چکیده ای از خطبه غدیر
منبع و ماخذ:
- شرح تفسير خطبه پيامبر اكرم (ص) در غدير خم
تاليف حجة الاسلام والمسلمين حاج سيد محمد تقي نقوي
- اسرار غدير گزارش تحليلي از واقعه غدير خم
تاليف محمد باقر انصاري
- پرتوي از غدير در كلام اميرالمونين «عليه السلام»
تاليف سيد محمد مجيدي نظامي و حسن عرفان
- بر آستان غدير
مولف : سيد محمد رضا طباطبايي نسب

اهميت و منزلت غدير
غدير از ديدگاه قرآن كريم :
خداوند متعال در قرآن كريم در آيات 3 و 67 سوره مباركه مائده چهار وصف عظيم را براي غدير ذكر كرده است . تحليل معنايي آن گسترده دين شناسي ، پيامبر شناسي ، دشمن شناسي ، سنت شناسي ، امام شناسي و امت شناسي را در بر مي گيرد. اوصاف چهارگانه غدير در قرآن كريم عبارتند از :
1- امروز كافران از دست اندازي به دين شما نااميد شده اند. بنابراين از آنها نترسيد و از من بترسيد.
2- امروز دين را براي شما كامل كردم .
3- نعمتم را بر شما تمام گردانيدم.
4- و خرسند شدم كه اسلام آئين شما باشد.
و در آيه ديگر ميفرمايد : اي پيامبر آنچه از جانب پروردگار بر تو نازل شده است را ابلاغ كن. كه اگر اين كار را انجام ندهي ، رسالت او را به جاي نياورده اي.

* غدير ؛ عيد بزرگ خداوند متعال
امام صادق (ع) ميفرمايد : « عيد غدير ، عيد بزرگ خداوند متعال است .»
* غدير ؛ عيد بزرگ پيامبران
امام صادق (ع) فرمودند : « خداوند متعال هيچ پيامبري را مبعوث نكرد مگر اينكه عظمت روز عيد غدير را شناخت و آنرا عيد گرفت .»
* غدير ؛ عيد ولايت
شخصي از امام صادق (ع) پرسيد : « آيا براي مومنين غير از عيد فطر و قربان و روز جمعه عيد ديگري هم ميباشد ؟ »
امام صادق (ع) فرمودند : « آري عيد ديگري هم براي مومنين ميباشد و آن روزي است كه دستان مبارك حضرت علي (ع) در روز عيد غدير توسط پيامبر اسلام (ص) بالا برده شد و مساله ولايت حضرت علي (ع) برعهده زنان و مردان قرار گرفت و اين روز عيد ولايت ميباشد.»
* غدير ؛ عيد فروزان
امام صادق (ع) فرمودند : « روز عيد غدير در ميان روزهايي مثل عيد فطر و قربان و جمعه همانند ماه در ميان ستارگان است . »
* غدير ؛ روز درود و برائت
امام صادق (ع) فرمودند : « بزرگترين و بهترين عيد ، عيد غدير است. زيرا در آن روز اميرمومنان حضرت علي (ع) به عنوان پرچمدار مردم منصوب شد. در اين روز درود و سلام بر محمد و آل او فرستيد و از ستمگران به آنان برائت جوئيد .»
* غدير ؛ با عظمت ترين عيد و بهترين روز سال
روز غدير در آسمانها مشهورتر از زمين است .
امام صادق (ع) فرمودند: « ارزش عيد غدير برابر با هشتاد ماه است و شايسته است آن روز ذكر خدا و درود بر پيامبر خدا (ص) زياد گفته شود. »
* غدير ؛ سنت فضيلت حضرت علي (ع)
غدير نشان داد كه بزرگترين و مهمترين سند فضيلت و برتري حضرت علي (ع) بر تمام صحابه و ياران پيامبر اسلام (ص) در آن زمان بوده است و مهمترين پيام اين حادثه بزرگ اين بود كه اگر كسي اين قابليت و لياقت را مي داشت او انتخاب ميشد. پس غدير گوياي فضيلت و برتري در تمام ابعاد وجود مقدس حضرت علي (ع) است.


