهبي تنها فرصت سفر به شمار مي آيد. همچنين اين وضعيت در جوامع متوسط و مياني كه طبقات متوسط آن از نظر مالي و از نظر اجتماعي توانايي سفرهاي طولاني را ندارند بيشتر به چشم مي خورد و وقت آزاد آنها اكثرا به وسيله بازديد از اماكن مذهبي و زيارتي پر مي شود. 5-اكثر سفرهاي مذهبي و زيارتي به صورت گروهي و جمعي و به صورت سازمان دهي شده صورت مي گيرند. 6- برخي از سفرهاي مذهبي از لحاظ اجراي فرامين مربوط به آن دين و يا مذهب ،حالت اجباري و يا تاكيدي به خود مي گيرند كه به ناچار تمامي افراد مومن به آن دين يا مذهب مجبور به اجراي آن سفر دسته كم براي يكبار مي گردند.( دقيقا نظير آنچه در دين اسلام مبني بر زيارت خانه خدا كه بر تمامي مسلمانان واجب است وجود دارد). 7- مراكز مذهبي و زيارتي مكان هايي را براي ديدار و ارتباط مردم از فرهنگ ها و مناطق مختلف فراهم مي كنند. 8- توليد و فروش صنايع دستي قديمي، طرح ها و توليدات باستاني مناطق مختلف در مراكز مذهبي و زيارتي 9- گردشگري مذهبي داراي جنبه هاي سياسي نيز است به طوريكه بسياري از اماكن مذهبي متعاقبا اماكن ملي نيز به شمار مي آيند و بسياري از اماكن مذهبي براي برپايي جشن هاي ملي مورد استفاده قرار مي گيرند.