از بهترين و شريفترين نعمتهاى الهى بر مردم آن است كه خود را براى ايشان‏شناسانده است حال اينكه برايشان رخصت فرموده كه او را از پرتو آياتش‏بشناسند.
كسى كه به شناخت خداوند نائل آيد ناگريز اين واقعيت را احساس مى‏كند كه‏خداوند متعال چه نعمت بزرگى بدو ارمغان كرده است و در اين هنگام در مى‏يابدكه اگر چنين خداى بزرگى را نمى‏شناخت با چه زيان هنگفتى روبرو مى‏بود؟ و آيا،بدون اين شناخت او، دنيا شايستگى زندگى كردن را مى‏داشت؟ چنانچه انسانى كه‏تمامى عمر خود را در غفلت از خداى هستى به سر برده، از جمال و جلال او بدوربوده، لذّت مناجات و نيروى توكّل بر او گسترده اطمينان بدو را نچشيده،نمى‏تواند ميزان خسارت وارد به خويش را بيان كند.
آدمى از بيان مقدار بهره‏ورى از محبّت خداوند تبارك و تعالى كاملاً ناتوان است.خداوند رحمان هنگامى كه براى مردم و مؤمنان اهميّت نماز را بيان مى‏فرمايدوروشن مى‏كند كه نماز از هر گونه كار زشتى جلوگرى مى‏كند بلافاصله اين حقيقت‏را براى ما يادآور مى‏شود كه ذكر خداوند بزرگتر است:
)اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلاَةَ إِنَّ الصَّلاَةَ تَنْهَى‏ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُاللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ(377)).
"آنچه را از قرآن بر تو وحى مى‏شود تلاوت كن، و نماز را بر پا دار. همانا نماز از هرگونه كار زشتى جلوگيرى مى‏كند، و ذكر خداوند بزرگتر است و خدا مى‏داند شما چه‏مى‏كنيد."
هنگامى كه خداوند متعال نعمتهاى بهشتى را براى ما ترسيم مى‏كند و ما را براى‏رسيدن بدان تشويق مى‏فرمايد بلافاصله توضيح مى‏دهد كه خشنودى خداوندبزرگ از همه بهشت برتر است؛ بهشتى كه بر پايه توصيفات الهى چيزهايى‏در آن‏يافت مى‏شود كه نه چشمى ديده و نه گوشى شنيده و نه بر قلب بشرى گذشته‏است:
)وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةًفِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ(378)).
"خداوند به مردان و زنان مؤمن بهشتهايى وعده كرده كه نهرها از زير آن جارى‏است، آنها در آن هميشگى هستند و جاهاى پاكى در بهشتهاى برين،و خشنودى خدابزرگتر است، اين همان كاميابى بزرگ است."
نعمتهايى كه بشر در زندگى دنيوى از تصوّر آنها ناتوان است با خشنودى ومحبّت‏و شناخت خداوند عزّوجلّ غير قابل سنجش و تشبيه است.
آرى! چارپايان، علف‏خوار هستند و اگر خوراكى‏هاى لذيذ انسان براى آنهاتوصيف شود آنها ارزش اين خوراكيها را حتّى اگر هزارويك دليل آورده شود درك‏نمى‏كنند،به علاوه ناتوانى آنها از درك لذّت همنشينى با شخصيّت بزرگى كه براى‏مثال ديگرى را به خوردن خوراك با خود دعوت كند.دليل اين ناتوانى چارپايان‏تركيب غريزى حاكم بر پندار و رفتار آنها نسبت به اين موضوع است.
همين مسأله در مورد انسان كافر و غافلى صادق است كه از لذّت مناجات‏خداوندى محروم مى‏باشد حتّى اگر در اهميّت و عظمت شناختن خداوند سبحان،هزار دليل آورده شود، زيرا تعقّل او، تعقّلى محدود و فرو دين است كه سمت‏وسوى ستيزه جويى و الحاد دارد، امّا انسان مؤمن تنها موجودى است كه مى‏تواندشيرينى مناجات با خدا را درك و تصوّر كند، زيرا شبانه به عبادت برمى خيزد و به‏زارى مى‏پردازد و دل خود را به سوى رسيدن به قدرت هستى مطلق به اقيانوس‏مى‏افكند. چنين انسانى مى‏تواند تصوّر كند كه اگر ذكر الهى خداوند را ترك كند يامنّت وفضل خدا را بر خود ناديده بگيرد چه خسارت هنگفتى بر او وارد آمده‏است.