دلالت حديث غدير بر امامت حضرت علي (ع)
دلالت حديث غدير بر امامت حضرت علي (ع) با توجه به قرائن بسياري بديهي است . از جمله :
1- دليل نداشت كه پيامبر اسلام درآن آفتاب سوزان حدود 120 هزار نفر را متوقف كند و بگويد من علي را دوست دارم. اين با حكمت سازگار نميباشد. دوست داشتن كسي يا ياري كردن او نياز به بيعت ندارد. چراكه هر مسلماني موظف است مسلمان ديگر را دوست بدارد و او را ياري كند.
2- پيامبر اكرم (ص) پس از جمله « من كنت مولاه » فرمودند : « اللهم وال والاه و عاد من عاداه وانصر من نصره و هخذل من خذله » كه اگر ويژگي خاص مانند ولايت و سرپرستي نبود ، لزومي بر اين همه تاكيد از جانب رسول خدا (ص) نبود.
3- تبريك و تهنيت از ناحيه مسلمانان و بزرگان اسلام جز براي منصب و سمت جديد معنايي نداشت.
4- نزاع مخالفان و اضلاع مثلث غضب با علي (ع)بر سر دوستي يا ياري و نصرت نبود ، بلكه برسر رهبري امت و جانشيني پيامبر اكرم (ص) بود.
5- اشعاري كه در آن جلسه سروده شد و در ادبيات غدير طي قرن ها آمده است ، پيرامون رهبري و امامت حضرت علي (ع) بوده و توسط حاضران تاييد شده است. اشعار « حسام بن ثابت » و صحابي جليل القدر به نام « مسلم بن عباده انصاري » از آن جمله اند.

اثبات سند حديث غدير
1- حديث غدير از حيث سند قابل مناقشه نيست و از احاديث متواتر است.
2- در كتاب ارزشمند و گران سنگ الغدير آمده است كه حديث غدير را 110 نفر از صحابه و 84 نفر از تابعين و 360 نفر از علما و راويان طي قرن ها نقل كرده اند.
3- علاوه برآن دانشمنداني چون « طبري » و « ابن عقده » هركدام كتاب مستقلي در اين زمينه تاليف كرده اند.
4- حديث غدير از قطعي ترين احاديث پيامبر(ص) به شمار مي آيد و دليل تواترحديث غدير اينكه اين واقعه بزرگ و مهم در پيش چشم هزاران نفر اتفاق افتاده است.
5- در واقع حديث غدير سند نمي خواهد انكار آن سند مي خواهد و بزرگترين دليل انكار غدير جهل مترقب بر عناد و لجاجت است.

آداب و مستحبات روز عيد غدير
غدير ؛ روز عبادت
امام صادق (ع) فرمودند: « عيد غدير روز عبادت ، نماز ، سپاس و ستايش خداوند متعال است. »
امام صادق (ع) فرمودند: « كسي كه در روز عيد غدير دو ركعت نماز عيد غديربخواند و بهتر اين است كه نزديك ظهر باشد كه آن ساعتي است كه حضرت علي (ع) در آن ساعت در غدير خم به امامت منصوب شد. هركه چنين كند ، همانند كسي است كه در آن روز حضور داشته و روزه گرفتن يعني عيد غدير خم با روزه تمام عمر برابر است. »
يعني اگر انساني هميشه و همه عمر را روزه بگيرد ، ثواب او به اندازه ثواب روزه در روز عيد غدير است.
غدير ؛ روز سپاسگزاري
امام صادق (ع) مي فرمايد : « بر شما لازم است كه در روز عيد غدير براي سپاسگزاري و تشكر از خداوند متعال و ستودن او روزه بگيريد. »
پيامبر اكرم (ص) فرمودند : « عيدهاي خودتان را با تكبير گفتن زينت و زيبايي بدهيد. »

غدير ؛ روز سرور و شادي
امام صادق (ع) فرمودند: « عيد غدير روز سرور و شادي به خاطر ولايت خانداني است كه خداوند با پيروي از آنها بر شما منت گذارد و من دوست دارم كه شما آن روز را روزه بگيريد. »
امام رضا (ع) فرمودند : « عيد غدير روز تبريك و تهنيت گفتن به همديگر است و هر وقت در آن روز مومنين همديگر را ملاقات كردند چنين بگوييد :
حمد و ستايش مخصوص خدايي است كه به ما توفيق تمسك و پيوستن به ولايت اميرمومنان حضرت علي (ع) را عنايت فرمود. »
آري ، عيد غدير روز لبخند زدن به چهره مردم با ايمان است .
غدير ، روز نيكوكاري و مهرورزي
حضرت علي (ع) فرمودند : « در روز عيد غدير وقتي به همديگر مي رسيد بعد از سلام و مصافحه به همديگر هديه بدهيد. »
امام صادق (ع) مي فرمايند: « يك درهم به برادران با ايمان و معرفت دادن در روز عيد غدير برابر با هزار درهم است. بنابراين در اين روز به برادرانت انفاق كن و مومنين را شاد كن. »
امام رضا(ع) مي فرمايد : « كسي كه مومن را در روز عيد غدير تقدير كند، همچون كسي است كه همه پيامبران و صديقان را اطعام كرده باشد.»
حضرت علي (ع) مي فرمايد: « مهرباني متقابل در روز غدير، رحمت و نگاه عطوفت خداوند را جلب مي كند. »
امام رضا (ع) فرمودند : « روز غدير روز لبخند زدن بر چهره مردم با ايمان است. پس هر كسي در روز غدير به چهره برادرش لبخند بزند ، خداوند در روز رستاخيز به او نظر رحمت اندازد و هزار حاجت او را برآورده سازد و كاخي از در سفيد براي او در بهشت برافرازد و صورتش را خرم گرداند. »
غدير ؛ روز تبريك و تهنيت
حضرت علي (ع) مي فرمايد : « در روز عيد غدير نعمت خدا را به همديگر بگوئيد ، همانطور كه خداوند در اين روز با چندين برابر عيدها و به يكديگر پاداش دادن به شما تبريك گفته است و اين گونه پاداش ها جز در روز عيد غدير نخواهد بود. »
غدير ؛ روز عيد اوصياء
امام صادق (ع) فرمود: « رسول خدا (ص) به حضرت علي (ع) سفارش كرد كه روز غدير را عيد بگيريد و نيز پيامبران به جانشينان خود سفارش ميكردند كه آن روز را عيد بگيرند. »
غدير ؛ روز ديدار و بيعت با رهبري
امام صادق (ع) به ابواسحاق فرمود : « در روز عيد غدير پيامبر اكرم (ص) دست برادرش علي (ع) را بلند كرد و به عنوان پرچمدار و رهبر مردم و پيشواي بعد از خودش معرفي كرد. »
ابو اسحاق گفت : « عرض كردم فدايت شوم به خاطر همين به زيارت و ديدار شما كه رهبر من هستي آمدم. گواهي ميدهم كه تو حجت خدا بر مردم هستي. »

نتايج و ثمرات غدير
غدير ؛ برترين عيد امت پيامبر اكرم (ص)
رسول خدا(ص) فرمودند : « روز عيد غدير برترين عيدهاي امت من است و آن روزي است كه خداوند بزرگ دستور داد كه برادرم علي ابن ابيطالب (ع) را به عنوان پرچمدار و فرمانده امتم منصوب و معرفي نمايم. »
غدير ؛ روز اكمال دين
رسول خدا (ص) فرمودند : « روز عيد غدير روزي است كه خداوند در آن روز دين را تكميل و نعمت را بر امت من تمام كرد و اسلام را به عنوان دين براي آنان پسنديد. »
غدير ؛ بركت كثير
امام صادق (ع) فرمودند: « به خدا قسم كسانيكه فضيلت واقعي غدير را درك كنند فرشتگان روزي ده مرتبه با آنان مصافحه مي كنند و بخشش هاي بي شمار خدا به كساني است كه ارزش آن روز را شناخته باشند. »
غدير ؛ روز تجديد بيعت
يكي از اصحاب امام صادق (ع) مي گويد : « روز هجدهم ماه ذي الحجه خدمت آن حضرت رسيدم و ايشان را روزه يافتم. امام صادق(ع) فرمودند كه عيد غدير روز بزرگي است. خداوند به آن عظمت داده و در آن روز دين را كامل ساخته و نعمت را بر مومنان تمام نموده و عهد و پيمان قبلي را تجديد كرده است. »
غدير ؛ تجلي شايسته سالاري
حضرت علي (ع) فرمودند : « عيد غدير روز بسيار بزرگي است . در اين روز گشايش رسيده است و منزلت كسانيكه شايسته بودند ، بلندي گرفت. »
غدير ؛ روز كفايت و ضمانت
حضرت علي (ع) فرمودند : « چگونه خواهد بود حال كسي كه در روز عيد غديرعهده دار هزينه هاي زندگي تعدادي از مومنين و مومنات باشد در صورتيكه من پيش خداوند ضامن هستم كه از كفر و فقر در امان باشد. »
غدير ؛ تجلي ولايت و توحيد
رسول گرامي اسلام (ص) فرمودند : « ولايت علي ابن ابيطالب ولايت خداست . دوست داشتن او عبادت خداست. پيروي كردن از او واجب الهي است. دوستان او دوستان خدا هستند و دشمنان او دشمنان خدايند و صلح با او صلح با خداوند متعال است. »
غدير ؛ روز نا اميدي شيطان
امام باقر (ع) فرمودند : شيطان چهار بار ناله و فرياد زده است :
1- روزي كه مورد لعن خدا وند متعال قرار گرفت.
2- روزي كه از درگاه خداوند متعال رانده شد.
3- روزي كه پيامبر اكرم (ص) مبعوث به رسالت شد.
4- روز عيد غدير
غدير ؛ سند زنده بر حقانيت تشيع
امروزه مردم به دنبال اين هستند كه بدانند دين حق كدام است ؟ وقتي با دقت به ادله و اسناد اكثر مكاتب الهي دنيا مي نگريم ، مي بينيم تمام اين اسناد متاسفانه دچار تحريف و انحراف شده اند و وقتي انسان طالب حقيقت به سند زنده غدير برخورد مي كند ، مي بيند به راستي تنها مكتبي كه امروزه در دنيا سند زنده بر حقانيت خود دارد و بر آن افتخار مي كند ، مكتب تشيع است .
غدير ؛ ابدي و جاودانه
يكي از مهمترين علل ابديت و جاودانه بودن اين واقعه بزرگ تاريخ نزول آيات قرآن 3 و 67 سوره مباركه مائده در اين روز مبارك و بزرگ است كه نشان از ابدي و جاودانه بودن است كه اين واقعه بزرگ از خاطره ها محو نخواهد شد.
غدير ؛ جشن بزرگ تاريخ
اولين جشن بزرگ غدير جشني بود كه اصحاب غدير در حضور پيامبر(ص) اشعاري سروده و انشاء كردند. هر ساله روز غدير را جشن و همه امامان به پاسداشت غدير اين روز را جشن گرفتند و گرامي داشتند و بايد گفت كه جشن عيد غدير به طور رسمي و علني پس از قرن ها ممنوعيت در سال 352 هجري قمري در بغداد به وسيله « معزالدوله ديلمي » با شكوه بسيار انجام شد و به فرمان وي شهر را آذين بستند و به شيوه اعياد بازارها را در شب باز گذاشتند.
غدير ؛ خط بطلاني بر همه توطئه ها
حضرت زهرا(س) در اين باره مي فرمايد : « پيامبر (ص) در روز غدير عقد ولايت و رهبري علي را محكم كرد ، تا اميد شما (مخالفين) بدين طريق از آن قطع شود . »
درس ها و پيام هاي غدير
غدير ؛ روز عهد و پيمان
امام صادق (ع) فرمودند : « نام عيد غدير در آسمانها روز عهد و پيمان است و در زمين محكم قرار داده شده است . »
واقعه غدير :
واقعه غدير كه از مسلم ترين مسائل تاريخ اسلام است و صدها دانشمند از آن ياد كرده اند ، ابوريحان بيروني و خواجه نصيرالدين طوسي ، فيلسوف معروف فارابي ، ابن سينا در كتاب شفا به موضوع حديث صريح غدير اهميت داده است . دهها و دهها دانشمند و محدث و مورخ و مفسر از اهل سنت نيز حديث غدير و واقعه آن را نقل كرده اند ، مانند طبري و ابن اثير و احمد حنبل و در عصر ما يكي از دانشمندان بزرگ ما روحاني گرانقدر حضرت علامه اميني (ره) در كتاب عظيمي بنام « الغدير » و براي واقعه غدير بيش از 360سند معتبر عالمان سنت گردآوري شده است.
اوصاف غدير در روايات
درباره اوصاف غدير ، ارزش ، اهميت و فضايل آن در روايات متعدد ، تعبيرهاي زيبا و گرانقدري ذكر شده است :
1- روز كامل شدن دين 2- روز صلوات بر محمد و آل محمد (ص) 3- روز مژده دادن 4- روز راهنمايي كردن 5- روز دليل استوار 6 – روز آسايش مومنان 7- روز طعام دادن 8- روز لبخند زدن در چهره مومنان 9 – روز بيان بنيادهاي پايدار ايمان
10- روز ريزش گناهان 11- روز افطاري دادن به روزه داران 12 – روز تبريك گفتن 13- روز راندن شيطان 14 – روز عبادت
15 – روز عيد اهل بيت (ع) 16 – روز بزرگ ترين عيد خدا 17 – روز جدايي حق و باطل 18 – روز خشنودي خداي رحمان
19 – روز ترك گناه 20 – روز آزمايش بندگان 21 – روز زدودن غم ها 22 – روز استجابت دعا 23 – روز استواري اسلام و معرفي چهره درخشان دين 24- روزي كه در ميان عيدها همچون ماه است در بين ستارگان
قسمتي از اعمال روز عيد غدير :
1 – روزه گرفتن كه كفاره شصت سال گناه است .
2 – غسل كردن
3 - خواندن زيارت حضرت ايرمومنان (ع)
4 – خواندن دو ركعت نماز كه دستور آن در مفاتيح الجنان آورده است
5 – خواندن دعاي ندبه
6 – خواندن اين دعا هنگام ملاقات برادران مومن : شكر خدا كه ما را از متمسكان به ولايت اميرمومنان و پيشوايان معصوم قرارداد
7- پوشيدن لباس زيبا
8 – صله رحم
9 – شادي كردن و پيروان علي (ع) را شاد كردن
10 – عفو نمودن ديگران
11 – هديه دادن
12- مشكلات مردم را برطرف كردن
13- ديدار با مومنان و دوستان
14 – فرستادن درود و صلوات زياد بر پيامبرو آل او ( صلوات الله عليهم اجمعين )

حضرت امام رضا (ع) : عرشيان و روز غدير
احمد بن محمد بن ابي نصر بزنطي مي گويد: در منزل امام هشتم علي بن موسي الرضا(ع) نشسته بودم ، جمع بسياري نيز در منزل حضرت گرد آمده بودند كه گفتگو درباره روز غدير آغاز شد ، بعضي از افراد وجود روز غدير را در صدر اسلام منكر شدند و بعضي آنرا از شعائر اسلامي مي دانستند. در اين هنگام ، علي بن موسي الرضا (ع) فرمود : پدرم از جدم « جعفر بن محمد (ع) » چنين نقل مي كرد :
آسمانيان روز غدير را بهتر از زمينيان مي شناسند ، خداوند در بهشت برين ساختمان بزرگي را به خود اختصاص داده است . اين ساختمان از آجرهاي نقره و طلا ساخته شده و در آن صد هزار گنبد تز ياقوت سرخ و صد هزار گنبد از ياقوت سبز وجود دارد. خاك و گل هاي به كار رفته در اين قصر از مشك و عنبر است در آن چهار جوي به چشم مي خورد كه در هر يك از آنها خمر و آب زلال و شير و عسل جريان دارد ، در اطراف اين جويبارها درختان انبوهي از ميوه هاي مختلف روئيده ، بر روي آنها پرندگاني پرواز مي كنند كه بدنشان از لوءلوء و پرهايشان از ياقوت است ، آنها با پرواز خويش صداهاي دلنوازي ايجاد مي كنند . در اين روز فرشتگان و اهل آسمانها تسبيح گويان به قصر داخل مي شوند و پرندگان با پروازشان در جويبارها خود را مرطوب و سپس به آن مشك و عنبر آغشته كرده و عطرش را در فضاي ملكوتي قصر منتشر مي سازند ، فرشتگان الهي بنام فاطمه زهرا (س) به يكديگر هديه مي دهند چون پايان روز غدير فرا مي رسد به فرشتگان گفته مي شود به جايگاه هاي خويش برگرديد تا سال آينده از اشتباه و لغزش در امان هستيد و بدانيد همه اين موهبت ها به خاطر عظمت پيامبر ما محمد (ص) و وصي او علي بن ابيطالب (ع) است.
بركات غدير :
سپس علي بن موسي الرضا (ع) رو به احمد بن محمد ابي نصر كرد و فرمود : اي فرزند ابو نصر هرجا كه بودي روز غدير سمت مرقد اميرمومنان (ع) بشتاب.
1 – خداوند گناهان شصت ساله هر مومن زيارت كننده او را مي آمرزد.
2 – خداوند به بركت روز غدير دو برابر گروهي كه در ماه رمضان ، شب قدر و شب عيد فطر آزاد مي كند از آتش جهنم مي رهاند.
3 – پروردگار يك درهم انفاق به مستحق را هزار برابر پاداش خواهد داد. سپس فرمود : روز غدير به برادران ديني خود برتري و فضيلت ده و مردان و زنان با ايمان را خوشحال و مسرور نما .

در پايان ...
همه ما موظفيم در امر احياء غدير كوشا باشيم ، و به هر نحوي در بزرگداشت عيد سعيد غدير سهمي داشته باشيم و غدير را آنجوري درك كنيم كه با تمام وجود آن را لمس و هميشه در زندگي خود سرلوح قرار دهيم .
اميد است روح و جانمان از عطر ولايت ، تا ابد معطر بماند و چشمان منتظرمان به جمال نوراني آخرين امام معصوم و ولي خدا حضرت مهدي (عج) روشن گردد . انشاءالله